Στο Μάρκο ιβ:38-40 ο Ιησούς καταδικάζει την υποκριτική ευσέβεια των γραμματέων, που λερώνει και αλυσοδένει την ψυχή.
Μας καλεί να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί μ' όλους εκείνους που, ναι μεν έχουν ''μορφήν ευσεβείας'', αλλά εσωτερικά είναι κούφιοι, νεκροί και επικίνδυνοι.
Επομένως τα εδάφια 41-44 που ακολουθούν δε συνδέονται με τους προηγούμενους μόνο λόγω της λέξης ''χήρα'', εδ.40, αλλά η σύνδεσή τους είναι βαθύτερη και ουσιαστικότερη.
Η πρόθεση του συγγραφέα είναι να ζωγραφίσει με τα πλέον έντονα χρώματα που διαθέτει, την τρομακτική αντίθεση αλλά και τη χαώδη απόσταση, που υφίσταται ανάμεσα στην υποκριτική και ειλικρινή ευσέβεια.
Ακόμα, η περικοπή μας υποδεικνύει πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε προς τις γυναίκες εκείνες που έχουν στερηθεί το ανθρώπινο στήριγμά τους, τους αγαπημένους τους συζύγους. Θα πρέπει να τις βοηθάμε, να τις συμπαραστεκόμαστε και πάνω απ' όλα να τις τιμάμε, για οτιδήποτε καλό κατέχουν και βιώνουν, σαν θυγατέρες του Ουράνιου Πατέρα.
Οι υπερόπτες Φαρισαίοι δεν είχαν μόνο θεολογικά προβλήματα αλλά και τεράστια προβλήματα πρακτικής χριστιανικής ζωής, εδ.40. Μπορεί να επέλεγαν τις καλύτερες θέσεις των συναγωγών, να κυκλοφορούσαν με τις επίσημες και φανταχτερές στολές τους και να χαιρετούσαν τους ανθρώπους στις αγορές με σεβασμό, να έκαναν μεγάλες προσευχές, όμως ο καρδιογνώστης Ιησούς τους είχε ήδη καταδικάσει.
Το να ανήκει κανείς εξωτερικά σ' ένα σχήμα ή κάποια ομάδα δεν αποτελεί εχέγγυο σωτηρίας. Αναμφίβολα ήταν μικρά ανθρωπάκια με μεγάλα πάθη.
Αντίθετα, η φτωχή χήρα της ιστορίας μας κερδίζει την καρδιά του Ιησού αλλά και τη δική μας, με τη συγκεκριμένη αθόρυβη και αξιοζήλευτη ενέργειά της. Μια ενέργεια, που περιέχει ένα πολύ δυναμικό και μοναδικό σε αξία μήνυμα που δυστυχώς συχνά αγνοείται από το λαό του Θεού.
Ο Ιησούς Χριστός βρίσκεται στο ναό και επιλέγει να καθίσει απέναντι από το γαζοφυλάκιο για να βλέπει καλύτερα. Το θησαυροφυλάκιο του ναού αποτελείτο από 13 κιβώτια που είχαν το σχήμα της σάλπιγγας και πάνω τους ήταν αναγραμμένος ο σκοπός της συλλογής των χρημάτων: Για το ναό, τις θυσίες, το θυμίαμα, τα ξύλα, κ.λπ. Έτσι, σ' εκείνο το σημείο πλησίαζαν οι λατρευτές και έριχναν τις προσφορές τους ανάλογα με την προσωπική τους επιθυμία. Κάπου εκεί λοιπόν κάθεται ο Ιησούς Χριστός και ''εθεώρει πως ο όχλος έβαλλε χαλκόν εις το γαζοφυλάκιον'', εδ.41.
Η γυναίκα που πλησιάζει είναι χήρα. Αυτό φαίνεται από την ενδυμασία της και είναι πολύ φτωχή αυτό το αντιλαμβανόμαστε από την πενιχρή προσφορά της.
Προτού εξετάσουμε τα μαθήματα που ο Ιησούς θέλει να αποκομίσουμε από τη συγκεκριμένη περικοπή, είναι σημαντικό να αναφέρουμε δύο θέσεις που τα εδάφια δε διδάσκουν:
α) Ότι ο Θεός περιφρονεί τα μεγάλα ποσά και τις μεγάλες προσφορές που διαθέτουμε για το έργο Του.
