Η 6η Εντολή - Μη φονεύσεις

Έξοδος κ:13, Ματθαίος ε:21-26, Α' Ιωάννου β:7-11, γ:11-15

«Τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε!»  Τίτλος εφημερίδας. Έχουμε φόνους και από αγάπη. Την αγαπούσε τόσο πολύ που δεν μπορούσε να ζήσει χώρια της. Έτσι λοιπόν αφού αυτή τον απέρριψε, αυτός…από αγάπη την σκότωσε!

Ο φόνος είναι ένας από τους 10 πιο σημαντικούς λόγους που οι άνθρωποι πεθαίνουν. Βέβαια, όλοι αυτοί οι σκοτωμοί δεν λογαριάζονται όλοι για έγκλημα, πολλοί είναι από αυτοάμυνα, ή κατά λάθος και κάποιοι θεωρούνται ακόμη και εδώ, «φόνοι τιμής» σε ορισμένα μέρη. Παρόλα αυτά όμως τα ποσοστά είναι ψηλά.

Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, λέει σε μια γνωστή εφημερίδα (στις 17 Δεκεμβρίου 2004), «ακραίες πράξεις βίας πάντα υπήρχαν, όμως τώρα είναι πολύ περισσότερες». H εξήγηση που δίνει η ίδια έχει να κάνει με την «κοινωνία της ανομίας». Τι σημαίνει αυτό; «Ότι όλοι έχουμε τον ίδιο στόχο, όμως τα νόμιμα μέσα για να πετύχουμε τον σκοπό μας ολοένα και μειώνονται», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με κάποιον άλλο καθηγητή Εγκληματολογίας στο Τμήμα MME τού Πανεπιστημίου Αθηνών, «η άσκοπη και υπέρμετρη βία που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια έχει πολλές εξηγήσεις» - ο ίδιος σημειώνει και την εύκολη πλέον απόκτηση όπλου, κάτι που ήταν πολύ δύσκολο πριν από μία δεκαετία.

Θα περίμενε κάποιος, αφού ο πολιτισμός και η τεχνολογία προχωρούν προς το καλύτερο, αυτού του είδους τα εγκλήματα λογικά να μειώνονται. Οι άνθρωποι μαθαίνουν και σκέφτονται, και θα περίμενε κανείς να λύνουν τα προβλήματά τους με τα λόγια, όχι με τα πιστόλια. Οι αριθμοί όμως δείχνουν το αντίθετο.

Βλέπετε, ο πολιτισμός και οι ανέσεις δεν αλλάζουν την καρδιά του ανθρώπου. Αντί η ανθρώπινη ζωή να αποκτά αξία, χάνει την αξία της όσο περνά ο καιρός. Αντί να κυκλοφορούμε πιο άνετα στο δρόμο, φοβόμαστε πιο πολύ. Άλλοι μπαίνουν μέσα και σκοτώνουν γέροντες για ελάχιστα χρήματα. Το να χάνεται η ανθρώπινη ζωή τόσο εύκολα είναι κομμάτι της καθημερινότητας πια. Κοιτάξτε ακόμη και εμάς τους ίδιους, καθώς βλέπουμε τηλεόραση. Όσο πιο ενδιαφέρον, πολύπλοκος και άγριος είναι ο φόνος, τόσο πιο ενδιαφέρον έχει το έργο.

Και ξέρετε τι ακόμη μου κάνει κακή εντύπωση και προσωπικά με ελέγχει; Ενώ ξέρουμε ότι το να σκοτώσεις είναι αμαρτία, εντούτοις και εμείς διασκεδάζουμε βλέποντας ταινίες που έχουν μέσα σκοτωμούς! Αν δε μας άρεσε δε θα τα βλέπαμε. Δε σας κάνει εντύπωση;  Ενώ καταδικάζουμε το φόνο, αφού η Αγία Γραφή τον καταδικάζει, μας αρέσει να βλέπουμε άλλους να σκοτώνονται. Θα έπρεπε να ξανασκεφτούμε τι βλέπουμε.

