Γ. Συμπέρασμα: Όλος ο κόσμος είναι ένοχος (Ρωμ.γ:9-20)
Τα εδάφια Ρωμ.α:18 – γ:8 διακηρύττουν την
ενοχή τόσο των Εβραίων όσο και των Εθνικών και απαντούν στα αντεπιχειρήματα των
Εβραίων. Τα εδάφια Ρωμ.γ:9-20 αναφέρουν και αποδεικνύουν γραφικά το συμπέρασμα
του όλου θέματος: Όλος ο κόσμος είναι ένοχος μπροστά στο Θεό.
Ρωμ.γ:9 Τι λοιπόν; υπερέχομεν των εθνικών; Ουχί βεβαίως· διότι προεξηλέγξαμεν Ιουδαίους
τε και Έλληνας, ότι είναι πάντες υπό αμαρτίαν,
Στο φως του γεγονότος της αμαρτίας των
Εβραίων, οι Εβραίοι δεν είναι καλλίτεροι από τους Εθνικούς. Παρόλο που ο Θεός
εμπιστεύτηκε στους Εβραίους μεγαλύτερα πνευματικά προνόμια και θησαυρούς, και
οι Εθνικοί και οι Εβραίοι είναι το ίδιο αμαρτωλοί μπροστά στο Θεό. Κανένας δεν
είναι ανώτερος από τον άλλο. Όλοι είναι υπό αμαρτία.
Αυτή η ανάλυση, κάνει την ερώτηση του εδ.9 να
σημαίνει: «Εμείς οι Εβραίοι είμαστε καλλίτεροι από τους Εθνικούς;». Κάποιοι σχολιαστές
το ερμηνεύουν: «Εμείς οι Εβραίοι γίναμε καλλίτεροι εξαιτίας των Εθνικών;» ή
«Εγώ ο συγγραφέας και οι αναγνώστες είμαστε καλλίτεροι από τους αμαρτωλούς
Εβραίους και Εθνικούς;». Σε κάθε περίπτωση, το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο.
Η φράση «υπό
αμαρτίαν» υπάρχει και στην Γαλ.γ:22 καθώς και στην Ρωμ.ζ:14 όπου λέει: «πεπωλημένος υπό την αμαρτίαν». Αυτή η
φράση σημαίνει κάτι περισσότερο από την απλή έννοια της διάπραξης αμαρτωλών πράξεων. Εκφράζει ότι
όλο το ανθρώπινο γένος βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία της αμαρτίας και κάθε
άνθρωπος είναι υπό τον έλεγχο της αμαρτωλής του φύσης.
Για να αποδείξει αυτό τον ισχυρισμό ο Παύλος,
αναφέρει κάποια εδάφια της Παλαιάς Διαθήκης (Ρωμ.γ:10-18). Αυτές οι παραπομπές
αποκαλύπτουν τον κακό ανθρώπινο χαρακτήρα, την κακή διαγωγή σε λόγια και έργα
καθώς και τη ρίζα αυτού του κακού (έλλειψη φόβου του Θεού).
Μπορούμε να διαχωρίσουμε τις ενοχές σε εννέα
κατηγορίες. Οι πρώτες έξι προέρχονται από τον Ψαλμ.ιδ:1-3 που επαναλαμβάνονται
ολόκληρες στον Ψαλμ.νγ:13 και εν μέρει στον Εκκλ.ζ:20. Οι υπόλοιπες είναι:
Ρωμ.γ:10 καθώς είναι
γεγραμμένον Ότι δεν υπάρχει δίκαιος ουδέ εις,
Ρωμ.γ:11 δεν υπάρχει τις έχων σύνεσιν· δεν
υπάρχει τις εκζητών τον Θεόν.
Ρωμ.γ:12 Πάντες εξέκλιναν, ομού εξηχρειώθησαν·
δεν υπάρχει ο πράττων αγαθόν, δεν υπάρχει ουδέ εις.
Πάντες εξέκλιναν (αποστασία)
Ρωμ.γ:13 Τάφος ανεώγμένος είναι ο λάρυγξ
αυτών, με τας γλώσσας αυτών ελάλουν δόλια· φαρμάκιον ασπίδων είναι υπό τα χείλη
αυτών·
Αμαρτίες της γλώσσας: (Ψαλμ.ε:9 &
ρμ:3)
Ρωμ.γ:14 των οποίων το στόμα γέμει κατάρας
και πικρίας·
Συνέχεια γλωσσικών αμαρτιών: (Ψαλμ.ι:7)
Ρωμ.γ:15 οι πόδες αυτών είναι
ταχείς εις το να χύσωσιν αίμα·
Βία: (Ης.νθ:7-8)
Ρωμ.γ:16 ερήμωσις και ταλαιπωρία εν ταις
οδοίς αυτών,
Το αποτέλεσμα
Ρωμ.γ:17 Και οδόν ειρήνης δεν
εγνώρισαν.
