Τα δεξιά του Θεού

Η Βίβλος διδάσκει ότι ο Θεός είναι αόρατο πνεύμα, όμως Τον περιγράφει και με όρους που σχετίζονται με το ανθρώπινο σώμα. Πολλοί τριαδικοί χρησιμοποιούν αυτές τις περιγραφές για να  υποστηρίξουν τη θεωρία τους, ιδιαίτερα τα εδάφια που μιλάνε για το δεξί χέρι του Θεού και το πρόσωπο του Θεού. Ας ψάξουμε να δούμε τι εννοεί η Βίβλος με αυτούς τους όρους.

Ιωάν.δ:24 λέει, «Ο Θεός είναι Πνεύμα». Αυτό σημαίνει ότι η αιώνια ουσία Του δεν είναι ανθρώπινη ή φυσική. Πέρα από την φανέρωση του Θεού στο σώμα του Ιησού Χριστού, ο Θεός δεν έχει φυσικό Σώμα. «πνεύμα σάρκα και οστέα δεν έχει» (Λουκ.κδ:39). Ο Θεός δεν είναι «σαρξ και αίμα» (Ματθ.ις:17).

Ακριβώς επειδή είναι πνεύμα, ο Θεός είναι αόρατος για τον άνθρωπο. «Κανένας άνθρωπος δεν έχει δει ποτέ το Θεό» (Ιωάν.α:18). «Κανένας άνθρωπος δεν Τον έχει δει, ούτε μπορεί να Τον δει» (Α’ Τιμ.ς:16). 

Επιπλέον, η Βίβλος διδάσκει ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών, το πνεύμα Του πληροί το σύμπαν. «Που να υπάγω από του πνεύματός σου; και από του προσώπου σου που να φύγω; Εάν αναβώ εις τον ουρανόν, είσαι εκεί· εάν πλαγιάσω εις τον άδην, ιδού, συ. Εάν λάβω τας πτέρυγας της αυγής και κατοικήσω εις τα έσχατα της θαλάσσης, και εκεί θέλει με οδηγήσει η χειρ σου και η δεξιά σου θέλει με κρατεί» (Ψαλμ.ρλθ:7-10).

Αυτά τα γεγονότα σχετικά με το Θεό, δείχνουν ότι αδυνατούμε να κατανοήσουμε τις φυσικές περιγραφές Του κατά γράμμα. Πρέπει να ερμηνεύουμε την Αγία Γραφή, σύμφωνα με την απλή, εμφανή, γραμματική, ιστορική έννοια των λέξεων, ακριβώς όπως κάνουμε και με άλλες μορφές ομιλίας ή γραφής. Με τον τρόπο αυτό, θα αναγνωρίσουμε ότι κάθε ανθρώπινη επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της Βίβλου, χρησιμοποιεί μεταφορική γλώσσα. Δεν είμαστε ελεύθεροι να επιβάλουμε μια αλληγορική ερμηνεία στις Γραφές, αλλά όταν η ίδια η Βίβλος, υποδεικνύει ότι πρέπει να καταλάβουμε ορισμένες φράσεις ή εδάφια με μεταφορική έννοια, τότε έτσι πρέπει να τα ερμηνεύσουμε.

Όταν διαβάζουμε για τα μάτια του Θεού, τα ρουθούνια, την καρδιά, τα πόδια, τα χέρια και τα φτερά, είναι σαφές από την υπόλοιπη Αγία Γραφή, ότι δεν μιλάμε για άνθρωπο, θηρίο, ή ορνιθοειδές. Η Βίβλος δεν χρησιμοποιεί αυτούς τους όρους για να περιγράψει ένα φυσικό όν, αλλά για να μας δώσει επίγνωση για τη φύση, το χαρακτήρα και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Θεού. Για παράδειγμα, ο Θεός εκφράζει την υπέρτατη εξουσία Του λέγοντας, «Ο ουρανός είναι θρόνος μου και η γη υποπόδιον των ποδών μου» (Ησαΐας ξς:1).

Η Αγία Γραφή περιγράφει τη θαυματουργή δύναμη του Θεού σαν «δάκτυλο Θεού» (Έξοδ.η:19).  Την παντογνωσία και την πανταχού παρουσία λέγοντας, «Οι οφθαλμοί του Κυρίου είναι εν παντί τόπω» (Παρ.ιε:3). Την προστασία Του λέγοντας «τη σκιά των πτερύγων σου» (Ψαλμ.λς:7) και τη θλίψη Του για την ανθρώπινη αμαρτία αναφέροντας «ελυπήθη εν τη καρδία αυτού» (Γέν.ς:6).

