«εν αρχή ην ο λόγος»

Ιωάννης α:1-18

Φαντάζομαι, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που, αν δεν γνωρίζουν άλλες φράσεις της Καινής Διαθήκης, γνωρίζουν αυτή. Πολύ λίγοι ίσως είναι εκείνοι που αντιλαμβάνονται τι ακριβώς ο Ιωάννης κάνει με το να ξεκινά το ευαγγέλιό του με αυτά τα λόγια.

Κάθε Ιουδαίος ή Χριστιανός του πρώτου αιώνα γνώριζε κάλλιστα ότι αν κάποιος ξεκινά ένα βιβλίο με τις λέξεις «εν αρχή», ουσιαστικά λέει όσο πιο καθαρά μπορεί, «Αυτό είναι μία καινούργια γένεση, μία καινούργια αρχή». «Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη». Και τώρα, στην περικοπή μας, «στην αρχή ήταν ο Λόγος».

Συνεπώς, τι πραγματικά σημαίνει όταν λέμε ότι αυτή η περικοπή είναι μία καινούργια γένεση; Είναι μία ιστορία δημιουργίας, όμως με τον Ιησού παρόντα εδώ στο μέσον της σαν το Λόγο του Θεού. Οι Ιουδαίοι είχαν διάφορους τρόπους για να εκφράσουν το πώς ο Θεός τους, ο δημιουργός του κόσμου, δεν ήταν απόμακρος ή αποκομμένος από τον κόσμο. Ενώ μεν ήταν πέρα και έξω από τον κόσμο, ωστόσο συνέχιζε να ενεργεί μέσα σ’ αυτόν. Μιλούσαν για το Πνεύμα ή πνοή του Θεού, την ένδοξη Παρουσία Του στο ναό Του (σεκίνα). Μιλούσαν για το νόμο του Θεού, τον τέλειο νόμο Του που έδωσε στο Μωυσή σαν το υπόδειγμα ζωής για το λαό Του. Μιλούσαν για τη σοφία του Θεού, το μέσον με το οποίο δημιούργησε τον κόσμο, και η οποία δόθηκε τώρα στον άνθρωπο ώστε να είναι κι αυτός σοφός. Πάλι και πάλι μιλούσαν για το λόγο του Θεού. Συνεπώς, υπήρχαν πέντε τρόποι με τους οποίους μιλούσαν για το Θεό σαν παρόντα, γεμάτο αγάπη, ζωντανό, ισχυρό και εργαζόμενο μέσα στον κόσμο που δημιούργησε: Το Πνεύμα ή πνοή, η Ένδοξη Παρουσία Του (σεκίνα), ο Νόμος, η Σοφία και ο Λόγος.

Ο Ιωάννης στην περικοπή αυτή παίρνει την έννοια του Λόγου με σκοπό να εκφράσει την ατράνταχτη πεποίθησή του ότι στο πρόσωπο του Ιησού από τη Ναζαρέτ, είδε και άκουσε αυτόν που ήταν η τέλεια προσωπική έκφραση κι αποκάλυψη του Θεού. Κι επειδή σκέφτεται επίσης και όλους τους υπόλοιπους τρόπους με τους οποίους ο Θεός ενεργεί μέσα στον κόσμο, περιγράφει τον Ιησού με μία ιδιαίτερη γλώσσα που τη δανείζεται από την ιουδαϊκή ποίηση σχετικά με τη Σοφία του Θεού, μέσω της οποίας ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και που πραγματικά έρχεται να κατοικήσει με το λαό Του.

Στην αποκορύφωση της περικοπής αυτής (Ιωάν.α:1-18), ο Ιωάννης μιλά για το Λόγο που γίνεται σάρκα και κατοικεί μέσα μας. Η λέξη «ἐσκήνωσεν» σημαίνει «έστησε τη σκηνή του», «ήρθε να κατοικήσει», όπως ακριβώς ο Θεός ήρθε να κατοικήσει στο ναό όταν η νεφέλη της δόξας Του, κατέβηκε. Έτσι αυτός ο Ιησούς, αυτός ο Λόγος του Θεού, αυτή η Σοφία του Θεού, είναι επίσης η Ένδοξη Παρουσία του Θεού (σεκίνα), το μέσον με το οποίο ο Θεός εισέρχεται στο ναό για να είναι με το λαό Του.

Όπως θα δούμε, αυτό αποτελεί ένα από τα σημαντικά θέματα του ευαγγελίου του Ιωάννη: Ο Ιησούς έρχεται στο ναό και φανερώνει με τη ζωή Του, εμπρός στην παρουσία του Ισραήλ και ακόμη όλου του κόσμου, το ποιο είναι το αληθινό νόημα και σκοπός του ναού. Αργότερα στο ευαγγέλιο θα δούμε ότι ο Ιησούς είναι εκείνος μέσω του οποίου ο Θεός χορηγεί το Πνεύμα στην εκκλησία και σε όλο τον κόσμο, και ο Ιωάννης το υπογραμμίζει αυτό προς το τέλος της σημερινής μας περικοπής (εδ.17): «... ο νόμος εδόθη δια του Μωϋσέως· η δε χάρις και η αλήθεια έγεινε δια Ιησού Χριστού». Ο Ιησούς είναι Εκείνος που εκπληρώνει ό,τι ο Θεός πραγματοποίησε μέσω του νόμου του Μωυσή. Προλογίζοντας το ευαγγέλιό του ο Ιωάννης λέει, όσο πιο καθαρά κάποιος Ιουδαίος του πρώτου αιώνα μπορεί να πει, ότι στο πρόσωπο του Ιησού από τη Ναζαρέτ ο μοναδικός αληθινός Θεός – ο Θεός του Ισραήλ – έχει αποκαλύψει τον ίδιο Του τον εαυτό. Η αποκάλυψη του Θεού δεν απευθύνεται μόνο στο νου του ανθρώπου, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αντιληφθεί με το νου του και μόνο το ποιος είναι ο Θεός, αλλά είναι μία αποκάλυψη που απευθύνεται στην ίδια του την καρδιά, προσφέροντάς του τον ίδιο Του τον εαυτό, την ίδια Του την Παρουσία. Και πάνω απ’ όλα, στο ευαγγέλιο του Ιωάννη μαθαίνουμε το πώς ο Θεός έχει προσφέρει την αγάπη και τη δόξα Του στο λαό Του, με σκοπό να είναι μαζί τους, υπέρ τους, και να φανερωθεί μέσα από αυτούς με τη ζωή τους.