Ρωμ.γ:18 Δεν είναι φόβος Θεού έμπροσθεν των οφθαλμών αυτών. (Ψαλμ.λς:1)
Οι πρώτες έξι κατηγορίες (Ρωμ.γ:10-12) αφορούν ολόκληρο
το ανθρώπινο γένος (εκτός τους πιστούς). Κανείς δεν είναι δίκαιος ενώπιον του
Θεού, γιατί όλοι έχουν αμαρτήσει. Κανένας δεν είναι πνευματικός, κανένας δεν
ακολουθεί τέλεια το δρόμο του Θεού, κανένας δεν μπορεί να προσφέρει κάτι σ’
Αυτόν, κανένας δεν είναι τέλεια καλός. Στην πραγματικότητα, κανένας δεν εκζητεί
το Θεό. Όπως φανερώνει το Ρωμ.α:18-32, όταν ο άνθρωπος αφεθεί ελεύθερος, ποτέ
δεν θα ζητήσει το Θεό αλλά μάλλον θ’ αυξηθεί στην αμαρτία. Όπως επίσης το
Ρωμ.β:4 επισημαίνει, η χρηστότητα του Θεού είναι αυτή που φέρνει τον άνθρωπο σε
μετάνοια.
Στο Ρωμ.γ:11 βλέπουμε ξανά την ανάγκη της χάρης που
προηγείται της σωτηρίας (πρόβλεψη) και οδηγεί τον άνθρωπο σε μετάνοια. Ο Θεός
έχει φανερώσει τη χάρη Του σε όλο το ανθρώπινο γένος, οδηγώντας ανθρώπους σ’
Αυτόν, ικανώνοντάς τους να Τον ζητήσουν και να μετανοήσουν από την αμαρτία
τους. Χωρίς αυτό το θείο έργο, κανείς δεν θα ζητούσε από μόνος του να λατρεύσει
το Θεό και να ζήσει γι’ Αυτόν.
Ρωμ.γ:19-20 Εξεύρομεν δε ότι όσα
λέγει ο νόμος λαλεί προς τους υπό τον νόμον, διά να εμφραχθή παν στόμα και να γείνη
πας ο κόσμος υπόδικος εις τον Θεόν, διότι εξ έργων νόμου δεν θέλει δικαιωθή
ουδεμία σαρξ ενώπιον αυτού· επειδή διά του νόμου γίνεται η γνώρισις της αμαρτίας.
Οι κατηγορίες που αραδιάζονται στο κεφάλαιο 3 δεν
ισχύουν το ίδιο για όλους τους ανθρώπους. Όπως δεν είναι όλα τα έθνη υπόλογα
για τις αμαρτίες που αναφέρονται στο πρώτο κεφάλαιο και όλοι οι Εβραίοι για
κάθε αμαρτία που περιγράφεται στο δεύτερο κεφάλαιο. Όταν διαβάσουμε τα εδάφια
που αναφέρονται στη Ρωμ.γ:13-18 από το Κριτικό κείμενο, θα δούμε ότι
αναφέρονται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων μάλλον παρά σε ολόκληρη την
ανθρωπότητα. Παρόλα αυτά, είναι παραδείγματα της αμαρτωλότητας των
ανθρώπων. Αυτά τα παραδείγματα έχουν
ιδιαίτερη εφαρμογή στους Εβραίους και σε όσους δέχονται την Παλαιά Διαθήκη. Ο
Θεός σκόπευε γι’ αυτά τα εδάφια να έχουν ιδιαίτερη εφαρμογή σ’ αυτούς που έδωσε
την Παλαιά Διαθήκη.
Είναι ενδιαφέρον, ότι το εδάφιο 19 χρησιμοποιεί τον όρο
«νόμος» για να καλύψει όλες τις παραπομπές στην Παλαιά Διαθήκη. Οι Εβραίοι
αρχικά χώριζαν την Π.Δ. σε δύο μέρη – το Νόμο και τους Προφήτες – και αργότερα
σε τρία – το Νόμο (τα 5 βιβλία του Μωυσή), τους Προφήτες (ιστορία, μεγάλοι
προφήτες, μικροί προφήτες) και τα Γραφτά (ποίηση, σοφία, λογοτεχνία, διάφορα).
