Ιούδ.α:3 Αγαπητοί, επειδή καταβάλλω πάσαν σπουδήν να σας γράψω περί της κοινής σωτηρίας, έλαβον ανάγκην να σας γράψω, προτρέπων εις το να αγωνίζησθε δια την πίστιν, ήτις άπαξ παρεδόθη εις τους αγίους.

Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2011

ΚΥΡΙΑΚΟ ΔΕΙΠΝΟ - Δείπνο (3)

Κάτι άλλο που μας ενώνει είναι η υποχρέωση να φέρουμε την αλήθεια του λόγου του Θεού στον κόσμο και να διδάξουμε τους ανθρώπους ότι πρέπει να φυλάνε ΠΑΝΤΑ όσα ο Κύριος παρήγγειλε (Ματθ.κη:19,20).
 
 
Ο Θεός μας έβαλε μέσα σ’ ένα σώμα γιατί είναι απαραίτητη αυτή η μεταξύ μας κοινωνία. Όπως εκείνοι οι μαθητές αποτελούσαν μια μικρή οικογένεια στα πόδια του Χριστού, έτσι κι εμείς αποτελούμε σήμερα μια μικρή προέκταση αυτής της πρώτης οικογένειας, της πρώτης εκκλησίας, όσο κι αν αυτό φαίνεται παράξενο και αντίξοο στον αιώνα που ζούμε.
 
Ίσως πολλοί «χριστιανοί» να νομίζουν ότι αυτά ήταν για τότε, όμως εμείς πιστεύουμε ότι ο Θεός δεν αλλάζει, είναι ο Ίδιος και θέλει να κάνει τα ίδια πράγματα με τότε, γιατί υπάρχουν και σήμερα ψυχές που έχουν τις ίδιες ανάγκες σωτηρίας - αν όχι μεγαλύτερες.
 
Ο Θεός μας κάλεσε σε μία ποίμνη και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε μέλη του σώματος του Χριστού, δεν είμαστε κατσίκια, δεν είμαστε ο καθένας του εαυτού του.
 
Είμαστε ένα σώμα οι πολλοί, γιατί μετέχουμε εκ του ενός άρτου. Έχουμε την ίδια πηγή τροφής, τον Κύριο Ιησού, Αυτός είναι που τρέφει το πνεύμα μας και μόνο Αυτός.

Α’ Κορ.ια:29 «Διότι ο τρώγων και πίνων αναξίως, τρώγει και πίνει κατάκρισιν εις εαυτόν, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου».
 
Τι σημαίνει «διακρίνω το σώμα του Κυρίου»; Σημαίνει να καταλάβουμε ότι ο Κύριος μας πήρε μέσα από τη βρομιά, απ’ το σκοτάδι, απ’ την αμαρτία, για να μας κάνει βασιλείς και ιερείς, πολίτες του ουρανού, μετόχους της φύσης Του, κληρονόμους Του!!! Κι αν ο Κύριος μας κάλεσε γι’ αυτό το σκοπό, τέτοιοι πρέπει να είμαστε μέσα στο σώμα του Χριστού γιατί το σώμα Του δεν είμαστε μόνο εμείς, αλλά όλοι οι πιστοί στο πρόσωπο της γης και οι άγιοι που είναι στην παρουσία του Θεού (Εβρ.ιβ:22). Γι’ αυτό ο λόγος του Θεού καθαρά λέγει ότι:
Α’ Κορ.ι:21 «Δεν δύνασθε να πίνητε το ποτήριον του Κυρίου και το ποτήριον των δαιμονίων. Δεν δύνασθε να ήσθε μέτοχοι της τραπέζης του Κυρίου και της τραπέζης των δαιμονίων».
 
Για άλλη μια φορά ο Κύριος μας θέλει ξεχωρισμένους (άγιους) από την αμαρτία, την ειδωλολατρία, το φρόνημα του κόσμου. Μας θέλει για τον Εαυτό Του γιατί Του ανήκουμε εφ’ όσον πλήρωσε και μας αγόρασε. Και δεν έδωσε ούτε χρυσό ούτε άργυρο που φθείρονται, αλλά έδωσε το πολύτιμο αίμα Του προκειμένου να μας κερδίσει και να μας έχει αιώνια κοντά Του.

