Ο Ιησούς και οι Έλληνες

«Oὐ γάρ ἐστιν διαστολὴ Ἰουδαίου τε καὶ Ἕλληνος, ὁ γὰρ αὐτὸς κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν». Απ. Παύλος προς Ρωμαίους 10:12

Το ότι ο Ιησούς της Γαλιλαίας θα ήταν «σημείον αντιλεγόμενον» προφητεύτηκε από τον πρεσβύτη Συμεών λίγο μετά την γέννησή του (Λουκ. 2:34). Η Ιστορία επικύρωσε πολυτρόπως την προφητεία αυτή. Είναι γεγονός, ότι όταν εμφανίστηκε και έδρασε ο Ιησούς, αλλιώς είδαν και ερμήνευσαν το πρόσωπό του Οι μαθητές και οι φίλοι του, αλλιώς οι Σαδουκαίοι, οι Φαρισαίοι και οι αρχιερείς που τον σταύρωσαν, αλλιώς οι Ρωμαίοι, αλλιώς οι Χριστιανομάχοι θεωρητικοί (Κέλσος, Πορφύριος, Ιουλιανός) αλλιώς οι αιρετικοί του 1ου και 2ου αι. κ.λπ.

Στις ημέρες μας, που είναι σε έξαρση η αρχαιολατρεία και ο νεοπαγανισμός, είναι φυσικό να τον βλέπουν τον Ιησού με διαφορετικά μάτια οι αρχαιοελληνιστές. Αν κάποιοι σήμερα, θέλουν τον Ιησού πρόσωπο ανύπαρκτο (π.χ. Richard Dawkins), αν κάποιοι άλλοι, μαύρο, ή κίτρινο, κάποιοι Εσσαίο, κάποιοι κοινωνικό επαναστάτη ή μηδενιστή και κάποιοι άλλοι αστροναύτη από άλλους κόσμους (!), καθόλου περίεργο που ορισμένοι ιδεολογικοί κύκλοι για τους δικούς τους λόγους Τον θέλουν τον Χριστό Έλληνα, ή Ιουδαίο μισέλληνα, ή φιλέλληνα, αναλόγως, πως εξυπηρετεί τους σκοπούς τους δημιουργώντας έτσι, τη δική τους μυθολογία γύρω από το πρόσωπό του. Προκαλεί μεγάλο προβληματισμό και σύγχυση στα κεφάλια των νεοπαγανιστών, όπως συνέβαινε από την αρχαιότητα άλλωστε, το πρόσωπο του Ιησού. Επ' αυτού, το ποιος ήταν και τι κήρυττε, οι Ελληνολάτρες, νεοπαγανιστές - εθνικιστές, φαίνονται σοβαρά διεσπασμένοι - διχασμένοι και διαιρεμένοι. Ορισμένοι απ' αυτούς υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς ήταν Έλληνας στην καταγωγή, ή εν πάση περιπτώσει, Έλληνας στην παιδεία και στην ψυχή και ό,τι καλό είπε, το πήρε από τους Έλληνες σοφούς. Άλλοι, ότι ήταν Ιουδαίος μισέλληνας, αφού μίλησε στην Ελληνίδα συροφοινίκισσα, υποτίθεται υποτιμητικά για τους Έλληνες, αποκαλώντας τους «κυνάρια». Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν, ότι ανεξαρτήτως καταγωγής ο Ιησούς ήταν θερμός φιλέλληνας που αντικατέστησε μάλιστα το Ιουδαϊκό έθνος με το Ελληνικό, αφού είπε όταν είδε τους Έλληνες το περίφημο «ήλθε η ώρα ίνα δοξαστή ο υιός του ανθρώπου». Τι ισχύει απ' όλα αυτά είναι ενδιαφέρον να το εξετάσουμε.

Αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς ήταν Γαλιλαίος με ελληνική καταγωγή ή παιδεία, φέρουν σαν επιχείρημα το εδ. του Ματ. 4:16 που ομιλεί για "Γαλιλαία των εθνών". Αγνοώντας εκουσίως, όμως, ότι εδώ πρόκειται για παράθεμα του Ευαγγελιστή από τον προφήτη Ησαΐα (9:1, 2), ο οποίος είχε υπ' όψη του τους Ασσυρίους και Αραμαίους - όχι Έλληνες, όταν προφήτευε. Το γεγονός ότι η Γαλιλαία και η Δεκάπολις είχαν κάποιους κατοίκους εθνικούς και είχαν εξελληνισθεί σ' ένα βαθμό κάποιοι άλλοι, χρησιμοποιώντας μάλιστα ελληνικά ονόματα (όπως Φίλιππος και Ανδρέας), αυτό δεν αποδεικνύει τίποτα από μόνο του. Ο εξελληνισμός είχε επιτευχθεί σ' όλη την Παλαιστίνη και σχεδόν σ' όλη τη λεκάνη της Μεσογείου αφού μετά τις κατακτήσεις του Μέγα Αλέξανδρου η lingua franca ήταν η Ελληνική γλώσσα. Σημασία έχει τι αποκαλύπτουν οι πηγές και οι αρχαίες μαρτυρίες για την καταγωγή του Ιησού.

Οι εθνικιστές ελληνολάτρες και προγονόπληκτοι, θεωρούν ότι οι γενεαλογικοί κατάλογοι του Ματ.ίου και Λουκά για την καταγωγή του Ιησού που τον εμφανίζουν Ιουδαίο απόγονο του Δαυίδ, και άλλες αναφορές της Κ.Δ. για την ιουδαϊκότητά του, είναι πλαστογραφίες μεταγενεστέρων Εννοείται, βέβαια, ότι κανένα σοβαρό επιχείρημα, κανένα αρχαίο χειρόγραφο, κανέναν αρχαίο συγγραφέα δεν μπορούν να παρουσιάσουν και να παραθέσουν προς απόδειξη του ανυπόστατου αυτού ισχυρισμού τους. Αρκούνται μόνο στον ισχυρισμό τους, και σε ένα επιπρόσθετο επιχείρημα: ότι δήθεν, ο Ιησούς, εγνώριζε τους Πυθαγόρα, Πλάτωνα, Αριστοτέλη κ.λπ., κι απ' αυτούς "έκλεψε" τη διδασκαλία του. Καθόλου πρωτότυπη θεωρία, διότι την έκλεψαν από άλλους-από τον Βαρόνο του 18° αι. Χόλμπαχ, ο οποίος μεταξύ άλλων επικαλείται τον πρώτο διδάξαντα, τον φιλόσοφο Κέλσο του 2ου αι. μ.Χ. (βλ. Χόλμπαχ, Περί Τριών απατεώνων Μωυσής - Χριστός - Μωάμεθ. εκδ. Αλεξάνδρεια, 2003, σελ. 60, 66, 69). Το ότι ο Ιησούς βέβαια, έλεγε ότι δίδασκε, ό,τι τού έλεγε ο πατέρας του (Ιωάν. 7:16-18· 17:8) και όσα είδε και άκουσε παρά του πατρός (Ιωάν. 8:26, 38), και σε δεκάδες περιπτώσεις έλεγε ότι είναι "γεγραμμένον", παραπέμποντας στην Παλαιά Διαθήκη, (βλ. π.χ., Ματ. 4:4, 7, 10· 22:37-40 κ.α.) αυτό το παραβλέπουν τελείως, ή δεν μπαίνουν καν στον κόπο να προβληματιστούν. Είναι αξιοσημείωτο ότι στα λόγια του Ιησού, έχουν εντοπιστεί 60 σαφείς παραθέσεις από την Π.Δ., και άλλες 100 περίπου, όχι τόσο άμεσες και σαφείς. Ακόμα και επί του σταυρού, ο Ιησούς ανέφερε λόγια από την Παλαιά Διαθήκη (Μάρκος 15:34· Ψαλμ. 22:1).

