Είσαι αρκετά ταπεινός ώστε να είσαι "ξένοιαστος";

Α' Πέτρου ε:5-7

 Η ταπείνωση δεν είναι δημοφιλής αρετή στον κόσμο μας. Δύσκολα θα βρεις κάποιο βιβλίο που να προτίθεται έστω να σε μάθει την αξία της.

Ο βασικός λόγος για την γενικότερη απουσία της ταπείνωσης από το μυαλό μας είναι πως μπορεί να υπάρχει μόνο όταν ο Θεός είναι μέρος της εικόνας που έχουμε για τη ζωή. Όταν ο Θεός είναι ο μεγάλος απών στην καθημερινότητά μας, τότε και η ταπείνωση «πάει περίπατο». Χωρίς το Θεό η ταπείνωση είναι παράλογη.

Το περιβάλλον που ζούμε είναι εχθρικό στην ταπείνωση. Και τα εδάφια που θα διαβάσουμε, είναι πέρα για πέρα ξένα για την εποχή μας, και στο νου των ανθρώπων εκτός από παράξενα, είναι και άχρηστα.

Για τον άνθρωπο όμως που θέλει ο Θεός να είναι κομμάτι της ζωής του, είναι απόλυτα χρήσιμα. Αν τα εδάφια αυτά, δεν ριζώσουν μέσα μας, δε θα είμαστε μια χριστιανική εκκλησία, δε θα είμαστε αλάτι και φως για το Χριστό σε ένα κόσμο που προσποιείται ότι ο Θεός δεν υπάρχει, ή αν υπάρχει είναι φτιαγμένος όπως ο καθένας θέλει στο μυαλό του.

Τι λέει λοιπόν η Γραφή; ομοίως νεώτεροι υποτάγητε πρεσβυτέροις, πάντες δε αλλήλοις υποτασσόμενοι την ταπεινοφροσύνην εγκομβώσασθε· ότι ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν. Ταπεινώθητε ουν υπό την κραταιάν χείρα του Θεού, ίνα υμάς υψώση εν καιρώ, πάσαν την μέριμναν υμών επιρρίψαντες επ' αυτόν, ότι αυτώ μέλει περί υμών (Α΄ Πέτρου ε:5-7).

Το βασικό σημείο αυτής της περικοπής είναι ότι οι χριστιανοί πρέπει να είναι ταπεινοί άνθρωποι. Τρεις φορές το αναφέρει σ’ αυτά τα εδάφια. Οι νεότεροι να υποτάσσονται στους μεγαλύτερους (η υπακοή προϋποθέτει την ταπείνωση). Όλοι να ντυθούμε την ταπείνωση καθώς υποτασσόμαστε ο ένας στον άλλο. Να ταπεινωθούμε κάτω από το δυνατό χέρι του Θεού. 

Με απλά λόγια η ταπείνωση είναι βασική για τη ζωή του χριστιανού. Είναι σημάδι γνησιότητας του αληθινού χριστιανού.

Μαθαίνουμε λοιπόν στα εδάφια αυτά ότι υπάρχουν κάποιοι λόγοι ή κίνητρα για να είναι κάποιος ταπεινός.

1.    Ο Θεός αντιτάσσεται στους υπερήφανους (εδ.5^α). Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι χειρότερο από το να έχει κάποιος το Θεό απέναντί του, να του πάει κόντρα, να του αντιστέκεται

2.    Στους ταπεινούς, όμως, [ο Θεός] δίνει χάρη (εδ.5β). Τίποτα δεν είναι καλύτερο από το να έχεις ένα άπειρο, παντοδύναμο, πάνσοφο, Θεό να βοηθάει, να συγχωράει, να ενισχύει, να παρηγοράει, όλα αυτά περιλαμβάνονται στη χάρη που δίνει ο Θεός. Ο Θεός τα κάνει όλα αυτά στους ταπεινούς.

Ο λόγος που ο Θεός το κάνει αυτό, είναι ότι η ταπείνωση δεν είναι εξάσκηση μιας αρετής που κερδίζει τη χάρη. Δεν είμαι ταπεινός, ώστε ο Θεός να μου δώσει κάτι. Ταπείνωση είναι η παραδοχή ότι δεν μπορώ μόνος μου, και τότε ο Θεός με βοηθάει, μου δίνει χάρη.

