Δ. Το σημερινό
υπόλοιπο και η μελλοντική αποκατάσταση του Ισραήλ (ια:1-36)
Τα κεφάλαια θ & ι εξηγούν γιατί ο Θεός έχει απορρίψει τον
Ισραήλ. Το κεφάλαιο ια εξηγεί τι θα γίνει με τις υποσχέσεις του Θεού στον
Ισραήλ. Ο Θεός δεν ακύρωσε τις υποσχέσεις Του. Εξακολουθεί να έχει μια θέση για
τους Εβραίους, και εξακολουθεί να έχει σχέδια για να αποκαταστήσει το εβραϊκό
έθνος. Η απόρριψη του Ισραήλ είναι μόνο μερική και προσωρινή. Μερικοί Εβραίοι
πιστεύουν στο Θεό και επομένως κληρονομούν τις υποσχέσεις Του. Μια μέρα το
εβραϊκό έθνος στο σύνολό του θα επιστρέψει και πάλι στο Θεό με πίστη και θα
κληρονομήσουν τις υποσχέσεις Του προς αυτούς.
Παρόλο που ο Θεός έχει απορρίψει το Ισραήλ στο σύνολό του,
λόγω της απιστίας, επιμέρους Εβραίοι μπορούν δια πίστεως να συμμετέχουν πλήρως
στο σχέδιο του Θεού και να απολαμβάνουν τις ευλογίες Του.
1. Η απόρριψη του Ισραήλ είναι μόνο μερική (ια:1-10).
Ρωμ.ια:1 Λέγω λοιπόν, Μήπως απέρριψεν ο Θεός τον λαόν
αυτού; Μη γένοιτο· διότι και εγώ Ισραηλίτης είμαι, εκ σπέρματος Αβραάμ, εκ
φυλής Βενιαμίν.
Ο Θεός δεν έχει απορρίψει εντελώς τον Ισραήλ. Ο Παύλος αρνήθηκε
σθεναρά μια τέτοια ιδέα. Ο ίδιος ήταν ένα παράδειγμα για το αντίθετο. Ήταν
απόγονος του Αβραάμ, Ισραηλίτης από τη φυλή του Βενιαμίν, και όμως ήταν μέρος
της εκκλησίας. Παρά το γεγονός ότι ο Θεός απέρριψε τον Ισραήλ σαν έθνος, λόγω
της απιστίας τους, μεμονωμένοι Εβραίοι μπορούν δια πίστεως να συμμετέχουν
πλήρως στο σχέδιο του Θεού και να λαμβάνουν τις ευλογίες Του.
Ρωμ.ια:2 Δεν απέρριψεν ο Θεός τον λαόν αυτού, τον
οποίον προεγνώρισεν. Η δεν εξεύρετε τι λέγει η γραφή περί του Ηλία; πως ομιλεί
προς τον Θεόν κατά του Ισραήλ, λέγων·
Ο Θεός δεν έχει αποκηρύξει ή δεν έχει αποπεμφθεί τους
ανθρώπους που επέλεξε αρχικά. Ο Θεός επέλεξε από την αρχή τον Ισραήλ σαν τον
εκλεκτό λαό Του, έτσι δεν θα τους απορρίψει εντελώς. Υπάρχουν ακόμα κάποιοι που
έχουν πίστη σ' Αυτόν και με τους οποίους μπορεί να δουλέψει. Ίσως υπάρχει εδώ μία
επίπτωση που σημαίνει ότι αφού ο Θεός γνωρίζει το μέλλον, μπορούσε να διαλέξει
ένα λαό, που γνώριζε ότι δεν θα αποτύχει εντελώς.
Μια παρόμοια κατάσταση είχε συμβεί στον καιρό του Ηλία, αλλά
ο Θεός είχε ακόμα ένα μικρό υπόλοιπο πιστών Ισραηλιτών.
Ρωμ.ια:3 Κύριε, τους προφήτας σου εθανάτωσαν και τα
θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν, και εγώ εναπελείφθην μόνος, και ζητούσι την
ψυχήν μου.
Στην Α’ Βασ.ιθ:10 και ιθ:14 ο Ηλίας παραπονέθηκε στον Θεό κατά
του Ισραήλ. Υποστήριξε ότι όλος ο Ισραήλ είχε εγκαταλείψει τον Γιάχβε, σκότωσαν
όλους τους προφήτες Του, και γκρέμισαν όλους τους βωμούς Του. Σκέφτηκε ότι ήταν
ο μόνος από όλον τον Ισραήλ που ακόμα λάτρευε τον αληθινό Θεό, και περίμενε ότι
οι άπιστοι Ισραηλίτες θα σκοτώσουν και τον ίδιο.
Ρωμ.ια:4 Αλλά τι αποκρίνεται προς αυτόν ο Θεός; Αφήκα
εις εμαυτόν επτά χιλιάδας ανδρών, οίτινες δεν έκλιναν γόνυ εις τον Βάαλ.