Αλλά η ιουδαϊκότητα του ιστορικού Ιησού μπορεί να αποδειχθεί με δεκάδες τρόπους, κατά τρόπον αδιαμφισβήτητο. Ο άγγελος Γαβριήλ ευαγγελιζόμενος στην Μαριάμ της είπε «ότι θα γεννούσε υιό θα τον καλέσει Ιησού, θα ονομασθεί Υιός Υψίστου και ο Θεός, θα του δώσει τον θρόνο του Δαυίδ του πατέρα του» (Λουκ. 1:32). Τα πλήθη φώναζαν «ωσσανά τω υιώ του Δαβίδ» (Ματ. 21:9) και οι δύο τυφλοί καλώντας Τον Ιησού να τους θεραπεύσει τον απεκάλεσαν «Υιό του Δαυίδ» (Ματ. 20:30-31). Ο Πιλάτος απευθυνόμενος στον Ιησού Τού είπε: «Μήπως εγώ είμαι Ιουδαίος... Ο λαός ο δικός σου και οι αρχιερείς σε παραδώσανε σ' εμένα» (Ιωα. 18:35). Ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του (1:3) Τον αποκαλεί «Υιόν Δαυίδ κατά σάρκα», και στην προς Εβραίους επιστολή του (7:13-14) λέγει «πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ κύριος ἡμῶν». Και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, ο Ιησούς αποκαλείται ο λέων εκ της φυλής Ιούδα και απόγονος του Δαβίδ (Aποκ. 5:5).

Το όνομα του Ιησού είναι εβραϊκό, Jehosua (= ο Γιαχβέ σώζει). Το όνομα Ιησούς το είχαν γνωστά πρόσωπα της Π.Δ. (π.χ. Ιησούς του Ναυή, αρχιερέας Ιησούς στην εποχή του Αγγαίου) και σύμφωνα με τον Ιώσηπο, το όνομα Ιησούς ήταν κοινότατο ανάμεσα στους Ιουδαίους. Ο ίδιος στα έργα του κατονομάζει όχι λιγότερα από 19 άτομα που έφεραν το όνομα αυτό. Η επιγραφή στο σταυρό του Ιησού Ι.Ν.Β.Ι. (Ιησούς Ναζωραίος βασιλιάς των Ιουδαίων) παραπέμπει στην ιουδαϊκότητά του. Οι Ιουδαίοι, στο Ταλμούδ, θεωρούν τον Ιησού ως Ιουδαίο, γιο της Μίριαμ, η οποία ήταν Ιουδαία απόγονος αρχόντων. Ο Ιώσηπος τον αναφέρει ως "αδελφόν του Ιακώβου" που τον εκτέλεσε ο Ηρώδης (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, ΧΧ, κεφ. IX S1), όπως δηλ. και η Καινή Διαθήκη, και ο Ηγήσιππος (2ο μ.Χ. αι.), αναφέρει ότι ο Ρωμαίος Καίσαρας Δομιτιανός θέλησε να εξαλείψει όλους τους απογόνους του Δαυίδ και κάποιοι κατήγγειλαν ότι οι εγγονοί του Ιούδα, αδελφού του Ιησού, καταγόταν από την οικογένεια Δαυίδ.

Ο τρόπος της διδασκαλίας του Ιησού (παραβολές - γνωμικός λόγος), τα σχήματα λόγου και οι εκφράσεις του, μπορούν να ανιχνευτούν και να εντοπιστούν σε εβραϊκές πηγές. Κυρίως στα κείμενα της Π.Δ., αλλά και στα χειρόγραφα του Κουμράν, στο Ταλμούδ κλπ. Σύγχρονες έρευνες από ειδικούς, όπως G. Vermes, J. Jeremias, O. Cullman, P. Sanders, κ.α. για να αναφέρω λίγα μόνο έγκυρα ονόματα, κατέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο Ιησούς ως Ιουδαίος απευθυνόμενος σε Ιουδαίους ακροατές μιλούσε και ενεργούσε ως ένας Ιουδαίος δάσκαλος (ραββί) – πολύ διαφορετικός όμως από τους συνηθισμένους - με επίκεντρο τον εαυτό του, και τους μαθητές του, δηλ. τη "βασιλεία του Θεού" (malekut hayamim). Είναι αξιοσημείωτο, ότι ακόμα και η ενδυμασία του Ιησού, ήταν σύμφωνη με τον Μωσαϊκό νόμο (Αρ. 15:38), αφού το εξωτερικό του ένδυμα ήταν όχι όπως εσφαλμένα πιστεύεται ο χιτών, αλλά ένα μάτιο με κρόσσια στο κάτω μέρος όπως έπρεπε να φορούν οι Ιουδαίοι (Τζιτζίτ. Πρβλ. Λουκ. 8:44). Επίσης, του ότι αναφερότανε στις Εβραϊκές Γραφές, και παρέπεμψε στο «Σεμά Ισραέλ» (Μαρκ. 12:28· Δευτ. 6:4) τηρούσε την Τορά (Νόμο): «ουκ ήλθον καταλύσαι νόμον και προφήτες» και, «σύμφωνα με τη συνήθειά του, μπήκε μέσα στη συναγωγή κατά την ημέρα του Σαββάτου ... και τους δίδασκε τα Σάββατα (Λουκ. 4:16, 31). Τηρούσε ακόμη και τις ιουδαϊκές εορτές (Ιωάν. 7:2, 10-14, 37-38· Ματ. 26:17-19). Ένας Έλληνας στην καταγωγή και στη παιδεία, δε θα έκανε τίποτα απ' όλα αυτά, οι δε Ιουδαίοι θα τον εξεδίωκαν κακήν κακώς ως μίασμα... Δεν θα τον άφηναν ούτε μία μέρα να κηρύπει στις συναγωγές και στο Ναό, όχι τριάμισυ χρόνια!

