Παραδείγματα από τέτοιες εκφράσεις ή λέξεις, είναι τα εξής: «Εικάζεται», «Μερικοί λένε...», «Σε αντίθεση με πολλούς...», «Η έρευνα έχει δείξει...», «Φέρεται ότι...», «... Εκτιμάται ότι...», «Πιστεύεται ότι...», «Λέγεται ότι...», «Κάποιοι θεωρούν ότι...», «Οι κριτικοί» ή «οι εμπειρογνώμονες λένε...», Υποστηρίζεται...», «Έχει αναφερθεί...», «Γενικά θεωρείται...» κ.ο.κ.
Επίσης ανθρωπομορφισμοί όπως: «Η επιστήμη λέει...» ή «Η Ιατρική πιστεύει...».
· Ποιος το λέει;
· Πότε το λέει; (Ισχύει και σήμερα ή μόνο για συγκεκριμένο χρονικό σημείο;)
· Πόσοι νομίζουν; (όταν λέμε «μερικοί άνθρωποι», πόσοι μπορεί να είναι αυτοί;)
· Τι είδους άνθρωποι είναι;
· Πού βρίσκονται;
· Τι προκαταλήψεις μπορεί να έχουν;
· Γιατί η γνώμη τους πρέπει να έχει σημασία για εμένα; κ.ο.κ.
Με βάση τα παραπάνω ο ακροατής ή αναγνώστης πρέπει να προσέχει, πού, σε ποιον και πόση σημασία θα δώσει κάθε φορά, επειδή μπορεί να ακούει ή να διαβάζει ωραία και βαρύγδουπα λόγια, τα οποία εντούτοις ίσως να έχουν ελάχιστη ή καθόλου σημασία.
Είναι άλλο όταν κάτι το υποστηρίζει ο γιατρός και διαφορετικό όταν το λέει η γιαγιά της κουνιάδας μου... Είναι άλλο αν κάποιος ισχυρίζεται κάτι επειδή το διάβασε σε ένα επιστημονικό σύγγραμμα και διαφορετικό αν το είδε στην εφημερίδα ή στο όνειρό του...
Αυτή η αρχή ισχύει και όταν διαβάζουμε την Αγία Γραφή, επειδή υπάρχει μεγάλη διαφορά αν κάτι το λέει ο Θεός ή οι Προφήτες Του, και διαφορετική όταν κάτι το λέει π.χ. ο «άφρων» (Ψαλμ. 14/1), ο Φαραώ (Έξοδ. 5/2), o Ηρώδης (Ματθ. 2/8) κ.ο.κ.
Μερικές φορές μάλιστα κάποια λόγια που ακούγονται πολύ ωραία, δεν προέρχονται από τον Θεό, όπως π.χ. κάποια λόγια των φίλων του Ιώβ, που ο Θεός τους κατέκρινε για τα πολλά που είπαν, κάποια από τα οποία ήταν άδικα (Ιώβ 15/ιε/5, 42/μβ/7).
Ακόμη και προφήτες του Θεού μερικές φορές μίλησαν από τη δική τους σκέψη, κι αυτό που είπαν δεν είχε την έγκριση του Θεού. Θυμηθείτε για παράδειγμα την περίπτωση του Νάθαν, που συγχάρηκε τον Δαβίδ για το σχέδιό του να οικοδομήσει ναό στα Ιεροσόλυμα, κάτι που ο Θεός δεν το ήθελε και το εμπόδισε (Α~ Χρον. 17/ιζ/1-27).
Μερικοί νομίζουν πως επειδή όλη η Γραφή είναι θεόπνευστη, αυτό αφορά κάθε λέξη και φράση που υπάρχει στις σελίδες της, για τούτο μπερδεύονται και οδηγούνται σε λάθος συμπεράσματα. Κάθε προσεκτικός μελετητής των Γραφών, λοιπόν, πρέπει να δίνει μεγάλη προσοχή σε ό,τι διαβάζει, ακόμη και μέσα στα ιερά κείμενα των Γραφών - πόσο περισσότερο σε ανθρώπινα κείμενα, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ. (Ο «Τ» δεν αποτελεί εξαίρεση).
Είχαμε διδαχθεί στα νεανικά μας χρόνια έναν καλό κανόνα για τη μελέτη της Βίβλου, που έχει αποδειχθεί σοφός και αποτελεσματικός.
