Η ιστορία του «αγώνα» των
γυναικών να φορέσουν παντελόνια, το «κατεξοχήν ανδρικό ένδυμα» είναι αρκετά
ενδιαφέρουσα. «Χρειάστηκε να φτάσει ο 19os αιώνας και το κίνημα για
την προσωπική υγιεινή για να δημιουργηθούν οι βερμούδες και τα γυναικεία
εσώρουχα –οι γνωστές κιλότες. Πριν από την εποχή εκείνη οι γυναίκες δεν
φορούσαν τίποτα κάτω από τα φορέματά τους» επισημαίνει η ιστορικός για θέματα
γυναικών Mathilde Dubesset.
Δεν λείπουν βέβαια οι γυναίκες
εκείνες που, αδιαφορώντας για τους περιορισμούς της εποχής τους, φόρεσαν
παντελόνι σοκάροντας την κοινωνία της εποχής. Η πιο γνωστή εξ αυτών είναι η
συγγραφέας George Sand, η οποία φορούσε συχνά παντελόνι. «Δεν φορούσε παντελόνι
μόνο για πρακτικούς λόγους: στην πραγματικότητα ήθελε να την περνούν για άντρα»
εξηγεί η Dubesset.
Δεν ήταν, όμως, η μόνη που το
τόλμησε. «Το παντελόνι φοριόταν συχνά από γυναίκες οι οποίες αψηφούσαν τη
σχετική απαγόρευση, ή την αγνοούσαν. Ο λόγος για εργάτριες, χωριάτισσες,
περιπετειώδεις, συγγραφείς, καλλιτέχνιδες, μαχήτριες, επαναστάτιδες...»
αναφέρει η Christine Bard, επίσης ιστορικός.
Την περίοδο 1892-1902, αναφέρει
το γαλλικό πρακτορείο AFP, πολλές τοπικές αρχές χαλάρωσαν λίγο την απαγόρευση:
οι γυναίκες μπορούσαν να καλύπτουν τα πόδια τους, αλλά υπό όρους. Μόνο, δηλαδή,
αν οδηγούσαν ποδήλατο ή επέβαιναν σε άλογο. Η Bard, πάντως, αμφισβητεί την
ύπαρξη των όρων αυτών και επισημαίνει ότι επρόκειτο, στην πραγματικότητα, για
ηθική και κοινωνική απαγόρευση, ακόμα και αν δεν αποτυπωνόταν σε σχετική
νομοθετική ρύθμιση.
Αρκετά χρόνια αργότερα, η
Madeleine Pelletier, πρωτοπόρος της εποχής της αψηφά κάθε νομικό, κοινωνικό και
ηθικό περιορισμό: γίνεται η πρώτη γυναίκα ψυχίατρος και, απορρίπτοντας κάθε
στοιχείο θηλυκότητας, φορά αντρικό κουστούμι. «Την περνούσαν για τρελή ή
εκκεντρική» εξηγεί η Dubesset.
Τo 1970 το παντελόνι είναι πια
αρκετά δημοφιλές στις γυναίκες. Ο ερχομός, μάλιστα, των blue jeans στην Αμερική
φέρνει την επανάσταση τόσο στην ανδρική όσο και στη γυναικεία ένδυση.
Παντελόνια: "Και η Coco Chanel έπλασε το γυναικείο
παντελόνι"
Ίσως κανένα άλλο ένδυμα στην
ανθρώπινη ιστορία να μην έχει τόσους θιασώτες αλλά και τόσους πολέμιους όσο το
παντελόνι. Στο δυτικό κόσμο οι γυναίκες άρχισαν να φορούν παντελόνια μαζικά
μόλις στις αρχές του εικοστού αιώνα χάρη στη γυναίκα που άλλαξε την ιστορία της
μόδας, την Coco Chanel. Πριν από την εποχή εκείνη ο όρος «γυναικεία παντελόνια»
ήταν εντελώς άγνωστος. Σήμερα τα παντελόνια στην αγορά είναι τόσα, όσες και οι
γυναίκες.