Κι όμως το να σκοτώσεις απαγορεύεται. Και είναι μια από τις βασικές διδασκαλίες της Αγίας Γραφής. Είναι η 6^η από τις 10 Εντολές, η οποία λέει: «Μη φονεύσης».        

Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους, καθώς διαβάζουμε αυτές τις μικρές εντολές, είναι να τις ξεπεράσουμε γρήγορα, γιατί…είναι εύκολες. Λίγο-πολύ καταλαβαίνουμε τι λένε, δεν έχουμε απορίες, και έτσι περνάμε αμέσως στην επόμενη. Αυτό είναι αλήθεια. Δηλαδή η εντολή «μη φονεύσης» δεν είναι μεγάλη, σαν την εντολή του Σαββάτου, ή σαν την εντολή «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου,» είναι μόνο δύο λέξεις. Που όμως έχουν πολύ περιεχόμενο και σημασία.

Και έχουν περιεχόμενο και σημασία γιατί το νόημά τους, όπως και το νόημα της 6^ης δεν βρίσκεται απλά στο να κάνω ή να μην κάνω κάτι. Ο σκοπός της εντολής αυτής είναι και να με οδηγήσει σε προσωπικό αυτοέλεγχο, για το αν η καρδιά μου, οι σκέψεις μου, το μυαλό μου είναι σύμφωνα με την εντολή αυτή. Τώρα θα μου πείτε, τι σχέση έχει η καρδιά μου και το μυαλό μου με την εντολή «μη φονεύσης». Το νόημα της είναι απλό, είναι εξαιρετικά απλό. Επιτρέψτε μου να πω, πως το να τηρήσουμε το γράμμα της εντολής αυτής είναι εξαιρετικά απλό, το να τηρήσουμε το γράμμα του νόμου όπως λέμε. Το σημαντικό όμως είναι να τηρήσουμε όχι το γράμμα, αλλά  το πνεύμα.

Ποιο είναι λοιπόν το κέντρο της εντολής; Η ουσία της εντολής είναι βασικά ο σεβασμός προς την ανθρώπινη ζωή. Η ζωή είναι δώρο Θεού. Εκείνος το δίνει όπου, όπως και όποτε θέλει και Εκείνος το αφαιρεί. Και εμείς απαγορεύεται να το αφαιρέσουμε. Στη Γένεση, μετά τον κατακλυσμό, οι εντολές που είχε δώσει ο Θεός στον Αδάμ επαναλαμβάνονται  στο Νώε. Υπάρχουν όμως και διαφορές. Η πιο σημαντική είναι στο θ:6, όστις χύση αίμα ανθρώπου, υπό ανθρώπου θέλει χυθή το αίμα αυτού· διότι κατ' εικόνα Θεού εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον.

Ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα του Θεού. Είναι η κορωνίδα της δημιουργίας, δεν είναι σαν τα φυτά, δεν είναι σαν τα ζώα. Ο άνθρωπος ήταν προορισμένος να είναι ναός του Θεού. Αυτό τον ανεβάζει πάνω από την υπόλοιπη δημιουργία. Δεν μπορεί κανένας να αφαιρέσει τη ζωή κανενός ανθρώπου, γιατί πολύ απλά ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού. Τη ζωή τη σέβεσαι, όχι γιατί τη θεοποιείς, αλλά γιατί στέκεται ο Θεός από πίσω.

Την ουσία της εντολής τη βρίσκουμε σε πολλά θέματα που έχουν να κάνουν με την αξία της ανθρώπινης ζωής. Για παράδειγμα τι σχέση έχει αυτή η εντολή με την αυτοκτονία; Πολύ απλά και  η αυτοκτονία απαγορεύεται. Ούτε εμείς έχουμε το δικαίωμα να διώξουμε το δώρο που ο Θεός μας χαρίζει.  Σκεφτείτε ακόμη τις εκτρώσεις. Για το Θεό ο άνθρωπος είναι πολύτιμος και τέλειος από τη στιγμή της σύλληψης.