β) Για να κερδίσουμε την εύνοια και την ευαρέσκεια του Θεού θα πρέπει να διαθέσουμε ολόκληρη την περιουσία μας.
Να δούμε τώρα τι μας διδάσκει η περικοπή.
1. ΟΙ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΩΡΑ ΜΑΣ ΔΕΝ ΠΕΡΝΟΥΝ ΑΠΑΡΑΤΗΡΗΤΑ
Καθώς ο Ιησούς Χριστός είναι καθισμένος απέναντι από το θησαυροφυλάκιο του ναού μια μοναχική φιγούρα πλησιάζει. Τη φαντάζομαι να περπατάει σκυφτή ανάμεσα στο πλήθος των λατρευτών. Μάλλον θα νιώθει άσχημα, ίσως και κάποια ντροπή. Βλέποντας γύρω της τις χούφτες των ανθρώπων γεμάτες με χρήματα και τα πουγκιά τους φουσκωμένα, προσπαθεί να κρύψει καλά αυτό που κρατάει πολύ σφιχτά μέσα στην παλάμη της. Από τη μια πολλοί πλούσιοι ''έβαλλον πολλά'', πράξη επαναλαμβανόμενη όπως ο χρόνος του ρήματος φανερώνει, από την άλλη αυτή επρόκειτο να διαθέσει δύο μόνο λεπτά, δηλαδή ένα Ρωμαϊκό κοδράντη, ασήμαντο ποσό τίποτα παραπάνω.
Το λεπτό ήταν η ελληνική ονομασία για τα μικρότερο ιουδαϊκό χάλκινο νόμισμα. Ήταν τόσο ελαφρύ και λεπτό, εξ ου και η ονομασία του, και ισοδυναμούσε με το 1/40 του δηναρίου. Το δηνάριο ήταν ο μισθός ενός εργάτη για μια μέρα εργασίας.
Το ποσό λοιπόν που η χήρα διαθέτει είναι πολύ μικρό, πράγμα που όλοι μπορούσαν εύκολα να αντιληφθούν, τόσο από τον ήχο των κερμάτων που έπεφταν μέσα στα κιβώτια, όσο και από τον τρόπο που έγινε η προσφορά. Οι επιδειξίες με τα υπέρογκα ποσά, συχνά έδειχναν τα προσφερόμενα στον Ιερέα της υπηρεσίας, ο οποίος αφού πρώτα έλεγχε τη γνησιότητα των νομισμάτων, γνωστοποιούσε το ύψος και το σκοπό του ποσού και κατόπιν το έριχνε στο κιβώτιο της επιλογής του λατρευτή.
Σημειώστε όμως ότι ο Ιησούς ''εθεώρει'' πώς ο κόσμος έριχνε τα κέρματα του στο θησαυροφυλάκιο. Δεν έβλεπε μόνο, αλλά παρατηρούσε προσεκτικά. Παρατηρούσε τον τρόπο που έριχναν, ταπεινά ή επιδεικτικά, παρατηρούσε τα ποσά, παρατηρούσε τις καρδιές τους, γιατί μπροστά στα δικά του μάτια όλα είναι ''γυμνά και τετραχηλισμένα''.
Όπως θα διαπιστώσουμε σε λίγο, για τον Κύριο δε μετράει τόσο το ποσό που διαθέτουμε, ούτε η υπηρεσία μας αυτή καθ' εαυτή, όσο η ποιότητα της καρδιάς μας. Η καρδιά έρχεται πρώτα το κίνητρο, ο σκοπός, η διάθεση στη συνέχεια ακολουθούν το πορτοφόλι, ο χρόνος, το έργο, η προσπάθεια και ο,τιδήποτε άλλο σχετίζεται με το δωρητή.
2. ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΟΙΧΙΖΟΥΝ
Μετρώντας την προσφορά της χήρας με τα δικά μας μέτρα, εύκολα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν μια ασήμαντη προσφορά. Όμως, ο Κύριος βλέπει και ζυγίζει τα πράγματα εντελώς διαφορετικά από εμάς τους ανθρώπους. Στη δική Του εκτίμηση, τη θεϊκή εκτίμηση, τη μόνη που αξίζει και είναι αλάνθαστη, η προσφορά της χήρας ξεπέρασε όλες τις άλλες προσφορές. Τα δύο φτωχά της κέρματα έγιναν δύο μοναδικά διαμάντια ανεκτίμητης αξίας.