Μερικοί, πιο τολμηροί και ριζοσπαστικοί αρχαιολάτρες, ισχυρίζονται ότι ο Ιησούς υπήρξε Έλληνας στην καταγωγή, ή Ελληνο-Ρωμαίος, ονομαζόμενος Ιάσων Πανθήρας (sic), ο οποίος κήρυττε διδασκαλίες Ελλήνων σοφών, ξαναφουρνίζοντας έτσι, την παλιά και βλάσφημη θεωρία του Κέλσου περί νόθου δήθεν καταγωγής του Ιησού από έναν Έλληνα στην καταγωγή Ρωμαίο στρατιώτη τον Πανθήρα που βίασε τη Μαρία την μητέρα του Ιησού, ιστορία που βρίσκουμε και στο Ταλμούδ, αφού από εκεί, και από τους Εβραίους, παρέλαβε το μύθο αυτό ο πολύς Κέλσος... και τον επανέφεραν ως σύγχρονη επιστημονική ανακάλυψη οι νεοπαγανιστές (Κέλσου, Αληθής Λόγος).

Άλλοι πάλι, μη μπορώντας να αγνοήσουν την ιουδαϊκότητα του Ιησού, που πλουσίως καταμαρτυρείται μέσα στις σελίδες της Κ.Δ. και όχι μόνο, προσπαθούν να τον μειώσουν σαν θείο πρόσωπο. Υποστηρίζουν ότι μαθήτευσε στους Εσσαίους, ή στους μάγους της Αιγύπτου, (ισχυρισμός του Κέλσου) ή ακόμη και στην Κώ, όπου σπούδασε ιατρική, για να μπορεί να επιτελεί τα θαύματά του!

Κάποιοι άλλοι επιχείρησαν να καταδείξουν ότι ήταν, όχι δάσκαλος της αγάπης, αλλά της κακίας και του μίσους, αφού είναι "υιός του Γιαχβέ της Π.Δ.", και συνεπής ών προς τις διδασκαλίες της Παλαιάς Διαθήκης, διδάσκει την τιμωρία των ασεβών, και τον ανθελληνισμό. Όπως στην περίπτωση της Ελληνίδος Συροφοινίκισσας (Ματ. 15:21-27· Μαρκ. 7:25). Αλλά όσον αφορά την Συροφοινίκισσα, πρέπει να υπογραμμιστεί εδώ, ότι επρόκειτο για Χαναναία (Συροφοινίκισσα τω γένει). Και εδώ, η λέξη Ελληνίς δηλώνει όχι την καταγωγή, αλλά το θρήσκευμα· σημαίνει απλά ειδωλολάτρισσα (πρβλ. Ιωάν. 12:20· Πραξ. 14:1· 17.4· Ρωμ. 1. 16· 3:9· 10:12, A´ Kop. 12:13· Γαλ. 3:28· Κολ. 3:11. Βλ. Π. Χρήστου, Oι περιπέτειες των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων (1989), σελ. 75. Κ. Σιαμάκη, Σύντομο Λεξικό της Κ.Δ. (1997), σελ. 29). Και ο Ιησούς, για να δοκιμάσει την πίστη και τη δύναμη της επιθυμίας της για τη θεραπεία της κόρης της, τής μίλησε μεταφορικά για κυνάρια (= σπιτικά σκυλάκια) που τρώγουν από το τραπέζι των κυρίων. Δεν χρειάζεται νομίζω, να αναφερθούμε εδώ λεπτομερώς, στην εξωφρενική ερμηνεία μερικών, ότι ο Ιησούς με τη λέξη κυνάρια, εδώ, καταναλογίαν του Δευτ. 23:18, όπου υπάρχει η έκφραση άλλαγμα (= μίσθωμα) κυνός (= κίναιδων) εννοούσε «νεαρούς εκδιδόμενους κίναιδους»! Χαρακτηρισμός κάθε άλλο παρά κολακευτικός για τους Έλληνες (Μάριος Βερέττας). Και τούτο διότι, πρώτον όπως ετονίσθη η Συροφοινίκισσα ήταν Χαναναία, δεν ήταν Ελληνίδα-και Ελληνίς, σημαίνει ειδωλολάτρισσα, εθνική. Δεύτερον, από πουθενά δεν προκύπτει ότι ο Ιησούς ομιλούσε εδώ για Έλληνες στην καταγωγή, όπως μυγιάζονται οι νεοπαγανιστές. Τρίτον, και σπουδαιότερον, ο Ιησούς μίλησε αραμαϊκά, όχι ελληνικά. Και μίλησε χιουμοριστικά και μεταφορικά, κάνοντας χρήση μιας παροιμιακής φράσης, για μικρά, σπιτικά σκυλάκια (όχι άγρια αδέσποτα σκυλιά) αφού το Ευαγγέλιό του αρχικά, έπρεπε να κηρυχθεί στους Ιουδαίους. Έτσι το κατάλαβε και η γυναίκα, που μίλησε για «ψιχία» μεταφορικά, και ο Ιησούς θαύμασε την πίστη της και θεράπευσε την κόρη της, δείχνοντας την αποδοχή από μέρους του όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως εθνικότητας.