Ψαλμ.ρλθ:13 Διότι συ εμόρφωσας τους νεφρούς μου· με περιετύλιξας εν τη κοιλία της μητρός μου.

Και πιο κάτω στα εδ.15 & 16, Δεν εκρύφθησαν τα οστά μου από σου, ενώ επλαττόμην εν τω κρυπτώ και διεμορφονόμην εν τοις κατωτάτοις της γης. Το αδιαμόρφωτον του σώματός μου είδον οι οφθαλμοί σου· και εν τω βιβλίω σου πάντα ταύτα ήσαν γεγραμμένα, ως και αι ημέραι καθ' ας εσχηματίζοντο, και ενώ ουδέν εκ τούτων υπήρχε.

Ο Θεός μας θεωρεί ολοκληρωμένους ανθρώπους από τη στιγμή της σύλληψης. Μην ξεχνάμε ότι το θαύμα της φανέρωσης του Θεού σε σάρκα, ξεκίνησε με τη σύλληψη εκ Πνεύματος Αγίου. Επίσης η εντολή «μη φονεύσης» σχετίζεται με το θέμα της ευθανασίας, την κλωνοποίηση εμβρύων για θεραπευτικούς σκοπούς, τη νόμιμη αυτοάμυνα, τη θανατική καταδίκη, έχει το δικαίωμα το κράτος να σταματήσει τη ζωή κάποιου, έστω εγκληματία; Και τέλος τι σχέση έχει η εντολή αυτή με τον πόλεμο.

Σε όλα τα θέματα ο κοινός παρανομαστής είναι ο σεβασμός για την ανθρώπινη ζωή. Η ανθρώπινη ζωή δεν αφαιρείται από κανένα άλλο άνθρωπο, όποιος και αν είναι αυτός ο άνθρωπος, γιατί ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού.

Όταν ο βασιλιάς Δαβίδ έστειλε σε σίγουρο θάνατο τον Ουρία, για να μπορέσει να πάρει τη γυναίκα του, διέπραξε αμαρτία, παρέβηκε την 6^η εντολή και ας μην τον σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια. Παρέβη το Γένεση θ:6, έχυσε ανθρώπινο αίμα. Του είπε λοιπόν ο Νάθαν ο προφήτης πως η ρομφαία δεν θα έφευγε από το δικό του το σπίτι (Β΄ Σαμ.ιβ:9-10). Αργότερα το ίδιο συνέβη με το βασιλιά Αχαάβ ο οποίος άκουσε τη συμβουλή της Ιεζάβελ, θανάτωσε τον Ναβουθαί για τον αμπελώνα του. Στο ίδιο μέρος που τα σκυλιά έγλυψαν το αίμα του Ναβουθαί, έγλυψαν και του Αχαάβ (Α΄ Βας.κα:19).

Ούτε οι βασιλιάδες δεν έχουν δικαίωμα να μεταχειρίζονται τους ανθρώπους σαν να είναι λιγότερο από άνθρωποι. Γιατί και οι ίδιοι είναι πλασμένοι κατ’ εικόνα Θεού και επομένως στο Θεό μπροστά ίσοι με όλους τους άλλους.

Όταν το καταλάβουμε αυτό, ό,τι είμαστε πλασμένοι κατ’ εικόνα Θεού αμέσως σκεφτόμαστε με πολύ υψηλότερα στάνταρτ για τη ζωή, για τη ζωή των συνανθρώπων μας και για τη δική μας.

Το πνεύμα της εντολής αυτής μας το εξηγεί ο ίδιος ο Χριστός στην Καινή Διαθήκη, στην ομιλία του που είναι γνωστή με τον τίτλο η «επί του όρους ομιλία».

Ματθ.ε:17, Μη νομίσητε ότι ήλθον να καταλύσω τον νόμον ή τους προφήτας· δεν ήλθον να καταλύσω, αλλά να εκπληρώσω.

