ΠΑΡΟIMIΕΣ
ΤΙΤΛΟΣ.
Ο Εβραϊκός τίτλος του βιβλίου είναι «Μισλέ» που θα πει «γνωμικό»,
με την έννοια μιας ευφυούς σύγκρισης δύο πραγμάτων ή γνωμών (Παρ.κς:1,2,3,6,7,8,9,11,14,17,
α:1,κ.τ.λ.).
Ο τίτλος των 70οντα είναι «Παροιμίαι», εννοώντας «Σύντομο απόφθεγμα
που εκφράζει αλήθεια προερχόμενη από μεγάλη πείρα». Ακόμη, είναι ένα αλληγορικό
νόημα το οποίο με λίγες σοφές και εκλεκτές λέξεις εκφράζει μεγάλη σοφία, που
διαφορετικά θα χρειαζόταν πολλές λέξεις για να εκφραστεί το ίδιο νόημα. Ο
σκοπός είναι να συμπυκνώσει την σοφία σε λίγες λέξεις ώστε να διευκολύνει τον
νου να την συγκρατήσει και να διεγείρει το ενδιαφέρον της μελέτης. Η παροιμία
δεν λογομαχεί, απλά συμπεραίνει. Ο σκοπός της δεν είναι να επεξηγήσει το πράγμα,
αλλά μάλλον να του δώσει μια χαρακτηριστική έκφραση. Πολλές από αυτές είναι
φανταστικές, μεταφορικές, εκφράζουν αναλογία, όπως π.χ. ια:22, κζ:15, κε:25.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ.
Ο κύριος συγγραφέας είναι ο Σολομώντας (α:1, ι:1, κε:1).
Στην Α' Βασ.δ:32 λέει για τον Σολομώντα ότι «ελάλησε τρισχίλιας παροιμίας...». Ο Σολομώντας έζησε 700 χρόνια πριν
την εποχή του Σωκράτη ή του Πλάτωνα και αν κάποιος δανείστηκε πληροφορίες
φυσικά δεν ήταν ο Σολομώντας αλλά μάλλον οι Έλληνες φιλόσοφοι.
Οι παροιμίες περιέχουν επίσης «τους λόγους του Αγούρ» (κεφ.λ) και τους «λόγους του βασιλέως Λεμουήλ, ο χρησμός, τον οποίον η μήτηρ αυτού
εδίδαξεν αυτόν» (κεφ.λα). Μερικά αποσπάσματα από τις παροιμίες αυτές
συνελέγησαν και προστέθηκαν αργότερα τον καιρό του βασιλιά Εζεκία πάντα κάτω από
την θεία οδηγία, (κεφ.κε:1).
Το μεγαλύτερο μέρος των παροιμιών γράφτηκε τον καιρό της
βασιλείας του Σολομώντα που είναι το 970 - 930 π.Χ.
Ο κύριος σκοπός των παροιμιών είναι να μας δώσουν πρακτικές
οδηγίες για την καθημερινή μας ζωή, ώστε να ζήσουμε ευτυχισμένα. Γράφουν κάρα πολλά
για την περίοδο της «νιότης» και δίνουν οδηγίες για σωστά ήθη και
συναναστροφές. Οι παροιμίες αγγίζουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής.
ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΩΝ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ.
Τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ο παροιμιαστής, είναι πολλά:
Γιοί, θυγατέρες, σύζυγοι, πατέρες, μητέρες, φίλοι - όλοι οι ρόλοι που υποδυόμαστε
σήμερα.
Το αντικείμενο των παροιμιών περιλαμβάνει ακόμη: θρησκεία,
χαρακτήρα, τιμή, αξιοπιστία, χρήμα, ενδιαφέροντα, αγάπη, φόβο, έρωτα, φιλία,
δικαιοσύνη, έλεος, αλήθεια και κρίση.
Δείχνουν τα κακά που προέρχονται από: τεμπελιά, αδικία, σπατάλη,
μέθη, ατιμία, ασέβεια, ανηθικότητα, αδιακρισία, ακαθαρσία, φιλαργυρία,
ανοσιότητα, επιθυμία, τσιγγουνιά και κάθε είδους κακό που δένει την ψυχή του ανθρώπου.