Ο Ιωάννης συνεχίζοντας την περικοπή αυτή συγκεντρώνει μαζί διάφορα θέματα που θα τα αναπτύξει κατά την εξιστόρηση του υπόλοιπου ευαγγελίου του. Μεταξύ αυτών των θεμάτων είναι η ζωή που ήταν μέσα στο Θεό και στο Χριστό και η οποία τώρα έχει δοθεί στον κόσμο, το φως του κόσμου, το οποίο έχει έρθει τώρα επάνω στο λαό του Θεού, ώστε, σαν αποτέλεσμα, να μπορούν να λάμπουν τριγύρω, και η έλευση του Θεού μέσα σε έναν κόσμο που δεν Τον αναγνωρίζει και σε ένα λαό που δεν Τον αναγνωρίζει.

Μετά έρχεται εμπρός μας το εδ.12: «Όσοι δε εδέχθησαν αυτόν, (Ιουδαίοι ή εθνικοί εξίσου, όπως θα δούμε στο κεφ.ιβ) εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού, εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτού». Και όπως ακριβώς το βιβλίο της Γένεσης ξεκινά με τη δημιουργία του κόσμου, με κορωνίδα της δημιουργίας το πλάσιμο του άνδρα και της γυναίκας σύμφωνα με την εικόνα του Θεού, έτσι ακριβώς και αυτό το μοναδικό ποίημα της νέας δημιουργίας στο Ιωάν.α:1-18, βρίσκει την κορύφωσή του στην πολύ όμορφη δήλωση του εδ.14: “ο Λόγος έγινε σάρκα”. Πώς αλλιώς, με ποιο άλλο τρόπο θα μπορούσε ο ζωντανός Θεός να φανερώσει τον εαυτό Του μέσα στον κόσμο; Ο Ιωάννης συνεχίζει και λέει ότι έχουμε δει τη δόξα Του, δόξα σαν μονογενούς παιδιού του Πατέρα, η τέλεια αντανάκλαση και εικόνα της δόξας του Θεού.

Καθώς συνεχίζουμε στο ευαγγέλιο αυτό, θα διαπιστώσουμε ότι για τον Ιωάννη αυτή η δόξα δεν αποκαλύφτηκε σαν μία δόξα που κατατρώγει σαν φωτιά, ούτε σαν μία ισοπεδωτική παρουσία του Ιησού, που σαν ένας άρχοντας προελαύνει θριαμβευτικά. Αυτή η δόξα φανερώθηκε εξολοκλήρου στην προσφορά εκ μέρους του Ιησού της ίδιας Του της ζωής, σαν μία θυσία για τις αμαρτίες όλου του κόσμου, ο οποίος ενθρονίστηκε επάνω σε ένα σταυρό έξω από την Ιερουσαλήμ και που στεφανώθηκε με αγκάθια. Είναι κάτω από το φως αυτής της συγκεκριμένης γνώσης που ο Ιωάννης γράφει το εδ.18: “Ουδείς είδε ποτέ τον Θεόν· ο Μονογενής Υιός, ο ών εις τον κόλπον του Πατρός, εκείνος εφανέρωσεν αυτόν”. Με άλλα λόγια, όταν κοιτούμε σ’ Αυτόν τον Ιησού, και πάνω από όλα στον σταυρωμένο Ιησού για τις αμαρτίες του κόσμου, τότε είναι που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε την αληθινή φύση της καρδιάς του Πατέρα. Είναι μία καρδιά δόξας, της δόξας της προσωπικής προσφοράς αγάπης.

Είναι η δόξα με την οποία ζήτησε ο Ιησούς να Τον δοξάσει ο πατέρας -  Ιωάν.ιζ:5 και τώρα δόξασόν με συ, Πάτερ, πλησίον σου με την δόξαν, την οποίαν είχον παρά σοι πριν γείνη ο κόσμος. Είναι η δόξα του Αρνίου του εσφαγμένου από καταβολής κόσμου (Αποκ.ιγ:8).

Για λεπτομερέστερη μελέτη:
 http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/10/1_22.html#axzz2peo0cEHv (1)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/10/2_24.html#axzz2peo0cEHv (2)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/10/3_25.html#axzz2peo0cEHv (3)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/10/4_28.html#axzz2peo0cEHv (4)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/10/5_30.html#axzz2peo0cEHv (5)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/6.html#axzz2peo0cEHv (6)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/7_6.html#axzz2peo0cEHv (7)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/8.html#axzz2peo0cEHv  (8)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/9_12.html#axzz2peo0cEHv (9)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/10.html#axzz2peo0cEHv (10)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/11.html#axzz2peo0cEHv (11)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/12.html#axzz2peo0cEHv (12)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/11/13.html#axzz2peo0cEHv (13)
http://www.epistoligr.blogspot.gr/2013/12/14.html#axzz2peo0cEHv (14)