Με άλλα λόγια ο Χριστός δεν καταργεί τα όσα είπαμε από την Παλαιά Διαθήκη, αλλά βγάζει στην επιφάνεια το αληθινό τους νόημα.  Τι σημασία έχει αυτό για μας;

Έχει σημασία για τη μέλλουσα ζωή. Για αυτό λοιπόν, στο εδ.19, γράφει. Όστις λοιπόν αθετήση μίαν των εντολών τούτων των ελαχίστων και διδάξη ούτω τους ανθρώπους, ελάχιστος θέλει ονομασθή εν τη βασιλεία των ουρανών· όστις δε εκτελέση και διδάξη, ούτος μέγας θέλει ονομασθή εν τη βασιλεία των ουρανών.

Επειδή δεν καταργείται κάτι, όποιος αθετήσει κάποια από τις εντολές θα ονομαστεί ελάχιστος στη βασιλεία των ουρανών. Αντίθετα όποιος υπακούσει πρώτα και διδάξει μετά, αυτός θα ονομαστεί μέγας. Αυτή είναι η σημασία για το μέλλον.

Έχει σημασία όμως και για το παρόν να ξέρουμε ότι ο νόμος ή οι προφήτες δεν καταλύονται. Δηλαδή; Στο εδ.20: Επειδή σας λέγω ότι εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη σας πλειότερον της των γραμματέων και Φαρισαίων, δεν θέλετε εισέλθει εις την βασιλείαν των ουρανών.

Δηλαδή, αν η ευσέβειά μας, δεν ξεπεράσει την ευσέβεια των απλών θρησκευόμενων, αυτό αποδεικνύει ότι δεν έχει γίνει έργο στην καρδιά μας, και επομένως δεν θα μπούμε στον ουρανό.

Ο θρησκευόμενος πιστεύει πως τηρεί τις εντολές, αλλά το κάνει τελείως επιφανειακά. Αφού δεν σκότωσες κάποιον, είσαι εντάξει. Έρχεται τώρα ο Χριστός να δείξει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Ματθ.ε:21 Ηκούσατε ότι ερρέθη εις τους αρχαίους, Μη φονεύσης· όστις δε φονεύση, θέλει είσθαι ένοχος εις την κρίσιν.

Συνεχίζει όμως στο εδ.22: ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἕνοχος ἐσται τῇ κρίσει· ὃς δ' ἂν εἶπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά, ἕνοχος ἐσται τῷ συνεδρίῳ ὃς δ' ἂν εἶπῃ μωρέ, ἕνοχος ἐσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός.

O Βάμβας προσθέτει τη λέξη «αναιτίως»: πας ο οργιζόμενος αναιτίως. Καθένας λοιπόν που οργίζεται ενάντια στον αδελφό του θα είναι ένοχος στην κρίση.

Τι προσπαθεί να πει ο Χριστός; Φεύγει από την εξωτερική πράξη του φόνου και πηγαίνει και βάζει το δάχτυλο εκεί που δημιουργείται η προδιάθεση για το φόνο. Πηγαίνει σε αυτό που όλοι οι αστυνόμοι, οι δικηγόροι, οι δικαστές ψάχνουν σε κάθε φόνο: το κίνητρο. Πρόσεξε την καρδιά σου, πρόσεξε την οργή σου γιατί η οργή που οδηγεί στο μίσος είναι θανατηφόρα. Ξέρετε πόσα εγκλήματα, πόσοι φόνοι ξεκινούν από ένα απλό καυγά;

Συνεχίζοντας ο Χριστός λέει: όποιος πει τον αδερφό του «ρακά» δηλαδή «ανόητε», πρέπει να καταδικαστεί από το μεγάλο συνέδριο. Κι όποιος τον πει «μωρέ» δηλαδή «ηλίθιο», πρέπει να καταδικαστεί στη φωτιά της κόλασης. Το να πεις σε κάποιον «ρακά» σήμαινε ότι του λες πως είσαι πιο πολύ και από ανόητος. Ειδικοί στα αραμαϊκά λένε πως στη διάλεκτο αυτή των εβραϊκών σήμαινε ούτε λίγο ούτε πολύ «σε φτύνω». Και η λέξη «μωρέ» δεν είναι όπως σήμερα, που δεν σημαίνει σχεδόν τίποτα, αλλά αφορούσε το χαρακτήρα κάποιου, το πόσο ανήθικος ήταν. Είναι σαν να λες σε κάποιον «είσαι διεφθαρμένος ηθικά, είσαι ασεβής, είσαι ένα τίποτα».

