ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ - Ησαίας

Α. ΘΕΜΑ

Το βιβλίο του Ησαΐα είναι από τα ομορφότερα και θαυμαστότερα απ’ όλα τα προφητικά βιβλία. Μερικές φορές το έχουν αποκαλέσει το 5ο Ευαγγέλιο γιατί δίνει πολύ έμφαση στη χάρη του Θεού και στο απολυτρωτικό του έργο σε σχέση με το Ισραήλ και τα έθνη. Οι δύο κύριες διαιρέσεις του μπορούν να θεωρηθούν σαν η απόρριψη (α - λθ) και η παρηγοριά (μ - μς). 

Στα πρώτα κεφάλαια ο Ησαΐας προφητεύει την αιχμαλωσία του λαού Ισραήλ από τους Βαβυλώνιους, τη θλίψη και τις κρίσεις των τελευταίων ημερών. Το δεύτερο τμήμα περιέχει προφητείες για την επιστροφή του λαού Ισραήλ από τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία και την τελική τους αποκατάσταση και την επανεγκατάστασή τους στην Παλαιστίνη τους τελευταίους καιρούς. 

Μπορούμε να συνοψίσουμε το θέμα του Ησαΐα ως εξής: Η οργή του Θεού έχει σαν κατάληξη την καταδίκη του λαού Ισραήλ και τη θλίψη τους, η χάρη του Θεού καταλήγει στη σωτηρία τους και στην ύψωση τους. Το βιβλίο του Ησαΐα είναι γεμάτο προφητείες που αναφέρονται στην έλευση του Σωτήρα.

Η λέξη κλειδί του βιβλίου είναι η σωτηρία.

 

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Ησαΐας, ένας από τους μεγαλύτερους προφήτες, έγραψε το βιβλίο που φέρει το όνομα του. Το όνομα του σημαίνει «η σωτηρία του Γιάχβε». Προφήτευσε κατά τη διάρκεια των βασιλειών του Οζία, του Ιωθάμ, του Αχάζ και του Εζεκία και ίσως κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μανασσή ή από το 757 - 657 π.Χ. περίπου. Ήταν άνθρωπος ευγενικής καταγωγής και προφήτης ο οποίος μιλούσε και ενεργούσε σε σχέση με τις δημόσιες υποθέσεις του έθνους. Η παράδοση αναφέρει ότι πριονίστηκε από τον διεστραμμένο βασιλιά Μανασσή.

Γ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

Τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται στον Ησαΐα καλύπτουν μια περίοδο 62 ετών από το 760 - 698 π.Χ.

Δ. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οι παρακάτω χρονολογίες θα πρέπει να είναι στο νου μας καθώς διαβάζουμε το βιβλίο του Ησαΐα:

Η διαίρεση του Εβραϊκού βασιλείου	933 π.χ.
Η άνοδος της Ασσυρίας σαν παγκόσμια δύναμη	900 π.Χ. περίπου
Η αρχή της Συριακής αιχμαλωσίας	734 π. Χ.
Το τέλος του Ισραήλ (Βόρειο Βασίλειο)	721 π.Χ.
Πτώση της Ασσυρίας / Άνοδος της Βαβυλώνας	607 π.Χ.
Η κατάκτηση και το θάψιμο της Ιερουσαλήμ	606 - 586 π.Χ.
Η Βαβυλώνια αιχμαλωσία	606 - 537 π.Χ.
Πτώση της Βαβυλώνας/ Άνοδος της Περσίας	536 π.Χ.
Η επιστροφή από την αιχμαλωσία	536 π.Χ.

Τα υπόλοιπα ιστορικά γεγονότα μπορεί να βρεθούν και στο Β΄ Χρον.κς:1 - λβ:33.

Ε  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Η απόρριψη (κεφ.α - λθ)

Οι προφητείες που αφορούν τον Ιούδα και την Ιερουσαλήμ (κεφ. α - ιβ). 