Τι ήταν όμως αυτό που έκανε το δώρο της τόσο πολύτιμο;
Τι ήταν αυτό που οδήγησε τον Ιησού να φωνάξει τους 12 γύρω Του - ενεργούσε έτσι μόνο σε πολύ σπουδαίες περιπτώσεις - ώστε να τους εξηγήσει την πραγματική αξία της προσφοράς της χήρας;
Τι ήταν αυτό που οδήγησε τον Ιησού να ξεκινήσει τα λόγια Του με το ''αληθώς'', που σήμαινε πως ό,τι θα τους έλεγε ήταν ιδιαίτερα σημαντικό και θα έπρεπε να το καταλάβουν ώστε να αποτυπωθεί καλά στη μνήμη τους;
Την απάντηση μας τη δίνουν τα εδάφια 43 και 44: «Και προσκαλέσας τους μαθητάς αυτού, λέγει προς αυτούς Αληθώς σας λέγω ότι η χήρα αύτη η πτωχή έβαλε περισσότερον πάντων, όσοι έβαλον εις το γαζοφυλάκιον διότι πάντες εκ του περισσεύοντος εις αυτούς έβαλον αύτη όμως εκ του υστερήματος αυτής έβαλε πάντα όσα είχεν, όλην την περιουσίαν αυτής».
Το ''περισσότερον πάντων'' βέβαια δεν παραπέμπει σε μαθηματική αναλογία αλλά στη διάθεση του δωρητή, που αναμφίβολα πρόσφερε θυσιαστικά. Η φτωχή χήρα πρόσφερε περισσότερα από όλους, διότι ενώ όλοι οι άλλοι έδωσαν από το περίσσευμά τους, εκείνη έδωσε από το υστέρημά της, όλη της την περιουσία!
Δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό της, ούτε καν το ένα από τα δύο λεπτά ώστε να αγοράσει λίγο ψωμί. Αυτά ήταν όλα τα χρήματα που είχε στη διάθεσή της. Επομένως είναι ολοφάνερο πως η αληθινή προσφορά δε μετριέται τόσο από αυτά που δίνουμε όσο από αυτά που κρατάμε για τον εαυτό μας. Η χήρα έδωσε από το υστέρημά της, ενώ όλοι οι υπόλοιποι, ακόμα κι όταν έδωσαν τα μεγάλα τους ποσά, είχαν στη διάθεση τους ένα 90 με 95% να ξοδέψουν για τον εαυτό τους έδωσαν δηλαδή από το περίσσευμά τους. Η προσφορά όμως που ιδιαίτερα ευαρεστεί το Θεό δεν είναι εκείνη που πραγματοποιείται χωρίς κανένα απολύτως κόστος, αλλά εκείνη που εμπεριέχει το στοιχείο της θυσίας, γιατί όχι και της στέρησης, από την πλευρά του λατρευτή.
3. ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕΙΓΜΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗΣ ΑΦΙΕΡΩΣΗΣ
Η χήρα ''έβαλε πάντα όσα είχεν, όλην την περιουσίαν αυτής''. Το εδάφιο μας βοηθάει να κατανοήσουμε πως προτού ο Θεός γίνει Κύριος του πορτοφολιού μας - του χρόνου, των αποφάσεων, των σχεδίων μας - πρέπει να είναι ο απόλυτος και μοναδικός Κύριος της καρδιάς μας.
Πόσο μας συγκινεί και μας εμπνέει το παράδειγμα των Μακεδόνων αδελφών οι οποίοι ''εαυτούς έδωκαν πρώτον εις τον Κύριον'' και μετά, παρ' όλες τις θλίψεις, τις δοκιμασίες και τη φτώχεια τους, και μάλιστα εκλιπαρώντας τον Παύλο, ζητούσαν να συμμετέχουν στις προσφορές υπέρ των αδελφών της Ιερουσαλήμ, Β΄Κορ.η:1-5. Σημασία έχει ο δότης και όχι το δώρο.
