Σύμφωνα
με την συγκριτική τάση, όλες οι θεότητες των λαών, θεωρήθηκαν σαν
εκδηλώσεις της μιας υπέρτατης θεότητας. Μια περίεργη συνέπεια της ενοποίησης των θεοτήτων δίνεται από τη συγχώνευση διαφορετικών
θεοτήτων σε ένα θεό Πάνθεο ή μια θεά Πανθέα, η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί
είτε σαν μια ξεχωριστή σύλληψη ή μια νέα θεότητα, σύμφωνα με τη ρευστότητα της
παγανιστικής θεολογίας. Συνήθως μία θεότητα επιλεγόταν για τα εξέχοντα προσόντα
της, κατά την εκτίμηση του λατρευτή της, και πρόσθεταν το επίθετο «πάνθεο» στο προσωπικό
όνομα σαν αντιπροσωπευτικό του συνόλου της θεότητας. Έτσι βρίσκουμε σε λατινικές επιγραφές «Serapis
Pantheus».... - p. 191, The Mystery Religions, S. Angus, Dover
Publications, 1975.
Έτσι, ξεκίνησε η μοιχαλίδα ερωτική σχέση του χριστιανισμού
με το παγανιστικό δόγμα της τριάδας. Περίπου εκατό χρόνια από τη στιγμή της
υποτιθέμενης τριαδικής διατύπωσης του Τερτυλλιανού μέρος της εκκλησίας άρχισε
επίσημα (με το Σύμβολο της Νικαίας το 325 μ.Χ) να το αγκαλιάζει σε μια περίοδο που ο νεοπλατωνισμός ήταν σε
άνοδο και επηρέαζε τον τρόπο ζωής και σκέψης σε όλη την αυτοκρατορία. Στην
πραγματικότητα, ο ίδιος ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, που συγκάλεσε
τη Σύνοδο και πίεσε την πλειοψηφία των χριστιανών επισκόπων για την τελική
(τριαδική) τους απόφασή, περιβαλλόταν από νεοπλατωνικούς!
Υπήρχε ένας κύκλος από Νεοπλατωνικούς φιλόσοφους στην αυλή
του Κωνσταντίνου. Μάλιστα ο κορυφαίος των Νεοπλατωνικών ο Σόπατρος, αύξησε τόσο πολύ
την επιρροή του, που οι άλλοι αυλικοί σχεδίαζαν να τον εξαφανίσουν.
Όσο αφορά σ’ αυτό καθ’ αυτό το γεγονός, του Συμβόλου της
Νίκαιας (325 μ.Χ.), θα πρέπει να διερευνήσουμε το υπόβαθρο πολλών σημαντικών
ανδρών για να καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβη εκεί. Πρέπει να μάθουμε για τον
αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, για τον επικεφαλής «χριστιανό» σύμβουλό του (επίσκοπο
Όσιο της Κόρδοβα), τον εισηγητή της τριάδας, Αθανάσιο της Αλεξανδρείας, τον
Άρειο και τον Ευσέβιο Καισαρείας.
Περίπου το 318 μ.Χ., ο Αλέξανδρος, επίσκοπος Αλεξάνδρειας,
έκανε ένα μυστικό κήρυγμα στους πρεσβυτέρους του με τίτλο, «Η ενότητα της αγίας τριάδας». Η διδασκαλία αυτή δημιούργησε προστριβές με τον
πρεσβύτερο Αρειο που κατέληξαν στην καταδίκη του απο τον Αλέξανδρο.
Ο Σοζομένης (ιστορικός της Κωνσταντινούπολης στις αρχές του
5ου αιώνα) (l.i.c.15) παρουσιάζει τον Αλέξανδρο σαν
αδιάφορο, μέτριο, ακόμη και αδαή, στην αρχή της διαμάχης, ενώ ο Σωκράτης
(ιστορικός της πρώτης Ρωμαϊκής Εκκλησίας, 380-450 μ.Χ.) (l.i.c.5)
αποδίδει την αρχή της φιλονικίας στην ανωφελή περιέργεια του Αλεξάνδρου για
θεολογικούς συλλογισμούς -. Gibbon,
p. 683, f.n. # 45, The Decline and Fall of the Roman Empire,vol. 1, Modern
Library, Random House Publ.