Ο Ησαΐας άρχισε την προφητεία του αναφέροντας τις αμαρτίες του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ. Ενώ είχαν αποστατήσει είχαν μόνο μια μορφή ευσεβείας αλλά όλα αυτά ήταν μια δυσωδία μπροστά στο Γιάχβε. Παρόλα αυτά, ο Θεός υποσχέθηκε συγχώρεση και αποκατάσταση μετά από την κρίση. 

Στα κεφ. β΄- δ΄ ο Ησαΐας δίνει τρεις εικόνες της Σιών. Περιγράφει τη νίκη των τελευταίων ημερών (στη χιλιετή βασιλεία ) στο κεφ. β:1-4, ύστερα αναφέρεται στην παρούσα κατάσταση ασέβειας, ειδωλολατρίας και υπερηφάνειας που επικρατούσε (β:5 - δ:1) και στον εξαγνισμό της από τις φωτιές της κρίσης τις τελευταίες ημέρες (δ:2 - 6). Αυτές οι περιγραφές της Σιών ακολουθούνται από άλλες αναφορές στον Ιούδα στις αμαρτίες του Ιούδα και του Ισραήλ (κεφ. ε΄)

Η κλίση του Ησαΐα στο προφητικό αξίωμα αναφέρεται στο κεφ. ς΄. Είδε πρώτα τον Κύριο υψωμένο πολύ και μετά αναγνώρισε και ομολόγησε την αμαρτία του, έλαβε καθαρισμό από αυτήν, άκουσε τη φωνή του Θεού και μετά προσφέρθηκε να Τον υπηρετήσει. Μακάρι όλοι μας να έχουμε μία ανανεωμένη όραση της Αγιότητας του Θεού να καθηλώσουμε τους εαυτούς μας μπροστά Του και να ανταποκριθούμε στις ανάγκες αυτού του κόσμου λέγοντας, «Ιδού εγώ Κύριε απόστειλών με».

Μετά ο Ησαΐας προειδοποιεί αρκετές φορές τους βασιλιάδες του Ιούδα (ζ:1 - θ:7). 

Αυτές οι προειδοποιήσεις αφορούν μια συμφωνία που είχαν κάνει με την Ασσυρία. Ο Ισραήλ, οι βόρειες δέκα φυλές ενώθηκαν με τη Συρία και σχεδίαζαν να εισβάλουν στον Ιούδα και να τοποθετήσουν ένα ξένο βασιλιά πάνω στο θρόνο του Δαβίδ. Γεμάτος φόβο, ο Αχάζ στράφηκε στην Ασσυρία (Α΄ Βασ.ις). Ο Ησαΐας προσπάθησε να στρέψει το βασιλιά να εμπιστευτεί τον Γιάχβε τον Αιώνιο Βασιλιά αντί τους Ασσύριους μονάρχες. Ωστόσο, ο Αχάζ φοβόταν ότι θα καταλυθεί η βασιλεία που προερχόταν από το Δαβίδ. Γι’ αυτό το λόγο, ο Γιάχβε ο ίδιος έδωσε ένα σημείο ότι ο οίκος του Δαβίδ θα συνεχίσει να βασιλεύει για πάντα. Το σημείο αυτό ήταν η γέννηση ενός παιδιού από παρθένα (ζ:14, Ματθ.α:21). Το παιδί αυτό θα ήταν φως (θ:1,2) και θα βασίλευε πάνω στο θρόνο του Δαβίδ για πάντα (θ:6,7).

