Υπάρχουν τρεις γενικές ερωτήσεις που πρέπει να γίνουν,
σχετικά με τους Μακαρισμούς του Ιησού. Αφορούν τους ανθρώπους που περιγράφει,
τις ιδιότητες που επαίνεσε και τις ευλογίες που υποσχέθηκε.
Οι άνθρωποι που περιγράφονται
Οι Μακαρισμοί διατυπώνουν το ισορροπημένο και
διαφοροποιημένο χαρακτήρα που πρέπει να έχει ένας χριστιανός. Δεν είναι οκτώ
ξεχωριστές και διακριτές ομάδες μαθητών, μερικοί από τους οποίους είναι πράοι,
ενώ άλλοι είναι ελεήμονες και άλλοι καλούνται να υποστούν διωγμούς. Είναι
μάλλον οκτώ ιδιότητες της ίδιας ομάδας, των πιστών. Ο καθένας, την ίδια στιγμή
πρέπει να είναι πράος,
ελεήμων, φτωχός στο πνεύμα,
καθαρός στην καρδιά, πενθών, ειρηνοποιός, και δεδιωγμένος.
Ακόμα, η ομάδα που έχει αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι
κάποια ελίτ, μια μικρή πνευματική αριστοκρατία, απομακρυσμένη από τον κοινό
αγώνα των Χριστιανών. Αντίθετα, οι Μακαρισμοί είναι οι προδιαγραφές του Χριστού
για το πώς πρέπει να είναι κάθε Χριστιανός. Σε αντίθεση με τα χαρίσματα του
Πνεύματος, που Αυτός
μοιράζει σε διαφορετικά μέλη του σώματος του Χριστού για να τα εξοπλίσει για
διαφορετικές υπηρεσίες, είναι το ίδιο Πνεύμα που εργάζεται όλες αυτές τις
ενέργειες σε όλους μας. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την ευθύνη μας να τα
επιθυμήσουμε όλα αυτά.
Οι ιδιότητες που επαινούνται
Είναι γνωστό ότι υπάρχει τουλάχιστον μια λεκτική απόκλιση
μεταξύ των Μακαρισμών στο Ματθαίο και το Λουκά. Ο Λουκάς γράφει, «Μακάριοι
σεις οι πτωχοί…» (ς:20), ενώ ο Ματθαίος έχει, «Μακάριοι οι πτωχοί τω
πνεύματι». Ο
Λουκάς γράφει «Μακάριοι οι πεινώντες τώρα» (ς:21) και ο Ματθαίος «Μακάριοι
οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην».
Εξαιτίας αυτού, ορισμένοι υποστήριξαν ότι η εκδοχή του Λουκά
είναι η σωστή, ότι ο Ιησούς έκανε μια κοινωνιολογική κρίση σχετικά με τους
φτωχούς και πεινασμένους, και ότι ο Ματθαίος πνευματικοποίησε αυτά που αρχικά
ήταν υλικές υποσχέσεις. Αλλά αυτή είναι μια απαράδεκτη ερμηνεία, εκτός αν
είμαστε διατεθειμένοι να πιστέψουμε ότι ο Ιησούς ήρθε σε αντίθεση με τον εαυτό
Του, είτε ότι οι
συγγραφείς των Ευαγγελίων ήταν αρκετά αδέξιοι ώστε να Τον κάνουν να φαίνεται
ότι το έκανε.
Με συνέπεια,
σε όλη Του τη διακονία ο Ιησούς, αποκήρυξε την ιδέα της δημιουργίας μιας υλικής
Βασιλείας. Όταν ο Πιλάτος Τον ρώτησε τι έκανε και οι αρχιερείς Τον παρέδωσαν σ’
αυτόν, η απάντησή Του ήταν ξεκάθαρη: «Η βασιλεία η εμή δεν είναι εκ του
κόσμου τούτου» (Ιωάν.ιη:36). Δηλαδή, έχει μια διαφορετική καταγωγή, και
επομένως διαφορετικό χαρακτήρα.
Η φτώχεια και η πείνα, στην οποία αναφέρεται ο Ιησούς στους
Μακαρισμούς, είναι πνευματικές δηλώσεις. Είναι «οι φτωχοί στο πνεύμα» και «όσοι
πεινάνε και διψάνε για δικαιοσύνη» που τους ονομάζει μακάριους. Και είναι
ασφαλές να συμπεράνουμε από αυτό ότι και οι άλλες ιδιότητες που αναφέρει είναι
πνευματικές.
