Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

Υπάρχει μία παλιά παροιμία, που δεν έχει χάσει τίποτα από την αλήθεια της με την τριβή της, ότι εάν η θρησκεία αξίζει κάτι, αξίζει το παν.

Τόση είναι η ανάγκη της για τον άρτιο καταρτισμό της ανθρώπινης φύσης, και τέτοια η δύναμη που πρακτικά εξασκεί πάνω σε αυτόν που την κατέχει, ώστε η αξία της για τον άνθρωπο είναι πραγματικά ανυπολόγιστη. Θρησκεία εδώ λέγοντας, εννοούμε βεβαίως, όπως προηγουμένως την ορίσαμε, όχι την τυπική  σειρά μερικών εξωτερικών θρησκευτικών εκδηλώσεων, αλλά την ύπαρξη πραγματικών εσωτερικών σχέσεων μεταξύ του πλάσματος  και του πλάστη, την ύπαρξη πραγματικής συμπάθειας και συνεννόησης μεταξύ του πεπερασμένου πνεύματος του ανθρώπου και του απειρου Πνεύματος του Θεού.

Ιδρύεται εργοστάσιο για την κατασκευή αντικειμένων, χρήσιμων στην ανθρώπινη ζωή. Ο αρχιτέκτων μηχανικός παρατάσσει σειρά κυλίνδρων και τροχών και περίπλοκων εργαλείων, και ορίζει τη θέση του καθενός και τις σχέσεις του προς άλλα τμήματα του εργοστασίου, τέλος τοποθετεί τη μηχανή και τους λέβητες, και τα πάντα είναι έτοιμα.

Η δαπάνη για την ίδρυση όλου αυτού του συστήματος μηχανημάτων και εξαρτημάτων ενδέχεται να είναι πολύ μεγάλη. Τι μπορεί όμως να κάνει όλος αυτός ο όγκος χωρίς τη δύναμη του ατμού, χωρίς τη φωτιά που  μπαίνει στο νερό, παρέχοντας σε αυτό με τη μορφή του ατμού την απαιτούμενη δύναμη διαστολής και ώθησης; Εάν η φωτιά, σχετικά με το εργοστάσιο έχει κάποια αξία, αξίζει το παν. Για το εργοστάσιο η αξία της φωτιάς, όχι η αγοραία, αλλά η πραγματική, είναι ανυπολόγιστη.

Συνέβη συχνά, μεγάλο πλοίο και ισχυρό, εκλεκτής κατασκευής, και λαμπρής διοικήσεως, να γίνεται έρμαιο των κυμάτων της μαινόμενης θάλασσας, επειδή με κάποιο λόγο βλάφτηκε μικρό αλλά πολύ σπουδαίο μέρος του, το πηδάλιο. Τι μπορεί να κάνει ο σοφός κυβερνήτης, και ο ικανός μηχανικός, και το ισχυρότερος πλοίο, και οι τελειότερες μηχανές, όταν το πηδάλιο γίνει εντελώς άχρηστο; Ενδέχεται η αγοραία αξία ενός πηδαλίου να είναι πολύ μικρή, εν συγκρίσει προς το όλο σκάφος, και το όλο σύστημα των μηχανών. Αλλά η πραγματική αξία τους, για την πορεία και ασφάλεια του πλοίου, είναι ανυπολόγιστη.

