ΤΥΧΗ Ή ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ;

Η μέλισσα - βασίλισσα είναι αληθινά μια καταπληκτική σε γονιμότητα μητέρα - μηχανή. Γεννά σ’ όλη της τη ζωή 1.000.000 περίπου αυγά, που έχουν βάρος 165 γραμμάρια, δηλαδή 850-900 φορές από το βάρος της. Για να αντεπεξέλθει σ’ αυτή την αποστολή της, δηλαδή να παράγει στο 24^ωρο 500 έως 3.000 αυγά χωρίς διακοπή από τον Φεβρουάριο μέχρι το Νοέμβρη έχει δίπλα της 10-15 μέλισσες «παραμάνες». Αυτές την ταίζουν συνεχώς με βασιλικό πολτό και την ακολουθούν σε κάθε κηρήθρα αδειανή, στην οποία η βασίλισσα αποθέτει από ένα αυγό.

Μετά την εκκόλαψη του αυγού, οι εργάτριες μέλισσες φροντίζουν για τη διατροφή των εκκολαπτόμενων. Πρέπει να σημειωθεί, ότι μέσα σ’ αυτήν την κοινωνία των μελισσών, όλες οι εργασίες είναι άρτια οργανωμένες και κατανεμημένες σε ομάδες. Έτσι, υπάρχουν μέλισσες: ανιχνεύτριες τροφής, καθαρίστριες κελιών, παραμάνες ή σιτίστριες, αποθηκάριοι, φρουροί, αερίστριες, αγγελιοφόροι, συλλέκτριες του νέκταρος, της γύρεως και του μελιού, άλλες ασχολούνται στις εξωτερικές και άλλες στις εσωτερικές δουλειές, ώστε να νομίζει κανείς, ότι είναι προικισμένες με «λογική και σοφία».

Στα λεγόμενα κοινωνικά έντομα ανήκουν ιδιαίτερα οι μέλισσες τα μυρμήγκια, οι τερμίτες, οι σφήκες που σχηματίζουν τέτοια περίτεχνη πολιτεία, ώστε ο προσεκτικός παρατηρητής να στέκεται κατάπληκτος , όταν βλέπει την αυστηρή οργάνωση και αλύγιστη δραστηριότητά τους.

Σε τι διαφέρουν τα κοινωνικά έντομα από τα άλλα; Στο ότι συνεργάζονται για οικοδομικά έργα και έργα κοινής ωφέλειας. Οι μισές μέλισσες είναι συλλέκτριες. Οι υπόλοιπες εκτελούν ποικίλης μορφής εργασίες. Κάθε μια μέλισσα κάνει 2 έως 5 ταξίδια την ημέρα και κάθε φορά στην κυψέλη φέρνει μερικά χιλιοστά του γραμμαρίου φορτίο. Η κυψέλη έχει ανάγκη 200 κιλά νέκταρος και 40 κιλά γύρεως το χρόνο και όλο αυτό το υλικό συλλέγεται μόριο προς μόριο από τους νεκταρίους αδένες των ανθέων ή κόκκος προς κόκκο από τους ανθήρες που παράγουν τη γύρη. Οι τεράστιες αυτές προμήθειες είναι απαραίτητες για την κυψέλη, γιατί η βασίλισσα γεννά χιλιάδες αυγά το 24^ωρο όπως προαναφέραμε και μέρα- νύχτα εκκολάπτονται πολυάριθμες μέλισσες κατά λεπτό, ενόσω διαρκεί η μελισσοκομική περίοδος.

Το κάθε αυγό που γεννά η βασίλισσα μετασχηματίζεται σ’ ένα σκουληκάκι και στο μικρό διάστημα των 3 ημερών, που τρέφεται από τις «παραμάνες» με βασιλικό χυλό, παρατηρείται ένα σωστό θαύμα. Απ’ αυτό το αυγό που είναι ένα μικροσκοπικό κύτταρο, σχηματίζονται εκατομμύρια κύτταρα που ενώνονται μεταξύ τους. Το βάρος του αυγού προοδευτικά δεκαπλασιάζεται, εκατονταπλασιάζεται, χιλιοπλασιάζεται!

