Ο άγγελος του Κυρίου (Γιάχβε).
Μερικές από τις εμφανίσεις «του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ» που
αναφέρονται, πιθανότατα ήταν φανερώσεις του Θεού. Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε
στην Άγαρ, της μίλησε σαν να ήταν ο Θεός και η Άγαρ τον αποκάλεσε Θεό
(Γεν.ις:7-13). Η Βίβλος αναφέρει ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ εμφανίστηκε στο Μωυσή
στη φλεγόμενη βάτο, αλλά μετά διαβάζουμε ότι ήταν ο Θεός που μίλησε στο Μωυσή,
σ’ αυτή την περίπτωση (Εξ.γ, Πρ.ζ:30-38). Στην Έξοδο ιγ:21 διαβάζουμε ότι ο
ΚΥΡΙΟΣ προπορευόταν του Ισραήλ σαν νεφέλη, ενώ στην Εξ.ιδ:19 αναφέρεται ότι ο
άγγελος του Θεού ήταν μαζί με τη νεφέλη. Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε
στον Ισραήλ στους Κριτές β:1-5 και μίλησε σαν ο Θεός. Στους Κριτές ς:11-24
περιγράφεται η εμφάνιση του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ στο Γεδεών και μετά διαβάζουμε
ότι ο ΚΥΡΙΟΣ επέβλεψε στο Γεδεών. Επίσης, ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε
στο Μανωέ και τη γυναίκα του κι αυτοί πίστεψαν ότι είδαν το Θεό (Κρ.ιγ:2-23).
Άλλες επισκέψεις του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ δεν
φανερώνουν εάν ήταν αποκαλύψεις του ίδιου του Θεού ή όχι, παρόλο που συχνά οι
άνθρωποι υπέθεταν ότι ήταν. Τέτοια παραδείγματα ήταν οι εμφανίσεις στον Αβραάμ
στο όρος Μοριά και στον Βαλαάμ (Γεν.κβ:11-18, Αριθμ.κβ:22-35). Μερικές φορές
είναι φανερό ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ δεν είναι φανέρωση του Θεού, αλλά ένας
άγγελος που είναι ξεχωριστό όν από το Θεό. Παραδείγματα έχουμε τις εμφανίσεις
στο Δαβίδ και στο Ζαχαρία (Β’ Σαμ.κδ:16, Α’ Χρ.κα:15-30, Ζαχ.α:8-19). (Δες
κεφ.7 για παραπάνω ανάλυση). Ο άγγελος του Κυρίου στην Καινή Διαθήκη είναι
φανερό ότι είναι απλά ένας άγγελος και φυσικά δεν είναι ο Ιησούς Χριστός
(Ματθ.α:20, β:13, κη:2, Πραξ.η:26).
Αναλύοντας όλα αυτά τα εδάφια της Γραφής,
μερικοί ισχυρίζονται ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ είναι πάντα μία άμεση αποκάλυψη
του Θεού. Ωστόσο, μερικά από τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν
συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης και στην πραγματικότητα, δύο από αυτά έρχονται
σε αντίθεση με αυτήν. Κάποιοι άλλοι λένε ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ είναι η
φανέρωση του Θεού, σε μερικές περιπτώσεις και σε κάποιες άλλες όχι. Αυτή η
δεύτερη άποψη είναι σύμφωνη με τη Γραφή.
Υπάρχει και μια τρίτη άποψη, ότι ο άγγελος
του ΚΥΡΙΟΥ δεν είναι ποτέ ο ΚΥΡΙΟΣ αλλά πάντα ένας άγγελος, στην κυριολεξία.
Για να υποστηρίξει κανείς αυτή την τελευταία άποψη, θα μπορούσε να τονίσει ότι
οι άγγελοι είναι φερέφωνα, αγγελιοφόροι και αντιπρόσωποι του Θεού. Με άλλα
λόγια, ισχυρίζονται ότι είναι σωστό να λέγεται «ο ΚΥΡΙΟΣ είπε» ή «ο ΚΥΡΙΟΣ
έκανε» ακόμα κι όταν αυτά έχουν γίνει με τη μεσολάβηση ενός αγγέλου.