ΘΕΜΑ.
Οι οδοί της δικαιοσύνης οδηγούν στην σοφία, στην αρετή και
στην ευτυχία, ενώ αντίθετα οι δρόμοι της αμαρτίας οδηγούν στην διαφθορά, στην απάτη
και στην καταστροφή.
Τα εδάφια κλειδί είναι: δ:23-26: «Μετά πάσης φυλάξεως φύλαττε την καρδίαν σου· διότι εκ ταύτης
προέρχονται αι εκβάσεις της ζωής. Απόβαλε από σου σκολιότητα στόματος, και
διαστροφήν χειλέων απομάκρυνον από σου. Οι οφθαλμοί σου ας βλέπωσιν ορθά, και
τα βλέφαρά σου ας κατευθύνωνται έμπροσθέν σου. Στάθμιζε το βάδισμα των ποδών
σου, και πάσαι αι οδοί σου θέλουσι κατευθυνθή».
ΠΩΣ ΝΑ ΤΙΣ ΜΕΛΕΤΟΥΜΕ
Μη διαβάζεις πάρα πολλές μονομιάς, γιατί μετά χάνουν την επίδρασή
τους.
Να τις μελετάς αργά. Συλλογίσου, προσευχήσου, διερωτήσου,
σκέψου γύρω από αυτές!! Είναι πολύ βαθιές!! Προσπάθησε να βρεις τις πνευματικές
εφαρμογές τους.
ΤΥΠΟΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος παροιμιών είναι ο αντιθετικός, που παρουσιάζει
την αλήθεια με την αντίθεσή της (Παρ.ιζ:22).
Άλλος τύπος είναι οι συμπληρωτικές παροιμίες όπου η πρώτη
γραμμή συμφωνεί με την δεύτερη, ή προσθέτει σ’ αυτήν (Παρ.ις:3).
Είναι και οι συγκριτικές παροιμίες όπου η αλήθεια φαίνεται
με την σύγκριση ενός πράγματος με κάποιο άλλο (Παρ.ις:8).
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ.
Σονάτες που μεγαλύνουν την σοφία (α-θ) (α:1-6).
Γνωμικά που διατάζουν σύνεση (ι - κδ) (ι:1).
Περισσότερα γνωμικά για την σύνεση (κε -λα) (κε:1).
ΚΥΡΙΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ.
Ο εργατικός μέρμηγκας. ς:6-11 Μη ζεις μόνο για το σήμερα αλλά
να φροντίζεις και για όταν δεν έχεις.
Ο ανόητος νέος και η αναιδής νέα γυναίκα ζ:6-27. Φεύγε τις
νεανικές επιθυμίες (Β' Τιμ.β:22).
Η καταστροφή του άφρονα νέου από την αμαρτωλή γυναίκα ζ:13-18
(το ίδιο με το παραπάνω).
Ο μέθυσος και οι οδοί του κγ:29-35 Είναι ανόητη συνήθεια που
καταστρέφει.
Η οδός του οκνηρού κδ:30-34 Φέρνει αγριόχορτα στους αγρούς
του.
Διδάγματα από 4 μικρά πλάσματα λ:24-28:
1. Μέρμηγκας: σκέψου και ετοιμάσου για το μέλλον.
2. Χοιρογρύλλιοι: ικανότητα προσαρμογής.
3. Ακρίδες: επιτυχημένη συνεργασία.
4. Ασκάλαβος (είδος μικρής σαύρας που ζει συνήθως
στα σπίτια), ο ενεργητικός άνθρωπος πάντοτε προοδεύει.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ.
α:7,10, δ:18,23, ς:27, ια:1,14,30, ιβ:4, ιδ:12,14,29,54, ιε:1,16,
ις:18,31,32, ιζ:22, ιη:19,24, κ:1, κα:4,9,25, κβ:1,6,16, κγ:13-14, κδ:10, κε:11,25,28,
κς:20, 27:1,2, κη:1,15, κθ:18, λα:30.