Το επιχείρημα των αρχαιολατρών, περί πλαστότητας δήθεν της Κ.Δ., δεν αντέχει σε οποιοδήποτε σοβαρό έλεγχο και δεν αξίζει τον κόπο να το συζητήσουμε. Οι νεοπαγανιστές οφείλουν να καταδείξουν ποιοί, πότε, πού και γιατί, έκαναν τις εκτεταμένες πλαστογραφίες, καθώς και ποια είναι τα συγκεκριμένα αποδεικτικά μέσα τους, αλλιώς ο ισχυρισμός τους είναι απορριπτέος και απαράδεκτος εξ υπαρχής. Τα αρχαία χειρόγραφα της Κ.Δ. Τα είχαν στη διάθεσή τους όχι μόνον Χριστιανοί αλλά και αιρετικοί (Βασιλείδης, Μαρκίων κ.α.) και οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί (Κέλσος, Πορφύριος). Αν τολμούσαν οι Χριστιανοί να τα πλαστογραφήσουν θα τους ανακάλυπταν και θα το κατήγγειλαν πρώτοι οι αντίδικοί τους. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι, από τον 2ο μ.Χ. αιώνα και εντεύθεν, υπάρχουν πάνω από 5.000 ελληνικά χειρόγραφα της Κ.Δ., με τα οποία ελέγχουμε χειρογραφικά το κείμενό της, και ότι από τις 20.000 σειρές της Κ.Δ. μόνο οι 40 μπορούν να αμφισβητηθούν, ή το 1/1000 (ένα χιλιοστό) του κειμένου της, σύμφωνα με τους κορυφαίους κριτικούς του κειμένου Westcott και Hort (B. F. Westcott and F. A. Hort, The New Testament in Original Greek, σελ. 565).

Για την πληρότητα του θέματος, όμως, πρέπει να εξετάσουμε και το πολυσυζητημένο επιχείρημα ορισμένων εθνικιστών – παγανιστών, που κατά την άποψή τους, αποδεικνύει ότι ο Χριστός ήταν θερμός φιλέλληνας και αντι-ιουδαίος. Είναι το χωρίο εκείνο όπου φαίνεται ο Ιησούς να λέει ότι δοξάζεται, όταν έρχεται σε επαφή με τους Έλληνες. Το χωρίον επί λέξει έχει ως εξής: «Κύριε, θέλουμε να δούμε τον Ιησού. έρχεται ο Ανδρέας και ο Φίλιππος και το λένε στον Ιησού. Ο Ιησούς Τότε τους απάντησε. Ήρθε πια η ώρα να δοξαστεί ο υιός του ανθρώπου. Ακούστε καλά, αν του σιταριού ο σπόρος δεν πέσει στη γη και δεν πεθάνει, μένει ένας μονάχος σπόρος αν όμως πεθάνει, φέρει άφθονο καρπό» («κύριε, θέλομεν τὸν Ἰησοῦν ἰδεῖν. ἔρχεται ὁ Φίλιππος καὶ λέγει τῷ Ἀνδρέᾳ, ἔρχεται Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος καὶ λέγουσιν τῷ Ἰησοῦ. Ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀποκρίνεται αὐτοῖς λέγων· ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς μόνος μένει· ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ, πολὺν καρπὸν φέρει», Ιωάν. 12:23-24).