Ο ΑΡΤΟΣ

Κάτι άλλο στο οποίο πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή, είναι το είδος του άρτου με τον οποίο πρέπει να γίνεται η κοινωνία του σώματος του Χριστού.
Επειδή το αρνί το οποίο θυσίαζαν οι Εβραίοι ήταν τύπος του Ιησού Χριστού, ο Θεός τους παραγγέλλει ότι: «Το δε αρνίον σας θέλει είσθαι τέλειον, αρσενικόν ενιαύσιον....» Εξ.ιβ:5

Κι αυτό γιατί ο Πατέρας θυσίασε τον Υιό Του σε μια ηλικία που είχε όλη την δύναμη, όπως το ενιαύσιο αρνί. Δεν θυσίασε ένα ασθενικό γεροντάκι αλλά έναν άνδρα πάνω στην πιο καλή του ηλικία. Ακόμη στο Λευτ.κγ:12 λέει ότι το αρνί έπρεπε να είναι άμωμο γιατί τέτοιος ήταν ο Ιησούς.

Μαλαχ.α:14 «Όθεν επικατάρατος ο απατεών, όστις έχει εν τω ποιμνίω αυτού άρσεν, και κάμνει ευχήν, και θυσιάζει εις τον Κύριον πράγμα διεφθαρμένον διότι εγώ είμαι βασιλεύς μέγας, λέγει ο Κύριος των δυνάμεων, και το όνομά μου είναι τρομερό εν τοις έθνεσι».

Έτσι βλέπει ο Θεός αυτόν που χαλάει τον τύπο που ο Ίδιος έχει διατάξει!!! Θα μπορούσε να πει κανείς, αρνί να είναι κι ότι να ‘ναι. Όμως ο Θεός έχει αντίθετη γνώμη, έχει πει τι αρνί θα είναι.
 
Ο άρτος συμβολίζει τον Ιησού Χριστό και δεν μπορεί σαν σύμβολο να περιέχει στοιχεία που σύμφωνα με το λόγο του Θεού συμβολίζουν την αμαρτία, και την ψευδοδιδασκαλία, όπως η ζύμη.

Ματθ.ις:5-12 «Και ελθόντες οι μαθηταί αυτού εις το πέραν, ελησμόνησαν να λάβωσιν άρτους. Ο δε Ιησούς είπε προς αυτούς, Βλέπετε και προσέχετε από της ζύμης των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων. Και εκείνοι διελογίζοντο εν εαυτοίς, λέγοντες, Ότι άρτους δεν ελάβομεν. Νοήσας δε ο Ιησούς, είπε προς αυτούς. Τι διαλογίζεσθε εν εαυτοίς, ολιγόπιστοι, ότι άρτους δεν ελάβετε; έτι δεν καταλαμβάνετε, ουδέ ενθυμείσθε τους πέντε άρτους των πεντακισχιλίων, και πόσους κοφίνους ελάβετε; ουδέ τους επτά άρτους των τετρακισχιλίων, και πόσας σπυρίδας ελάβετε; πως δεν καταλαμβάνετε ότι περί άρτου δεν σας είπον να προσέχητε από της ζύμης των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων;
Τότε ενόησαν ότι δεν είπε να προσέχωσιν από της ζύμης του άρτου, αλλ’ από της διδαχής των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων».

Λουκ.ιβ:1 «Εν τω μεταξύ αφού συνηθροίσθησαν αι μυριάδες του όχλου, ώστε κατεπάτουν αλλήλους, ήρχισε να λέγη προς τους μαθητάς αυτού, Πρώτον προσέχετε εις εαυτούς από της ζύμης των Φαρισαίων, ήτις είναι υπόκρισις».

Μαρκ.η:15 «Και παρήγγειλεν εις αυτούς, λέγων, βλέπετε, προσέχετε από της ζύμης των Φαρισαίων και της ζύμης του Ηρώδου».

Να λοιπόν που η ζύμη μέσα στο λόγο του Θεού συμβολίζει την ψευδοδιδασκαλία, την υποκρισία και την κακία, πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με το σώμα του Ιησού Χριστού. Ακόμη στην Α’Κορ.ε:6 ο απόστολος Παύλος αναφερόμενος σ’ ένα άτομο που ήταν πόρνος μέσα στην εκκλησία τους λέγει: «Δεν είναι καλόν το καύχημά σας δεν εξεύρετε ότι ολίγη ζύμη κάμνει όλον το φύραμα ένζυμον»; Η ζύμη εδώ έχει να κάνει με το αμάρτημα της πορνείας.
 
