Η λέξη "κεφαλή" που υπάρχει
στο κείμενο εδώ, αναφέρεται στην αρχή, την εξουσία που ισχύει πάνω από
κάθε κλιμάκιο ιεραρχίας, ξεκινώντας από την κορυφή, που είναι ο Θεός, μέχρι και
το χαμηλότερο ανθρώπινο κλιμάκιο, που είναι τα παιδιά (Κολ.γ:20).
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αν ίσως
είναι ηθικό προνόμιο του ανθρώπου το να επιλέξει την "κεφαλή" του,
δηλαδή την εξουσία στην οποία θα υπακούει, εκείνοι που επέλεξαν στη ζωή τους ν’
ακολουθήσουν το Χριστό, πρέπει να καταλάβουν ότι, ταυτόχρονα, αποδέχονται και
όλα τα άλλα κλιμάκια της θείας ιεραρχίας που παρατέθηκαν παραπάνω, και έτσι
έχουν υποχρέωση ν’ ανταποκριθούν στις προβλεπόμενες υποχρεώσεις ανάλογα με το
φύλο τους.
Η απαλλαγή του άντρα από την υποχρέωση να
καλύπτεται όταν προσεύχεται ή προφητεύει δημόσια, δεν οφείλεται στην προσωπική
του αξία αλλά στο γεγονός ότι, πάντα σύμφωνα με τη βουλή του Δημιουργού, αυτός "είναι εικόνα και δόξα του Θεού".
Ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο για να εξουσιάζει πάνω στη γη (Γεν. α:28) και με την έννοια αυτή εκπροσωπεί τον Πλάστη του στη
δημιουργία, στην οποία και κυριαρχεί κατά θεία παραχώρηση.
Ο Ψαλμωδός θα
γράψει: "Κατέστησας αυτόν κύριον επί τα έργα των χειρών σου πάντα
υπέταξας υποκάτω των ποδών αυτού" (Ψαλμ.η:6). Όμως την κυριαρχία αυτή την έλαβε ο άντρας πριν από τη
δημιουργία της γυναίκας (Γεν.β:19-22).
Η δημιουργία της γυναίκας δεν έγινε επειδή ο
άντρας δεν μπορούσε να κάνει το έργο του, αλλά μάλλον για να καλυφθούν οι
προσωπικές του ανάγκες και, βέβαια, για τη διαιώνιση του ανθρώπινου γένους.
Όπως σωστά είπε κάποιος, ο Θεός δεν αγνοούσε ότι έπλασε τον Αδάμ έτσι ώστε να
έχει ανάγκη από μια σύντροφο, καθυστέρησε όμως τη δημιουργία της για να
καθιερώσει την ιεραρχία της οικογένειας και έτσι, ο μεν άντρας είναι "εικόνα
και δόξα του Θεού", η γυναίκα όμως, με τη σειρά της -παρ’ όλο που κι
αυτή πλάστηκε "κατ’ εικόνα του Θεού"-, είναι μόνον "δόξα
του άντρα", δηλαδή του συζύγου της.
Δεν
μπορούμε να παραβλέψουμε, επίσης, πως όταν ο Πέτρος πρότεινε να εκλέξουν τον
αντικαταστάτη του Ιούδα, απευθύνθηκε στους άντρες της συντροφιάς («Άνδρες
αδελφοί») και επιπλέον ζήτησε ο νέος απόστολος να είναι «εκ
των ανδρών οίτινες συνήλθον μεθ' ημών καθ' όλον τον καιρόν καθ' ον εισήλθε
και εξήλθε προς ημάς ο Κύριος Ιησούς, αρχίσας από του βαπτίσματος του Ιωάννου
έως της ημέρας καθ' ην ανελήφθη αφ' ημών, εις εκ τούτων να γείνη μεθ'
ημών μάρτυς της αναστάσεως αυτού» (Πράξ. α:21-22).
Για να καταλάβουμε τι διδάσκει η Αγία
Γραφή πρέπει πρώτα να ακούσουμε προσεκτικά και μετά να κρίνουμε.
Διαβάζουμε στην Εφες.ε:22-24, "Αι γυναίκες υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας
ως εις τον Κύριον, διότι ο ανήρ είναι κεφαλή της γυναικός, καθώς και ο Χριστός
κεφαλή της εκκλησίας, και αυτός είναι σωτήρ του σώματος. Αλλά καθώς η εκκλησία
υποτάσσεται εις τον Χριστόν, ούτω και αι γυναίκες ας υποτάσσονται εις τους
άνδρας αυτών κατά πάντα."