Η μεγάλη η θαυμαστή αλήθεια του Θεού που φανερώθηκε εν σαρκί αποκαλύπτεται στο Ησ.θ:6,7:

«Διότι παιδίον εγεννήθη εις ημάς, υιός εδόθη εις ημάς, και η εξουσία θέλει είσθαι επί τον ώμον αυτού, και το όνομα αυτού θέλει καλεσθή Θαυμαστός, Σύμβουλος, Θεός ισχυρός, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος, Άρχων ειρήνης. Εις την αύξησιν της εξουσίας αυτού και της ειρήνης δεν θέλει είσθαι τέλος, επί τον θρόνον του Δαβίδ, και επί την βασιλείαν αυτού, δια να διατάξη αυτήν, και να στερεώση αυτή, εν κρίσει και δικαιοσύνη, από του νυν και έως αιώνος. Ο ζήλος του Κυρίου των δυνάμεων θέλει εκτελέσει τούτο.»

Στο θ:8 ο Ησαΐας αρχίζει να απαριθμεί τις φοβερές κρίσεις τις οποίες ο Γιάχβε θα έστελνε πάνω στις 10 φυλές: Εισβολή από ξένες φυλές (θ:8-17), Αναρχία (θ:18-21) και η αιχμαλωσία που επρόκειτο να έρθει (ι:1-4). Ο Θεός είχε διαλέξει την Ασσυρία για να παιδεύσει τον Ισραήλ. Μέσα απ’ αυτήν την παιδεία ο Ισραήλ θα μάθαινε να μην εμπιστεύεται τα ειδωλολατρικά έθνη και ο Θεός θα άφηνε ένα υπόλοιπο. Δίχως αμφιβολία ο Θεός θα έκρινε και την Ασσυρία για την υπερηφάνεια και την αλαζονεία απέναντι Του. Ο βασιλιάς της Ασσυρίας θα καταστρεφόταν μ’ ένα υπερφυσικό τρόπο (ι:24-34). Δες Β΄ Βασ. ιη΄ και ιθ΄.

Τα κεφ. ια΄ και ιβ΄ περιλαμβάνουν τις μεσσιανικές προφητείες τις οποίες θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα.

Προφητείες κρίσης για τα έθνη (κεφ.ιγ - κγ)

Το κεφ. ιγ΄ αρχίζει με ένα καινούργιο τμήμα προφητειών οι οποίες επικεντρώνονται στην κρίση πάνω στα έθνη. Αυτές οι προφητείες είναι κυριολεκτικές και μεταφορικές μαζί. Εκπληρώθηκαν κυριολεκτικά με την Βαβυλώνια αιχμαλωσία, ενώ συμβολικά αναφέρονται στους καιρούς των εθνών. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η παγκόσμια δύναμη η οποία κυριαρχούσε την εποχή του Ησαΐα ήταν η Ασσυρία. Ο Ησαΐας προέβλεψε την πτώση της Βαβυλώνας επί 8 χρόνια πριν από την άνοδο της. Επίσης ο ίδιος οραματίστηκε την άνοδο της Βαβυλώνας σαν να βρισκόταν και ο ίδιος εκεί. Η πτώση της επίσης απεικονίζεται με θαυμαστές λεπτομέρειες. Οι Μήδοι οι οποίοι ήταν σχεδόν άγνωστοι στην εποχή του Ησαία κατονομάζονται σαν τους καταστροφείς της Βαβυλώνας (ιγ:17-19). Ο Ησαΐας έτσι προφήτευσε μία εθνική θλίψη η οποία θα ερχόταν σύντομα (τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία) και την αποκατάσταση, την οποία λαχταρούσε και προείπε στον Ισραήλ ότι θα έρθει η τελική θλίψη και αποκατάσταση τις τελευταίες ημέρες.

Προφητείες κρίσης στον κόσμο που καταλήγουν στην απολύτρωση του Ισραήλ (κεφ.κδ - κζ)

Ολόκληρος ο κόσμος πρόκειται να κριθεί εξαιτίας της αμαρτίας. Μετά απ’ αυτό ο Θεός θα φέρει τον Ισραήλ σε μια κατάσταση ευλογίας, θείας ευλογίας στη χιλιετή βασιλεία (κδ). Αυτή θα είναι η ένδοξη περίοδος για τον Ισραήλ που θα ψάλλει το άσμα της αποκατάστασης (κε:1 - κς:19). Το κεφ. κζ΄ αφορά την αναζωπύρωση της αμπέλου του Θεού.