Θα ήταν ανόητο να καταλήξει κανείς από αυτά τα εδάφια ότι ο Θεός είναι ένας γίγαντας που απλώνει τα πόδια του στο Βόρειο Πόλο, ξεφυσάει αέρα από τα ρουθούνια του, εστιάζει τα μάτια του για να μας δει, χρησιμοποιεί φτερά για να πετά, και έχει μια αντλία αίματος. Μάλλον η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί έννοιες παρμένες από την καθημερινότητά μας και την εμπειρία μας, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τα χαρακτηριστικά του πνευματικού χαρακτήρα του Θεού.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΕΞΙΑΣ

Η αρχή αυτή ισχύει ιδιαίτερα όταν η Βίβλος μιλά για το δεξί χέρι του Θεού. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι δεξιόχειρες, στους περισσότερους πολιτισμούς το δεξί χέρι σημαίνει δύναμη, ικανότητα και επιδεξιότητα. Στην αρχαιότητα, ο τιμώμενος καλεσμένος, καθόταν στα δεξιά του οικοδεσπότη. Έτσι, στα Εβραϊκά, Ελληνικά και Αγγλικά, το δεξί χέρι είναι μια μεταφορά για την εξουσία και την τιμή.

Η Βίβλος χρησιμοποιεί αυτή τη μεταφορά επανειλημμένα σε σχέση με τον άνθρωπο, καθώς και με το Θεό. Φυσικά, σε μερικά εδάφια, η Γραφή χρησιμοποιεί τη λέξη «δεξιά» ή «δεξί χέρι» με τοπική έννοια σε αντίθεση με το «αριστερά» ή «αριστερό χέρι». Αλλά πολλές φορές η έννοια του «δεξί χέρι» είναι μεταφορική. Δεδομένου ότι ο Θεός δεν έχει φυσικό δεξί χέρι (εκτός από τη φανέρωσή Του εν Χριστώ) και δεν περιορίζεται σε μια φυσική θέση, όταν η Αγία Γραφή μιλά για το δεξί Του χέρι, μιλά μεταφορικά ή αλληγορικά.

Μια απλή, λογική και Γραφική σκέψη είναι η εξής: Εφόσον ο Θεός είναι πνεύμα που πληροί τα πάντα, ποιος είναι ο χώρος που μπορεί κάποιος να ονομάσει «δεξιά»;

Μια μελέτη σχετικά με το «δεξί χέρι» στα εδάφια της Βίβλου αποκαλύπτει ότι το δεξί χέρι του Θεού αντιπροσωπεύει την Παντοδυναμία Του, ιδιαίτερα στην παροχή σωτηρίας, απελευθέρωσης, νίκης και συντήρησης. «η δεξιά μου εμέτρησε με σπιθαμήν τους ουρανούς» (Ης.μη:13).  «Η δεξιά σου, Κύριε, εδοξάσθη εις δύναμιν· η δεξιά σου, Κύριε, συνέτριψε τον εχθρόν»..... «Εξέτεινας την δεξιάν σου, και η γη κατέπιεν αυτούς» (Έξοδ.ιε:6,12). «η δεξιά αυτού και ο βραχίων ο άγιος αυτού ενήργησαν εις αυτόν σωτηρίαν» (Ψαλμ.98:1). «…και η δεξιά σου θέλει με σώσει» (Ψαλμ.ρλη:7). «μη φοβού· διότι εγώ είμαι μετά σού· μη τρόμαζε· διότι εγώ είμαι ο Θεός σου· σε ενίσχυσα· μάλιστα σε εβοήθησα· μάλιστα σε υπερησπίσθην διά της δεξιάς της δικαιοσύνης μου» (Ης.μα:10). Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα όπου η Βίβλος χρησιμοποιεί το «δεξί χέρι» σαν μεταφορά για την εξουσία.

Στη Γραφή, το δεξί χέρι σημαίνει επίσης θέση τιμής, ευλογίας και υπεροχής: «τερπνότητες είναι διαπαντός εν τη δεξιά σου» (Ψαλμ.ις:11). «η δεξιά σου είναι πλήρης δικαιοσύνης» (Ψαλμ.μη:10). «Η καρδία του σοφού είναι εν τη δεξιά αυτού· η δε καρδία του άφρονος εν τη αριστερά αυτού» (Εκκλ.ι:2).