Ο Θεός του απάντησε στο Α’ Βας.ιθ:18, διαβεβαιώνοντάς τον
ότι υπήρχε ένα απομεινάρι επτά χιλιάδων που ακόμα λάτρευαν τον αληθινό Θεό και
αρνήθηκαν τη λατρεία του Βάαλ.
Ρωμ.ια:5 Ούτω λοιπόν και επί του παρόντος καιρού
απέμεινε κατάλοιπόν τι κατ' εκλογήν χάριτος.
Ο παραλληλισμός είναι προφανής. Στις μέρες του Παύλου
φαινόταν πάλι ότι όλος ο Ισραήλ είχε εγκαταλείψει το Θεό. Οι Εθνικοί όμως δεν
θα πρέπει να νομίζουν ότι οι Εβραίοι δεν επρόκειτο να σωθούν ή να
χρησιμοποιηθούν από το Θεό. Ακόμη και στην εποχή που φαίνεται να κυριαρχεί η εκκλησία
των Εθνικών, εξακολουθεί να υπάρχει ένα Εβραϊκό υπόλοιπο. Μια μειοψηφία Εβραίων
που έχουν λάβει τη χάρη του Θεού. Ο Θεός τους επέλεξε με τη χάρη Του (όπως τελικά
όλοι σωζόμαστε).
Ρωμ.ια:6 Εάν δε κατά χάριν, δεν είναι πλέον εξ έργων·
επειδή τότε η χάρις δεν γίνεται πλέον χάρις. Εάν δε εξ έργων, δεν είναι πλέον
χάρις· επειδή το έργον δεν είναι πλέον έργον.
Αν το εβραϊκό υπόλοιπο σώθηκε με τη χάρη, τότε προφανώς ο
Θεός δεν τους επέλεξε με βάση τα έργα. Η χάρη (η χάρη του Θεού που δεν αξίζαμε)
είναι μόνο δια πίστεως. Αν κάποιος μπορούσε να κερδίσει τη χάρη με έργα τότε δεν
θα ήταν χάρη — δεν θα ήταν κάτι που δεν αξίζαμε. Οι Εβραίοι που σώζονται
λοιπόν, σώζονται όπως όλοι οι άλλοι στην εκκλησία — με τη χάρη μέσω της πίστης
– όχι με την εβραϊκή τυπολατρία.
Το δεύτερο μισό του εδαφίου (Εάν δε εξ έργων….) δεν υπάρχει στα παλαιότερα χειρόγραφα και ως εκ
τούτου, ούτε στο κριτικό κείμενο. Πολλοί καταλήγουν ότι αρχικά ήταν μια
σημείωση περιθωρίου ή μια προσπάθεια του συγγραφέα να κάνει το στίχο συμμετρικό.
Σε κάθε περίπτωση, αναφέρει το αρνητικό επακόλουθο του πρώτου μισού του εδαφίου.
Ρωμ.ια:7 Τι λοιπόν; Ο Ισραήλ δεν επέτυχεν εκείνο το
οποίον ζητεί, οι εκλεκτοί όμως επέτυχον· οι δε λοιποί ετυφλώθησαν
Δηλώνει το συμπέρασμα σχετικά με την παρούσα κατάσταση του
Ισραήλ. Ένα θεοσεβούμενο Εβραϊκό υπόλοιπο σωσμένο κατά χάρη δια της πίστεως
έχει πετύχει τη δικαιοσύνη. Αυτοί είναι οι εκλεκτοί. Ωστόσο, η πλειοψηφία του
Ισραήλ δεν έχει πετύχει τη δικαιοσύνη,. Ο Θεός έχει σκληρύνει την πλειοψηφία
των Εβραίων, λόγω της απιστίας τους. Το κριτικό κείμενο λέει για τους λοιπούς ότι
«ἐπωρώθησαν».
Οι Καλβινιστές ονομάζουν «εκλεκτούς» αυτούς που ο Θεός επέλεξε
άνευ όρων για να σωθούν, χωρίς αναφορά στο πως αυτοί ανταποκρίθηκαν. Ωστόσο, η
προηγούμενη ενότητα (θ:30-ι:21) δείχνει ότι ο Θεός έχει απορρίψει τους
Ισραηλίτες, λόγω της απιστίας τους. Ολόκληρη η επιστολή προς Ρωμαίους, και ιδιαίτερα
το κεφ.ια, δείχνει ότι ο Θεός επιλέγει όσους ανταποκρίνονται σ' Αυτόν με πίστη.