Προφητείες κρίσεις και έλεος (κεφ. κη΄- λε΄)

Τα κεφ. κη΄- λε΄ περιλαμβάνουν μία σειρά από ουαί εναντίον της Σαμάρειας, της Ιερουσαλήμ και του Εδώμ. Ανάμεσα τους βρίσκουμε υποσχέσεις ανάπαυσης και παρηγοριάς για την αποκατάσταση και την ευλογία που θα ερχόταν πάνω στον Ισραήλ στο μέλλον.

Η εισβολή και η απελευθέρωση του Ιούδα (κεφ. λς΄- λθ΄)

Στα κεφ. λς΄- λθ΄ ο Ησαΐας αναφέρεται στην εκπλήρωση της προφητείας που έγινε πιο πάνω σχετικά με την εισβολή των Ασσυρίων στον Ιούδα και την απελευθέρωση από τον Κύριο. Αυτό το τμήμα επίσης είναι μια εισαγωγή στα κεφάλαια μ΄- ξς΄. Η αναφορά της προφητείας για την Βαβυλώνια αιχμαλωσία (λθ:5-8) προετοιμάζει την αναφορά των υποσχέσεων για την αποκατάσταση.

Η ιστορία του βασιλιά Εζεκία υπάρχει επίσης σ’ αυτό το τμήμα του βιβλίου του Ησαΐα.

2. Παρηγορία (κεφ.μ΄- ξς΄)

Οι προφητείες του Ησαΐα αποκτούν ένα καινούριο θέμα στο κεφάλαιο μ΄. Στα προηγούμενα κεφάλαια ο Ησαΐας είχε προφητεύσει τη θεία κρίση εξαιτίας των αμαρτιών του Ισραήλ και του Ιούδα. Τώρα από την κρίση στρέφεται στην παρηγοριά και προφητεύει για απελευθέρωση.

Απελευθέρωση από την αιχμαλωσία με τον Κύρο (μ΄- μη΄).

Το θέμα των κεφαλαίων μ΄- μη΄ είναι η απελευθέρωση από την αιχμαλωσία με τον Κύρο, το βασιλιά της Περσίας (κεφ. μδ:24 - με:25). Ο Κύρος αναφέρεται ονομαστικά και ο Θεός τον προορίζει 150 χρόνια πριν από τη γέννηση του. Ωστόσο ο Κύρος ήταν μόνο ένας ελευθερωτής για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Οι προφητείες που αναφέρονται ξεπερνούν τον ίδιο και αναφέρονται στην πνευματική απελευθέρωση που ο Θεός υποσχέθηκε μέσα από το δούλο Του, τον Μεσσία (μβ:1 - μγ:13), του οποίου ο ερχομός προλέγεται στην αρχή αυτού του τμήματος (μ:1-11). Τα εδάφια μ:3-5 αναφέρονται και στα τέσσερα ευαγγέλια για τον ερχομό του Χριστού στη γη (Ματθ.γ:3, Μαρκ.α:3, Λουκ.γ:4-6 και Ιωάν.α:23).

Ένας από τους σκοπούς της προφητείας είναι να δείξει ότι ο Γιάχβε έχει τη δυνατότητα να προλέγει μελλοντικά γεγονότα (μα:1-4, 22,23). Το κεφ. μη΄ επαναλαμβάνει την αποκλειστική και μοναδική δύναμη του Θεού να προλέγει και να ελέγχει την ροή της ιστορίας. Οι εξόριστοι στην αιχμαλωσία - γεγονός το οποίο θα συνέβαινε στο μέλλον - δεν θα μπορούσαν να πουν ότι τα είδωλα τους, τους ελευθέρωσαν από τον Κύρο γιατί αυτή τους η απελευθέρωση είχε προβλεφθεί 150 χρόνια πιο νωρίς. Επίσης είχε προφητευτεί η πτώση της Βαβυλώνας.