Και με αυτό ο Χριστός πάλι μπαίνει μέσα μας. Πρόσεξε την οργή, πρόσεξε τις σκέψεις σου. Πρόσεξε το στόμα σου. Τι αφήνεις να φωλιάσει στην καρδιά σου; Αν τα πεις αυτά, αν μιλήσεις έτσι, δείχνει ότι μισείς τον άλλον. Από το περίσσευμα της καρδιάς λέει ο Χριστός μιλάει το στόμα (Ματθ.ιβ:34β). Ό,τι έχω μέσα μου, αυτό θα πει και το στόμα μου. Μια φορά θα κρυφτώ, δύο θα τα καταφέρω, όμως δεν θα μπορώ να το κάνω αυτό πάντα, αυτό που υπάρχει μέσα μου θα βγει.

Η φράση «γέενα του πυρός» που βρίσκουμε στον Βάμβα έρχεται από το εβραϊκό γκε-χιννόμ, που σημαίνει πεδιάδα της χιννόμ. Τι ήταν αυτή η πεδιάδα; Ήταν ένα μέρος νότια της Ιερουσαλήμ που παλιά όταν ο Ισραήλ λάτρευε τα είδωλα έκαναν θυσίες ανθρώπων στον Μολώχ, πράγμα που απαγόρευε ο Θεός. Όταν αργότερα ο βασιλιάς Ιωσίας που ήταν πιστός βασιλιάς τα σταμάτησε και τα κατάργησε όλα αυτά, μετέτρεψε το μέρος εκείνο σε σκουπιδότοπο και σε μέρος που πετούσαν τα πτώματα από τα ζώα. Και βέβαια έπρεπε να καίνε τα σκουπίδια και τα πτώματα.

Αυτό το μέρος που παράκουσαν το Θεό τόσο πολύ  όχι απλά με το να λατρεύουν είδωλα αλλά και θυσιάζοντας ανθρώπους μετατράπηκε σε ένα μέρος με ακαθαρσίες, φωτιές που συνεχώς έκαιγαν. Ένα μέρος γεμάτο κόκαλα και σκουπίδια. Σιγά-σιγά αυτό το μέρος έφτασε να συμβολίζει την κόλαση. Αν κάπως είναι η κόλαση, κάπως έτσι θα είναι, σαν την κοιλάδα χιννόμ που στα ελληνικά λέμε «γέενα του πυρός».

Ο Χριστός μας λέει, δεν ενδιαφέρει το Θεό απλά να μη διαπραχθεί φόνος. Ενδιαφέρει το Θεό η καθαρότητα της καρδιάς. Είναι τόσο σημαντικό αυτό που το λέει τρεις φορές με διαφορετικό τρόπο: (1) Καθένας που οργίζεται, (2) όποιος πει «ρακά», (3) όποιος πει «μωρέ» παραβαίνει το «μη φονεύσεις».

Η 6^η εντολή δεν έχει σκοπό απλά να σταματήσει το φόνο, αλλά να με σταματήσει από το να θελήσω. Δεν είναι μόνο η πράξη του φόνου παράβαση της εντολής. Η οργή, το μίσος για κάποιον, η απαξίωση με τα λόγια είναι επίσης παράβαση της εντολής. Σκοτώνουμε κάποιον όχι μόνο με το μαχαίρι, αλλά και με τα λόγια μας. Μπορώ να ατιμάσω κάποιον κυριολεκτικά χωρίς να απλώσω χέρι επάνω του. Με όλη την υπόλοιπη συμπεριφορά, με τα μάτια μου, με τα λόγια μου.