Πολλοί Εβραίοι αναγνώριζαν τα βιβλία του Μωυσή σαν ανώτερα απ’ όλα τα’ άλλα,
ενώ οι Σαμαρείτες απέρριπταν όλα τα βιβλία εκτός αυτά του Νόμου. Η χρήση του
όρου «νόμος» για να περιγράψει παραπομπές από τους Ψαλμούς και τον Ησαΐα,
φανερώνει ότι όλα τα βιβλία της Π.Δ. είναι εξίσου θεόπνευστα. Οι Προφήτες και
τα Γραφτά είναι το ίδιο θεόπνευστα όπως και ο Νόμος.
Τα εδάφια Ρωμ.γ:19-20 ολοκληρώνουν την πρώτη μεγάλη
διδασκαλία της επιστολής. Προφανώς βασίζονται στον Ψαλμ.ρμγ:2 και εκφράζουν δύο
βαθιά συμπεράσματα:
(1) Όλος ο κόσμος είναι ένοχος στα μάτια του Θεού. Όλοι έχουν αμαρτήσει αδικαιολόγητα, όλοι είναι ένοχοι,
όλοι χρειάζονται τη δικαιοσύνη του Θεού (Ρωμ.γ:23 επαναλαμβάνει αυτή την
αλήθεια).
(2) Κανείς δεν μπορεί να δικαιωθεί με τα έργα του Νόμου. Εδ.20 Γαλ.β:16 και γ:11 επιβεβαιώνουν αυτή την
αλήθεια.
Κανείς
δεν μπορεί να σωθεί με τα καλά του έργα ή με την απόλυτη τήρηση του Νόμου.
Καμία αμαρτία δεν εξαλείφεται με το Νόμο. Κανείς δεν μπορεί να σωθεί με το
Νόμο, είτε αυτός είναι ο νόμος της συνείδησης ή ο Γραπτός Νόμος.
Πώς συνεπάγεται αυτό το δεύτερο συμπέρασμα
από την προηγούμενη συζήτηση της αμαρτωλότητας του ανθρώπου; Αρχικά, είναι
πρόδηλο από παρατήρηση. Οι Εθνικοί είχαν το νόμο της συνείδησης και οι Εβραίοι
το Νόμο του Μωυσή, αλλά και στις δύο περιπτώσεις η αμαρτία δεν εμποδίστηκε, δεν
αποτράπηκε, ούτε σώθηκαν απ’ αυτήν.
Κατά δεύτερο λόγο, είναι προφανές από τη
μελέτη της φύσης και του σκοπού του νόμου. Ο νόμος δεν συγχωρεί αυτόν που τον
καταπατά, τον καταδικάζει. Όσο κι αν προσκολληθεί κανείς στο νόμο, όσα καλά
έργα κι αν κάνει, δεν μπορούν να αντισταθμίσουν ή να σβήσουν προηγούμενες
παραβιάσεις του νόμου. Εφόσον όλοι οι άνθρωποι έχουν παραβεί το νόμο του Θεού,
ο νόμος δεν μπορεί να φέρει ευλογία παρά μόνο καταδίκη.
Για να ξεκαθαρίσουμε αυτό το τελευταίο
σημείο, το εδ.20 αναφέρει το σκοπό του νόμου, κάτι που επεξηγείται πιο
ολοκληρωμένα στη Ρωμ.ε20 και ζ:7-13. Απαντά στην ενδεχόμενη ερώτηση ή
αντίρρηση: Αν ο νόμος δεν μπορεί να απαλλάξει τον άνθρωπο από την αμαρτία, ποιος
είναι ο σκοπός του; Ο νόμος δεν μεσιτεύει, ούτε σώζει, απλά μας δίνει γνώση όσο
αφορά στην αμαρτία.
Το πετυχαίνει αυτό με τουλάχιστον τρεις
τρόπους:
(1) Δείχνει στον άνθρωπο
τι είναι αμαρτία.
(2) Δείχνει επίσης ότι ο
άνθρωπος είναι αμαρτωλός.
(3) Δείχνει ότι η ανάγκη
σωτηρίας είναι επιτακτική.
Με το νόμο, ο άνθρωπος ενημερώνεται για τον
ορισμό της αμαρτίας, τις συνέπειες της αμαρτίας και για την ύπαρξη της
αμαρτωλής του φύσης. Έτσι, ο άνθρωπος αρχίζει να καταλαβαίνει ότι με δική του
δύναμη δεν μπορεί να σταθεί μπροστά στις άγιες απαιτήσεις του Θεού. Τελικά, ο
νόμος αποδεικνύει στον άνθρωπο ότι δεν μπορεί να δικαιωθεί χωρίς τη χάρη του
Θεού. Είναι ο παιδαγωγός που μας φέρνει στο Χριστό (Γαλ.γ:24).