Η απολύτρωση μέσα από τα παθήματα και τη θυσία (κεφ. μθ΄- νζ΄)

Τα κεφάλαια μθ΄- νζ΄ αναφέρονται όλα στο δούλο του Θεού. Η διακονία του Μεσσία προφητεύεται στο κεφάλαιο μθ΄. Η απόρριψη του Χριστού από τον Ισραήλ που βρισκόταν σε πτώση φαίνεται στο κεφάλαιο ν΄. Τα κεφάλαια να:1 - νβ:12 ενθαρρύνουν το πιστό υπόλοιπο από τον Ισραήλ να εμπιστευτεί το Θεό για την απελευθέρωση τους από την εξορία στη Βαβυλώνα που είχε διαρκέσει πολύ καιρό και επίσης για τον παρόντα διασκορπισμό τους. Τα κεφάλαια νβ:13 -νγ:12 εκθέτουν την απόρριψη, τα παθήματα, το θάνατο, την ανάσταση και την ύψωση του Μεσσία. Το κεφάλαιο νγ΄ είναι ένα από τα πιο αγαπητά κεφάλαια σ’ όλη τη Γραφή. Οι λεπτομέρειες που αναφέρονται είναι τόσο ζωντανές που θα μπορούσε να πει κανείς πως φαίνεται σαν ο Ησαΐας να ήταν αυτόπτης μάρτυρας ωστόσο ξέρουμε ότι το κεφάλαιο αυτό γράφτηκε 7 αιώνες πριν το θάνατο του Κυρίου στο Γολγοθά. Αυτή είναι μία πολύ μεγάλη απόδειξη ότι οι άγιοι άνθρωποι του Θεού έγραψαν καθώς κινούνταν από το Πνεύμα του Θεού. Τα γεγονότα που παρουσιάζονται δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι ταιριάζουν σε κανέναν άλλον εκτός από τον Ιησού Χριστό.

Ο Ησαΐας προφήτευσε την μετάνοια του Ισραήλ για την απόρριψη του Μεσσία η οποία θα ακολουθηθεί από την αποκατάσταση τους (κεφ.μδ΄). Το αποτέλεσμα της αποκατάστασης του Ισραήλ θα ήταν η κλίση απ’ όλα τα έθνη να πιστέψουν στο Μεσσία (κεφ.με΄, μς΄). Στο κεφ. μζ΄ δίνονται παρηγορητικές υποσχέσεις στο πιστό υπόλοιπο και αναφέρονται οι καταστροφές που θα συμβούν στους ασεβείς.

Μελλοντική δόξα του λαού του Θεού (κεφ. νη΄- ξς΄)

Τα τελευταία κεφάλαια του Ησαΐα προλέγουν την εγκαθίδρυση της παγκόσμιας Βασιλείας του Θεού και το θρίαμβο Του πάνω σε κάθε δαιμονική δύναμη. Υπάρχει προτροπή ο λαός ν’ ακολουθήσει την πρακτική θρησκεία σε αντίθεση με τον τυπικισμό. Έτσι και ο Ισραήλ προτρέπεται να ξεχάσει τα αμαρτήματα του που τον είχαν χωρίσει απ’ το Θεό. Ο ίδιος ο Θεός (ο Μεσσίας) θα έρθει να τους σώσει, να κάνει μια αιώνια διαθήκη μαζί τους και να θέσει το πνεύμα Του μέσα τους (νθ:16-25).

Τα υπόλοιπα κεφάλαια αφορούν την μελλοντική κατάσταση του Ισραήλ και το ρόλο του Μεσσία σαν ερχόμενου κριτή. Το βιβλίο κλίνει με μία ένδοξη προφητεία της ερχόμενης χιλιετούς βασιλείας.