Τον Απρίλιο στη Βιέννη, 25.000 πολίτες θα βρεθούν αντιμέτωποι δικαστικά με το Facebook, με την κατηγορία ότι παραβίασε τα προσωπικά τους δεδομένα.
Η υπόθεση είναι γνωστή ως «Europe vs Facebook» (Ευρώπη κατά Facebook) - αλλά εύστοχα έχει χαρακτηριστεί από τα ξένα μέσα ενημέρωσης «υπόθεση Δαβίδ κατά Γολιάθ».
Πρωτεργάτης αυτής της κίνησης είναι ο αυστριακός φοιτητής Νομικής Μαξ Σρεμς, ο οποίος αξιώνει από την εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ να καταβάλει αποζημίωση ύψους περίπου 500 ευρώ σε καθέναν από τους 25.000 υποστηρικτές του.
Το ποσό είναι συμβολικό - για την ίδια τη Facebook, σε περίπτωση που υποχρεωνόταν να το καταβάλει στο σύνολό του, θα ήταν αξιόλογο -, ωστόσο ενδεχόμενη νίκη των εναγόντων θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου για τις εταιρείες του Διαδικτύου και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών τους.
Ο Σρεμς υποστηρίζει ότι η Facebook παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία, παρακολουθώντας τις κινήσεις των χρηστών της σε εξωτερικές σελίδες, με τη χρήση συστημάτων Μεγάλων Δεδομένων (Big Data systems). Επίσης υποστηρίζει ότι η εταιρεία παραχώρησε αυτά τα δεδομένα στην αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) στο πλαίσιο του κατασκοπευτικού της προγράμματος Prism. Στις 9 Απριλίου το περιφερειακό δικαστήριο της Βιέννης σε μια πρώτη ακροαματική διαδικασία θα εξετάσει την υπόθεση και θα κρίνει αν θα γίνει δεκτή.
Ενώ η αγωγή κατατέθηκε από τον Σρεμς το περασμένο καλοκαίρι, ο ίδιος χρησιμοποίησε τη δυνατότητα που του παρείχε η αυστριακή νομοθεσία, η οποία επιτρέπει σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να προσθέσουν και τις δικές τους διεκδικήσεις και εκείνος να προχωρήσει τη νομική διαδικασία εκ μέρους τους. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, περίπου 25.000 χρήστες του δημοφιλούς μέσου κοινωνικής δικτύωσης υπέγραψαν προκειμένου να συμμετάσχουν στην αγωγή κατά της Facebook Ireland, η οποία είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία των δεδομένων των χρηστών της εκτός Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σρεμς τα βάζει με τη Facebook. Το 2013 κατέθεσε μήνυση κατά της Facebook για την ανάμειξή της στο κατασκοπευτικό πρόγραμμα Prism, ενώ το 2011 έγινε παγκοσμίως γνωστός επειδή ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που ζήτησε από τη Facebook να αποκαλύψει όλα τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της για τον ίδιο - αίτημα για το οποίο έλαβε έναν όγκο 1.222 σελίδων.
Κρίστιαν Φουκς (Καθηγητής για την ερευνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης): Ενα νέο καθεστώς απλήρωτης ψηφιακής εργασίας
«Δύο είναι τα μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών του Διαδικτύου: πρώτον, ότι δημιουργείται ένα καθεστώς απλήρωτης ψηφιακής εργασίας σε βάρος τους και, δεύτερον, η ύπαρξη ενός βιομηχανο-κατασκοπευτικού συμπλέγματος το οποίο αποκάλυψε ο Εντουαρντ Σνόουντεν» είπε στο «Βήμα» ο Κρίστιαν Φουκς, καθηγητής για την Ερευνα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης στο Πανεπιστήμιο του Γουεστμίνστερ στο Λονδίνο.
Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος για τους χρήστες του Facebook - και όχι μόνο - από αυτή τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων;
«Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, αλλά το να περιγράφουμε το πρόβλημα μόνο ως ζήτημα παραβίασης της ιδιωτικότητας δεν είναι επαρκές και γι' αυτόν τον λόγο η φιλελεύθερη κριτική κατά του Facebook αποτυγχάνει. Για παράδειγμα, η σοσιαλιστική κριτική κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που κι εγώ ο ίδιος προσπαθώ να δομήσω στην ακαδημαϊκή μου δουλειά, υπογραμμίζει ότι το Facebook και τα κυρίαρχα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εν γένει χρησιμοποιώντας τη στοχευμένη διαφήμιση εκμεταλλεύονται την απλήρωτη ψηφιακή εργασία των χρηστών τους. Ετσι προκύπτει ένα νέο είδος σχέσεων εργασίας στο οποίο οι χρήστες είναι οι εργαζόμενοι σχηματίζοντας μια νέα εργατική τάξη. Σε αυτό προστίθενται οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν που δείχνουν την άλλη πλευρά του προβλήματος, δηλαδή την ύπαρξη ενός βιομηχανο-κατασκοπευτικού συμπλέγματος στο οποίο μυστικές υπηρεσίες, εταιρείες επικοινωνιών όπως η Facebook και η Google και ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας συνεργάζονται προκειμένου να ελέγξουν και να παρακολουθήσουν τα προσωπικά δεδομένα και τις επικοινωνίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα προβλήματα επομένως είναι η εκμετάλλευση της ψηφιακής εργασίας και ο έλεγχος που ασκεί το βιομηχανο-κατασκοπευτικό δίκτυο».