Όταν ο Ιακώβ ευλόγησε τα δυο παιδιά του Ιωσήφ, ο Ιωσήφ ήθελε να βάλει το δεξί του χέρι πάνω στο Μανασσή, το μεγαλύτερο γιο, για να προσδιορίσει ότι θα είχε την υπεροχή. Ο Ιωσήφ επέμεινε, «Μη ούτω, πάτερ μου, διότι ούτος είναι ο πρωτότοκος· επίθες την δεξιάν σου επί την κεφαλήν αυτού» (Γέν.μη:18). Ο Ιακώβ αρνήθηκε, αντιστρέφοντας τα χέρια του από τον συνηθισμένο τρόπο, λέγοντας, «Εξεύρω, τέκνον μου, εξεύρω· και ούτος θέλει κατασταθή λαός και ούτος έτι θέλει γείνει μέγας· αλλ' όμως ο αδελφός αυτού ο νεώτερος θέλει είσθαι μεγαλήτερος αυτού και το σπέρμα αυτού θέλει γείνει πλήθος εθνών» (Γένεσις 48:19).

Για άλλα παραδείγματα όπου το δεξί χέρι σημαίνει θέση εύνοιας ή υπεροχής, βλέπε Έξ.κθ:20,  Λευιτ.η:23, ιδ:14-28,  Ψαλμ.με:9, ρι:1, Ιερ.κβ:24, Ματθ.κε:33-34).

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΣΤΑ ΔΕΞΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Ο μεν λοιπόν Κύριος, αφού ελάλησεν προς αυτούς, ανελήφθη εις τον ουρανόν και εκάθισεν εκ δεξιών του Θεού» (Μάρκ.ις:19).

Πολλά εδάφια στην Καινή Διαθήκη μας λένε ότι ο Ιησούς κάθεται στα δεξιά του Θεού. Όπως έχουμε ήδη δει, θα ήταν λάθος να ερμηνεύσουμε αυτή την περιγραφή ώστε να σημαίνει ότι ο Ιησούς αιώνια κάθεται στη δεξιά πλευρά μιας άλλης θείας προσωπικότητας. Πώς μπορούμε να προσδιορίσουμε που είναι τα δεξιά του πανταχού παρόντος πνεύματος του Θεού;

Ο προφανής σκοπός αυτής της περιγραφής είναι η εξύψωση του κυρίου Ιησού Χριστού. Χρησιμοποιώντας αυτή τη φράση, η Καινή Διαθήκη θέλει να μας πει ότι ο Ιησούς δεν είναι απλά άνθρωπος, αλλά είναι ένας άνθρωπος που έχει ντυθεί την Παντοδυναμία του πνεύματος του Θεού που κατοικεί μέσα Του, και εξαιτίας αυτού έχει υψωθεί στην ανώτερη θέση τιμής.

Δεδομένου ότι εδάφια όπως το Μάρκ.ις:19 κάνουν λόγο για τον Ιησού να βρίσκεται «στα δεξιά του Θεού», κάποιοι υποθέτουν ότι στον ουρανό θα βλέπουν δύο θεία πρόσωπα, τον Πατέρα και το Γιο, να κάθονται ή να στέκονται μόνιμα πλάι-πλάι. Αλλά κανείς δεν έχει δει ποτέ ή δεν μπορεί να δει τον αόρατο Θεό (Α’ Τιμ.ς:16). Κανείς δεν μπορεί να δει το Θεό έξω από το Χριστό. Επιπλέον, ο Θεός έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχει κανείς δίπλα Του (Ησαΐας μγ:11, μδ:6,8). Ο Χριστός είναι η ορατή εικόνα του αόρατου Θεού, και ο μόνος τρόπος που μπορούμε να δούμε τον πατέρα είναι να δούμε το Χριστό (Κολ.α:15, Ιωάν.ιδ:9). Υπάρχει μόνο ένας θρόνος στον ουρανό, και μόνο ένας κάθεται στο θρόνο (Αποκ.δ:2, κβ:3-4).