Σε κάθε ατμομηχανή υπάρχει ένα μικρό μηχάνημα που λέγεται ρυθμιστής. Το μηχάνημα αυτό στρέφεται με μεγάλη ταχύτητα γυρίζοντας μαζί του δύο διαγωνίως εκκρεμή σφαιρίδια. Οταν ο ατμός έχει μεγάλη ένταση, κινεί γρήγορα τα έμβολα και αυτά τον μεγάλο τροχό, και έτσι η ταχεία κίνηση αναπτύσσει την κεντρόφυγα των δύο σφαιριδίων, που έτσι σχηματίζουν αμβλύτερη την γωνία τους με την κορυφή του άξονα του ρυθμιστή, και ανεβάζουν τον μοχλό από κάτω, μικραίνοντας την θυρίδα από όπου περνάει ο ατμός από την σωλήνα των λεβήτων στον κύλινδρο του εμβόλου, έτσι παρεμποδίζεται η επιπλέον αύξηση της ταχύτητας της μηχανής αφού ο ισχυρός ατμός μπαίνει σε μικρότερη ποσότητα. Οταν  πάλι η ένταση του ατμού ελαττωθεί και η μηχανή αρχίζει να κινείται αργότερα, τα σφαιρίδια  επειδή ελαττώνεται η κεντρόφυγη δύναμη, κατεβαίνουν και η θυρίδα του ατμού ανοίγεται περισσότερο ώστε ο ασθενής ατμός να μπει στον κύλινδρο σε μεγαλύτερη ποσότητα. Το θαυμάσιο λοιπόν αυτό μικρό εξάρτημα, κατορθώνει να ρυθμίζει το ποσό του ατμού που ενεργεί πάνω στο έμβολο και να διατηρεί την ταχύτητα της μηχανής μέσα στα όρια της ενέργεια που της ανήκει. Η αγοραία αξία των ρυθμιστών, μπορεί να είναι μικρή σχετικά με τα υπόλοιπα μέρη της ατμομηχανής. Η πραγματική όμως αξία τους για την απρόσκοπτη και κανονική της ενέργεια είναι ανυπολόγιστη.

Τα παραδείγματα αυτά μπορούν νομίζω να δώσουν σε μας κάποια ιδέα της αξίας της θρησκείας.

Ανθρωπος που ευνοήθηκε ιδιαίτερα από την φύση, που γεννήθηκε σε οικογένεια με έντιμο παρελθόν, που ανατράφηκε με επιμέλεια από τους γονείς του, που εκπαιδεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο, που έχει από την φύση του γερό μυαλό και ισχυρή θέληση, φαίνεται ξαφνικά ανίσχυρος να κατανικήσει τον απατηλό πειρασμό του προσωπικού συμφέροντος, να καταπνίξει το πάθος της εκδίκησης, που κοχλάζει εσωτερικά. Είμαστε εδώ θεατές του πνευματικού εργοστασίου, που σε όλη την αρτιότητα της συστάσεως αρνείται να εκτελέσει το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε, έως ότου μπει το ιερό πυρ των πραγματικών σχέσεων με το Θεό δια του Ιησού Χριστού, έως ότου δηλαδή ο άνθρωπος αποκτήσει πραγματική θρησκεία. Η αξία αυτής της θρησκείας είναι για τον άνθρωπο, σχετικά με την εκτέλεση του αληθινού του προορισμού, πραγματικά ανυπολόγιστη.

Ολοι διαπλέουμε το ανοικτό πέλαγος της ζωής, αλλά πόσοι άραγε υπάρχουν που έχουν πηδάλιο εν ενεργεία; Αναμφίβολα πολύ λίγοι. Αλλιώς πώς εξηγείται η καταφυγή των περισσοτέρων στο ψεύδος, στο δόλο, σε αιώνια και ανόσια τεχνάσματα για την εκτέλεση των διάφορων αυτών σκοπών; και τι σκοπών! Ο Αλέξανδρος δεν δέχτηκε να μετατραπεί ο Αθως σε ανδριάντα του, αυτοί όμως δεν ησυχάζουν αν δεν κριθούν άξιοι να αντικαταστήσουν αυτόν τον ίδιο τον Όλυμπο! Η δίψα αυτή της υψώσεως του ατόμου με ζημία των άλλων, και με θυσία του κοινού, η μανία της συσσωρεύσεως ύλης και απολαύσεως αυτής, η ακάθεκτη έφοδος των κτηνωδέστερων της ανθρώπινης φύσης παθών, όλα αυτά σαν εξαγριωμένη θάλασσα προσβάλλει και το αρτιότερο ανθρώπινο σκάφος, και σε τίποτα δεν ωφελούν τα υπόλοιπα όταν λείπει το πηδάλιο. Αναγεννημένη η νέα καρδιά, ψυχή λυτρωμένη από την αμαρτία, δια του ζωντανού Σωτήρα Ιησού Χριστού, χαρακτήρας διαμορφωμένος με τη θεία χάρη, με ένα λόγο η ύπαρξη πραγματικής θρησκείας στην ψυχή, αυτό είναι το πηδάλιο, από όπου ξεφεύγει ο διαφορετικά, βέβαιος κίνδυνος του καταποντισμού και οδηγείται το σκάφος στο λιμάνι της εκπληρώσεως του ανθρώπινου προορισμού. Η αξία της θρησκείας είναι όντως ανυπολόγιστη.