Στο μεταξύ, μέσα στο κάθε κελί με τις διαδοχικές μεταμορφώσεις (αυγό- σκουλήκι- ψυχή- τέλειο έντομο) επιτελείται μια θαυμαστή διαδικασία και μέσα σε 21 μέρες, μια νέα μέλισσα γίνεται μέλος της οικογένειας της κυψέλης.

Έρχεται όμως καιρός, που ο συνωστισμός μέσα στην κυψέλη είναι μεγάλος, γιατί ο πληθυσμός των μελισσών έχει σημαντικά αυξηθεί. Και τότε γίνεται κάτι εξ ίσου θαυμαστό!

Δέκα έως τριάντα χιλιάδες μέλισσες με την υπάρχουσα βασίλισσα αποχωρούν από την κυψέλη - είναι η λεγόμενη σμηνουργία - για να εγκατασταθούν κάπου αλλού, σε άλλη κατοικία. Προηγουμένως όμως έλαβαν πρόνοια για να ετοιμασθεί(!) και να υπάρχει νέα βασίλισσα στο σμήνος που άφησαν.

Αλλά πώς και ποιος κατευθύνει τις «λογικές» αυτές διαδικασίες για τις οποίες θα μπορούσαν να γραφούν βιβλία ολόκληρα;

Είναι γνωστό ότι οι μέλισσες διαθέτουν κάποιο μέσο για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Μόλις μία απ’ αυτές ανακαλύψει, ότι υπάρχει κάπου νέκταρ και γύρης ύστερα από λίγο, εκατοντάδες από τους συντρόφους της ίδιας κυψέλης πέφτουν πάνω στο λάφυρο. Η πρώτη διεμήνυσε την ανακάλυψη στο σπίτι της.

Το δηλητήριο της μέλισσας από παλιά θεωρείται πολύτιμο θεραπευτικό μέσο της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Σε μερικά θεραπευτικά κέντρα χρησιμοποιείται αυτούσιο.

Τα συστατικά του είναι 88% νερό και το υπόλοιπο 12%είναι πάνω από 35 πολύπλοκες χημικές ουσίες!

Κάθε έντομο περικλείει μέσα του δηλητήριο περίπου ένα χιλιοστό του γραμμαρίου. Εν τούτοις σε μερικά άτομα αποβαίνει θανατηφόρο. Αναφέρθηκε περίπτωση ενός τριαντατετράχρονου άνδρα που δέχθηκε 2.243 τσιμπήματα μελισσών μέσα σε τεσσερισήμισι ώρες και ... επέζησε.

Αλλά δεν είναι μόνο οι μέλισσες που φανερώνονται σαν «μαθηματικά κεφάλια». Και ο αετός έλυσε εξ ίσου δύσκολο, μα και ενδιαφέρον για τη ζωή του πρόβλημα. Το 1696 ο μεγάλος μαθηματικός Μπερνουγί πρότεινε στους σοφούς συναδέλφους του ένα δύσκολο πρόβλημα.: το πρόβλημα της βραχυστοχρονίου καμπύλης, που απασχόλησε και τον Γαλιλαίο. Δηλαδή το πρόβλημα ήταν, να ορισθεί η γραμμή την οποία θα έπρεπε να ακολουθήσει ένα σώμα, που θα έπεφτε στη γη, για να κατέβει το ταχύτερο. Επειδή θα έπρεπε να κατέβει στο μικρότερο χρονικό διάστημα, ονομάσθηκε βραχυστοχρόνιος η τροχιά αυτή. Όπως καθένας μας θα φανταζόταν, η γραμμή αυτή δεν είναι μία ευθεία, αλλά... μία καμπύλη την οποία ονόμασαν κυκλοειδή, γιατί καθώς κατέρχεται το σώμα στη γη θα πρέπει να διαγράφει κύκλους. Τρεις μεγάλοι μαθηματικοί, οι Νεύτων, Λεϊβνίτιος και Μπερνουγί με διαφορετική μέθοδο ο καθένας έλυσαν το πρόβλημα, όπως εκτίθεται πιο πάνω: Η γραμμή δεν θα είναι ευθεία! Αυτήν ακριβώς την καμπύλη επί αιώνες ακολουθεί ο αετός, όταν με ορμή και ταχύτητα αστραπής εφορμά από τους αιθέρες κατά των θυμάτων του.