 

3.  Ο Θεός θα χρησιμοποιήσει την εξουσία Του για να υψώσει τον ταπεινό: Ταπεινωθείτε, λοιπόν, κάτω από το πανίσχυρο χέρι τού Θεού, για να σας υψώσει εν καιρώ. Ο Θεός υπόσχεται πως όταν παραδεχτούμε πως Τον έχουμε ανάγκη, όταν εξαρτηθούμε από Αυτόν, όταν ζητήσουμε βοήθεια, όταν αναγνωρίσουμε πως από Αυτόν προέρχονται όλα, τότε και μόνον τότε θα χρησιμοποιήσει την εξουσία Του, για να μας υψώσει. Τι σημαίνει να μας υψώσει; Να μας ενισχύσει, να μας οδηγήσει στην αναγνώριση, να μας τιμήσει μπροστά στους ανθρώπους. Θα οδηγήσει ο Θεός τα πράγματα ώστε οι άλλοι να αναγνωρίσουν αυτό που είμαστε, αυτό που ο Θεός μας δημιούργησε να είμαστε. 

Είναι ενδιαφέρον, να προσέξετε πως όταν οι άνθρωποι έχτιζαν τον πύργο της Βαβέλ, ο λόγος που ήθελαν να το κάνουν ήταν για να αποκτήσουν στον εαυτό τους, όνομα. Ελάτε, ας κτίσουμε για μας μια πόλη και έναν πύργο, που η κορυφή του να φτάνει μέχρι τον ουρανό· και ας αποκτήσουμε για μας όνομα (Γέν.ια:4).

Και ο Θεός ήρθε, αντιστάθηκε στην υπερηφάνεια τους, και όπως ήταν αναμενόμενο ο πύργος δεν ολοκληρώθηκε. Σύγχυσε τη γλώσσα τους και τελικά διασπάρθηκαν στη γη, χωρίς να πετύχουν το στόχο τους.

Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο αρχίζει η ιστορία του Αβραάμ. Μια από τις ευλογίες που υποσχέθηκε ο Θεός στον Αβραάμ ήταν αυτό που ήθελαν μόνοι τους να αποκτήσουν οι άνθρωποι: όνομα! Ακούστε τι είπε ο Θεός: Και ο Κύριος είπε στον Άβραμ: Βγες έξω από τη γη σου, και από τη συγγένειά σου, και από την οικογένεια του πατέρα σου, στη γη που θα σου δείξω· και θα σε κάνω να γίνεις ένα μεγάλο έθνος· και θα σε ευλογήσω, και θα μεγαλύνω το όνομά σου· και θα είσαι για ευλογία· και θα ευλογήσω εκείνους που σε ευλογούν, και θα καταραστώ εκείνους που σε καταριούνται· και μέσα από σένα θα ευλογηθούν όλες οι φυλές τής γης (Γέν.ιβ:1-3).

Υπάκουσε με και θα σε υψώσω. Αυτό που εκείνοι μόνοι τους ήθελαν να κάνουν και δεν το πέτυχαν, εγώ θα στο δώσω πολλαπλάσιο. Απλά εμπιστέψου με, υπάκουσέ με. Η υπερηφάνεια του ανθρώπου θα τον ταπεινώσει· ενώ ο ταπεινόφρονας απολαμβάνει τιμή (Παρ.κθ:23).

Πότε ύψωσε ο Θεός τον Σολομώντα; Όταν του ζήτησε χάρη. Όταν παραδέχτηκε πως δεν είχε σοφία να κυβερνήσει το λαό αυτό και ζήτησε σοφία, και καρδιά που να καταλαβαίνει. Τότε ο Θεός του τα έδωσε όλα. Πότε τον ταπείνωσε; Όταν πίστεψε πως δεν έχει ανάγκη το Θεό και μπορούσε μόνος του. Και πήρε γυναίκες ξένες, λάτρευσε άλλους θεούς.