Οι ευλογίες που υποσχέθηκε
Κάθε ιδιότητα είναι αξιέπαινη, δεδομένου ότι κάθε άτομο που
την έχει ονομάζεται «μακάριο». Μακάριος σημαίνει «ευτυχισμένος, που δεν έχει
βάσανα και έγνοιες» και διάφοροι σχολιαστές τους έχουν ερμηνεύσει σαν τη
συνταγή του Ιησού για την ανθρώπινη ευτυχία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να
απορρίψουμε αυτή την ερμηνεία σαν εντελώς απατηλή. Κανείς δεν ξέρει καλύτερα
από τον Δημιουργό μας πώς μπορούμε να γίνουμε πραγματικά άνθρωποι. Αυτός μας
έκανε. Ξέρει πώς δουλεύουμε καλύτερα. Όλοι οι Χριστιανοί επιβεβαιώνουν εκ
πείρας ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του αγιασμού και της ευτυχίας.
Παρόλα αυτά, είναι σοβαρά παραπλανητικό να μεταφράσουμε το
«Μακάριος» σαν «ευτυχισμένος.» Επειδή η ευτυχία είναι μια υποκειμενική
κατάσταση, ενώ ο Ιησούς κάνει μια αντικειμενική κρίση γι’ αυτούς τους
ανθρώπους. Δεν διακηρύττει πως θα αισθάνονται («ευτυχισμένοι»), αλλά τι
πιστεύει ο Θεός γι’ αυτούς και τι είναι: είναι «Μακάριοι».
Τι είναι αυτή η μακαριότητα; Το δεύτερο μισό κάθε Μακαρισμού
μας το λέει. Κατέχουν τη Βασιλεία των ουρανών και θα κληρονομήσουν τη γη. Οι
πενθούντες παρηγορούνται και οι πεινασμένοι χορταίνουν. Δέχονται έλεος, βλέπουν
τον Θεό, και ονομάζονται τέκνα Θεού. Η ουράνια ανταμοιβή τους είναι μεγάλη. Και
όλες αυτές οι ευλογίες, τους ανήκουν όλες μαζί. Ακριβώς όπως οι οκτώ ιδιότητες
περιγράφουν κάθε Χριστιανό (τουλάχιστον τον ιδανικό), έτσι και οι οκτώ ευλογίες
δίνονται σε κάθε Χριστιανό. Οι οκτώ ιδιότητες αποτελούν τις ευθύνες και οι οκτώ
ευλογίες τα προνόμια, του να είσαι πολίτης της Βασιλείας του Θεού. Αυτό σημαίνει, απόλαυση των κανόνων του
Θεού.
Αυτές οι ευλογίες είναι για τώρα ή για το μέλλον; Προσωπικά,
πιστεύω ότι η μόνη δυνατή απάντηση είναι «και τα δύο». Ορισμένοι σχολιαστές
επιμένουν ότι είναι μελλοντικές, και τονίζουν τον εσχατολογικό χαρακτήρα των
Μακαρισμών. Σίγουρα το δεύτερο μέρος του τελευταίου μακαρισμού υπόσχεται στους
διωκόμενους μια μεγάλη ανταμοιβή στον ουρανό, και αυτό πρέπει να είναι
μελλοντικό. Ωστόσο, είναι σαφές από την υπόλοιπη διδασκαλία του Ιησού ότι η
Βασιλεία του Θεού είναι παρούσα πραγματικότητα που μπορούμε να λάβουμε, να
κληρονομήσουμε και να μπούμε τώρα. Παρόμοια, μπορούμε να λάβουμε έλεος και παρηγοριά τώρα, να γίνουμε παιδιά του Θεού τώρα, και σ’ αυτή τη ζωή μπορούμε να
ικανοποιήσουμε την πείνα μας και να σβήσουμε τη δίψα μας. Ο Ιησούς υποσχέθηκε
όλες αυτές τις ευλογίες στους δικούς Του εδώ και τώρα. Έτσι λοιπόν, οι
υποσχέσεις του Ιησού στους Μακαρισμούς, έχουν μια παρούσα και μία μελλοντική
εκπλήρωση. Απολαμβάνουμε τώρα τους πρώτους καρπούς, αλλά η πλήρης συγκομιδή
έρχεται.