Το πρώτο που παρατηρεί κανείς, όπως ήδη
είπαμε, είναι η συντομία. Τρία εδάφια όλα κι όλα. Μάλιστα η παράλληλη περικοπή
στην Κολοσσαείς, έχει ένα μόνο, "Αι γυναίκες υποτάσσεσθε εις τους
άνδρας σας καθώς πρέπει εν Κυρίω" (Κολ.γ:18).
Μέσα σε έντεκα λέξεις εξηγεί ο λόγος του Θεού τον ρόλο
της γυναίκας ως συζύγου. Συγκρίνετε τις 11 λέξεις ή τα 3 εδάφια το με τα
χιλιάδες βιβλία στα βιβλιοπωλεία που μας μαθαίνουν πως να έχουμε ένα χριστιανικό
γάμο.
Δεν υπάρχουν περιορισμοί, ούτε ειδικές
οδηγίες που να πρέπει να τις θυμόμαστε. Δεν υπάρχει λόγος να στηριζόμαστε σε
βιβλία όπως «Οι άντρες είναι από τον πλανήτη Άρη, οι γυναίκες από την
Αφροδίτη». Δεν υπάρχουν 10 βήματα για το χαρούμενο σπιτικό, ή 15 μέρες για
χαρούμενες συζυγικές σχέσεις. Τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Αν αυτό που
ακούς δεν έρχεται μέσα από τη Γραφή, μη το πιστεύεις. Προσέξτε αυτούς που
προσθέτουν στη Γραφή.
Το δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε
είναι πως η Γραφή ζητάει από τις γυναίκες να υποτάσσονται στους δικούς τους
άντρες, όχι σε όλους τους άντρες. Δεν λέει "αι γυναίκες υποτάσσεσθε εις
τους άνδρες", αλλά "εις τους άνδρας σας." Μιλάει δηλαδή για το
γάμο, όχι για το ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία.
Όποτε η Αγία Γραφή αναφέρεται
στην υποταγή της γυναίκας εννοεί μόνο στο δικό της άντρα. Σε κανέναν άλλο
άντρα. Επίσης ο λόγος που μιλάει για το "κεφάλι," (ο άνδρας είναι το
κεφάλι της γυναίκας όπως και ο Χριστός είναι η κεφαλή της εκκλησίας) είναι
επειδή αναφερόμαστε σε ένα σώμα και το κεφάλι συνδέεται με το σώμα.
Ο άντρας
πρέπει να αγαπάει την γυναίκα του όπως το σώμα του. Δεν μπορεί ο άντρας που
είναι το κεφάλι να αγαπάει άλλα σώματα. Είναι απαράδεκτο. Και η γυναίκα,
λοιπόν, υποτάσσεται στο ένα κεφάλι του σώματος.
Τι είναι η υποταγή;
Τι είναι όμως η υποταγή; Θα το
καταλάβουμε αν διαπιστώσουμε πως όλοι μας κάπου υποτασσόμαστε. Όλοι μας
υποτασσόμαστε στην κυβέρνηση, τους νόμους, στην αστυνομία. Διαβάζουμε Α΄ Πέτρ.β:13 "Υποτάχθητε
λοιπόν, εις πάσαν ανθρώπινην διάταξιν δια τον Κύριον."
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως υπακούμε
τυφλά. Δεν κάνουμε ό,τι κι αν μας πουν χωρίς να βάλουμε το μυαλό μας να
δουλέψει. Ο ίδιος άνθρωπος που έγραψε το εδάφιο στην Α΄ Πέτρου είπε στις Πράξ.ε:29: "Πρέπει να
πειθαρχώμεν εις τον Θεόν μάλλον, παρά εις τους ανθρώπους."
Αυτό σημαίνει πως θα ελέγξεις τη
διαταγή, θα δεις αν συμφωνεί με το λόγο του Θεού και μετά θα την υπακούσεις. Αν
δεν συμφωνεί με το θέλημα του Θεού, έχεις δικαίωμα να μη την υπακούς.