 

4. Ο Θεός θα χρησιμοποιήσει την εξουσία του για να φροντίσει τον ταπεινό: όλη τη μέριμνά σας ρίχνοντας την επάνω σ' Αυτόν, επειδή Αυτός φροντίζει για σας.

Αν είμαστε ταπεινοί ο Θεός θα μας φροντίσει, γι’ αυτό και δε χρειάζεται να μεριμνούμε. Δε χρειάζεται να αγχώνομαι αν είμαι ταπεινός γιατί ο Θεός με φροντίζει. Αν είμαι ταπεινός, θα είμαι «ξέγνοιαστος», όχι αδιάφορος, αλλά αναπαυμένος.

Πως αυτό το μήνυμα μπορεί να ριζώσει στο μυαλό και την καρδιά μας και να αλλάξει δυναμικά τον τρόπο που ζούμε για τη δόξα του Θεού; Ας προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, απαντώντας δύο ερωτήσεις.

1.    Τι είναι η υπερηφάνεια, και τι ταπείνωση;

2.    Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην ταπείνωση και την έλλειψη άγχους;

Θα ξεκινήσουμε με τη δεύτερη ερώτηση. Θα διαβάσουμε από το αρχαίο: Ταπεινώθητε ουν υπό την κραταιάν χείρα του Θεού, ίνα υμάς υψώση εν καιρώ, πάσαν την μέριμναν υμών επιρρίψαντες επ' αυτόν, ότι αυτώ μέλει περί υμών.

Προσέξατε την υπογραμμισμένη λέξη «επιρρίψαντες»; Είναι μια μετοχή. Αυτή η μετοχή με την οποία ξεκινάει μια δευτερεύουσα πρόταση, εξηγεί πως ταπεινώνομαι στο Θεό μπροστά. Μου δείχνει τον τρόπο. Ταπεινωθείτε, λοιπόν, κάτω από το πανίσχυρο χέρι τού Θεού…όλη τη μέριμνά σας ρίχνοντάς την επάνω σ' Αυτόν.

Ο τρόπος για να είμαι ταπεινός, είναι να ρίχνω κάθε τι που με αγχώνει και με φοβίζει και με στεναχωράει, στα χέρια του Θεού. Να προσεύχομαι, να το αφήνω στο Θεό, αφήνοντας Εκείνος να το φροντίσει. Να παραδέχομαι πως δεν μπορώ μόνος να κάνω κάτι, και πως χρειάζομαι τη δική Του βοήθεια, να ζητάω τη βοήθειά του και η ψυχή μου να αναπαύεται στο ότι Εκείνος θα νοιαστεί. Να εργάζομαι για τη λύση, και να κοπιάζω, αλλά χωρίς μέριμνα, χωρίς άγχος. Άλλο το άγχος και άλλο η φροντίδα.

Αυτό σημαίνει πως ένα σοβαρό εμπόδιο για μη ρίχνω τα βάρη μου στο Θεό είναι η υπερηφάνεια. Που σημαίνει ότι το άγχος είναι μιας μορφής υπερηφάνεια. 

Σαφώς και μπορούμε να το αναλύσουμε παραπάνω, αλλά για να το καταλάβουμε καλύτερα, πρέπει πρώτα να απαντήσουμε στην πρώτη ερώτηση και μετά να ξαναγυρίσουμε στη δεύτερη: Τι είναι η υπερηφάνεια, και τι ταπείνωση;

Θα προσπαθήσω να εξηγήσουμε την υπερηφάνεια με μερικές παρατηρήσεις από την Αγία Γραφή. Το αντίθετο είναι η ταπείνωση.

Πρώτο, το να ικανοποιώ αυτάρεσκα τον εαυτό μου είναι υπερηφάνεια. Είπε ο Θεός στον Ισραήλ: Όμως, εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου από τη γη τής Αιγύπτου... Εγώ σας έθρεψα στην έρημο, στην άνυδρη τη χώρα. Όσο σας έτρεφα και χορταίνατε, τόσο περηφανευόσασταν και τελικά με λησμονήσατε (Ωσηέ ιγ:4-6). Ο λαός του Θεού ζούσε καλά, τόσο καλά, που στο τέλος ξέχασαν το Θεό. Αυτάρεσκα ασχολούνταν με το να χρησιμοποιούν τα δώρα που ο Θεός τους έδωσε, και στο τέλος ξέχασαν τον ίδιο το Θεό. 