Αλλά και στους Γαλ.ε:9 λέγει ότι λίγη ζύμη κάνει όλο το φύραμα ένζυμο και αναφέρεται στην ψευδοδιδασκαλία της δικαίωσης με τα έργα.
 
Και στις δύο περιπτώσεις ο απόστολος Παύλος προτρέπει το σώμα του Χριστού, την εκκλησία, να μην έχει ούτε ελάχιστη ζύμη μέσα της.
 
Ο άρτος λοιπόν που συμβολίζει το σώμα του Χριστού πρέπει να είναι άζυμος. Το προζύμι φουσκώνει το ψωμί – υπερηφάνεια - αντίθετα με το Χριστό που ήταν ταπεινός δίχως εγωισμούς, υπάκουος πάντοτε, δίχως φαντασιώσεις!
 
Τα άζυμα - εγκρυφίες - που έφτιαχναν οι Εβραίοι για να γιορτάσουν το Πάσχα ήταν από αλεύρι, νερό, λάδι και αλάτι. Όλα αυτά είναι σύμβολα του Ιησού Χριστού. Και αφού όλα αυτά ζυμωθούν τόσο καλά ώστε να μην έχουν σβόλους, έχουμε ένα εύπλαστο ζυμάρι στο οποίο μπορούμε να δώσουμε όποιο σχήμα θέλουμε. Έτσι εύπλαστος ήταν και ο Χριστός στα χέρια του Πατέρα. Όμως χρειάζεται κάτι ακόμη. Αυτή η ζύμη αν δεν ψηθεί δεν τρώγεται, και γι’ αυτό μπαίνει στον φούρνο μέχρι να καλοψηθεί. Ο Κύριος πέρασε από το καμίνι των δοκιμασιών, ψήθηκε τόσο όσο χρειαζόταν ώστε εμείς σήμερα να μπορούμε να Τον φάμε.

Εξ.ιβ:8 Και θέλουσιν φάγει το κρέας την νύκταν εκείνη, οπτόν εν πυρί με άζυμα και με χόρτα πικρά θέλουσιν φάγει αυτό.

Εξ.κγ:18 Δεν θέλεις προσφέρει το αίμα της θυσίας μου με άρτον ένζυμον.....

Όταν ο Θεός έδινε εντολές στο Μωϋσή για το πώς έπρεπε να φάνε το Πάσχα, του είπε ότι ο άρτος έπρεπε να είναι άζυμος αντίθετα με τις προηγούμενες μέρες που ήταν ένζυμος, γιατί κάτι ήθελε να δείξει μ’ αυτό ο Θεός όπως και με τα πικρά χόρτα και το τρόπο ψησίματος του αρνιού.
 
Είναι λοιπόν αδιανόητο να σκεφτούμε ότι στο τραπέζι του Πάσχα που ετοίμασαν οι μαθητές για να γιορτάσουν μαζί με τον Κύριό τους, υπήρχε ένζυμος άρτος. Και να η εντολή του Θεού:

Εξ.ιβ:14,15 Και η ημέρα αύτη θέλει είσθαι εις εσάς εις μνημόσυνον και θέλετε εορτάσει αυτήν εορτήν εις τον Κύριον εις τας γενεάς σας κατά νόμον παντοτεινόν θέλετε εορτάζει αυτήν. Επτά ημέρας θέλετε τρώγει άζυμα από την πρώτης ημέρας θέλετε σηκώσει το προζύμιον εκ των οικιών σας διότι όστις φάγει ένζυμα από της πρώτης έως της εβδόμης ημέρας, η ψυχή εκείνη θέλει εξολοθρευθεί εκ του Ισραήλ.

 Την εποχή του Χριστού, οι Φαρισαίοι που αρέσκονταν στην τυπολατρία, το τραπέζι που έκοβαν το ψωμί και στο οποίο υποτίθεται ότι θα είχαν μείνει κολλημένα ψίχουλα από ένζυμο άρτο, επειδή εκεί πάνω θα έκοβαν και το άζυμο ψωμί του Πάσχα, για να μην φάνε κανένα ένζυμο ψίχουλο βουτούσαν ολόκληρο το τραπέζι σε νερό και το ξέπλεναν. Βέβαια ο Χριστός δεν μας ζητάει τέτοιες τυπολατρίες και ακρότητες, αλλά ζητάει να βγάλουμε το προζύμι μέσα από τις “οικίες μας” για να μπορέσουμε να φάμε από το Χριστό που είναι ο αμνός ο εσφαγμένος.
 