Παντελόνια: αγορά ανδρικού δυναμισμού και θηλυκής κομψότητας
Κυρίαρχο συστατικό του ανδρόγυνου
look, τα παντελόνια υπάρχουν σε διάφορα σχέδια και μήκη, όπως Cargo-παντελόνι,
κάπρι παντελόνι, παντελόνι καμπάνα, αλλά και σε διάφορα υφάσματα, όπως κοτλέ,
μάλλινο, λινό ή δερμάτινο. Από το παντελόνι φόρμας/casual παντελόνι μέχρι το
βραδινό σινιέ, το ένδυμα αυτό φοριέται από το πρωί ως το βράδυ με κοστούμια,
ταγιέρ, σακάκια και ζακέτες.
1900-1940
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως
μέσα σε έναν μόνο αιώνα αλλάζει τόσο δραματικά η οπτική περί μόδας. Η λέξη
«παντελόνι» ήταν απρεπής κατά τον 19ο αιώνα αλλά με τη είσοδο στον 20ο αιώνα,
νέα στιλ παντελονιών εφευρίσκονται και τα παντελόνια γίνονται πια αποδεκτά σαν
ένδυμα για γυναίκες.
- Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την
δεκαετία του 1940 τα ανδρικά παντελόνια δεν έχουν νούμερα. Είναι όλα ένα
μέγεθος και συγκρατούνται με τιράντες ή ζώνες. Όπως είναι φυσικό, είναι πάρα
πολύ φαρδιά για τους περισσότερους.
- Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι γυναίκες
αρχίζουν να φορούν μεταποιημένα ανδρικά παντελόνια. Οι πρώτες γυναίκες
αεροπόροι κάνουν την εμφάνισή τους και –φυσικά- φορούν παντελόνια. Το ίδιο και
οι γυναίκες που εργάζονται σε ορυχεία. Βέβαια πάνω από τα παντελόνια φορούν και
φούστα καθώς η κοινωνία δεν εγκρίνει ακόμα το παντελόνι σαν αξιοπρεπές
γυναικείο ένδυμα.
- Οι πρώτες φωτογραφίες διάσημων ηθοποιών
όπως η Marlene Diedrich και η Katharine Herburn με παντελόνια, επηρεάζουν καθοριστικά την Δυτική κοινωνία
και κάνουν τα παντελόνια, ρούχο αποδεκτό για γυναίκες.
- Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου
Πολέμου, οι γυναίκες εργάζονται στα χωράφια και σε εργοστάσια, φορώντας
παντελόνια.
- Με το τέλος του πολέμου τα παντελόνια έχουν
πια καθιερωθεί σαν ένδυμα αποδεκτό για εξωτερικές εργασίες ή για την ενασχόληση
των γυναικών με διάφορα σπορ ή άλλες υπαίθριες δραστηριότητες.
Δεκαετία 1950
Η δεκαετία του ’50 χαρακτηρίζεται
από πολλές καινοτομίες στον χώρο του casual ντυσίματος και στον σχεδιασμό των
γυναικείων ρούχων. Είναι η δεκαετία που τα παντελόνια καθιερώνονται σαν το
casual ντύσιμο ανδρών και γυναικών ανεξαιρέτως.
- Το 1948 η σχεδιάστρια μόδας Sonja de
Lennard, σχεδιάζει τα πρώτα παντελόνια κάπρι (Capris)
- Το 1955 ο James Dean παίζει τον «Επαναστάτη
χωρίς αιτία» φορώντας τζιν. Από τότε τα τζιν παντελόνια γίνονται σύμβολο
επανάστασης και όλοι οι έφηβοι της εποχής ακολουθούν την τάση denim. Είναι η
εποχή που ο Levi Strauss ξεκινά να πουλά τα παντελόνια του σε ολόκληρη την
Αμερική.
- Η μεταπολεμική ανάπτυξη δημιουργεί μια νέα
αγορά, την νεανική μόδα. Οι πιτσιρικάδες της εποχής φορούν παντελόνια κάπρι,
εφαρμοστά παντελόνια που κλείνουν με κόπιτσες και βερμούδες.
