Ματθ.κδ:3 Η παρανόηση των μαθητών

Η ερώτηση των μαθητών στο Ματθ.κδ:3 χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο ερώτημα αφορά την καταστροφή του Ναού, η οποία έγινε το 70 μ.Χ. Το δεύτερο ερώτημα, που αποτελείται από δύο σκέλη που σχετίζονται μεταξύ τους, αναφέρεται σε γεγονότα που δεν έχουν ακόμη έρθει. Οι μαθητές προφανώς πίστευαν ότι και τα τρία γεγονότα, η καταστροφή του Ναού, το σημείο του ερχομού του Χριστού και το τέλος του αιώνα θα συνέβαιναν ταυτόχρονα. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει.

ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Ήταν κοινή διαδικασία για τον Ιησού, να διορθώνει τις παρανοήσεις των μαθητών που αντιπροσώπευαν συνήθως την λαϊκή πεποίθηση της εποχής τους.

Οι ερωτήσεις φανέρωσαν ότι είχαν καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα... Για αυτούς τους άνδρες, τα λόγια του Χριστού σχετικά με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ ήταν η καταστροφή που είχε προβλέψει ο Ζαχαρίας που θα προηγηθεί της δεύτερης έλευσης του Μεσσία. Στην εβραϊκή εσχατολογία αναγνωριζόταν δύο καιροί: Ο πρώτος ήταν ο παρόντας αιώνας, η τρέχουσα εποχή, που το Ισραήλ περίμενε τον ερχομό του Μεσσία. Ο δεύτερος ήταν ο μέλλοντας αιώνας, ο καιρός που θα εκπληρωθούν όλες οι διαθήκες του Ισραήλ και το Ισραήλ θα έμπαινε στις υποσχεθείσες ευλογίες σαν αποτέλεσμα του ερχομού του Μεσσία.

Αυτό το σκεπτικό είναι τόσο ξεκάθαρο, βλέποντας ότι ο Λουκάς καταγράφει το ζήτημα που αφορά μόνο την καταστροφή της Ιερουσαλήμ (Λουκ.κα:7). Δηλαδή, οι μαθητές πήραν την καταστροφή της Ιερουσαλήμ σαν να είναι εντελώς εσχατολογική. Γι’ αυτό ο Λουκάς καταγράφει μόνο αυτή την ερώτηση, σαν η καταστροφή της Ιερουσαλήμ να σηματοδοτεί τον ερχομό του Βασιλιά για να βασιλεύσει.

Παρόλο που οι μαθητές νόμιζαν ότι αυτά τα γεγονότα πήγαιναν όλα μαζί, ο Χριστός δεν είχε την ίδια γνώμη. Στην πραγματικότητα, ο Ματθαίος και ο Μάρκος δεν ασχολούνται με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ στις αναφορές τους στην επί του όρους ομιλία. Εστιάζουν στις μελλοντικές ημέρες της θλίψης που οδηγεί στην επιστροφή του Χριστού. Μόνο στην αναφορά του Λουκά, ασχολείται ο Χριστός με το θέμα (Ματθ.κα:20-24). Αλλά και ο Λουκάς ασχολείται με τις μελλοντικές ημέρες της θλίψης και την επιστροφή του Χριστού (Λουκ.κα:25-36). Για κάποιο λόγο, όλη η εστίαση του Ματθαίου και του Μάρκου είναι στην τελευταία ερώτηση που κάνει λόγο για «το σημείον της παρουσίας του και της συντελείας του αιώνος».

Η ΠΡΩΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ

Η πρώτη ερώτηση από τους μαθητές είναι «Ειπέ προς ημάς πότε θέλουσι γείνει ταύτα» (Ματθ.κδ:3). Δεδομένου ότι ο Χριστός είχε μιλήσει για τον Ναό και για την στιγμή κατά την οποία «δεν θέλει αφεθή εδώ λίθος επί λίθον, όστις δεν θέλει κατακρημνισθή» (Ματθ.κδ:2), είναι φανερό ότι ο Ιησούς προφήτευσε την καταστροφή του Ναού στην Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους το 70 μ.Χ. Ο Ιησούς είχε προβλέψει την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του Ναού νωρίτερα στη διακονία Του.