Πολλοί λένε ότι δεν μας λέει ο λόγος του Θεού τι άρτο χρησιμοποίησε ο Κύριος για την κοινωνία, όμως έχουμε στοιχεία για να ξέρουμε τι άρτος ήταν, και όπως είδαμε ο άρτος ήταν άζυμος.
 
Κάτι σχετικό θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι, το αν ο Χριστός είχε κοντά ή μακριά μαλλιά. Πουθενά ο λόγος του Θεού δεν μας λέει καθαρά κάτι. Όμως, υπάρχουν στοιχεία και εδάφια που μπορούμε με βεβαιότητα να ξέρουμε ότι ο Κύριος δεν είχε μακριά μαλλιά (Α’ Κορ.ια:14).
 
Λένε ακόμα ότι ο άζυμος άρτος χρησιμοποιούταν από την Παρασκευή το απόγευμα, ημέρα του Εβραϊκού Πάσχα όταν σταυρώθηκε ο Χριστός. Την προηγούμενη (ημέρα Πέμπτη) κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν άζυμα. Εδώ όμως υπάρχει κάποιο λάθος που ίσως είναι εξαιτίας αβλεψίας ή μη σωστής γνώσης των πραγμάτων.
 
Η Εβραϊκή ημέρα σε σχέση με την κανονική ημέρα είχε μια διαφορά 6 ωρών. Οι Εβραίοι μετρούσαν τη μέρα από το απόγευμα (18.00) της κανονικής ημέρας μέχρι το απόγευμα της επόμενης κανονικής ημέρας. Έτσι η Πέμπτη των Εβραίων άρχιζε από τις 18.00 της Τετάρτης μέχρι τις 18.00 της Πέμπτης, οπότε άρχιζε η Παρασκευή. Οι αρχαιότεροι Εβραίοι διαιρούσαν την ημέρα σε τέσσερα τέταρτα (Νεεμ.θ:3) και τη νύχτα σε τρεις φυλακές (Κριτ.ζ:19). Αυτή τη διαίρεση τη βρίσκουμε και στην Καινή Διαθήκη (Ματθ.κ:1-5). Στη διαίρεση της ημέρας σε 12 ώρες αναφέρθηκε και ο Κύριος (Ιωαν.ια:9). Το δωδεκάωρο της νύχτας, οι Εβραίοι το διαιρούσαν σε τρεις φυλακές ή ώρες (Θρ.β:19) δηλαδή την πρώτη, τη δεύτερη ή μεσαία και την τρίτη ή πρωινή (Κριτ.ζ:19 & Εξοδ.ιδ:24) Αργότερα, επί Ρωμαίων, τη διαιρούσαν σε τέσσερις, την πρώτη φυλακή ή εσπέρα ή το πρώτο τέταρτο από τη δύση, το μεσονύκτιο, την αλεκτοροφωνία που ήταν το πρώτο μισό της νύχτας μετά τα μεσάνυχτα, και την πρωινή δηλαδή το δεύτερο μισό της νύχτας μετά τα μεσάνυχτα (Ματθ.ιδ:25 Μαρκ.ς:48 Λουκ.ιβ:46). Όμως υπήρχε και η δωδεκάωρη διαίρεση της νύχτας. Έτσι εξηγούνται οι ώρες που αναφέρει η Βίβλος.
 
Στο βιβλίο των Πραξ.β:15 ο απόστολος Πέτρος λέει στο πλήθος ότι οι μαθητές δεν είναι μεθυσμένοι γιατί είναι τρίτη ώρα της ημέρας. Αν όμως ήταν 3 η ώρα το μεσημέρι, θα ήταν αρκετά φυσικό να είναι κάποιος μεθυσμένος από το κρασί του μεσημεριανού φαγητού. Αν δούμε όμως το γεγονός με την Εβραϊκή ημέρα, η τρίτη ώρα της ημέρας που λέει ο Πέτρος αντιστοιχεί με την 09.00 πράγμα που είναι λογικό.
 