- Τα κοντά παντελόνια (shorts) αποτελούν μόδα
στις αρχές της δεκαετίας, ωστόσο χάνουν την δημοφιλία τους και παραμένουν
ένδυμα κατάλληλο μόνο για τα μικρά αγόρια.
- Επανάσταση συντελείται και στα αθλητικά
ρούχα στην δεκαετία του ’50. Τα ελαστικά παντελόνια για σκι είναι μια από τις
καινοτομίες της αθλητικής βιομηχανίας.
Δεκαετία 1960
Η δεκαετία του’60 αποτελεί μια
περίοδο όπου συντελούνται μεγάλες κοινωνικές αλλαγές κι αυτό –όπως είναι
φυσικό- αντικατοπτρίζεται και στην μόδα.
- Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας, οι
συντηρητικές τάσεις κυριαρχούν στη μόδα. Οι γυναίκες σπάνια φορούν παντελόνια
και μόνο σε εξαιρετικά casual περιστάσεις. Τα παντελόνια δεν φοριούνται ποτέ
από γυναίκες στο σχολείο ή στην δουλειά.
- Όταν οι γυναίκες τολμούν να φορέσουν
παντελόνια, αυτά είναι σχεδόν πάντα παντελόνια Capri.
- Οι ζιπ-κιλότ αποτελούν σήμα κατατεθέν της
δεκαετίας. Πρόκειται για παντελόνια που φτάνουν μέχρι τη μέση της γάμπας και
έχουν τόσο φαρδιά μπατζάκια που μοιάζουν με φούστες.
- Το δεύτερο μισό της δεκαετίας η Αμερική
συγκλονίζεται από τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Βιετνάμ, τον φλογερό Martin Luther King και την
δολοφονία του Kennedy. Η κοινωνία
επαναστατεί, οι hippies μπαίνουν στο προσκήνιο και η μόδα ακολουθώντας τις
κοινωνικές τάσεις, επαναστατεί κι αυτή.
- Τα παντελόνια καμπάνες γίνονται το σήμα
κατατεθέν της δεκαετίας. Τα φορούν άνδρες και γυναίκες. Φτιαγμένα από τζιν ή
έντονα εμπριμέ, φαρδαίνουν πολύ από το γόνατο και κάτω, παίρνοντας σχήμα
καμπάνας.
- Την εμφάνισή τους κάνουν και τα καυτά σορτς
που φορούν οι γυναίκες και είναι φτιαγμένα από υφάσματα σε έντονα χρώματα και
εμπριμέ.
Δεκαετία 1970
Στις αρχές της δεκαετία του ’70
το κίνημα των hippies συνεχίζεται και ανατέλλει η εποχή της Disco. Αυτές οι δύο
αμερικάνικες κοινωνικές τάσεις επηρεάζουν έντονα την μόδα, η μόδα εξάλλου πάντα
ακολουθεί τις τάσεις της κοινωνίας και περισσότερο της μουσικής. Οι τάσεις στα
ρούχα είναι εκκεντρικές, με φωτεινά χρώματα, μεγάλα λουλούδια και ψυχεδελικά
σχέδια. Τα παντελόνια ακολουθούν τις τάσεις της εποχής κι αυτά.
- Τα παντελόνια καμπάνες σηματοδοτούν και
αυτή την δεκαετία. Άνδρες και γυναίκες τα συνοδεύουν με παπούτσια πλατφόρμες.
- Τα τζιν αποτελούν το κατ’ εξοχήν πρωινό
ντύσιμο ενώ τα πολυεστερικά υφάσματα αποτελούν την πρώτη ύλη για τα fancy
ντυσίματα των βραδινών εμφανίσεων στις disco.
- Την εμφάνισή τους κάνουν στην ανδρική μόδα
και τα casual κοστούμια. Σακάκια blazer με πολυεστρικά παντελόνια σε παλ
χρώματα ή ακόμα και σε εμπριμέ που σε εμάς μοιάζουν σαν ταπετσαρίες επίπλων,
γίνονται το αγαπημένο ντύσιμο πολλών νεαρών ανδρών καθώς συνδυάζουν το επίσημο
με το σπορ.