Παρ.ιη:21 Θάνατος και ζωή είναι εις την χείρα της γλώσσης· και οι αγαπώντες αυτήν θέλουσι φάγει τους καρπούς αυτής.

Στη Γένεση απαγορεύεται ο φόνος γιατί ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού. Για τον ίδιο λόγο απαγορεύεται να καταρώμαστε κάποιον. Μιλώντας για τη γλώσσα λέει, Δι' αυτής ευλογούμεν τον Θεόν και Πατέρα, και δι' αυτής καταρώμεθα τους ανθρώπους τους καθ' ομοίωσιν Θεού πλασθέντας (Ιάκ.γ:9). Ούτε να καταρώμαστε κάποιον δεν μπορούμε γιατί ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού.

Όταν μισώ κάποιον είναι σαν να του λέω, για μένα δεν υπάρχεις. Δε σε σκοτώνω γιατί η Γραφή το απαγορεύει, αλλά είτε ζεις είτε όχι για μένα είναι το ίδιο. Και όταν έρχεται τέτοια ρήξη είναι σαν να γίνεται φόνος.

Υπάρχουν οικογένειες που τα αδέλφια δεν μιλιούνται για χρόνια μεταξύ τους, για κληρονομικά, οικονομικά, ό,τι θέλετε. Αδελφοί, φίλοι, γνωστοί. Το μίσος είναι φόνος, είπε ο Χριστός.

Και πάλι, ίσως να σκέφτεστε πως τα παραλέω, πως ο Χριστός δεν τα εξομοιώνει, πως «άλλο» το ένα και «άλλο» το άλλο. Τα λόγια του Χριστού όμως είναι καθαρά.

Α’ Ιωάν.γ:11,12 Διότι αύτη είναι η παραγγελία, την οποίαν ηκούσατε απ' αρχής, να αγαπώμεν αλλήλους· ουχί καθώς ο Κάϊν ήτο εκ του πονηρού και έσφαξε τον αδελφόν αυτού· και διά τι έσφαξεν αυτόν; διότι τα έργα αυτού ήσαν πονηρά, τα δε του αδελφού αυτού δίκαια.

Η ιστορία της πρώτης οικογένειας στην Αγία Γραφή δεν έχει δυστυχώς «χάππυ-έντ». Είναι τόσο τρομερή, που ο Κάιν έχει γίνει σύμβολο όλων αυτών που δεν ανήκουν στο Θεό.

Α’ Ιωάν.γ:13-15 Μη θαυμάζετε, αδελφοί μου, αν ο κόσμος σας μισή. Ημείς εξεύρομεν ότι μετέβημεν εκ του θανάτου εις την ζωήν, διότι αγαπώμεν τους αδελφούς· όστις δεν αγαπά τον αδελφόν μένει εν τω θανάτω. Πας όστις μισεί τον αδελφόν αυτού είναι ανθρωποκτόνος· και εξεύρετε ότι πας ανθρωποκτόνος δεν έχει ζωήν αιώνιον μένουσαν εν εαυτώ.

Το μίσος είναι σαν να σκοτώνω κάποιον, σαν να του παίρνω τη ζωή. Και δεν γίνεται να ανήκω στο Θεό και να υπάρχουν άνθρωποι που μισώ. Μισώ, δεν σημαίνει θύμωσα με κάποιον. Μισώ σημαίνει, τον απεχθάνομαι, δεν θέλω καν να τον βλέπω. Δεν σημαίνει πως κάθε φορά που τα τσουγκρίζω με κάποιον τον μισώ. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να αφήσω όλα αυτά τα συναισθήματα να εξελιχθούν σε μίσος. Για αυτό λέει ο λόγος του Θεού ας μην δύει ο ήλιος στον παροργισμό σας.

Όστις λέγει ότι είναι εν τω φωτί και μισεί τον αδελφόν αυτού, εν τω σκότει είναι έως τώρα (Α΄ Ιωάν.β:9). Και πιο κάτω στο εδ.11, όστις όμως μισεί τον αδελφόν αυτού εν τω σκότει είναι και εν τω σκότει περιπατεί και δεν εξεύρει που υπάγει, διότι το σκότος ετύφλωσε τους οφθαλμούς αυτού.

