Το Πιστεύω των Αποστόλων
Πριν
κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο, καλό είναι ν’ απαντήσουμε σε ερωτήσεις σχετικά με
το λεγόμενο «Πιστεύω των αποστόλων». Επινοήθηκε από τους απόστόλους; Διδάσκει
την Τριάδα; Η απάντηση και στις δύο αυτές ερωτήσεις είναι όχι. Αυτό το Πιστεύω
έχει την αρχή του σε μια παλιότερη ομολογία πίστης που χρησιμοποιούσε η
εκκλησία των Ρωμαίων και το έλεγαν «Το Ρωμαϊκό Πιστεύω». Πολλοί σχολιαστές το
τοποθετούν γύρω στο 100 – 200 μ.Χ. Λέει λοιπόν αυτό:
«Πιστεύω
στο Θεό Πατέρα τον Παντοδύναμο. Και στον Ιησού Χριστό, τον μονογενή Υιό Του,
τον Κύριό μας, που γεννήθηκε δια Πνεύματος Αγίου από την παρθένο Μαρία,
σταυρώθηκε επί Ποντίου Πιλάτου, θάφτηκε, την τρίτη μέρα αναστήθηκε από τους
νεκρούς, αναλήφθηκε στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Πατέρα. Από κει θα
έρθει για να κρίνει τους ζωντανούς και τους νεκρούς. Και στο Άγιο Πνεύμα, τη συγχώρεση
των αμαρτιών και την ανάσταση των σωμάτων»
Αυτό το Πιστεύω αναθεωρήθηκε προκειμένου να αντιμετωπίσει
την πρόκληση νέων δογματικών θέσεων, μέχρι που τελικά πήρε τη σημερινή του
μορφή στα τέλη του 5ου αιώνα. Οι σημαντικότερες αλλαγές ήταν
προσθήκες που επικύρωναν τα ακόλουθα: Ο Θεός είναι ο Δημιουργός του ουρανού και
της γης. Ο Ιησούς συνελήφθη δια του Αγίου Πνεύματος. Ο Ιησούς υπέφερε και
πέθανε. Ο Ιησούς κατέβηκε στον Άδη. Πίστη στην αγία καθολική εκκλησία. Πίστη
στην κοινωνία των αγίων και πίστη στην αιώνια ζωή.
Υπάρχουν δύο σημαντικά στοιχεία σχετικά με την πρωτότυπη
και τις επόμενες παραλλαγές. Πρώτο, ούτε η μεν ούτε η δε έχουν κάποια ιστορική
σύνδεση με τους δώδεκα αποστόλους. Επομένως, οι εκδόσεις αυτές δεν είναι πιο
άγιες ούτε πιο αξιόπιστες από οποιοδήποτε άλλο γραπτό των πρώτων αιώνων μετά
τους αποστόλους. Δεύτερο, δεν διδάσκουν την τριαδική θεωρία. Στα περισσότερα
σημεία τους ακολουθούν αρκετά πιστά τη Βιβλική γλώσσα. Περιγράφουν το Γιο του
Θεού μόνο με όρους που έχουν να κάνουν με την ενσάρκωση, χωρίς να υπαινίσσονται
ότι ο Υιός είναι ένα ξεχωριστό πρόσωπο στη θεότητα ή ότι είναι αιώνιος.
Διαβεβαιώνουν πίστη στο Άγιο Πνεύμα, αλλά όχι σαν ξεχωριστό πρόσωπο της
θεότητας. Άντ’ αυτού, τοποθετούν αυτή την πίστη δίπλα από άλλες δηλώσεις
σχετικά με τη σωτηρία, που μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι αναφέρονται στη δωρεά
του βαπτίσματος με Πνεύμα Άγιο, καθώς και στο έργο του Αγίου Πνεύματος μέσα
στην εκκλησία. Έτσι, δεν υπάρχει τίποτα τόσο ενοχλητικό στη γλώσσα, αν
προσδιορίσουμε την ορολογία με τον τρόπο που η Βίβλος το κάνει.
Ωστόσο, οι Τριαδικοί έχουν επανερμηνεύσει το Πιστεύω των
Αποστόλων, αξιώνοντας ότι στηρίζει τη διδασκαλία τους. Οι Ρωμαιοκαθολικοί και
οι Προτεστάντες το χρησιμοποιούν σήμερα προκειμένου να διακηρύξουν την τριαδική
πίστη τους. Το έχουν συσχετίσει μ’ αυτή τη διδασκαλία σε τέτοιο βαθμό, που οι
μη τριαδικοί δεν το χρησιμοποιούν από φόβο μήπως παρεξηγηθούν.
Εμείς δεν συνηγορούμε με το «Πιστεύω των αποστόλων» για
τους παρακάτω λόγους:
1. Δεν προέρχεται από τους αποστόλους όπως υπονοεί το
όνομά του. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια λάθος εντύπωση στους ανθρώπους,
χρησιμοποιώντας αυτό τον τίτλο.
2. Δεν δίνει έμφαση σε όλα τα σημαντικά θέματα
της Καινής Διαθήκης, ιδιαίτερα σε κάποιες πλευρές που ιδιαίτερα σήμερα πρέπει
να επιμένουμε λόγω της εμφάνισης τόσων ψευδοδιδασκαλιών δια μέσου των αιώνων.
3. Αντί να προσπαθούμε να διατυπώσουμε ένα Πιστεύω με τρόπο που μας δεσμεύει,
προτιμούμε να χρησιμοποιούμε η Γραφή για συνοπτικές εκφράσεις της πίστης μας.
4. Χρήση αυτού του Πιστεύω σήμερα, θα μας συνδέσει με τους τριαδικούς. Αν και
οι συγγραφείς του δεν είχαν αυτή τη διδασκαλία κατά νου, η μεγάλη πλειοψηφία
των απλών ανθρώπων σήμερα, θα το εκλάμβανε σαν τριαδική δήλωση. Για ν’
αποφύγουμε ταύτιση με τους τριαδικούς, τους Ρωμαιοκαθολικούς ή τους Ορθόδοξους,
δεν χρησιμοποιούμε αυτό το Πιστεύω.
Συμπέρασμα
Τελικά, βλέπουμε ότι η διδασκαλία της Τριάδας δεν είναι
Βιβλική ούτε ιστορικά ούτε στην ορολογία. Έχει τις ρίζες της στον πολυθεϊσμό σε
ειδωλολατρικές θρησκείες και φιλοσοφίες. Σαν διδασκαλία, δεν υπήρχε στην
εκκλησία μέχρι τον τρίτο αιώνα. Ακόμα και τότε, οι πρώτοι τριαδικοί, δεν
δεχόταν πολλές βασικές διδασκαλίες που έχει σήμερα η τριαδική θεωρία, όπως την
συν – αιωνιότητα και την ισότητα του Πατέρα και του Υιού. Η Τριαδική διδασκαλία
δεν κατάφερε να υπερισχύσει του Μονοθεϊσμού, παρά μόνο γύρω στο 300 μ.Χ.
Η πρώτη επίσημη αναγνώριση αυτής της θεωρίας έγινε στη
σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ. αλλά και πάλι ήταν ελλιπής. Πλήρης εδραίωση της
διδασκαλίας αυτής δεν επιτεύχθηκε μέχρι τη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 381.
Με λίγα λόγια, η τριαδική θεωρία πήρε τη σημερινή της μορφή στα τέλη του
τέταρτου αιώνα και τα οριστικά άρθρα της πήραν την τελική τους μορφή τον πέμπτο
αιώνα.