Δεύτερο, η εμπιστοσύνη στην αυτάρκειά μας είναι υπερηφάνεια. Όταν ο λαός του Θεού ήταν έτοιμος να μπει επιτέλους στη γη της επαγγελίας, η δεύτερη γενιά, γιατί η πρώτη όλη πέθανε στην έρημο, ο Μωυσής τους ξαναείπε το νόμο, για αυτό και έχουμε το βιβλίο του Δευτερονομίου.

Ανάμεσα σε άλλα που τους προειδοποίησε ήταν το εξής: Πρόσεχε στον εαυτό σου, μήπως λησμονήσεις τον Κύριο τον Θεό σου, αθετώντας τις εντολές του, και τις κρίσεις του, και τα διατάγματά του, που εγώ σε προστάζω σήμερα (Δευτ.η:11). Και εξηγεί πότε μπορεί να συμβεί αυτό κάτω από ποιες συνθήκες είναι εύκολο να ξεχάσει ο άνθρωπος το Θεό:

Μήπως, αφού φας και χορτάσεις, και οικοδομήσεις καλά σπίτια, και κατοικήσεις, και τα βόδια σου και τα πρόβατά σου αυξηθούν, και το ασήμι σου και το χρυσάφι σου πολλαπλασιαστεί, και όλα όσα έχεις αυξηθούν, μήπως η καρδιά σου τότε υψωθεί και λησμονήσεις τον Κύριο τον Θεό σου, που σε έβγαλε από τη γη τής Αιγύπτου, από οίκο δουλείας (Δευτ.η:12-14).

Ο κίνδυνος λοιπόν να υψωθεί η καρδιά του ανθρώπου και να ξεχάσει το Θεό, έρχεται όταν τα πράγματα πάνε καλά στη ζωή του. Τότε μπορεί να ξεχάσει το Θεό που στο παρελθόν τον ευεργέτησε, τον βοήθησε, τον στήριξε.

Πως, όμως, φανερώνεται η υπερηφάνεια, που μας οδηγεί να ξεχάσουμε το Θεό; Το αμέσως επόμενο εδάφιο λέει, Και πεις στην καρδιά σου: Η δύναμή μου, και η ισχύς τού χεριού μου, απέκτησαν σε μένα αυτόν τον πλούτο. Αλλά, θα θυμάσαι τον Κύριο τον Θεό σου· επειδή, αυτός είναι που σου δίνει δύναμη να αποκτάς πλούτη (Δευτ.η:17-18^α).

Μη νομίζεις πως πας καλά και αυτό οφείλεται σε σένα. Μη ζεις με την αυταπάτη της αυτάρκειας σου. Δεν υπάρχει τίποτα που έχουμε και να μην μας το έχει δώσει ο Θεός. Όλα από Εκείνον προέρχονται. Άνθρωποι που λένε, τα βλέπεις τα χέρια μου, τα βλέπεις τα πόδια μου, αυτά να ‘ναι καλά, στην πραγματικότητα είναι υπερήφανοι. Εργατικοί ναι, αλλά υπερήφανοι. Γιατί το δώρο του Θεού, την υγεία τους, τη δύναμη τους, το μυαλό τους, το μετατρέπουν σε προσωπικό επίτευγμα, ενώ πολύ απλά δεν είναι. Να θυμάσαι τον Κύριο τον Θεό σου· επειδή, αυτός είναι που σου δίνει δύναμη να αποκτάς πλούτη.

Το να πιστεύω ότι είμαι αυτάρκης και να εμπιστεύομαι τον εαυτό μου, είναι υπερηφάνεια.

Τρίτο, η υπερηφάνεια δεν είναι επιδεκτική συμβουλής. Ο περήφανος άνθρωπος δεν ακούει. Είχε ζητήσει ο Θεός από τον Ιερεμία να πάει και να φοράει μια λινή ζώνη. Αφού τη φόρεσε αρκετά και τον είδαν ότι τη φορούσε, του ζήτησε να πάει να την κρύψει σε ένα βράχο. Μετά από καιρό του ξαναείπε να πάει να την πάρει από εκεί. Όταν όμως, πήγε, η ζώνη ήταν λέει φθαρμένη και άχρηστη (Ιερ.ιγ:7-10). Αυτό ήταν το εποπτικό μάθημα που ήθελε ο Θεός να δώσει στον υπερήφανο λαό του.

