Αυτή η επιστολή
είναι η τελευταία της Καινής Διαθήκης που έγραψε ο απόστολος Παύλος. Περιέχει
τα τελευταία λόγια προτροπής και την προσωπική του ομολογία λίγο πριν πεθάνει.
Είναι σημαντικό να μελετηθεί προσεκτικά.
Το βιβλίο των
Πράξεων τελειώνει με τον Παύλο στη φυλακή περίπου το έτος 63 μ.Χ. Κατά την
πρώτη του φυλάκιση, ο Παύλος ζούσε σε “ιδιαιτέρα
μισθωτή οικία” (Πραξ.κη), μπορούσε να δέχεται τους φίλους που ερχόταν να
τον δουν και φυλαγόταν από ένα μόνο στρατιώτη. Τον μεταχειρίστηκαν δηλαδή
αρκετά καλά για φυλακισμένο. Αθωώθηκε και επέστρεψε στην Ελλάδα και την Ασία.
Τον συνέλαβαν πάλι περίπου το 66 μ.Χ. - πιθανόν στη Νικόπολη της Ηπείρου
(Τιτ.γ:12) - και τον πήγαν πίσω στη Ρώμη με την κατηγορία ότι σαν Χριστιανός
συνωμότησε στην πυρπόληση της Ρώμης το 64 μ.Χ. και γιατί εισήγαγε καινούρια
παράνομη θρησκεία.
Κατά τη δεύτερη
όμως φυλάκισή του τα πράγματα ήταν διαφορετικά: Ήταν δεμένος με αλυσίδες, ο
Ονησιφόρος δύσκολα τον βρήκε και βρισκόταν σ’ ένα σκοτεινό κελί. Εξαιτίας του
κινδύνου όλοι οι φίλοι του τον εγκατέλειψαν εκτός από το Λουκά. Ο Παύλος
υπερασπίστηκε σθεναρά τον εαυτό του και κατάφερε να καθυστερήσει την ποινή του
θανάτου (Β’Τιμ.δ:17) αν και ήξερε ότι ο μαρτυρικός του θάνατος ήταν πολύ κοντά.
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες έγραψε τη δεύτερη επιστολή στον Τιμόθεο λίγο πριν
αποκεφαλισθεί το 68 μ.Χ. τον τελευταίο χρόνο της βασιλείας του Νέρωνα.
Ο Παύλος είχε
διάφορους λόγους για να γράψει αυτό το γράμμα. Επιθυμούσε να ενθαρρύνει τον
Τιμόθεο να παραμείνει πιστός στον Κύριο. Ακόμα περνούσε βαθιά μοναξιά και
ποθούσε να ξαναδεί το μαθητή του Τιμόθεο και το Μάρκο (α:4 δ:9,11,21). Ήθελε
ακόμα να του κρατάνε το πανωφόρι του και μερικά βιβλία.
Αισθανόμενος όμως
αβεβαιότητα αν θα έφθανε έγκαιρα ο Τιμόθεος, έκρινε αναγκαίο να του δώσει μ’
αυτό το γράμμα τις τελευταίες προτροπές σχετικά με τις αιρέσεις, το μικρόβιο
των οποίων ήδη κυκλοφορούσε μέσα στις εκκλησίες. Ακόμα ο Παύλος βρίσκει την
ευκαιρία να δώσει μια τελευταία ομολογία της νικηφόρας διακονίας του. Ήξερε ότι
θα τον σκότωναν για ένα έγκλημα που δεν ήταν ένοχος. Οι φίλοι του τον είχαν
αφήσει να υποφέρει μόνος του, αλλά ο Παύλος δεν άρθρωσε ούτε μια λέξη παράπονου
ή λύπης. Τέλειωσε τη διακονία του με μια κραυγή θριάμβου.
Δεν ξέρουμε αν ο
Παύλος ξαναείδε τον Τιμόθεο.
Β. ΔΙΩΓΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΩΝΑ
Ο Νέρων ήθελε να
χτίσει μια καινούρια και πιο ισχυρή Ρώμη. Το 64 μ.Χ. έβαλε φωτιά στην πόλη και
καθώς αυτή καιγόταν, αυτός συνέθετε μουσική. Για να μη τον υποψιαστούν για τη
φωτιά, ενοχοποίησε τους Χριστιανούς. Πλήθη χριστιανών συνελήφθησαν και
θανατώθηκαν με τους πιο αποτρόπαιους τρόπους. Άλλοι ρίχτηκαν στα θηρία, και άλλοι
καιγόταν σαν λαμπάδες φωτίζοντας τους κήπους του Νέρωνα.