Το κεντρικό θέμα σ’ αυτή τη διαμάχη που ξεκίνησε ανάμεσα
στον Αλέξανδρο και τον Άρειο, ήταν ο
Χριστός σαν ενσαρκωθείς Λόγος. Αυτό το ζήτημα ήταν καθοριστικός
παράγοντας για την ερμηνεία του ελληνικού όρου «γεννητός» που εφαρμόστηκε στον
Υιό.
Αν και παραδοσιακά, στην ελληνική φιλοσοφική ορολογία μεταφραζόταν
«γεννήθηκε», όπως και στη Γραφική ορολογία: Λουκ.ζ:28, Ιωάν.γ:5, Α΄Ιωάν.ε:1,
Ψαλμ.90:2, Παρ.η:25, είχε και μια ευρύτερη, και κατά συνέπεια ασαφή έννοια.
Δήλωνε κάτι που με οποιοδήποτε τρόπο, ερχόταν σε ύπαρξη και ως εκ τούτου
οτιδήποτε «παράγωγο, δημιούργημα» ή «γεννημένο». Η Χριστιανική σκέψη είχε από
νωρίς μάθει να εκφράζει το μονοθεϊσμό της, επιμένοντας ότι ο Θεός είναι ο
μοναδικός αγέννητος, άναρχος, δηλαδή, η μοναδική και απόλυτη πρώτη αρχή.
Αντίθετα με το Θεό, όλα τα άλλα που υπάρχουν χαρακτηριζόταν σαν δημιουργήματα.
Η πλειοψηφία των
επισκόπων της Ασίας που καθοδηγούνταν από τον Ευσέβιο Καισαρείας, και από τον
Ευσέβιο της Νικομήδειας, (ο οποίος είχε αποκτήσει τη φήμη πολιτικού) φάνηκε να
στηρίζει ή να πρόσκειται με τη θέση του Άρειου. Υπήρχαν σύνοδοι με
αντικρουόμενες αποφάσεις π.χ. οι Σύνοδοι
της Παλαιστίνης και της Βιθυνίας ήταν σε αντίθεση με τις Συνόδους της Αιγύπτου
(Αλεξάνδρεια). - p. 683, vol. 1, Gibbon.
Υπήρχε (και υπάρχει μέχρι σήμερα) μεγάλη διάσταση απόψεων
ανάμεσα :
- στην θεολογία των υποστάσεων της σχολής της Αλεξάνδρειας,
- στην θεολογία των συλλουκιανιστών που πήγαζε από την σχολή της Αντιόχειας (εξέλιξή της ο Αρειανισμός), και
- στην γνήσια αποστολική μονοθειστική θεολογία που διατηρούσε ακόμη ερείσματα όχι μόνο στη δύση αλλά και στήν Ασία.
Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, δεν ενδιαφέρθηκε για την
διαμάχη επειδή τον απασχολούσε η θρησκευτική αλήθεια, αλλά η ενότητα της
αυτοκρατορίας του. Ο στόχος του ήταν να συμπτύξει τις τρεις διακριτές
εκκλησιαστικές ομάδες σε ένα ενιαίο κρατικό μόρφωμα. Επιπλέον, «απεχθανόταν τον Ιουδαϊσμό» (p. 75, When Jesus became God and
see p. 499. Rise of Christianity, Frend) και φυσικά, το Θεό που
οι Εβραίοι και οι πρώτοι χριστιανοί λάτρευαν. Ζήτησε επομένως μια σύνοδο
επισκόπων της Εκκλησίας για να επεξεργαστούν μια λύση που θα ωφελήσει την αυτοκρατορία
του.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