Μα ποιος δίδαξε στη μέλισσα και τον αετό τη λύση τόσων δύσκολων προβλημάτων;

Μέλισσες και επιστημονικά προγράμματα...

Η μέλισσα έχει ακόμα μοναδικές ανιχνευτικές ικανότητες και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανακάλυψη μεταλλευμάτων, την ανίχνευση της ρύπανσης του περιβάλλοντος και την καλλιεργητική αξιολόγηση της γης, σύμφωνα με έκθεση Βρετανών επιστημόνων.

Η έρευνα αυτή δείχνει, ότι η γύρης που κουβαλούν οι μέλισσες περιέχει ίχνη από ορυκτά, τα οποία μπορούν να φανερώσουν τη φύση τους εδάφους στο οποίο έχει μεγαλώσει το φυτό - δότης.

Ειδικές συσκευές μέσα στις κυψέλες παίρνουν από τις μέλισσες τη γύρη στην οποία ανιχνεύεται η παρουσία μιας μεγάλης ποικιλίας μετάλλων, στα οποία περιλαμβάνεται ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το αλουμίνιο, το τιτάνιο, το κοβάλτιο, το ασβέστιο και το πυρίτιο ακόμα θα μπορούσε να καθορίζεται και η δυνατότητα της περιοχής σαν καλλιεργήσιμης γης.

Οι επιστήμονες πιστεύουν, ότι οι μέλισσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επισκόπηση οποιασδήποτε περιοχής, ακόμα και σημείων όπου ο άνθρωπος δύσκολα μπορεί να φθάσει. Γι’ αυτό προτείνουν όπου δεν υπάρχουν δρόμοι οι κυψέλες να τοποθετούνται με ελικόπτερο.

Βλέπουμε τη μέλισσα και λέμε τι σοφό έντομο που είναι! «Η εξυπνάδα και νοημοσύνη» της μέλισσας δεν είναι δικά της «έλλογα» χαρίσματα. Παρατηρείστε, όταν μπει σε δωμάτιο μέσα από μισόκλειστο παράθυρο, πόσο βασανίζεται και πασχίζει να βγει από το διαφανές τζάμι! Ύστερα από πολλά φτερουγίσματα και κτυπήματα επάνω στο τζάμι, σκουντουφλώντας εδώ κι’ εκεί, ύστερα από αγωνιώδεις προσπάθειες, κατορθώνει να ξεφύγει τυχαία στον ελεύθερο αέρα από την ανοικτή ρωγμή του παραθύρου. Όμως η «σοφία» δεν είναι δική της. Ό,τι κάνει είναι αποτέλεσμα ενστίκτου. Είναι σαν την αριθμομηχανή, όπου η σοφία βρίσκεται έξω από τη μηχανή- δηλαδή στον άνθρωπο, που την ανακάλυψε και την έφτιαξε. Είναι σαν τους πυραύλους, που έχουν μέσα τους το μηχανισμό, που τους κατευθύνει. Είναι ακόμα σαν τις πλάκες του γραμμοφώνου, που μας δίνουν θαυμάσια μουσική χωρίς οι ίδιες να ξέρουν τι είναι. Ο νους μας πάει αυτόματα στον παραγωγό τους. Έτσι και η φύση, σαν μια μεγάλη πλάκα γραμμοφώνου, μας στέλνει στην Πάνσοφη Διάνοια.

Και ενώ μένουμε άφωνοι από θαυμασμό εμπρός στην υποδειγματική τάξη και οργάνωση της ζωής αυτού του μικρού εντόμου, έντονα αναπηδούν από μέσα μας ερωτήματα:

Πώς εξηγούνται όλα αυτά;

Ποιος και πώς οργάνωσε αυτές τις «λογικές» διαδικασίες που σφραγίζουν με τόση τελειότητα ένα ασήμαντο πλάσμα;