Αυτό τον καιρό ήταν
που συνελήφθη ο Παύλος για δεύτερη φορά και χωρίς αμφιβολία με την κατηγορία
της συμμετοχής στο έγκλημα. Τον καιρό της φωτιάς ο Παύλος ήταν ελεύθερος και
ηγείτο της εκκλησίας. Ο Παύλος ήξερε ότι δεν υπάρχει ελπίδα διαφυγής. Ακριβώς
αυτή την περίοδο που περιμένει τον καιρό της αναχωρήσεώς του έγραψε αυτό το
γράμμα στον Τιμόθεο.
Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
α:1-5
Ο Τιμόθεος ήταν
πνευματικό παιδί του Παύλου. Ο Παύλος τον αγαπούσε πάρα πολύ και γι’ αυτό τον
αποκαλεί “αγαπητόν τέκνον”. Φαίνεται,
ότι όταν ήταν μαζί την τελευταία φορά ο Τιμόθεος δάκρυσε. Ο Παύλος θυμάται αυτά
τα δάκρυα και επιποθεί να ξαναδεί τον Τιμόθεο.
Ο Τιμόθεος ήταν
τρίτης γενιάς Χριστιανός. Βέβαια η σωτηρία δεν είναι κληρονομική, αλλά υπάρχει
μια πνευματική ποιότητα που περνά από γενιά σε γενιά. Η μητέρα του Ευνίκη και η
γιαγιά του Λωίδα είχαν ειλικρινή πίστη και έζησαν απόλυτα προσκολλημένες στον
Κύριο. Αυτό δείχνει ότι η πίστη των γονιών μπορεί να περάσει στην επόμενη γενιά
και ότι τα παιδιά μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα των γονιών τους.
Δ. Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
α:6-14
Αν και ο Παύλος
υπέφερε δεσμά, δεν παραπονιέται. Στην προτροπή του στον Τιμόθεο έχει ένα θετικό
πνεύμα που ακτινοβολεί βεβαιότητα και τόλμη.
Σ’ αυτά τα εδάφια
έδωσε στον Τιμόθεο μια πεντάπτυχη προτροπή.
1.
Ν’
αναζωπυρώνει το χάρισμα του Θεού (εδ.6)
2.
Να
μην αισχυνθεί τη μαρτυρία του Κυρίου μας
(εδ.8)
3.
Να
συγκακοπαθήσει με το ευαγγέλιο (εδ.8)
4.
Να
κρατήσει την υγιαίνουσαν διδασκαλία
(εδ.13)
5.
Να
φυλάξει την καλή παρακαταθήκη με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος που κατοικεί
μέσα μας (εδ.14)
Ν’ αναζωπυρώνει το
χάρισμα, σημαίνει να το κινεί να λαμπαδιάζει η φωτιά μέσα του. Είναι ακριβώς το
αντίθετο του να σβήνεις το πνεύμα. Γενικά ο καλύτερος τρόπος να κινείς το
χάρισμα, είναι να το χρησιμοποιείς. Σε μια ενεργητική διακονία, τα χαρίσματα
που ο Θεός έχει δώσει πρέπει να χρησιμοποιούνται.
Αν και ο Παύλος
υποφέρει, δεν φοβάται και δεν ντρέπεται. Ο Θεός δεν του έδωσε το πνεύμα της
δειλίας αλλά της δύναμης της αγάπης και του σωφρονισμού. Ο Παύλος είχε οριστεί
να είναι απόστολος των εθνών και γι’ αυτό το λόγο τώρα υποφέρει στη φυλακή.
Παρόλα αυτά δεν ντρέπεται. Ο λόγος της βεβαιότητας και της εμπιστοσύνης του
εκφράζεται στο εδ.12 Το μυστικό είναι στο να “γνωρίζεις” τον Κύριο. Γνωρίζω το
Θεό είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να συγκατατίθεσαι νοερά με μια
πνευματική αλήθεια.
Ε. ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΕΣΟ
α:15-18
Ο Παύλος αγαπούσε
πάρα πολύ την εκκλησία της Εφέσου. Παρέμεινε εδώ περισσότερο χρόνο απ’
οπουδήποτε αλλού, πιθανόν επειδή είχαν σωθεί περισσότερες ψυχές. Ήταν λοιπόν
μια μεγάλη δοκιμασία και στεναχώρια γι’ αυτόν τώρα που είχε ανάγκη, να ξέρει
ότι οι χριστιανοί απ’ την Ασία τον εγκατέλειψαν. Προφανώς ο κίνδυνος θα ήταν μεγάλος
και γι’ αυτό το έκαναν.
Αντίθετα ήταν πολύ
ευχαριστημένος με τον Ονησιφόρο που τον επισκέφθηκε συχνά και του έδωσε θάρρος.
Οι επισκέψεις του Ονησιφόρου που ποτέ δεν ντράπηκε τα δεσμά του Παύλου ήταν σαν
πνοή φρέσκου αέρα που τον ανανέωσαν.
Ο Παύλος είπε ότι
όταν έφθασε στη Ρώμη ο Ονησιφόρος, έψαξε με επιμέλεια παντού μέχρι που τον βρήκε.