Σύμφωνα με αυτό, η περιγραφή μιας ενέργειας του Θεού μέσω μιας αγγελικής
εμφάνισης είναι απλά ένα σύντομος τρόπος για να ειπωθεί ότι ο Θεός έδρασε μέσα
από ένα άγγελο. Εφόσον οι συγγραφείς της Βίβλου καθιστούν σαφές από την αρχή
των αφηγήσεών τους ότι ένας άγγελος ήταν ο απευθείας αντιπρόσωπος, ουσιαστικά
δεν υφίσταται καμία ασάφεια ή ασυμφωνία. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, οι άνθρωποι
οι οποίοι αναγνώρισαν ότι ήταν ο Θεός που τους επισκέφθηκε είτε έκαναν λάθος
πιστεύοντας ότι είχαν δει τον ίδιο το Θεό ή πιθανότερα, κατάλαβαν ότι ο Θεός
χρησιμοποιούσε έναν άγγελο για να τους μιλήσει και έτσι μιλούσαν στο Θεό μέσω
του αγγέλου. Δεν υπάρχει κανείς άλλος τρόπος να στηρίξουμε αυτή την τρίτη άποψη
με εδάφια της Γραφής παρά μόνο ταυτίζοντας τον άγγελο του ΚΥΡΙΟΥ με τον ΚΥΡΙΟ
τον ίδιο: ο άγγελος έκανε ορατές εμφανίσεις, αλλά ο ΚΥΡΙΟΣ ήταν επίσης αόρατα
παρών. Ωστόσο, αναφορές στον ΚΥΡΙΟ που δρα ή μιλά μπορεί στην κυριολεξία να
εννοούν τον ΚΥΡΙΟ και όχι τον άγγελο.
Συνοψίζοντας, βλέπουμε καθαρά ότι ο άγγελος
του ΚΥΡΙΟΥ στην Π. Διαθήκη δεν ήταν πάντα ο ίδιος ο Θεός. Κάποιος μπορεί εύλογα
να διαφωνήσει λέγοντας ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ δεν ήταν ποτέ μια πραγματική φανέρωση
του Θεού, αλλά, από την άλλη, δεν μπορεί να ισχυριστεί με σιγουριά ότι ο
άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ ήταν, σε όλες τις περιπτώσεις, φανέρωση του Θεού. Η
απλούστερη εξήγηση είναι ότι η φράση «Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ», μερικές φορές
αναφέρεται σε μια αποκάλυψη του Θεού αλλά, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις δηλώνει
απλά την παρουσία κάποιου αγγέλου.
Ένας τριαδικός μελετητής συνοψίζει την
επικρατέστερη άποψη ως εξής:
«Στην Π. Διαθήκη ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ μπορεί
να είναι μόνο ένας αγγελιοφόρος του Θεού (η Εβραϊκή λέξη σημαίνει
αγγελιοφόρος), ξεχωριστός από τον ίδιο το Θεό (Β’ Σαμ.κδ:16), ή μπορεί να
ταυτιστεί με τον ίδιο τον ΚΥΡΙΟ, ο οποίος μιλάει σε πρώτο πρόσωπο...Είναι κοινό
για τις φανερώσεις του Θεού στην Π. Διαθήκη ότι ο Θεός δεν μπορεί να διακριθεί
ξεκάθαρα...Ο Θεός είναι ελεύθερος να κάνει την παρουσία Του γνωστή, ακόμα κι
όταν οι άνθρωποι πρέπει να προστατευτούν από την αμεσότητα της παρουσίας Του».
Μελχισεδέκ.
Πολλοί θεωρούν τον Μελχισεδέκ σαν μια
φανέρωση του Θεού (Γεν.ιδ:18). Στους Εβρ.ζ:3 αναφέρεται ότι ήταν «απάτωρ, αμήτωρ, αγενεαλόγητος». Αυτό
μπορεί να σημαίνει ότι ήταν ο Θεός με σωματική μορφή, ή απλά ότι δεν ήταν
γνωστό το γενεαλογικό του δένδρο. Στους Εβρ.ζ:4 βλέπουμε ότι αποκαλείται
άνθρωπος. Ανεξάρτητα από το αν θεωρείται ένας κανονικός άνδρας ή μια φανέρωση
του Θεού με σωματική μορφή, ήταν ένας τύπος ή σκιά του Χριστού (Εβρ.ζ:1-17).
Ο τέταρτος άνδρας στην κάμινο.