Οι δεκαετίες 1980 – 1990
Οι τελευταίες δύο δεκαετίες του
20ου αιώνα σηματοδοτούν μεγάλες αλλαγές στο χώρο της μόδας. Το κίνημα των
hippies παρακμάζει αλλά τα κοινωνικά γεγονότα εξακολουθούν να επηρεάζουν τα
στιλ και τις τάσης της μόδας
- Στη δεκαετία του ’80 οι φίρμες και οι
σχεδιαστές μόδας ξεκινούν να γίνονται δημοφιλείς και οι προτάσεις τους να
αποτελούν σημείο αναφοράς που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις καταναλωτικές
συνήθειες των γυναικών. Σχεδιαστές, όπως ο Ralph Lauren και ο Calvin Klein,
κάνουν την εμφάνισή τους στο χώρο της μόδας, επηρεάζοντας σημαντικά το στιλ των
καθημερινών εμφανίσεων των γυναικών αλλά και των ανδρών.
- Τα τζιν μπαίνουν στη χλωρίνη, ξεβάφουν και
γίνονται γαλάζια. Πολύ συχνά έχουν σκισίματα ή κρόσσια. Οι γραμμές τους
χαλαρώνουν, η μέση χαμηλώνει και φτάνει λίγο πάνω απ’ τους γοφούς.
- Την εμφάνισή τους κάνουν και τα κολάν,
στενά, ελαστικά παντελόνια που ξεκινούν από τους χορευτές –συνοδευόμενα με
γκέτες- και σύντομα γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι της γκαρνταρόμπας κάθε
γυναίκας.
- Τη δεκαετία του ’90, η hip hop κουλτούρα
επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μόδα.
- Στην νεανική μόδα, μαζί με τα τζιν,
έρχονται και τα στρατιωτικά χακί παντελόνια που λατρεύονται εξίσου από τα
κορίτσια και τα αγόρια. Η μόδα στα τζιν θέλει το πάνω κουμπί να μένει ανοιγμένο
και το εσώρουχο να ξεπροβάλει από το πάνω μέρος του παντελονιού.
- Τα κολάν παραμένουν στη μόδα και οι
γυναίκες τα φορούν με φαρδιά και μακριά πουλόβερ και μπλούζες και ίσια αθλητικά
παπούτσια. Αυτή η μόδα φτάνει στο απόγειό της στις αρχές της δεκαετίας του ’90
αλλά παρακμάζει αρκετά σύντομα.
Οι δεκαετία 2000
Η νέα χιλιετηρίδα βρίσκει τα
παντελόνια να βρίσκονται στην κορυφή των στιλιστικών επιλογών κάθε γυναίκας.
Πλήρως αποδεκτά εδώ και χρόνια, αποτελούν το κατ’ εξοχήν ντύσιμο για
επαγγελματικές εμφανίσεις. Τα γυναικεία κοστούμια είναι πια κοινός τόπος.
Η σημαντικότερη αλλαγή που
επιτελείται σ’ αυτή τη δεκαετία δεν έχει να κάνει τόσο με το στιλ των
παντελονιών, που είναι πια ένας συνδυασμός όλων των τάσεων των προηγούμενων
δεκαετιών. Αυτό που σηματοδοτεί την δεκαετία του 2000 είναι η ελευθερία στα
υλικά. Το τζιν δεν αποτελεί πια μόνο casual ένδυμα αλλά φοριέται άνετα από
γυναίκες και άνδρες και στις βραδινές τους εξόδους. Το στιλ πια δεν δίνει το ύφασμα του
παντελονιού αλλά τα παπούτσια και τα αξεσουάρ που το συνοδεύουν, δίνοντας στις
γυναίκες την ελευθερία να πειραματιστούν με τα υλικά και να δημιουργούν
μοναδικές εμφανίσεις συνδυάζοντας όλα τους τα παντελόνια όλες τις ώρες.