Στην
Εκκλησία μέσα γράφει ο απόστολος Πέτρος, πάλι στην Α΄ Πέτρ.ε:5 "Ομοίως οι νεότεροι υποτάχθητε εις τους
πρεσβυτέρους, πάντες δε υποτασσόμενοι εις αλλήλους, ενδύθητε την
ταπεινοφροσύνην διότι ο Θεός αντιτάσσεται εις τους υπερηφάνους, εις δε τους
ταπεινούς δίδει χάριν."
Το ίδιο γράφει και στην Εβρ.ιγ:17 "Πείθεσθε εις τους
προεστώτας σας, και υπακούετε, διότι αυτοί αγρυπνούσιν υπέρ των ψυχών σας, ως
μέλλοντες να αποδώσωσι λόγον, δια να κάμνωσι τούτο μετά χαράς, και μη
στενάζοντας διότι τούτο δεν σας ωφελεί."
Τι λέτε, μπορούμε να κάνουμε τους
πρεσβύτερους μίζερους; Μπορούμε λέει; Το πιο εύκολο πράγμα! Γκρίνιαζε για
καθετί που κάνουν. Βρες όλα τους τα λάθη και έκθεσέ τα. Όταν λένε μαύρο, εσύ να
πεις άσπρο, και όταν λένε κόκκινο εσύ πες πράσινο. Το πιο εύκολο πράγμα σε εμάς
τους ανθρώπους, είναι να πηγαίνουμε κόντρα σε κάθε μορφής εξουσία.
Μπορούμε
όμως να πειθόμαστε στους πρεσβύτερους. Μπορούμε να ακούμε τι έχουν να πουν και
έτσι η διακονία τους να γίνει χαρά, όχι πονοκέφαλος. Δεν σημαίνει πως
συμφωνούμε σε όλα. Αλλά ακούμε με σεβασμό και παίρνουμε στα σοβαρά αυτά που
λένε. Ο σεβασμός είναι η επιτομή, η περίληψη, η κορύφωση της υποταγής.
Πως υποτάσσεσαι, λοιπόν, σε ένα
πρεσβύτερο; Πως υπακούς σε κάποιον που είναι μεγαλύτερος από εσένα; Πως τον
διορθώνεις αν έχει κάπου λάθος; Πως διορθώνεις τον πατέρα σου; Η απάντηση είναι
"πολύ προσεκτικά."
Τα αναφέρω αυτά τα εδάφια για να δείξω
πως όλοι ξέρουμε τι είναι υποταγή. Να υποτάσσεσαι δεν σημαίνει πως θα είσαι το
χαλάκι που σε πατάνε και δεν σε υπολογίζουν. Δεν σημαίνει πως αφήνεις να σε
κάνει ο άλλος σκουπίδι και εσύ να το ανέχεσαι. Δεν σημαίνει πως είσαι κατώτερη.
Δεν σημαίνει πως δεν έχεις γνώμη. Υποταγή σημαίνει το ίδιο πράγμα παντού. Να
σέβομαι, να ακούω, και με καθαρή συνείδηση να πειθαρχώ, εφόσον αυτό που μου
ζητούν δεν με οδηγεί να αμαρτήσω.
Επειδή και εγώ, σαν χριστιανός, ξέρω τι
σημαίνει να υποτάσσομαι στους πρεσβύτερους, σαν νεότερος, ξέρω τι σημαίνει να
υποτάσσομαι στο νόμο, ξέρω τι σημαίνει να υποτάσσεται ο ένας στον άλλον μέσα
στην Εκκλησία, για αυτό και δεν θα κακομεταχειριστώ τη γυναίκα μου
χρησιμοποιώντας και το εδάφιο: Να, εδώ λέει πως πρέπει να υποτάσσεσαι. Θα
κάνουμε, λοιπόν, αυτό που θέλω εγώ!
Αν φοβάσαι να υποταχτείς στον άντρα
σου, επειδή νομίζεις πως η υποταγή όπως η Γραφή την εννοεί, σημαίνει να μην
έχεις γνώμη, να μην σε ακούει ο άντρας σου, να κάνει ό,τι θέλει, να έχεις μόνο
υποχρεώσεις και όχι δικαιώματα, μην φοβάσαι. Δεν εννοεί αυτό η Γραφή. Αυτός που
υποτάσσεται δεν είναι κατώτερος.