Όταν ο Θεός μας μιλάει και δεν ακούμε, αυτό δείχνει υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος άνθρωπος, που δεν ακούει το Θεό, δεν ακούει και άλλων συμβουλές (Παρ.ιγ:10). Όταν δε δέχομαι συμβουλές, όταν πιστεύω ότι τα ξέρω όλα, τότε έρχεται η πτώση, αργά ή γρήγορα θα έρθει: Η υπερηφάνεια προηγείται τού ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη τού πνεύματος προηγείται της πτώσης (Παρ.ις:18).Η υπερηφάνεια αρνείται να διδαχθεί από  Θεό και ανθρώπους.

Τέταρτο, σαν συνέπεια του προηγούμενου, η υπερηφάνεια δεν «σχετίζεται» με την υποταγή. Επειδή ο υπερήφανος άνθρωπος δε δέχεται συμβουλές, για αυτό και δεν υπακούει στο νόμο του Θεού. Ακούει και γυρνάει την πλάτη. Εσύ επιτίμησες τους επικατάρατους υπερήφανους, αυτούς που παρεκκλίνουν από τα προστάγματά σου (Ψαλμ.ριθ:21). Αυτοί που επιτιμά ο Θεός είναι οι περήφανοι που ακούν και παρεκκλίνουν από τα προστάγματα του Θεού.

Πέμπτο, η υπερηφάνεια επαινεί τον άνθρωπο για αυτό που ο Θεός κάνει. Κάτι αντίστοιχο με αυτό που διαβάσαμε από το Δευτερονόμιο. Υπάρχει όμως, μια άλλη ιστορία στην Αγία Γραφή πολύ δυνατή και χαρακτηριστική. Η ιστορία του Ναβουχοδονόσορα του βασιλιά της Βαβυλώνας (Δανιήλ δ:30-32).

Μετά από μια περίοδο ταπείνωσης, κατά την οποία ο βασιλιάς αυτός ζούσε σαν το ζώο στα χωράφια, ο Θεός τον αποκατέστησε. Τότε ομολόγησε και είπε: Τώρα, εγώ ο Ναβουχοδονόσορας αινώ και υπερυψώνω και δοξάζω τον βασιλιά τού ουρανού· επειδή, όλα τα έργα του είναι αλήθεια, και οι δρόμοι του κρίση· και μπορεί να ταπεινώσει αυτούς που περπατούν μέσα στην υπερηφάνεια (Δανιήλ δ:37).

Έκτο, στην υπερηφάνεια «αρέσει» η επίδειξη και προβολή. Ο Χριστός κατακεραύνωσε τους θρησκευτικούς ηγέτες στην Ιερουσαλήμ λέγοντας, …όλα τα έργα τους τα κάνουν, για να βλέπονται από τους ανθρώπους· και πλαταίνουν τα φυλακτήριά τους, και μεγαλώνουν τα κράσπεδα από τα ιμάτιά τους· και στα δείπνα αγαπούν την πρώτη θέση, και στις συναγωγές τις πρωτοκαθεδρίες, στις αγορές τούς χαιρετισμούς, και να αποκαλούνται από τους ανθρώπους: Ραββί, Ραββί (Ματθ.κγ:5-7).

Ο υπερήφανος τρέφεται με την αναγνώριση. Την επιδιώκει. Και πιο επικίνδυνο από όλα είναι βέβαια, ότι είναι τόσο εύκολο να τη δούμε στους άλλους, και όχι στον εαυτό μας.