Τι πρέπει να κάνω λοιπόν, αν καταλάβω πως μέσα μου υπάρχει πρόβλημα; Ξαναγυρνάμε στο Ματθαίο όπου τελειώνοντας ο Χριστός, λέει,

Ματθ.ε:23-26 Εάν λοιπόν προσφέρης το δώρον σου εις το θυσιαστήριον και εκεί ενθυμηθής ότι ο αδελφός σου έχει τι κατά σου, άφες εκεί το δώρον σου έμπροσθεν του θυσιαστηρίου, και ύπαγε πρώτον φιλιώθητι με τον αδελφόν σου, και τότε ελθών πρόσφερε το δώρον σου. Ειρήνευσον με τον αντίδικόν σου ταχέως, ενόσω είσαι καθ' οδόν μετ' αυτού, μήποτε σε παραδώση ο αντίδικος εις τον κριτήν και ο κριτής σε παραδώση εις τον υπηρέτην, και ριφθής εις φυλακήν· αληθώς σοι λέγω, δεν θέλεις εξέλθει εκείθεν, εωσού αποδώσης το έσχατον λεπτόν.

Δεν μιλάει για την κρίση στο τέλος του κόσμου. Αυτό που λέει ο Χριστός είναι «κάνε γρήγορα». Κάνε γρήγορα γιατί δεν υπάρχει λόγος να πάρει διαστάσεις η διαφορά σου και να μη συμμαζεύεται.

Και προσοχή, γιατί εδώ μιλάμε για θέμα καρδιάς.  Ο Χριστός διδάσκει τι «εγώ» σαν παιδί του Θεού πρέπει να κάνω. Δε λέει πουθενά πως σε κάθε περίπτωση οι σχέσεις θα αποκατασταθούν. Μπορεί πάντοτε η μία πλευρά να μη θέλει. Εκεί που βάζει ο Χριστός την έμφαση είναι στη δική μου προδιάθεση. Όχι στην ανταπόκριση του άλλου.

Ρωμ.ιβ:18 «ει δυνατόν, όσον το αφ' υμών ειρηνεύετε μετά πάντων ανθρώπων». Δηλαδή, όσο εξαρτάται από εσάς να ζείτε ειρηνικά με τους άλλους.

Δεν μπορώ να υποχρεώσω κανένα να συμφιλιωθεί μαζί μου. Η ερώτηση είναι, «εγώ θέλω να συμφιλιωθώ;» Η συμφιλίωση ξεκινάει από τη συγχώρεση, και η συγχώρεση ξεκινάει από μέσα μου.  Η εντολή «μη φονεύσεις» έχει σκοπό να κρατήσει και την καρδιά μας καθαρή.

Ποιο είναι λοιπόν, το συμπέρασμα από αυτά που είπαμε;

1.   Ο φόνος απαγορεύεται.

2.   Κάθε είδους φόνος. Αυτό περιλαμβάνει και την έκτρωση, την αυτοκτονία κλπ...

3. Ο λόγος είναι πως ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού συνεπώς πρέπει να σέβομαι τη ζωή γιατί είναι δώρο Θεού. Ο Θεός είναι ο μόνος που έχει το απόλυτο δικαίωμα στη ζωή.

4.   Η εντολή δεν περιορίζεται στην πράξη του φόνου. Σκοπό έχει να καθαρίζει και την καρδιά μας. Ο Χριστός λοιπόν, και οι απόστολοι εξισώνουν την οργή και το μίσος με το φόνο.

5.    Τι πρέπει να κάνω λοιπόν;

Ø Αν μέσα στην καρδιά μου καλλιεργώ τέτοια συναισθήματα, να ζητήσω με μετάνοια από το Θεό να με καθαρίσει.

Ø Όσο εξαρτάται από εμένα να ζω ειρηνικά με τους άλλους. Και αυτό περιλαμβάνει τη δική μου προσπάθεια για συμφιλίωση.