Έχοντας αυτό υπ’ όψιν μπορούμε να καταλάβουμε όλα τα εδάφια αυτά που αναφέρονται σε ώρες και ημέρες σχετικά με τα γεγονότα που συνέβησαν την τελευταία εβδομάδα. Άλλωστε, μόνο έτσι μπορεί να έμεινε ο Κύριος 3 μέρες στον Άδη όπως λέγουν οι Γραφές.

Ματθ.κς:17 Την δε πρώτην των αζύμων προσήλθον οι μαθηταί προς τον Ιησούν, λέγοντες προς αυτόν, Που θέλεις να σοι ετοιμάσωμεν δια να φάγης το Πάσχα;

Η εορτή των αζύμων άρχιζε αμέσως μετά το Πάσχα και διαρκούσε 7 ημέρες (Λευιτ.κγ:5-7). Επειδή όμως και την ημέρα του Πάσχα έτρωγαν άζυμα, οι δύο αυτές γιορτές θα μπορούσαμε να πούμε ότι είχαν ενωθεί (Μαρκ.ιδ:1 και Λουκ.κβ:1), ονομαζόταν και οι δύο Πάσχα. Έτσι όταν οι μαθητές την πρώτη των αζύμων ρώτησαν τον Κύριο που να ετοιμάσουν δια να φάει το Πάσχα, ήταν Πάσχα, δηλαδή η 14η του μήνα Νισάν ή Αβίβ.
 
Οι μαθητές ετοίμασαν το Πάσχα, (Ματθ.κς:19) και στο εδ.20 λέγει: Οτε δε έγεινεν εσπέρα, εκάθητο εις την τράπεζαν μετά των δώδεκα....
 
Η 14η του Νισάν που ήταν Πέμπτη, άρχιζε για τους Εβραίους στις 18.00 της Τετάρτης 13 Νισάν. Όταν λοιπόν ο Χριστός και οι μαθητές κάθισαν στο τραπέζι του Πάσχα, στην ουσία ήταν Τετάρτη 13 Νισάν, αλλά γι’ αυτούς είχε αρχίσει η 14η Νισάν που ήταν Πάσχα.
Έτσι, την ίδια μέρα (Πέμπτη 14 Νισάν), ο Χριστός τρώγει το Πάσχα με τους μαθητές Του (Δευτ.:ις:6 εσπέρας, δικής μας Τετάρτης 13 του μήνα) μετά προσεύχεται, Τον πιάνουν, Τον δικάζουν (το βράδυ της Τετάρτης προς Πέμπτη, αλλά γι’ αυτούς ήταν ήδη Πέμπτη), και την άλλη μέρα το πρωί Πέμπτη 14 του μήνα γι’ αυτούς και για μας ο Κύριος σταυρώνεται κατά τους Εβραίους την τρίτη ώρα (Μαρκ.ιε:25) αλλά για εμάς ήταν 09.00. Ήταν ενάτη ώρα όταν ο Ιησούς παρέδωσε το Πνεύμα (Μαρκ.ιε:34), δηλαδή 15.00 για εμάς. Και λέει στο Μαρκ.ιε:42 Και ότε έγεινεν ήδη εσπέρα, (διότι ήτο παρασκευή, τουτέστι, προσάββατον) ήλθεν Ιωσήφ...
 
Η εσπέρα αυτή είναι της Πέμπτης, αλλά όμως για τους Εβραίους έχει αρχίσει η Παρασκευή ήδη!
 
Υπάρχει ένα εδάφιο στο ευαγγέλιο του Ιωάννη όμως, που φαίνεται να αναιρεί τα παραπάνω, αλλά όμως και αυτό έχει την ερμηνεία του.

Ιωάν.ιθ:13,14 Ο Πιλάτος λοιπόν ακούσας τούτο τον λόγον, έφερεν έξω τον Ιησούν, και εκάθισεν επί του βήματος εις τον τόπον λεγόμενον Λιθόστρωτον, Εβραϊστί δε Γαββαθά. Ητο δε παρασκευή του Πάσχα, και ώρα περίπου έκτη.

Εδώ βλέπουμε ότι όταν ο Πιλάτος ανέκρινε τον Ιησού ήταν Παρασκευή! Αυτό δεν συμβιβάζεται με τα προηγούμενα! Όμως ας δούμε γιατί ο Ιωάννης το γράφει έτσι:
 
Στο Λευτ.κγ:3 βλέπουμε ότι ο Θεός μιλώντας για το Σάββατο λέγει ότι είναι “συγκάλεσις αγία” όμως και στο κγ:7 μιλώντας για την πρώτη μέρα των αζύμων που ήταν η επομένη του Πάσχα λέγει ότι “θέλει είσθαι εις εσάς συγκάλεσις αγία ουδέν έργον δουλευτικόν θέλετε κάμει” ήταν δηλαδή σαν Σάββατο.
 