Τα εδάφια της Καινής Διαθήκης καθιστούν σαφές ότι ο Ιησούς είναι «στα δεξιά του Θεού» με την έννοια του έχοντος θεία εξουσία, τιμή, δόξα και υπεροχή. Ο ίδιος ο Ιησούς είπε, «Εις το εξής θέλετε ιδεί τον Υιόν του ανθρώπου καθήμενον εκ δεξιών της δυνάμεως και ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού» (Ματθ.κς:64). «από του νυν θέλει είσθαι ο Υιός του ανθρώπου καθήμενος εκ δεξιών της δυνάμεως του Θεού» (Λουκ. κβ:69). Αυτές οι λέξεις δεν σημαίνουν ότι θα δούμε δύο θεία πρόσωπα στα σύννεφα ή στον ουρανό, αλλά ένα θείο ανθρώπινο πρόσωπο που έχει όλη την εξουσία, τη δύναμη και τη δόξα του αόρατου πνεύματος του Θεού.

Ο Ιησούς «υψώθη διά της δεξιάς του Θεού» (Πράξ.β:33). «όστις είναι εν δεξιά του Θεού πορευθείς εις τον ουρανόν, και εις ον υπετάχθησαν άγγελοι και εξουσίαι και δυνάμεις» (Α’ Πέτρ.γ:22). «την οποίαν ενήργησεν εν τω Χριστώ, αναστήσας αυτόν εκ νεκρών, και εκάθισεν εκ δεξιών αυτού εν τοις επουρανίοις, υπεράνω πάσης αρχής και εξουσίας και δυνάμεως και κυριότητος και παντός ονόματος ονομαζομένου ου μόνον εν τω αιώνι τούτω, αλλά και εν τω μέλλοντι» (Εφες.α:20-21). «Εάν λοιπόν συνανέστητε μετά του Χριστού, τα άνω ζητείτε, όπου είναι ο Χριστός καθήμενος εν δεξιά του Θεού» (Κολ.γ:1).

Όταν ο Στέφανος λιθοβολείτο, «είδε την δόξαν του Θεού και τον Ιησούν ιστάμενον εκ δεξιών του Θεού» (Πράξ.ζ:55). Δεν είδε δύο προσωπικότητες, αλλά είδε τη δόξα του Θεού να περιβάλλει τον Ιησού, αναδεικνύοντάς Τον στη θέση της υπέρτατης δύναμης και εξουσίας. Στη γη, ο Ιησούς ήταν ένας φυσιολογικός άνθρωπος και σαν τέτοιος έζησε μαζί με τους αποστόλους, αλλά μετά την ανάσταση και την ανάληψή Του εμφανίστηκε με ορατή δόξα και δύναμη όπως ο Παντοδύναμος Θεός.

Παρόλο που ο Ιωάννης ήταν ο πιο στενός μαθητής του Χριστού και όσο ήταν στη γη τον ήξερε πολύ καλά, όταν είδε τον υψωμένο Χριστό σε όραμα «έπεσε προς τους πόδας αυτού ως νεκρός» (Αποκ.α:17). Αντίθετα με την τυπική εμφάνιση του Χριστού στη γη, ο Ιωάννης Τον είδε στη θεϊκή Του δόξα.

Αυτό είναι που είδε και ο Στέφανος. Το μόνο θείο πρόσωπο που είδε ήταν ο Ιησούς, και το μόνο θείο πρόσωπο που προσφώνησε ήταν ο Ιησούς. Είπε, «Ιδού, θεωρώ τους ουρανούς ανεωγμένους και τον Υιόν του ανθρώπου ιστάμενον εκ δεξιών του Θεού» (Πράξ.ζ:56). Τον λιθοβολούσαν «επικαλούμενον και λέγοντα· Κύριε Ιησού, δέξαι το πνεύμά μου» (Πράξ.ζ:59).

Μερικά εδάφια μας δίνουν μια δευτερεύουσα συνεκδοχή για τη θέση του Χριστού στα δεξιά του Θεού: χρησιμοποιούν αυτή την ορολογία για να περιγράψουν τον παρόντα Μεσιτικό Του ρόλο, «τις θέλει είσθαι ο κατακρίνων; Χριστός ο αποθανών, μάλλον δε και αναστάς, όστις και είναι εν τη δεξιά του Θεού, όστις και μεσιτεύει υπέρ ημών» (Ρωμ.η:34).