Απ' αυτό το χωρίο συνάγουν οι αρχαιολάτρες ελληνιστές το συμπέρασμα, ότι ο Ιησούς ήταν Έλληνας στην ψυχή και την παιδεία, και ότι έστρεψε την πλάτη του στους Ιουδαίους ευνοώντας τους Έλληνες δείχνοντας προς αυτούς την προτίμησή του!

Εδώ, όμως, πρόκειται περί σημαντικής παρανοήσεως, όπως δέχονται οι ειδικοί και σοβαροί μελετητές. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι με τη λέξη Έλληνες που αναφέρονται εδώ, δεν αναφέρονται ως Έλληνες εθνοφυλετικώς, αλλά εννοούνται γενικώς οι εθνικοί ειδωλολάτρες, οιασδήποτε φυλής ή γλώσσας, όπως γίνεται χρήση της λέξης Έλληνες και σ' άλλες περιπτώσεις (βλ. Ιωάν. 7:35 και πρβλ. Πραξ. 16, 1· 21:28· Ρωμ. 1. 14, Α' Κορ. 1:14· Γαλ. 2:3). Όπως ορθά παρατηρήθηκε από τους ερευνητές, ο Ιωάννης δεν μας πληροφορεί για το αν οι Έλληνες αυτοί άκουσαν τους λόγους των μαθητών προς τον Ιησού, αν τους δέχθηκε ο Ιησούς, κι αν άκουσαν την απάντησή του. Ο Ιησούς δεν έδωσε άμεση απάντηση, και φαίνεται να μίλησε, σαν να απευθυνόταν στον εαυτό του. (Βλ. Γ. Ρηγόπουλου, Ο Ιησούς και οι Έλληνες, Δελτίο Βιβλικών Μελετών, τομ. 18, 1999, 1ος-6ος, σελ. 40 επ.). Επί πλέον, οι Έλληνες αυτοί, φαίνεται καθαρά από τα συμφραζόμενα ότι για να θέλουν να δουν τον Ιησού, αφού ήθελαν να προσκυνήσουν στη γιορτή (του Πάσχα), προφανώς ήσαν προσήλυτοι στον ιουδαϊσμό ή ημιπροσήλυτοι, και όχι οποιοδήποτε Έλληνες.

Ειδικότερα η έκφραση "ήλθε η ώρα να δοξαστεί ο υιός του ανθρώπου", αποσυσχετίζεται νοηματικά από τον προηγούμενο στίχο, και συσχετίζεται και συνάπτεται με τον επόμενο, όπου ο Ιησούς ομιλεί για το πάθος, το θάνατό του και την ανάστασή του με το σύμβολο του κόκκου σίτου ο οποίος, "πεθαίνει" για να φέρει καρπόν πολύν ως στάχυ. Η ώρα εδώ, είναι η εσχατολογική ώρα, η κρίσιμη ώρα της δοκιμής της πιστότητας του Ιησού προς τον πατέρα, όπως φαίνεται από το εδ. 27. Ότι αυτό είναι το ορθό νόημα, προκύπτει επίσης από το γεγονός ότι, η ίδια έκφραση βρίσκεται και παρακάτω, όταν παραδίδεται ο Ιησούς προδοτικά. "Ήρθε τώρα η ώρα να φανερωθεί η δόξα του υιού του ανθρώπου" (Ιωάν. 13:31). Η φράση «ἵνα δοξασθῇ/νῦν ἐδοξάσθη» χρησιμοποιείται στον Ιωάννη εδώ, στον μυστικό δείπνο, όταν εξήλθε προδοτικά ο Ιούδας (13:31), και στην αρχιερατική προσευχή (17:1). Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις χρησιμοποιείται σε στενό συνδυασμό με τον θάνατό του (βλ. Π. Τρεμπέλα, Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. 450. A.T. Robertson, Word Pictures in the New Testament (1960), τομ. V, σελ. 224, 225· επ. Γ. Ρηγόπουλο, όπ. π. σελ. 41).