Έβδομο, η υπερηφάνεια σπρώχνει τον άνθρωπο στη θέση του Θεού. Έχετε προσέξει τι έκανε ο Ηρώδης στις Πράξεις; Έτσι, την ημέρα που είχαν ορίσει, ο Ηρώδης, αφού ντύθηκε τη βασιλική του στολή και κάθισε στο θρόνο, άρχισε να αγορεύει σ' αυτούς. Κι όλος ο λαός φώναζε: «Φωνή Θεού είναι αυτή και όχι ανθρώπου!» Ο Ηρώδης δεχόταν και συμφωνούσε με αυτό το σύνθημα. Και τότε τι έγινε;  Αμέσως τότε, επειδή δέχτηκε να δοξαστεί σαν θεός, και δεν έδωσε την τιμή στο Θεό, τον χτύπησε ένας άγγελος του Κυρίου με μια ξαφνική αρρώστια, γέμισε σκουλήκια και πέθανε (Πράξεις ιβ:21-23).

Αυτό ακριβώς θέλησε να κάνει ο σατανάς. Έτσι σκέφτηκε: (Ησαΐας ιδ:12-15).

Έτσι σκεφτόταν ο σατανάς, έτσι και κάθε υπερήφανος άνθρωπος που δεν αναγνωρίζει το Θεό στη ζωή του. Δε μπορεί να συλλάβει πως δεν υπάρχει από μόνος του. Και αν βγάλεις το Θεό, τότε μπαίνεις εσύ στη θέση του Θεού. Γι’ αυτό και καταλήγουμε στο επόμενο.

Όγδοο, η υπερηφάνεια αντιστέκεται ακόμη και στην ύπαρξη του Θεού. Στους Ψαλμούς γράφει, Ο ασεβής, εξαιτίας τής αλαζονείας τού προσώπου του, δεν θα αναζητήσει τον Κύριο· όλοι οι συλλογισμοί του είναι: Δεν υπάρχει Θεός (Ψαλμ.ι:4).

Ένατο, η υπερηφάνεια δεν μπορεί να εμπιστευθεί το Θεό. Στις Παροιμίες συγκρίνονται η αλαζονεία και η εμπιστοσύνη: Ο αλαζών την καρδίαν διεγείρει έριδας· ο δε θαρρών επί Κύριον θέλει παχυνθή (Παρ.κη:25). Το «παχυνθεί» έτσι δεν αφορά τις διαστάσεις μας, αλλά την γενικότερη ευλογία του Θεού στη ζωή μας.

Ο υπερήφανος δε μπορεί να εμπιστευθεί το Θεό. Η εμπιστοσύνη νομίζει, πως είναι για αυτούς που δεν μπορούν να τα καταφέρουν μόνοι τους, για τους αδύναμους, για τους εξαρτημένους. Η εμπιστοσύνη στο Θεό αδελφοί είναι ο κτύπος της καρδιάς για την ταπείνωση. Είναι το αντίθετο για την υπερηφάνεια.

Όταν η υπερηφάνεια μας εμποδίζει να εμπιστευθούμε πως ο Θεός θα μας φροντίσει τότε υπάρχουν δύο πιθανότητες. Η μία είναι να ζήσουμε ο καθένας «στον κόσμο του», δηλαδή σε μια ψεύτικη ασφάλεια που θα στηρίζεται στη δική μας υποθετική δύναμη και εξυπνάδα να αποφύγουμε την καταστροφή. Η άλλη επιλογή είναι να συνειδητοποιήσουμε πως δεν μπορούμε να εγγυηθούμε τη δική μας ασφάλεια και να νοιώσουμε άγχος. Άγχος για το μέλλον, άγχος για τα παιδιά μας, άγχος για τα οικονομικά για το σχολείο των παιδιών, για την υγεία μας, για το καθετί. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στο Θεό μας οδηγεί είτε σε μια εικονική πραγματικότητα, είτε σε άγχος.

Και αυτό μας οδηγεί στο δέκατο χαρακτηριστικό της υπερηφάνειας και στην τελική εξήγηση για τη σχέση ανάμεσα στο άγχος και την ταπείνωση.

Δέκατο, η υπερηφάνεια αγχώνεται για το μέλλον. Στον Ησαΐα ο Θεός μιλάει στον αγχωμένο λαό Του με τα εξής λόγια: Εγώ, εγώ είμαι που σας παρηγορώ. Εσύ ποιος είσαι, και φοβάσαι από θνητόν άνθρωπο, και από γιο ανθρώπου, που θα γίνει σαν το χορτάρι· και λησμόνησες τον Κύριο τον Δημιουργό σου, αυτόν που άπλωσε τους ουρανούς, και θεμελίωσε τη γη; (Ησαΐας να:12-13^α).