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Χριστός είναι γονατιστός εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια προσευχόμενος σε κάποια άλλη θεότητα. Σαν άνθρωπος, έχει δοξαστεί και δεν έχει πλέον ανάγκη να προσεύχεται. Σαν ο Θεός, ποτέ δεν χρειάστηκε να προσευχηθεί και ποτέ δεν υπήρξε κάποιος στον οποίο θα μπορούσε να προσευχηθεί. Επιπλέον, δεν υπάρχει τίποτα που χρειάζεται να προστεθεί στην Εξιλέωση, η μία θυσία στο Σταυρό είναι επαρκής για να καλύψει τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Όταν είπε, «Τετέλεσται» και στη συνέχεια πέθανε, το έργο της Εξιλέωσης ήταν πλήρες (Ιωάν.ιθ:30). «αλλ' αυτός αφού προσέφερε μίαν θυσίαν υπέρ αμαρτιών…» (Εβρ.ι:12).

Η μεσιτεία του Χριστού σήμερα σημαίνει, ότι η θυσία Του είναι συνεχώς ενεργή στη ζωή μας. Το αίμα Του μπορεί να καλύψει τις αμαρτίες μας σήμερα. Εάν εμείς αμαρτάνουμε, έχουμε ακόμη «παράκλητον προς τον Πατέρα, τον Ιησούν Χριστόν τον δίκαιον» (Α’ Ιωάν.β:1). Όταν ομολογούμε τις αμαρτίες μας στο Θεό, δεν χρειάζεται κανείς να Τον πείσει να μας συγχωρέσει, κοιτάζει στο Σταυρό και αυτό είναι η μόνη συνηγορία που χρειαζόμαστε.

Για να μας υπενθυμίσει ότι ο Χριστός ήταν ένας «φυσιολογικός άνθρωπος που πέθανε για τις αμαρτίες μας και έτσι έγινε Μεσίτης, μεσολαβητής, και Αρχιερέας μας, η Καινή Διαθήκη μιλάει γι’ αυτόν σαν να βρίσκεται στα δεξιά του Θεού». Την ίδια στιγμή, αυτό φανερώνει την πληρότητα και το αμετάκλητο του έργου Του πάνω στο Σταυρό λέγοντας ότι μετά το έργο της Μεσιτείας, «κάθισε» στα δεξιά. «…αφού δι' εαυτού έκαμε καθαρισμόν των αμαρτιών ημών, εκάθησεν εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν υψηλοίς» (Εβρ.α:3).

«…Τοιούτον έχομεν αρχιερέα, όστις εκάθησεν εν δεξιά του θρόνου της μεγαλωσύνης εν τοις ουρανοίς» (Εβρ.η:1). «αλλ' αυτός αφού προσέφερε μίαν θυσίαν υπέρ αμαρτιών, εκάθησε διαπαντός εν δεξιά του Θεού» (Εβρ.ι:12). Ο Ιησούς «…εκάθησεν εν δεξιά του θρόνου του Θεού» (Εβρ.ιβ:2).

Είναι σημαντικό, ότι το βιβλίο της αποκάλυψης ποτέ δεν περιγράφει τον Ιησού να βρίσκεται στα δεξιά του Θεού. Είναι σαν να περιμένει την ώρα που ο Μεσιτικός Του ρόλος δεν θα είναι πλέον αναγκαίος. Στην ερχόμενη αιωνιότητα, δεν θα Τον δούμε στα δεξιά του Θεού σαν ένα υψωμένο άνθρωπο που λειτουργεί σαν Μεσίτης μας, αλλά θα Τον δούμε σαν τον καθήμενο επί του θρόνου, σαν Αυτόν που είναι συγχρόνως ο Θεός και το αρνίο (Αποκ.κβ:3-4).

Δευτ.λγ:2,  Ιώβ μ:14,  Ψαλμ.ις:8,  ιζ:7,  ιη:35,  κ:6,  κα:8,  μδ:3,  με:4,  ξ:5,  ξγ:8, ογ:23, οζ:10,  οη:54,  π:15,17,  πθ:13, 25, 42,  ρη:6,  ρθ:31,  ριη:15-16,  ρλζ:5,  ρλθ:10, Ης.ξβ:8,  ξγ:12,  Θρήνοι β:3-4,  Ιεζ.κα:22,  Αβακ.β:16,  Πράξ.ε:31,  Αποκ.α:16.