ΘΡΗΝΟΙ ΙΕΡΕΜΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
Ο Εβραϊκός τίτλος είναι «Εκάχ» που σημαίνει «ουέ» και είναι
η πρώτη λέξη του βιβλίου (α:1). Οι Εβδομήκοντα έδωσαν τον τίτλο «θρήνοι» γιατί
ο προφήτης θρηνεί για τον λαό του Θεού.
Ο συγγραφέας είναι ανώνυμος, αλλά παραδοσιακά πιστεύεται ότι
είναι ο Ιερεμίας.
Οι θρήνοι αυτοί γράφτηκαν σε μια περίοδο 3 μηνών, μεταξύ της
πυρπόλησης της Ιερουσαλήμ, που έγινε τον Ιούλιο του 586 π.Χ. και της εξορίας
του Ιερεμία στην Αίγυπτο.
Η κατάσταση κατά την οποία γράφτηκαν οι θρήνοι είναι η
εξής:
· Ο γέρων πια προφήτης Ιερεμίας κάθεται ανάμεσα
στα συντρίμμια της κατεστραμμένης Ιερουσαλήμ, απολιθωμένος, γεμάτος από λύπη,
πόνο και ταραχή, με ραγισμένη την καρδιά και θρηνεί απαρηγόρητα.
· Σ’ αυτή την στάση, ο προφήτης αναπολεί σκαλοπάτι
- σκαλοπάτι τα αίτια που προκάλεσαν αυτή την θλίψη της Σιών, την ανυπακοή του
λαού, την αμαρτία και τον θυμό του Θεού. Μετά έρχεται στο κεντρικό θέμα του
μηνύματος του βιβλίου που είναι: «Η αιώνια αγάπη και το έλεος του Θεού» (γ:22, ε:19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ.
Αποτελείται από 5 θρήνους (πένθιμα άσματα που έλεγαν σε
κηδείες). Όλοι έχουν ακροστιχίδα εκτός από τον τελευταίο. Η ακροστιχίδα δόθηκε
ώστε να μπορούν εύκολα να συγκρατηθούν στην μνήμη.
· 1ος θρήνος: Η
καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Ο προφήτης την θρηνεί (1-11) και η ίδια θρηνεί την
κατάστασή της (12-22).
· 2ος θρήνος: Ο θυμός του Γιάχβε. Περιγραφή του
θυμού (1-12) δίδεται προτροπή στην πόλη (13-22).
· 3ος θρήνος: Η λύπη του Ιερεμία, θλίψη αλλά και
ελπίδα (1-39) παράκληση ατομικά αλλά και σ’ όλο το έθνος (40-66)
· 4ος θρήνος: Ο
θυμός του Γιάχβε. Αντιθέσεις και αίτια (1-11) ψευδοπροφήτες, βασιλείς και κρίση
κατά του Εδώμ (12-22)
· 5ος θρήνος: Η
προσευχή της Ιερουσαλήμ. Παράκληση: η Σιών είναι χτυπημένη (1-18), παράκληση
στον Γιάχβε για αποκατάσταση (19-22).
ΣΚΟΠΟΣ.
Οι θρήνοι γράφτηκαν για να θυμίζουν την Σιών και την αμαρτία
τους, στους Ιουδαίους στην αιχμαλωσία της Βαβυλώνας, ή και σε οποιοδήποτε μέρος
του κόσμου.
Γράφτηκαν και για μας, για να μας δείξουν ότι η αμαρτία
φέρνει κρίση (Γαλ.ς:7, θερίζεις αυτό που σπέρνεις) και ότι αυτούς που αγαπά
τους ελέγχει, αλλά έχει έλεος.
ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ.
Μεσσιανικές οράσεις: α:12 (ο Χριστός για τις αμαρτίες μας), β:16,
γ:28-30 κ.τ.λ.
Η φρίκη της πολιορκίας: Οι κραυγές των πεινασμένων παιδιών (β:11,12,19,
δ:4) οι γυναίκες έτρωγαν τα παιδιά τους από την πείνα (β:20, δ:10) (Δευτ.κη:57).