Ζ. Η ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
κεφ.β
Ο Παύλος προτρέπει
τον Τιμόθεο να ενδυναμώνεται στη χάρη που είναι μόνο στο Χριστό Ιησού. Σαν
εργάτης του ευαγγελίου, έπρεπε να είναι όλα τα παρακάτω:
1. Οικονόμος (β:1-2)
Στον Τιμόθεο είχαν
εμπιστευθεί μεγάλες αλήθειες. Η υπευθυνότητά του ήταν να τις διδάξει σε
αξιόπιστους ανθρώπους οι οποίοι με τη σειρά τους θα δίδασκαν άλλους. Αυτό είναι
το μεγάλο τεστ του ικανού δασκάλου. Οι αλήθειες πρέπει να διδάσκονται τόσο
καθαρά ώστε εύκολα να γίνονται κατανοητές. Ο Τιμόθεος ήταν οικονόμος αυτών των
αληθειών του ευαγγελίου.
2. Στρατιώτης (β:3-4)
Ο Τιμόθεος έπρεπε
να συγκακοπαθήσει σαν καλός στρατιώτης του Χριστού. Έπρεπε να παραιτηθεί από
κάθε βιοτική απασχόληση και να αφιερωθεί απόλυτα στο να ευαρεστεί Αυτόν που τον
στρατολόγησε.
3. Αθλητής (β:5)
Κανείς δεν θα πάρει
το στεφάνι της νίκης αν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους κανονισμούς.
4. Γεωργός (β:6-7)
Ο Παύλος θύμισε
στον Τιμόθεο, ότι όπως ένας γεωργός, αν θα εργασθεί σκληρά θα πληρωθεί και
καλά. Ο γεωργός που εργάζεται σκληρά έχει όλο το δικαίωμα να είναι ο πρώτος μέτοχος
των καρπών.
5. Πάσχων (β:8-13)
Ο Παύλος έπασχε
προκειμένου να σωθούν οι εκλεκτοί του Θεού. Υπενθυμίζεται στον Τιμόθεο ότι αν
είναι έτοιμος να κακοπαθήσει με το Χριστό προκειμένου να κηρυχθεί το ευαγγέλιο
που δε δεσμεύεται, μια μέρα θα συμβασιλεύσει μαζί Του.
6. Μαθητής (β:14-19)
Ο Τιμόθεος
προτρέπεται να μην μπλέκεται σε φιλονικίες και ανόητες συζητήσεις που οδηγούν
σε ασέβεια. Αυτό το είδος των κούφιων συζητήσεων κατατρώγει σαν καρκίνος και εξαπλώνεται
σαν γάγγραινα. Ο Παύλος έδωσε για παράδειγμα δύο ονόματα που δίδασκαν ότι η ανάσταση
ήδη έγινε.
Για να μπορέσει να
κηρύξει το λόγο του Θεού σωστά, ο Τιμόθεος έπρεπε να είναι ένας σπουδαστής του λόγου. Έτσι ποτέ δεν θα χρειαζόταν να ντραπεί.
7. Υπηρέτης (β:20-26)
Σ’ ένα σπίτι
υπάρχουν πιάτα χρυσά και αργυρά που χρησιμοποιούνται για ιδικές περιπτώσεις
όταν υπάρχουν καλεσμένοι. Στο ίδιο σπίτι υπάρχουν ξύλινα και χωμάτινα πιάτα που
είναι για πέταμα. Αν κάποιος αποχωρίσει τον εαυτό του από τους μολυσμούς και
τις ανήθικες επιρροές, θα χρησιμοποιηθεί από το Χριστό σαν σκεύος ξεχωριστό για
τιμητικές περιπτώσεις. Για να είναι τέτοιο σκεύος, ο Τιμόθεος προτρέπεται να
απομακρυνθεί από κακές επιθυμίες και να ακολουθεί τη δικαιοσύνη, την πίστη, την
αγάπη, την ειρήνη μαζί μ’ αυτούς που επικαλούνται τον Κύριο και έχουν καθαρή καρδιά.
Ακόμα ειπώθηκε στον
Τιμόθεο να αποφεύγει τις ανόητες συζητήσεις γιατί προξενούν μάχες. Ο εργάτης
του ευαγγελίου δεν πρέπει να έχει μαχητικό πνεύμα. Πρέπει να είναι στερεός,
αλλά ευγενικός. Αν παραμένει ταπεινός και ευγενικός είναι πολύ πιο πιθανόν να
κερδίσει ψυχές στην αλήθεια. Ας ξαναπροσέξουμε το εδάφιο 24: “Ο δούλος όμως του Κυρίου δεν πρέπει να
μάχεται”. Είναι δάσκαλος και εισηγητής της αλήθειας κι όχι καβγατζής.