Σίγουρα, η σωτηρία προέρχεται από την εκλογή και τη χάρη του Θεού, αλλά ο
άνθρωπος λαμβάνει την εκλογή και τη χάρη του Θεού μέσω της πίστης του (Ρωμ.γ:22-24,
Εφες.β:8-9). Ο Θεός ξεκινά τη διαδικασία της σωτηρίας, δίνοντας στον καθένα την
ευκαιρία (Ρωμ.ι:11-13, ια:32), αλλά εκλέγει μόνο εκείνους που ανταποκρίνονται
με πίστη.
Ρωμ.ια:8 καθώς είναι γεγραμμένον· Έδωκεν εις αυτούς ο
Θεός πνεύμα νυσταγμού, οφθαλμούς διά να μη βλέπωσι και ώτα διά να μη ακούωσιν,
έως της σήμερον ημέρας.
Ως συνήθως, η επιστολή χρησιμοποιεί την Παλαιά Διαθήκη για
να επιβεβαιώσει την ανάλυσή της σχετικά με την κατάσταση των Εβραίων. Το συμπέρασμα
μπορεί να φαίνεται δυσάρεστο για το εβραϊκό έθνος, αλλά η επιστολή στα κεφάλαια
θ-ια υποστηρίζει τους ισχυρισμούς της από την Παλαιά Διαθήκη, τη δική τους Γραφή.
Για να ισχυροποιήσει τη δήλωση ότι ο Θεός είχε σκληρύνει τον Ισραήλ, η προς Ρωμαίους
χρησιμοποιεί το Ησαΐας κθ:10 με Δευτερονόμιο κθ:4. Η διατύπωση επίσης φέρνει
στο νου το Ησαΐα ς:9-10, το οποίο χρησιμοποίησε ο Ιησούς για να περιγράψει την
απόρριψη του Ισραήλ από Αυτόν (Ματθ.ιγ:14-15).
Ο Θεός έδωσε στον Ισραήλ πνεύμα αναισθησίας, αδιαφορίας ή χαύνωσης.
Τους έδωσε τυφλά μάτια και κωφά αυτιά. Δεν το έκανε αυτό από ιδιοτροπία, το
πλαίσιο του Ησαΐα δείχνει ότι το έκανε σαν θεϊκή ποινή για την άρνηση του
Ισραήλ να λάβουν σοβαρά υπόψη το λόγο Του.
Ρωμ.ια:9 Και ο Δαβίδ λέγει· Ας γείνη η τράπεζα αυτών
εις παγίδα και εις βρόχον και εις σκάνδαλον και εις ανταπόδομα εις αυτούς·
Το ίδιο, ο Ψαλμός ξθ:22-23, που αναφέρεται από τους
Εβδομήκοντα, μαρτυρεί ότι οι Εβραίοι θα προσκόψουν και θα τυφλωθούν. Αυτά τα
λόγια είναι προσευχή του Δαβίδ προς το Θεό, να κρίνει τους αντιπάλους του.
Δεδομένου ότι ο στίχος 21 εφαρμόζεται στη Σταύρωση του Χριστού, τα εδάφια 22-23
σηματοδοτούν κρίση σ’ εκείνους που έχουν απορρίψει το Χριστό.
Η «τράπεζα» των Εβραίων ήταν το τραπέζι των δικαιωμάτων τους
- οι γιορτές τους, η άφθονη τροφή τους, και γενικά όλες οι ευλογίες τους από
τον Θεό. Αφιέρωσαν τις άγιες γιορτές τους στον Γιάχβε, τρώγοντας ενώπιον Του,
μέσα στην παρουσία Του (Λευιτικό κγ:6. Δευτερονόμιο ιβ:7,18, ιδ:23). Οι γιορτές
λοιπόν αντιπροσώπευαν άγια κοινωνία και τις ευλογίες της Διαθήκης. Ωστόσο, εξαιτίας
της αμαρτωλότητας των Εβραίων, αυτές οι ιδιαίτερες ευλογίες, στην
πραγματικότητα έγιναν κάτι κοινό, μια παγίδα, ένα εμπόδιο και τιμωρία. Οι ευλογίες
τους στην πραγματικότητα «γύρισαν σαν μπούμερανγκ επάνω τους», επειδή «εις πάντα δε, εις τον οποίον εδόθη πολύ,
πολύ θέλει ζητηθή παρ' αυτού, και εις όντινα ενεπιστεύθη πολύ, περισσότερον
θέλουσιν απαιτήσει παρ' αυτού» (Λουκάς ιβ:48).
Ρωμ.ια:10 ας σκοτισθώσιν οι οφθαλμοί αυτών διά να μη
βλέπωσι, και τον νώτον αυτών διαπαντός κύρτωσον.
Το υπόλοιπο του εδαφίου περιγράφει τα μάτια τους σαν σκοτισμένα
και την πλάτη τους σαν λυγισμένη από βαρύ φορτίο για πάντα. Η αναφορά στην
πνευματική τύφλωση συνδέει αυτό το εδάφιο με τα εδάφια 7-8.