Πολλοί υπάρχουν, που ονειρεύονται για τον εαυτόν τους μία κανονική και αρμονική ζωή, απαλλαγμένη από την εξίσου σάπια ραθυμία και την θυμοβόρο μέριμνα, αλλά κανένα από τα δύο δεν κατορθώνουν και παρουσιάζουν σαν αιτία για τούτο τις περιστάσεις.  Ο ατμός των περιστάσεων που άλλοτε εισβάλει στην μέγιστη έντασή του και εξαφανίζει την ηρεμία της ψυχής, άλλοτε δε κοπάζοντας στην έσχατη απραξία και απονευρώνοντας το πνεύμα στα τέλματα της ραθυμίας. Αλλά πραγματικά το σφάλμα βρίσκεται αλλού. Η μηχανή είτε μικρή είναι είτε μεγάλη, είτε ισχυρή είτε ασθενής, θα μπορούσε να εκτελέσει το δικό της έργο καλά και αρμονικά και με ρυθμό, εάν μόνο προστίθετο ο θείος ρυθμιστής, η θεία χάρη στην ψυχή. Τότε οι περιστάσεις δεν θα ίσχυαν να ταράξουν την γαλήνη του πνεύματος, αλλά θα μεταβάλλονταν σε υπηρετικές του ανθρώπινου προορισμού. Είναι αληθινά η αξία της πραγματικής θρησκείας, η αξία της θείας χάρης στην ψυχή, υπερβάλλουσα και εντελώς ανυπολόγιστη.

Αλλά όταν αναλογιστούμε ότι μετά την παρούσα σύντομη ζωή, ακολουθεί η ατελείωτη ζωή της αιωνιότητας, και ότι η απόκτηση της πραγματικότητας που υπάρχει στη θρησκεία, δηλαδή η ανάπτυξη πραγματικών σχέσεων μεταξύ της ψυχής και του Θεού, και η εκ των σχέσεων αυτών απορρέουσα αγνή και νικηφόρα χριστιανική ζωή είναι απαραίτητη για την απόλαυση της άλλης υψηλότερης ζωής της αιωνιότητας, η αξία της θρησκείας προσλαμβάνει μέγεθος άπειρο, όπως είναι άπειρος ο Θεός, με τον οποίο σχετίζει τον άνθρωπο, και όπως είναι άπειρη η αξία του θανάτου του Ιησού Χριστού στον Σταυρό, με τον οποίο γεφυρώθηκε το χάσμα μεταξύ μας και του Θεού που δημιουργήθηκε από την αμαρτία, και εξασφαλίστηκε η ακώλυτη ενέργεια της θείας χάρης στην ψυχή που υποχωρεί. Στην υποχώρηση αυτή και συναίνεση είθε να καταλήξει κάθε ειλικρινής αναγνώστης των λίγων αυτών γραμμών, και ας είναι βέβαιος ότι θα αποκτήσει σαν αναφαίρετο του κτήμα, εκείνο του οποίου η αξία χωρίς καμία υπερβολή είναι εντελώς ιδιαίτερα ανυπολόγιστη.

Τον ανεκτίμητο αυτό θησαυρό βρίσκουμε οδηγούμενοι από τη Γραφή, στην οποία η σοφία του Θεού μιλώντας λέγει τα εκφραστικά αυτά: «Οστις εύρει εμέ, θέλει ευρεί ζωήν , και θέλει λάβει χάριν παρά Κυρίου. Οστις όμως αμαρτήσει εις εμέ, την εαυτού ψυχήν αδικεί. Πάντες οι μισούντες με αγαπώσι θάνατον!»(Παροιμίες η:35,36)