"ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ" είναι έργο του 1806 που έμεινε ανέκδοτο μέχρι το 1948 .Ο συγγραφέας υπογράφει με το όνομα του ανωνύμου έλληνος. Τι γράφει για τον ρόλο της ανατολικής εκκλησίας στην τουρκοκρατία και ΠΩΣ ΕΒΛΕΠΕ ΕΝΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΝ "ΟΡΘΟΔΟΞΗ" εκκλησία ;
Στο κεφάλαιο λοιπόν για τους συνεργούς της τυραννίας δύο θεωρεί ως αιτίους, "...το αμαθές ιερατείον και την απουσία των αρίστων συμπολιτών.."(βλέπετε κανένα συσχετισμό με το σήμερα;) Χαρακτηρίζοντας "..μιαρά την Σύνοδο της Κωσταντινουπόλεως "λέει:"..Αλλ ΄εσύ είσαι γεμάτη από χρήματα ,οπού καθημερινώς κλέπτεις από τους ταλαιπώρους χριστιανούς".
Τους κατηγορεί δε ότι "...και ποιος από αυτούς δεν λατρεύει δύο και τρείς αρχοντίσσας με άκραν αναισχυντίαν και σχεδόν φανερά; Ο νύν αρχιερεύς των Ιωαννίνων είναι μοιχός και αρσενοκοίτης ,χωρίς την παραμικράν συστολήν..."
Όσο για την αγάπη που έχουν μεταξύ τους γράφει:"..Αλλά ποιος δεν γνωρίζει πόσον προσπαθεί ό ένας να βλάψει τον άλλο; Όταν δε αδειάσει μια θέση τότε...γεννάται εν μίσος αναμεταξύ των, μεταχειριζόμενος καθείς κάθε ουτιδανώτερον μέσον ,οπού δυνηθή, δια να αποκτήση εκείνην την επαρχίαν..."(βλέπετε κανένα συσχετισμό με το σήμερα;)
Αναλύει δε σαφώς πως γινόταν κανείς πατριάρχης.
"..Η Σύνοδος αγοράζει τον πατριαρχικόν θρόνον από τον οθωμανικόν αντιβασιλέα δια μίαν μεγάλην ποσότητα χρημάτων, έπειτα τον πωλεί ούτινος της δώση περισσότερον κέρδος, και τον αγοραστήν τον ονομάζει πατριάρχην.."
".. Με αγοροπωλησία στην συνέχεια, γινόταν η πλήρωση των κατωτέρων θέσεων και τελικά όλα αυτά τα λεπτά τα εισέπρατταν από τον κοσμάκη αφορίζοντας για ψύλλου πήδημα τους πιστούς, οι οποίοι μετά πλήρωναν για τους αποσύρουν τον αφορισμό , και μετά με αγιασμούς και μνημόσυνα.."
"..Και τέλος πάντων ,το μεγαλείτερον κέρδος των είναι αι κληρονομίαι και τα χαρίσματα.."
Επειδή δε οι περισσότεροι ιερείς χαρακτηρίζονται ως αμαθέστατοι γράφει και το εξής ευτράπελο: "..Ένας αρχιμανδρίτης, αναγινώσκοντας επ΄ εκκλησίας το ευαγγέλιον, έτυχεν είς το τέλος του κατεβατού το απαρέμφατον επανέρχεσθαι. Όθεν αυτός ανέγνωσε το επανερ-όπου ετελείωνε το κατεβατόν, και έπειτα γυρίζοντας το φύλλον έπρόφερε το -χέσθαι, είς τρόπον όπου έρέθισε ένα γενικόν γέλωτα εις τους παρεστώτας.."
"...Ένας άλλος τρόπος αρμέγματος του λαού ήταν οι διάφοροι απεσταλμένοι με πανταχούσες οι οποίες ήσαν παρακαλεστικές επιστολαί των μοναστηριών.."
Ο τρόπος δε για μαζέψουν χρήματα "..είναι άξιος γέλωτος ενταυτώ και δακρύων. Αυτοί έχουν εν κιβωτίδιον γεμάτον από ανθρώπινα κόκκαλα και κρανία ακέραια, τα οποία ασημώνοσι, και έπειτα ονοματίζουσιν, άλλα μεν του Αγίου Χαραλάμπους και άλλα του Αγίου Γρηγορίου. Έν ένί λόγω, δεν αφήνουν άγιον, χωρίς να έχουν μέρος από τα κόκκαλα του."(βλέπετε κανένα συσχετισμό με το σήμερα;)
Περιγράφει δε ότι :"Έγώ, έως τώρα βέβαια ,είδα έως τέσσαρας κεφαλάς του Αγίου Χαραλάμπους..."
"..Τόσαι έκατοντάδες μοναστήρια, όπου πανταχόθεν ευρίσκονται, είναι τόσαι πληγαί εις την πατρίδα,επειδή ,χωρίς να την ωφελήσουν εις το παραμικρόν ,τρώγοσι τους καρπούς της και φυλάττουσι τους λύκους,δια να αρπάζουν και ξεσχίζουν τα αθώα και ίλαρά πρόβατα της ποίμνης του Χριστού.."