Κάποιοι υποθέτουν ότι ήταν φανέρωση του Θεού
ο τέταρτος άνδρας, ο οποίος εμφανίστηκε μέσα στη φωτιά όταν ο Σεδράχ, ο Μισάχ
και ο Αβδέ-Νεγώ ρίχτηκαν στην κάμινο (Δαν.γ:24-25). Ο ειδωλολάτρης βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ
είπε: «Ιδού, εγώ βλέπω τέσσαρας άνδρας λελυμένους...και
η όψις του τετάρτου είναι ομοία με υιόν Θεού» (Δαν.γ:25). Ο βασιλιάς χρησιμοποίησε
την ορολογία των ειδωλολατρών και δεν γνώριζε τίποτα για τη μελλοντική εμφάνιση
του μονογενούς Υιού του Θεού. Είναι πιθανότερο ο βασιλιάς να είδε έναν άγγελο,
γιατί περιγράφει αυτή τη φανέρωση σαν άγγελο (Δαν.γ:28). Φαίνεται ότι η φράση
«υιοί Θεού» μπορεί ν’ αναφέρεται σε αγγελικά όντα (Ιώβ λη:7). Στην καλύτερη
περίπτωση αυτό που είδε ο Ναβουχοδονόσορ ήταν μια προσωρινή φανέρωση του Θεού.
Φυσικά, δεν ήταν η εικόνα του Υιού του Θεού που περιγράφεται στην Κ. Διαθήκη,
γιατί ο Υιός δεν είχε γεννηθεί και η σχέση Πατέρα με Γιο δεν είχε αρχίσει. (Δες
κεφ.5).
Υπάρχουν φανερώσεις του Θεού στην Καινή Διαθήκη;
Στην Κ. Διαθήκη δεν καταγράφεται καμία άλλη
φανέρωση του Θεού με σωματική μορφή εκτός από τον Ιησού Χριστό. Φυσικά, ο
Χριστός ήταν ανώτερος από μια φανέρωση του Θεού, γιατί δεν ήταν απλά ο Θεός που
εμφανίστηκε με τη μορφή ενός ανθρώπου αλλά ήταν ο Θεός που ενδύθηκε ένα
πραγματικό ανθρώπινο σώμα και την ανθρώπινη φύση. Ο άγγελος του Κυρίου στον
Ματθ.α:20, β:13, κη:2 και Πράξ.η:26 φαίνεται ότι ήταν ένας άγγελος και τίποτα
περισσότερο, αφού δεν έχουμε κανένα στοιχείο για το αντίθετο. Είναι σαφές σ’
αυτά τα εδάφια ότι ο άγγελος δεν είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτό έρχεται σε
αρμονία με το συμπέρασμα ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ στην Π. Διαθήκη δεν ήταν
πάντοτε ο ίδιος ο ΚΥΡΙΟΣ. Η μόνη πιθανή φανέρωση του Θεού στην Κ. Διαθήκη είναι
η περιστερά στη βάπτιση του Χριστού. (Δες κεφ.8 για λεπτομερειακή ανάλυση
σχετικά με την περιστερά και τον ιδιαίτερο λόγο της εμφάνισής της).
Γιατί υπάρχει αυτή η έλλειψη φανερώσεων του
Θεού στην Κ. Διαθήκη; Ο λόγος είναι ότι δεν χρειάζονταν. Ο Θεός φανερώθηκε
πλήρως με τον Ιησού Χριστό. Ο Ιησούς κηρύττει τέλεια και αποκαλύπτει τον Πατέρα
(Ιωάν.α:18). Ο Ιησούς είναι η ορατή εικόνα του αόρατου Θεού, το απαύγασμα της
δόξας Του και η ορατή εικόνα του προσώπου Του (Κολ.α:15, Εβρ.α:3).
Συμπέρασμα.
Στην Π.
Διαθήκη ο Θεός διάλεξε ν’ αποκαλύψει πλευρές του χαρακτήρα Του στον άνθρωπο
μέσω διαφόρων φανερώσεων. Στην περίοδο της Κ. Διαθήκης, η προοδευτική αποκάλυψη
του Θεού μέσω φανερώσεών Του αποκορυφώθηκε και εκπληρώθηκε τέλεια με τον Ιησού
Χριστό.
Αυτό μας οδηγεί στα κεφ.3 και 4 και στην θαυμαστή αλήθεια ότι ο Ιησούς είναι ο
ένας Θεός της Π. Διαθήκης.