Ο Ιησούς είχε πει λίγο πριν, «Ιδού, αφίνεται εις εσάς ο οίκός σας [ναός] έρημος» (Ματθ.κγ:38). Ο Λουκάς καταγράφει μια άλλη πρόβλεψη κρίσης κατά του Ισραήλ, όπως στο Ματθ.κγ:37-39, πριν ο Χριστός κλάψει πάνω από την πόλη της Ιερουσαλήμ (Λουκ.ιθ:41). Αυτή η προφητεία συνέβη κατά τη διάρκεια της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού, βασισμένη στην απόρριψη του Ιησού από το Ισραήλ σαν Μεσσία τους (Λουκ.ιθ:42). Ο Ιησούς προφήτευσε στο Λουκ.ιθ:43-44:

«διότι θέλουσιν ελθεί ημέραι επί σε και οι εχθροί σου θέλουσι κάμει χαράκωμα περί σε, και θέλουσι σε περικυκλώσει και θέλουσι σε στενοχωρήσει πανταχόθεν, και θέλουσι κατεδαφίσει σε και τα τέκνα σου εν σοι, και δεν θέλουσιν αφήσει εν σοι λίθον επί λίθον, διότι δεν εγνώρισας τον καιρόν της επισκέψεώς σου».

Μαθαίνουμε πολλά πράγματα από αυτή την προφητεία. Πρώτον, «οι εχθροί σου» αναφέρεται αναμφίβολα στους Ρωμαίους που κατέστρεψαν την πόλη το 70 μ.Χ. Δεύτερο, «θέλουσι κάμει χαράκωμα περί σε, και θέλουσι σε περικυκλώσει και θέλουσι σε στενοχωρήσει πανταχόθεν», είναι μια σαφής περιγραφή της ρωμαϊκής πολιορκίας για να καταλάβει την Ιερουσαλήμ. Τρίτο, η ρωμαϊκή πολιορκία είχε σαν αποτέλεσμα την πλήρη καταστροφή της πόλης και της ζωής μέσα σ’ αυτήν. Συνήθως, σε καιρό πολέμου, αν κάποιος γλιτώσει θα είναι τα παιδιά, αλλά ακόμη και τα περισσότερα από αυτά σκοτώθηκαν. Τέταρτο, τα ίδια λόγια του Χριστού στο Ματθ.κδ:2, χρησιμοποιήθηκαν από Εκείνον νωρίτερα σε αυτό το απόσπασμα, όταν είπε, «και δεν θέλουσιν αφήσει εν σοι λίθον επί λίθον». Πέμπτο, ο λόγος για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους θα είναι «διότι δεν εγνώρισας τον καιρόν της επισκέψεώς σου».

ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ

Αφού δεν θα ασχοληθούμε ειδικά με την εκδοχή του Λουκά για την επί του όρους ομιλία καθ' όλη τη διάρκεια της μελέτης μας, θα δούμε τώρα το Λουκ.κα:20-24, που καταγράφει την προφητεία για την πρώτη ερώτηση των μαθητών:

«Όταν δε ίδητε την Ιερουσαλήμ περικυκλουμένην υπό στρατοπέδων, τότε γνωρίσατε ότι επλησίασεν η ερήμωσις αυτής. Τότε οι όντες εν τη Ιουδαία ας φεύγωσιν εις τα όρη, και οι εν μέσω αυτής ας αναχωρώσιν έξω, και οι εν τοις αγροίς ας μη εμβαίνωσιν εις αυτήν, διότι ημέραι εκδικήσεως είναι αύται, διά να πληρωθώσι πάντα τα γεγραμμένα. Ουαί δε εις τας εγκυμονούσας και τας θηλαζούσας εν εκείναις ταις ημέραις· διότι θέλει είσθαι μεγάλη στενοχωρία επί της γης και οργή κατά του λαού τούτου, και θέλουσι πέσει εν στόματι μαχαίρας και θέλουσι φερθή αιχμάλωτοι εις πάντα τα έθνη, και η Ιερουσαλήμ θέλει είσθαι πατουμένη υπό εθνών, εωσού εκπληρωθώσιν οι καιροί των εθνών».

Τι είναι ο Πρετερισμός;

Ο όρος «πρετερισμός» προέρχεται από τη Λατινική λέξη «praeter» που σημαίνει παρελθόν. Έτσι, οι «πρετεριστές» πιστεύουν ότι οι Βιβλικές προφητείες έχουν εκπληρωθεί στο παρελθόν.  Ως εκ τούτου, βλέπουν τα πιο σημαντικά προφητικά εδάφια της Αγίας Γραφής, όπως την επί του όρους ομιλία και το βιβλίο της Αποκάλυψης, ότι έχουν ήδη εκπληρωθεί. Ο «πρετερισμός» είναι το ακριβώς αντίθετο του φουτουρισμού, της άποψης δηλαδή ότι οι κύριες βιβλικές προφητείες είναι να εκπληρωθούν στο μέλλον.

Οι πρετεριστές και οι φουτουριστές (μελλοντολόγοι) δεν συμφωνούν σε πολλά όταν πρόκειται για την επί του όρους ομιλία. Ωστόσο, όταν πρόκειται για την ερμηνεία του Λουκ.κα:20-24, και οι δύο συμφωνούν ότι είναι μια κυριολεκτική προφητεία της κρίσης του 70 μ.Χ.