Η γυναίκα και ο άντρας είναι ίσοι,
πλασμένοι το ίδιο, κατ΄ εικόνα και ομοίωση του Θεού. Μέσα στην οικογένειά όμως,
ο ρόλος της περικλείει την υποταγή λόγω θέσης, όχι επειδή ο Θεός την
δημιούργησε κατώτερη. Και ας μην ξεχνάμε πως στον ουρανό δεν θα συνεχιστούν
αυτές οι εντολές.
Και κάτι ακόμη. Καμιά φορά κάνουμε το
λάθος και καθώς διαβάζουμε τη Γραφή γιατί δίνουμε σημασία στις λέξεις όπως
σήμερα τις χρησιμοποιούμε. Αυτό όμως μας οδηγεί να την καταλαβαίνουμε λάθος. Θα
εξηγήσω τι εννοώ. Λέμε καμιά φορά πως ο άντρας είναι το κεφάλι γιατί ο Θεός
ήξερε τι έκανε επειδή στο κεφάλι είναι το μυαλό. Και επειδή οι άντρες έχουν μυαλό,
για αυτό και πρέπει αυτοί να αποφασίζουν. Και μετά βγήκε η επόμενη
"εξυπνάδα," πως οι γυναίκες είναι ο λαιμός που κουνάει το κεφάλι.
Αυτά αγγίζουν, επιτρέψτε μου να πω, τα
όρια της αφέλειας. Στην Αγία Γραφή τα πράγματα δεν περιγράφονται με τον ίδιο τρόπο.
Το κέντρο της ζωής και της προσωπικότητας μας, δεν είναι το μυαλό όπως διδάσκει
η ιατρική σήμερα. Στην Αγία Γραφή, το κέντρο του "είναι" μας είναι η
καρδιά. Το κεφάλι δεν παίζει ρόλο στις αποφάσεις, στις προτεραιότητες. Η καρδιά
τα κάνει όλα (Παρ.δ:23).
Το γεγονός λοιπόν πως ο άντρας είναι το
κεφάλι, δείχνει πως είναι ηγέτης λόγω θέσης, όχι εξαιτίας φυσικής ανωτερότητας.
Μέσα στο γάμο, μέσα στην οικογένεια, ο άντρας καλείται να παίξει το ρόλο του
Χριστού και η γυναίκα το ρόλο της εκκλησίας.
Η έμφαση του λόγου του Θεού είναι πως
και οι δύο είναι ένα σώμα. Όπως ένα σώμα είναι ο Χριστός και η Εκκλησία. Και η
γυναίκα χρειάζεται τον άντρα και ο άντρας τη γυναίκα. Έχετε δει κανένα κεφάλι
χωρίς το σώμα; Όχι βέβαια γιατί δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, δεν υπάρχει σώμα χωρίς
κεφάλι. Με τον ίδιο τρόπο δεν υπάρχει άντρας χωρίς τη γυναίκα, και δεν υπάρχει
γυναίκα χωρίς τον άντρα. Ανήκουν ο ένας στον άλλο.
Τι είναι, λοιπόν, υποταγή;
Υποταγή
είναι η ενεργητική, ηθελημένη παράδοσή σου στον άλλο άνθρωπο.
Σημαίνει να
του δίνεις την προσοχή σου, το σεβασμό σου, όπως ένας νεότερος, στους
πρεσβύτερους, στους πιο ηλικιωμένους. Υποτάσσομαι σημαίνει δίνω την προσοχή μου
με σεβασμό, ακούω, συνεργάζομαι. Ό,τι σημαίνει στην Εβρ.ιγ:17, στην Α΄
Πέτρ.ε:5, το ίδιο σημαίνει και στην Εφες.ε:22-24.
Το αξίζει ο άντρας; Όχι. Κανένας μας
δεν αξίζει κάτι τέτοιο. Γιατί κανένας άντρας ποτέ δεν αγάπησε τη γυναίκα του
όπως ο Χριστός αγάπησε την εκκλησία.
Ζητάει όμως ο Θεός την υποταγή και το
σεβασμό από τη γυναίκα. Η γυναίκα πρέπει να υποτάσσεται για το Χριστό. Το ίδιο
που ζήτησε και για τους δούλους, "Οι δούλοι υπακούετε...ως εις τον
Κύριον."