Εμείς άραγε που βρισκόμαστε; Έχουμε δοθεί πρώτα στον Κύριο; Έχει κερδίσει τις καρδιές μας ο Ιησούς, ο Μέγας Βασιλιάς; Υπάρχει στις προσφορές μας κάποια μορφή αυτοθυσίας; Μας κοστίζει τίποτα η χριστιανική ζωή; Μήπως όλα είναι εύκολα και ανώδυνα; Μήπως πιστεύουμε σ' ένα Χριστό που είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα μας, γι' αυτό και βιώνουμε ένα τόσο χαμηλό δείκτη θρησκευτικότητας;
Έτσι λοιπόν, σημασία έχει: ο δωρητής και όχι το δώρο. Η εσωτερική ποιότητα της καρδιάς και όχι το υλικό γεγονός. Ο βαθμός της αυτοθυσίας και όχι το ποσό της εισφοράς.
Άγνωστη, ανώνυμη, φτωχή και άσημη είναι η χήρα της ιστορίας μας. Κι όμως πόσο μεγάλη επιρροή εξασκεί στις καρδιές μας! Πόσο φορτωμένη είναι με πνευματικά παράσημα!
Συχνά νομίζουμε ότι ο Θεός περιμένει από εμάς κάτι το μοναδικό, το εκθαμβωτικό, το μεγαλοπρεπές, όπως, να ευαγγελίσουμε τα πλήθη, να κερδίσουμε χιλιάδες ψυχές, να ταΐσουμε όλα τα ορφανά του πλανήτης μας, να δαπανήσουμε όλο το χρόνο και τα χρήματά μας μόνο για Εκείνον.
Σίγουρα ο Θεός προσδοκά την υπηρεσία μας και την όποια προσφορά μας, μα πάνω απ' όλα νοιάζεται για τη στάση της καρδιάς, την ποιότητά της. Μπορείς χωρίς να κάνεις τίποτα το φανταχτερό - κάτι που όλοι θα δουν, θα εντυπωσιαστούν και θα χειροκροτήσουν - με τη γλυκύτητά σου, την αγάπη, την απλότητα και το ταπεινό σου πνεύμα, στην γειτονιά, στο σπίτι, την εκκλησία, να συμβάλλεις στην επέκταση της βασιλείας του Θεού, όσο ελάχιστοι πιστοί σ' όλους τους αιώνες της εκκλησιαστικής Ιστορίας.
Ο Θεός κοιτάζει την καρδιά, παρατηρεί τον ''έσω άνθρωπο''. Πόσο διαφέρουν τα ουράνια καλλιστεία από τα επίγεια!
Η βασιλεία Του απλώνεται αθόρυβα αλλά γοργά με τέτοιες ασήμαντες, μικρές και άγνωστες στους πολλούς μας πράξεις και ενέργειες. Άραγε θα είχε προσέξει κανείς άλλος τη χήρα αν δεν το είχε κάνει αυτό ο Ιησούς;
Η γυναίκα της ιστορίας μας:
1. Αγαπούσε τον Κύριο και το έργο Του ολόθερμα. Στο κέντρο της καρδιάς της ήταν μόνο Εκείνος η πρώτη και μεγάλη της αγάπη ο θείος έρωτας, ο Νυμφίος της ψυχής.
2. Η υποκρισία των ηγετών και των άλλων λατρευτών την άφηνε εντελώς αδιάφορη. Ήταν αποφασισμένη θυσιαστικά να λατρεύσει Εκείνον που τόσο αγαπούσε.
3. Ήταν υπερβολικά γενναιόδωρη.
4. Είχε πίστη στην πρόνοια του Θεού, το στοργικό Του ενδιαφέρον. Κυριολεκτικά βίωνε τα λόγια του Κυρίου, ''τον άρτον ημών τον επιούσιον δος εις ημάς σήμερον''. Πώς να μη λογαριάσει ο Θεός μια τέτοια πίστη που δε λογαριάζει τίποτα;
5. Η λατρεία της ήταν γνήσια χωρίς υπολογισμούς και επιφυλάξεις. Φρόνιμα και βιβλικά ιεραρχούσε τις προτεραιότητές της.
Μέσα στην εποχή του πληθωρισμού των λόγων που ζούμε, επιτακτική είναι η ανάγκη της ύπαρξης Χριστιανών που αγαπούν τον Κύριο ''άνευ όρων και ορίων'' και ταυτόχρονα του έχουν τυφλή εμπιστοσύνη.
Τέτοιο ακριβώς είναι το σαγηνευτικό παράδειγμα της χήρας. Ας το μιμηθούμε.