Πρέπει να εξετάζουμε:
1. Ποιος μιλάει;
Μιλάει ο Θεός ή κάποιος άλλος; Ακόμη και αν πρόκειται για άνθρωπο που έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ιερή ιστορία, αυτό από μόνο του δεν τον καθιστά κατάλληλο να παρέχει διδασκαλία για το τι πρέπει να πράττουμε εμείς σήμερα. Για παράδειγμα ο Δαβίδ είπε κάποτε: «Μη θανατώσης [τον βασιλιά Σαούλ]· διότι τις επιβαλών την χείρα αυτού επί τον κεχρισμένον του Κυρίου θέλει είσθαι αθώος;» (Α~ Σαμ. 26/κς/9)^ όμως δεν υπάρχει καμία σχετική εντολή ή απαγόρευση στο λόγο του Θεού και ο Δαβίδ έκφραζε τη σκέψη του. Με ανάλογο τρόπο ο Παύλος έγραψε κάποτε: «Περί δε των παρθένων προσταγήν του Κυρίου δεν έχω· αλλά γνώμην δίδω ως ηλεημένος υπό του Κυρίου να ήμαι πιστός. Τούτο λοιπόν νομίζω ότι είναι καλόν διά την παρούσαν ανάγκην, ότι καλόν είναι εις τον άνθρωπον να ήναι ούτως [άγαμος]» (Α~ Κορ. 7/ζ/25-26), αλλά είναι προφανές ότι ο Παύλος αφενός δεν ορίζει κάποιο νόμο θεϊκό -που όποιος τον παρέβαινε θα έπραττε αμαρτία-, και επίσης ότι αυτό που συμβούλευε αφορούσε ΤΗΝ «ΠΑΡΟΥΣΑΝ» ΑΝΑΓΚΗΝ, δηλαδή τη δύσκολη εκείνη εποχή των διωγμών. Έτσι ήταν λάθος που αυτή τη συμβουλή του Παύλου κάποιοι την ανήγαγαν σε «εντολή» και σ' αυτή στήριξαν την πρακτική της αγαμίας του κλήρου μέσω της οποίας δίνονται πλήστες αφορμές ενάντια στην εκκλησία και τα στελέχη της.
2. Σε ποιον μιλάει;
Για παράδειγμα όταν ο Θεός ζήτησε από τον Αβραάμ να θυσιάσει τον Ισαάκ, αυτό είχε αποκλειστική εφαρμογή στη δοκιμασία του πατριάρχη και δεν ζητείται από κανέναν άλλο.
3. Πότε μιλάει;
Υπήρχαν τελετουργικές εντολές που αφορούσαν τον λαό Ισραήλ και τις σχέσεις του μέσα στο πλαίσιο της θεοκρατίας του Ισραήλ (π.χ. οι θυσίες, οι λευιτική ιεροσύνη). Τίποτα από αυτά δεν ισχύει σήμερα.
4. Είναι γενικής εφαρμογής;
Συχνά αυτό που λέγεται είχε εφαρμογή μόνο σε κάποιο βιβλικό πρόσωπο. Για παράδειγμα όταν ο Παύλος έγραφε στον Τιμόθεο, «Μην πίνεις πια νερό, αλλά να χρησιμοποιείς λίγο κρασί για το στομάχι σου και τις συχνές σου ασθένειες» (Α~ Τιμ. 5/ε/23), πρέπει να θεωρούμε αυτή τη συμβουλή ως κανόνα για τη δική μας υγεία; Οπωσδήποτε όχι. Απλά ο Παύλος έδωσε μια δική του γνώμη, - όχι θεία εντολή για όλους τους ανθρώπους, ούτε επιστημονική συνταγή. Γνωρίζουμε δε ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν πρέπει να πίνουν καθόλου κρασί επειδή αυτό θα επιφέρει θάνατο.
5. Υπάρχει κάτι που αφορά εμένα;
(α) Κάτι που πρέπει να μάθω...
Ο Χριστός είπε: «Μάθετε απ' εμού, διότι πράος είμαι και ταπεινός την καρδίαν, και θέλετε ευρεί ανάπαυσιν εν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11:29).
(β) Κάτι που πρέπει να κάνω...
Ο Βαπτιστής έλεγε: «Κάμετε λοιπόν καρπούς αξίους της μετανοίας» (Ματθ. 3/γ/8).
(γ) Κάτι που πρέπει να αποφύγω...
Ο Παύλος έγραψε: «Φεύγετε την πορνείαν. Παν αμάρτημα, το οποίον ήθελε πράξει ο άνθρωπος, είναι εκτός του σώματος· ο πορνεύων όμως αμαρτάνει εις το ίδιον αυτού σώμα» (Α~ Κορ. 6/ς/18).
(δ) Κάτι που πρέπει να μιμηθώ...
Η Επιστολή προς Εβραίους προτρέπει: «Ενθυμείσθε τους προεστώτάς σας, οίτινες ελάλησαν προς εσάς τον λόγον του Θεού, των οποίων μιμείσθε την πίστιν, έχοντες προ οφθαλμών το αποτέλεσμα του πολιτεύματος αυτών» (Εβρ. 13/ιγ/7).
Αν ακολουθούμε τούτα τα απλά βήματα, σίγουρα πολλά θα ωφεληθούμε και από πολλά θα προστατευτούμε.
(Αποσπάσματα απο το περιοδικό ΤΥΧΙΚΟΣ)