Οι πρετεριστές λένε, «Το πλαίσιο του Λουκά απαιτεί μια κυριολεκτική Ιερουσαλήμ (Λουκ.κα:20) που πολιορκείται από κυριολεκτικό στρατό (Λουκ.κα:20) στην κυριολεκτική Ιουδαία (Λουκ.κα:21) - που σαν αδιαμφισβήτητη ιστορική αναφορά, συνέβη στα γεγονότα που οδήγησαν στο 70 μ.Χ.» Όμως, όταν αναπτύσσεται το Λουκ.κα:25-28, οι πρετεριστές καταφεύγουν σε μαζικές δόσεις συμβολικών ερμηνειών στην προσπάθειά τους να δώσουν σε αυτά τα εδάφια μια εκπλήρωση κατά τον πρώτο αιώνα. Ο μελλοντολόγος δεν χρειάζεται να κάνει τέτοιες προσαρμογές και συνεχίζει μια απλή ή κυριολεκτική ανάγνωση του κειμένου. Πιστεύω ότι το Λουκ.κα:25-28 είναι μια σύντομη προφητεία που παραλληλίζει τον Ματθ.κδ και τον Μάρκ.ιγ, όπως θα δούμε.

Το Λουκ.κα:20-24 αποδεικνύει ότι οι πρετεριστές παίρνουν την προφητεία κυριολεκτικά όταν φαίνεται να υποστηρίζει την άποψή τους, αλλά αν ένα απόσπασμα οδηγεί σε αντίθετη άποψη, αν ερμηνευθεί κυριολεκτικά, τότε το βλέπουν αλληγορικά. Από την άλλη πλευρά, οι μελλοντολόγοι μπορούν να πάρουν όλα τα μέρη της επί του όρους ομιλίας του Χριστού, και όλη την προφητεία, κυριολεκτικά.

Είναι ξεκάθαρο ότι στο Λουκ.κα:20-24 γίνεται λόγος για τη ρωμαϊκή εισβολή του 1^ου αιώνα στην Ιερουσαλήμ. Ολόκληρο το απόσπασμα μιλάει ξανά και ξανά για την κρίση και την οργή κατά του εβραϊκού λαού και της πόλης τους, όπως ακριβώς ο Χριστός προφήτευσε στο Ματθ.κδ:2 και τα άλλα αποσπάσματα που αναφέρονται παραπάνω. Όμως, όταν κάποιος αναζητά τις προφητείες στο Ματθ.κδ και Μάρκ.ιγ, αυτή η γλώσσα λείπει. Αντί «μεγάλη στενοχωρία επί της γης και οργή κατά του λαού τούτου», το Ματθ.κδ μιλά για τη διάσωση του εβραϊκού λαού που είναι κάτω από μεγάλη θλίψη (Ματθ.κδ:29-31).

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ 70 Μ.Χ. ΚΑΙ ΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥ  ΝΑΟΥ

Στους Πρετεριστές αρέσει να κακομεταχειρίζονται το Λουκ.κα:20-24 και να λένε ότι όλο το Ματθ.κδ ήταν μια προφητεία της ρωμαϊκής κατάκτησης το 70 μ.Χ. Υπάρχουν έξι σημαντικές διαφορές μεταξύ του Ναού του 70 μ.Χ. και του Ναού της μελλοντικής περιόδου θλίψης που αναφέρει το Ματθ.κδ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Ιησούς μιλά για ένα σημαδιακό γεγονός που συνδέεται με τον Ναό - τη βεβήλωσή του από το βδέλυγμα που προφήτευσε ο Δανιήλ (Ματθ.κδ:15, Μάρκ.ιγ:14). Για ποιο Ναό μιλάει εδώ ο Ιησούς; Ο Ναός που επρόκειτο να βεβηλωθεί είναι ο ίδιος Ναός με αυτόν που επρόκειτο να καταστραφεί; Υπάρχουν διάφορες αντιθέσεις μέσα σ’ αυτό το κείμενο, που φανερώνουν ότι ο Ιησούς μιλούσε για δύο διαφορετικούς ναούς:

(1) Ο Ναός που περιγράφεται στο Ματθ.κδ:15 δεν αναφέρει ότι καταστράφηκε, βεβηλώθηκε μόνο (Αποκ.ια:2). Αντίθετα, ο Ναός των ημερών του Ιησού (ή Ματθ.κδ:2) επρόκειτο να ισοπεδωθεί πλήρως: «δεν θέλει αφεθή εδώ λίθος επί λίθον, όστις δεν θέλει κατακρημνισθή» (Ματθ.κδ:2, Μάρκ.ιγ:2, Λουκ.ιθ:44).