Έτσι, μια φορά το χρόνο είχαν “δύο Σάββατα” το ένα μετά το άλλο. Έτσι εξηγείται το εδάφιο Ματθ.κη:1 Οψέ δε σαββάτων, τη επιφωσκούση εις μίαν σαββάτων, ήλθεν Μαριάμ η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία θεωρήσαι τον τάφον (κείμενο UBS)
Οψέ: επίρρημα που σημαίνει προς το τέλος μιας χρονικής περιόδου (Λεξικό της αρχ. Έλλην. γλώσσης του Ιωάν. Σταματάκου)
 
Έτσι η ερμηνεία του εδαφίου είναι: Προς το τέλος των Σαββάτων περί τα χαράγματα της πρώτης της εβδομάδος....
 Αφού πέρασαν τα Σάββατα ήρθε η πρώτη της εβδομάδος, που σημαίνει ότι δεν ήταν μόνο ένα Σάββατο.
 
Ακόμη στο Ιωάν.ιθ:31 λέγει: Οι δε Ιουδαίοι, δια να μη μείνωσι επί του σταυρού τα σώματα εν τω σαββάτω, επειδή ήτο παρασκευή, (διότι ήτο μεγάλη εκείνη η ημέρα του σαββάτου)....
 
Γιατί να μας κάνει την διευκρίνιση ότι εκείνη η ημέρα του Σαββάτου ήταν μεγάλη αν ήταν ένα κανονικό Σάββατο; Όμως δεν ήταν το κανονικό Σάββατο, αλλά Παρασκευή που γιορταζόταν σαν Σάββατο, και μάλιστα με μεγαλύτερη αξία (Αρ.κη:16-25 & Δευτ.ις:1-8).
 
Ο Ιωάννης λοιπόν μιλώντας για Παρασκευή, (Παρασκευή: ημέρα προπαρασκευής για το Σάββατο) αναφέρεται στην Πέμπτη που ήταν η ημέρα πριν το “πρώτο” Σάββατο (Μαρκ.ιε:42) και η 6η ώρα που αναφέρει είναι η έκτη βραδινή δηλαδή μεσάνυχτα για μας. Έτσι, συμφωνούμε με όσα δείξαμε παραπάνω σχετικά.
 
Όλα αυτά γράφτηκαν για να δείξουμε ότι όταν ο Κύριος είπε στους μαθητές να ετοιμάσουν το Πάσχα, ήταν Πέμπτη, 14 του μήνα Νισάν, η ημέρα δηλαδή που έπρεπε να φάγουν το Πάσχα, επομένως το ψωμί που υπήρχε πάνω στο τραπέζι του Πάσχα ήταν ΑΖΥΜΟ, που σημαίνει ότι ο Κύριος Ιησούς έκανε την κοινωνία με άζυμο άρτο. Και αυτό γιατί είδαμε ότι η ζύμη συμβολίζει την αμαρτία.
 
Όμως και εδώ ο αντίλογος λέγει ότι η ζύμη δεν συμβολίζει πάντοτε την αμαρτία, γιατί στην Ρωμ.ια:16 λέγει: Εάν η ζύμη είναι αγία είναι και το φύραμα.  Όμως στο κριτικό κείμενο (UBS) στο ίδιο εδάφιο λέγει: “ει δε η απαρχή αγία, και το φύραμα” που σημαίνει ότι δεν μιλάει για ζύμη.
Απαρχή: Οι πρώτοι καρποί.
Ζύμη: προζύμι επειδή και αύτη βάλλει εις βρώσιν το αλευρώδες φύραμα.
Φύραμα: Το άλευρο το μειγνυόμενον μεθ’ ύδατος και ζυμωνόμενον
(Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας του Ιωάν. Σταματάκου)

Α’ Κορ. ια:25 Ομοίως και το ποτήριον, αφού εδείπνησε, λέγων, Τούτο το ποτήριον είναι η καινή διαθήκη εν τω αίματί μου τούτο κάμνετε, οσάκις πίνητε, εις την ανάμνησίν μου.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