Υπολογίζει δε τους καλόγερους σε 100000!
"..Οι ιερείς, αγαπητοί μου, φυλάττοντες ένα σκοπόν, καθόλου διάφορον από τους λοιπούς συμπολίτας, πάντοτε επροσπάθησαν με το μέσον της θεότητος να καταδυναστεύσουν τους συμπολίτας των καθώς μέχρι της σήμερον με την αμάθειαν και κακομάθησιν επέτυχον του σκοπού των. Αυτοί, καλύπτοντες με τίτλον αγιότητος τα πλέον φανερά ψεύματα, εγέμισαν τους αδυνάτους νόας του λαού από μίαν τοσαύτην δεισιδαιμονίαν, ώστε οπού αντί να ονομάσουν ψεύμα το αδύνατον, το ονομάζουν άγιον. Και ούτως αδιστάκτως πιστεύουσιν εις κάθε τους λόγον, ούτε τολμούσι να εξετάσωσι το παραμικρόν, μάλιστα δε τους είναι εμποδισμένον.."
"..Οι ιερείς, αγαπητοί μου, φυλάττοντες ένα σκοπόν, καθόλου διάφορον από τους λοιπούς συμπολίτας, πάντοτε επροσπάθησαν με το μέσον της θεότητος να καταδυναστεύσουν τους συμπολίτας των καθώς μέχρι της σήμερον με την αμάθειαν και κακομάθησιν επέτυχον του σκοπού των. Αυτοί, καλύπτοντες με τίτλον αγιότητος τα πλέον φανερά ψεύματα, εγέμισαν τους αδυνάτους νόας του λαού από μίαν τοσαύτην δεισιδαιμονίαν, ώστε οπού αντί να ονομάσουν ψεύμα το αδύνατον, το ονομάζουν άγιον. Και ούτως αδιστάκτως πιστεύουσιν εις κάθε τους λόγον, ούτε τολμούσι να εξετάσωσι το παραμικρόν, μάλιστα δε τους είναι εμποδισμένον.."
"..Με αυτή την αθλία και φοβερά κατάσταση του ελληνικού ιερατείου τι κήρυγμα για απελευθέρωση της Ελλάδας μπορεί να περιμένει κανείς από αυτό;"
"Πως θέλεις, λοιπόν, να εξυπνήσουν οι Ελληνες από την ομίχλη της τυραννίας;"
"..Αυτοί οι αμαθέστατοι, αφού ακούσουν ελευθερίαν, τους φαίνεται μία αθανάσιμος αμαρτία."
...Τονίζει δε ότι :"Ω αδελφοί μου Έλληνες, ίσως δεν καταλαμβάνετε πόσην δύναμιν έχουσι τα λόγια των καλογήρων και των πνευματικών εις τας ψυχάς των απλουστάτων ακροατών".
Τελειώνοντας τα σχετικά με το ιερατείο προτείνει:
"..Έκλεξον αρχιερείς τους σοφούς και εναρέτους ,κατεδάφισον όλα τα μοναστήρια, δια να ολιγιγοστεύσης τα βάρη του λαού..Εμπόδισε τα "θαύματα" δια να εξαλείψης την δεισιδαιμονίαν..."
Αυτή λοιπόν ήταν η κατάσταση και το έμψυχο υλικό στην Ελληνική εκκλησία 15 μόλις χρόνια πριν την Επανάσταση και την μόνη συμμετοχή που διαπιστώνει κανείς είναι απλά στην οικονομική απομύζηση του λαού μαζί με τον Τούρκο κατακτητή.
Όποια συμμετοχή υπήρξε ήταν από μεμονωμένα άτομα και χωρίς την συμπαράσταση η την καθοδήγηση της ιεραρχίας.
Ηδη από το1830 ο Κοραής διαπιστώνει : "Η ταλαίπωρος Ελλάς δεν ανεστήθη αληθώς, αλλά τάφον μόνον ήλλαξε, και επέρασεν από νεκροθαπτών Τούρκων χείρας εις "χριστιανούς" νεκροθάπτας" .
Σαν να μην πέρασε μια μέρα !
* Ποιός είναι ο συγγραφέας ; Ο Νίκος Μπελογιάννης αναφέρει τον Κωλέτη ή τον Σπύρο Σπάχο, ο Βέης λέει το Χριστόφορο Περραιβό, άλλοι τον Κορίνθιο γιατροφιλόσοφο Γεώργιο Καλαρά και τέλος, ο Βαλέτας βγάζει το συμπέρασμα ότι συγγραφέας είναι ο Ηπειρώτης γιατροφιλόσοφος Ιωάννης Πασχάλης. Είναι όμως και πολύ πιθανό το βιβλίο - αφιερωμένο στο Ρήγα - να γράφτηκε κολλεχτιβιστικά, από ολόκληρη συντροφιά επαναστάτες και φίλους του Θεσσαλού εθνομάρτυρα που είχαν καταφύγει στο Λιβόρνο της Ιταλίας - σοβαρό επαναστατικό κέντρο της εποχής εκείνης. Η Μαρία Μαντουβάλου υποστήριξε στην Ακαδημία Αθηνών ότι ο συγγραφέας είναι ίδιος ο Κοραής.