Από τα παραπάνω καταφαίνεται, πόσο άστοχο είναι το επιχείρημα αυτό των νεοπαγανιστών ή ελληνιστών, που θέλουν έτσι τον Ιησού μεροληπτικό προς τους Έλληνες και εκλεκτικό, οιονεί εθνικιστή. Ενώ ο Ιησούς ήλθε για όλους τους ανθρώπους για όλες τις φυλές, για όλους τους λαούς, χωρίς διάκριση, για να δώσει τη ζωή του "λύτρον αντί πολλών", σημιτική έκφραση που σημαίνει "για όλους" (Ματ. 20:28. πρβλ. Ιωάν. 6.51 και Α´ Τιμ. 2:6· Αποκ. 4:9), και να "ελκύσει πάντας προς εαυτόν" με την σταυρική του θυσία (Ιωάν. 12:32· 11:52). Άλλωστε, προ της αναλήψεώς του, έδωσε εντολή στους μαθητές του να πορευθούν και να κηρύξουν σ' όλα τα έθνη και έως εσχάτου της γης (Ματ. 28:18, 19· Μαρκ. 13:10· Πραξ. 1:8), και στην επίγεια ζωή του θεράπευσε και ευεργέτησε και αλλοεθνείς (Μαρκ. 7:22· Ματ. 8:5-13). Εκτός από την κόρη της Συροφοινίκισσας, θεράπευσε τον δούλο του Ρωμαίου εκατόνταρχου, ένα λεπρό Σαμαρείτη κ.α. Ο Ιησούς με τον τρόπο ζωής του και το κήρυγμά του, ήθελε να ελκύσει πάντας τους ανθρώπους αδιακρίτως φυλής και έθνους και έθεσε τις βάσεις για την αδελφοσύνη των ανθρώπων, την παγκοσμιότητα και την οικουμενικότητα (Ματ. 23:9, 10). Όλοι οι άνθρωποι έχουν πατέρα το θεό και όλοι γίνονται δεκτοί από το Θεό και το Χριστό αδιακρίτως. «Πάντες δὲ ὑμεῖς ἀδελφοί ἐστε» (Ματ. 23:8). Μετά τον Χριστό δεν υπάρχει ένας περιούσιος εθνικός λαός. Δεν υπάρχει «Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος... βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ [τὰ] πάντα καὶ ἐν πᾶσιν Χριστός», διότι «εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε Ἕλληνες». Όλοι οι άνθρωποι εφόσον πιστεύουν και είναι μαθητές του Χριστού, οπαδοί του, ανήκουν στην εκκλησία του, στον πολύν όχλον της εκκλησίας «ἐκ παντὸς ἔθνους καὶ φυλῶν καὶ λαῶν καὶ γλωσσῶν» (Aπ. 7:9· Γαλ. 3:28· Κολ. 3:11· Α´ Κορ. 1:2· 12:13).

Άλλωστε, η ίδια η διδασκαλία του Χριστού (Θεός-πατέρας όλων, η βασιλεία του Θεού, η αγάπη προς τον πλησίον και τους εχθρούς, η αδελφοσύνη, η εξύψωση της γυναίκας και των παιδιών, η ταπεινοφροσύνη, η συγχωρετικότης, ο αλληλοσεβασμός) εμπεριέχει τα σπέρματα και τα στοιχεία της οικουμενικότητας, το «ίνα πάντες εν ώσι», για το οποίο προσευχήθηκε ο ίδιος ο Ιησούς. Ιησούς και εθνικισμός είναι έννοιες αντιφατικές και αλληλοσυγκρουόμενες, και η εκκλησία έχει καταδικάσει τον εθνοφυλετισμό ως αίρεση. Και είναι Κρίμα η απαράμιλλη και υπέροχη διδασκαλία του Ιησού να εγκλωβίζεται από ορισμένους σε εθνικά σύνορα και όρια γιατί... έτσι τους αρέσει.

Συγγραφέας: Δημήτρης Τσινικόπουλος