(2) Η βεβήλωση του Ναού θα ήταν ένα σημείο για τους Εβραίους να ξεφύγουν την καταστροφή (Ματθ.κδ:16-18), «να σωθούν» (Ματθ.κδ:22) και να βιώσουν την υποσχόμενη «λύτρωση» (Λουκ.κα:28). Αντίθετα, η καταστροφή του Ναού στο Ματθ.κδ:2 ήταν μια απόφαση «διότι δεν εγνώρισας τον καιρόν της επισκέψεώς σου [η πρώτη έλευση του Μεσσία]» (Λουκ.ιθ:44β) και είχε σαν αποτέλεσμα να  «κατεδαφίσουν σε και τα τέκνα σου εν σοι, και δεν θέλουσιν αφήσει εν σοι λίθον επί λίθον» (Λουκ.ιθ:44α).

(3) Η γενιά των Εβραίων που είναι ζωντανοί τη στιγμή που βεβηλώνεται ο Ναός θα περιμένει τον ερχομό του Μεσσία «αμέσως μετά» (Ματθ.κδ:29), και προβλέπεται να μην περάσει πολύς καιρός μέχρι να το βιώσουν (Ματθ.κδ:34). Αντίθετα, η γενιά των Εβραίων που είδαν τον Ναό να καταστρέφεται, θα περάσουν και 2.000 χρόνια (μέχρι σήμερα), χωρίς λύτρωση.

(4) Το κείμενο που ανέφερε ο Ιησούς σχετικά με τη βεβήλωση του Ναού, Δαν.θ:27, προβλέπει ότι αυτός που βεβηλώνει αυτόν τον Ναό θα καταστραφεί. Αντίθετα, εκείνοι που κατέστρεψαν τον Ναό το 70 μ.Χ. (εκπληρώνοντας την πρόβλεψη του Ιησού) - ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Βεσπεσιανός και ο γιος του Τίτος - δεν καταστράφηκαν αλλά επέστρεψαν στη Ρώμη θριαμβευτικά μεταφέροντας αγγεία από τον κατεστραμμένο Ναό.

(5) «Ευθύς δε μετά» (Ματθ.κδ:29) την βεβήλωση του Ναού, θα φαινόταν η μετάνοια του Ισραήλ (Ματθ.κδ:30), ακολουθούμενη από την αποκατάσταση του Ναού, όπως υπονοεί το Ματθ.κγ:29. Αντίθετα, τον καιρό μετά την καταστροφή του Ναού, βλέπουμε να συμβαίνει μόνο μια «σκλήρυνση» «στο Ισραήλ», που θα διαρκέσει «εωσού εισέλθη το πλήρωμα των εθνών» (Ρωμ.ια:25) - ακόμα 2.000 χρόνια και βάλε.

(6) Ο Ναός βεβηλώνεται, κατά την περίοδο μιας παγκόσμιας θλίψης «επερχομένων δεινών εις την οικουμένην» (Λουκ.κα:26, Σύγκρινε με Ματθ.κδ:21-22, Mάρκ.ιγ:19-20), μιας παγκόσμιας ανασυγκέντρωσης του εβραϊκού λαού «εκ των τεσσάρων ανέμων απ' άκρων ουρανών έως άκρων αυτών» (Ματθ.κδ:31, Μάρκ.ιγ:27), και μιας καθολικής αποκάλυψης του Μεσσία κατά την διάσωση του Ισραήλ (Ματθ.κδ:30-31, Μάρκ.ιγ:26, Λουκ.κα:26-27). Αυτή η περίοδος ταιριάζει με την προφητευένη μάχη των έσχατων καιρών κατά της Ιερουσαλήμ που καταγράφεται στο Ζαχ.ιβ-ιδ, «όταν πάντα τα έθνη της γης συναχθώσιν εναντίον αυτής» (Ζαχ.ιβ:3). Αντίθετα, η επίθεση του 70 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ που προβλέπεται στο Λουκ.κα:20 είναι από τον στρατό μιας αυτοκρατορίας (Ρώμη). Άρα, αν υπάρχουν δύο διαφορετικές επιθέσεις κατά της Ιερουσαλήμ, που απέχουν περισσότερα από 2.000 χρόνια, τότε δύο διαφορετικοί Ναοί είναι αυτοί που αναφέρονται στο Ματθ.κδ:1-2 και Ματθ.κδ:15.

Τα παραπάνω σημεία φανερώνουν τα  άλυτα προβλήματα των πρετεριστών, στην προσπάθειά τους να χωρέσουν μια ακόμα μελλοντική προφητεία στο παρελθόν. Οι λεπτομέρειες του Ματθ.κδ δεν μπορούν να ταιριάξουν σαν να εκπληρώθηκαν τον πρώτο αιώνα. Μαράν αθά!