Προσέξτε τι ακριβώς λέει: Ποιος νομίζεις ότι είσαι και φοβάσαι; Τόσο υπόγεια και απατηλά εργάζεται η υπερηφάνεια, που μπορεί να εμφανίζεται και σαν αρετή.

Ποιος νομίζεις ότι είσαι και φοβάσαι; Ο Θεός δεν το ξέρει; Ο Θεός δεν το φροντίζει; Μήπως θέλεις να μπεις στη θέση Του, να φροντίσεις εσύ τα πράγματα καλύτερα; Να τακτοποιήσεις τα προβλήματα πιο σωστά;

Ταπεινωθείτε, λοιπόν, κάτω από το πανίσχυρο χέρι τού Θεού, για να σας υψώσει εν καιρώ όλη τη μέριμνά σας ρίχνοντάς την επάνω σ' Αυτόν, επειδή Αυτός φροντίζει για σας (Α΄Πέτρ.ε:6-7).

Πως ταπεινώνομαι, ώστε ο Θεός να μη μου αντιστέκεται, αλλά να μου δίνει χάρη και να με υψώσει; Ρίχνοντας το φορτίο μου, τη μέριμνά μου, επάνω Του. Δηλαδή να εμπιστευθώ την υπόσχεση πως ο Θεός με νοιάζεται και έχει τη δύναμη και τη σοφία να φροντίσει το θέμα μου, με τον καλύτερο τρόπο.

Η εμπιστοσύνη είναι το αντίθετο της υπερηφάνειας. Η εμπιστοσύνη στο Θεό είναι η «καρδιά» της ταπείνωσης. Είναι η πεποίθηση πως το πανίσχυρο χέρι του Θεού δεν στέκεται πάνω μου για να με λιώσει, αλλά για να με φροντίσει. Έτσι λοιπόν, τρέχω, παλεύω, κοπιάζω, κάνω το μέρος μου, αλλά χωρίς άγχος, αναπαυμένος στην ψυχή μου, πως όλη μου η προσπάθεια είναι στα χέρια του Θεού του Πατέρα μου.

Ο Ιησούς είπε, «χωρίς εμένα δε μπορείτε να κάνετε τίποτα» (Ιωάν.ιε:5).

Διάφορες προοπτικές υπάρχουν μπροστά μας. Πολλές προκλήσεις. Κανένας έλεγχος εκ μέρους μας. Αυτή είναι αλήθεια. Δεν έχουμε κανένα έλεγχο στο τι συμβαίνει. Ας μη ζούμε με την ψευδαίσθηση πως έχουμε. Ούτε για την υγεία μας, ούτε για τα παιδιά μας, ούτε για τη δουλειά μας, ούτε για την ίδια μας τη ζωή.

Κυρίως ας μην εμπιστευθούμε σε ανθρώπους, ούτε στον εαυτό μας. Ούτε στην πολιτική. Σε κανένα άνθρωπο. Γιατί; Η καρδιά είναι απατηλή περισσότερο απ' όλα, και υπερβολικά διεφθαρμένη· ποιος μπορεί να τη γνωρίσει; (Ιερ.ιζ:9). Τον άνθρωπο δεν μπορείς να τον εμπιστευθείς. Αλλάζει. Λέει και ξελέει. Πιο πριν, όμως, ξέρετε τι λέει;  Ευλογημένος ο άνθρωπος που ελπίζει στον Κύριο, και του οποίου ο Κύριος είναι η ελπίδα. Επειδή, θα είναι σαν δέντρο φυτεμένο κοντά στα νερά, που απλώνει τις ρίζες του κοντά στον ποταμό, και δεν θα δει όταν έρχεται το καύμα, αλλά το φύλλο του θα θάλλει· και δεν θα μεριμνήσει στη χρονιά τής ανομβρίας ούτε θα παύσει από το να κάνει καρπό (Ιερ.ιζ:7-8)