Χαιρετισμοί στις Επιστολές
Οι περισσότερες επιστολές περιέχουν
χαιρετισμούς που αναφέρουν τον Πατέρα Θεό και τον Κύριο Ιησού Χριστό. Για
παράδειγμα, ο Παύλος έγραψε, «χάρις είη
υμίν και ειρήνη από Θεού Πατρός ημών, και Κυρίου Ιησού Χριστού» (Ρωμ.α:7)
και «χάρις είη υμίν και ειρήνη από Θεού
Πατρός ημών, και Κυρίου Ιησού Χριστού» (Α’ Κορ.α:3). Μήπως αυτή η φρασεολογία
φανερώνει διαχωρισμό προσώπων; Αν το δεχτούμε έτσι, τότε θα συναντήσουμε αρκετά
σοβαρά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Πρώτα απ’ όλα, γιατί δεν υπάρχει αναφορά του
Αγίου Πνεύματος σ’ αυτούς τους χαιρετισμούς. Ακόμα κι αν εκληφθούν σαν
διδασκαλία διαχωρισμού προσώπων, δεν επιδοκιμάζουν τη θεωρία της τριάδας.
Μάλλον μιλάνε για δυθεϊσμό! Ακόμα θα μπορούσε να θεωρηθεί αυτή η ερμηνεία σαν
μια προσπάθεια υποβιβασμού του ρόλου του Αγίου Πνεύματος μέσα στην τριάδα.
Ακόμα, αν ερμηνεύσουμε έτσι άλλα παρόμοια
εδάφια ώστε να σημαίνουν ξεχωριστά πρόσωπα στη θεότητα, τότε θα έχουμε άνετα
τέσσερα πρόσωπα στη θεότητα. Για παράδειγμα, στην Κολ.β:2 μιλάει για «το μυστήριον του Θεού και Πατρός και του
Χριστού». Άλλα εδάφια της Γραφής αναφέρουν «τον Θεόν και Πατέρα» (Κολ.γ:17
Ιάκ.α:27) ή «από Θεού Πατρός ημών»
(Α’ Θεσ.α:3). Στην Α’ Θεσ.γ:11 λέει: «Αυτός
δε ο Θεός και Πατήρ ημών, και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, είθε να κατευθύνη
την οδόν ημών προς εσάς». Αν λοιπόν το και
ξεχωρίζει διαφορετικά πρόσωπα, εδώ έχουμε τουλάχιστον τέσσερα πρόσωπα: Το Θεό,
τον Πατέρα, τον Κύριο Ιησού Χριστό και το Άγιο Πνεύμα.
Όμως, αν οι χαιρετισμοί δεν φανερώνουν
πλειονότητα προσώπων στη θεότητα, τότε τι σημαίνουν; Αναφερόμενοι στον Πατέρα
και τον Κύριο Ιησού Χριστό, οι συγγραφείς έδιναν έμφαση στους δύο ρόλους του
Θεού και στο πόσο σημαντικό είναι να Τον δεχτούμε και με τους δύο αυτούς ρόλους.
Δεν πρέπει να Τον βλέπουμε μόνο σαν τον Πατέρα και Δημιουργό μας, αλλά και σαν
Αυτόν που φανερώθηκε «εν σαρκί» δια
του ανθρώπου Ιησού Χριστού. Ο καθένας πρέπει ν’ αναγνωρίσει ότι ο Ιησούς ήρθε
εν σαρκί κι ότι είναι Κύριος και Χριστός (Μεσσίας). Επομένως, οι χαιρετισμοί,
προβάλουν την πίστη όχι μόνο στο Θεό, όπως οι Εβραίοι και πολλοί ειδωλολάτρες
δέχονται, αλλά στη φανέρωση του Θεού εν σαρκί μέσα από τον άνθρωπο Ιησού
Χριστό.
Έτσι, εξηγείται γιατί δεν ήταν ανάγκη ν’
αναφερθούν στο Άγιο Πνεύμα, γιατί η ιδέα του Θεού σαν Πνεύμα Άγιο εμπεριέχεται
στον τίτλο, Πατέρας Θεός, ιδιαίτερα για τα μυαλά των Εβραίων. Ακόμα, πρέπει να
θυμόμαστε, ότι η θεωρία της τριάδας, εμφανίστηκε πολύ αργότερα στην
εκκλησιαστική ιστορία, από τότε που οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης έγραψαν.
Ωστόσο, αυτές οι εκφράσεις, δεν ενοχλούσαν καθόλου ούτε ακουγόταν παράξενα από
τους συγγραφείς και τους αναγνώστες των επιστολών.
Όταν ο συνδετικός σύνδεσμος «και» συνδέει δύο
ονόματα της ίδιας πτώσης (ουσιαστικά, επίθετα, μετοχές) και το οριστικό άρθρο
προηγείται του πρώτου από τα προαναφερθέντα ονόματα αλλά δεν επαναλαμβάνεται
μπροστά από το δεύτερο, το τελευταίο πάντοτε αναφέρεται στο ίδιο πρόσωπο που
εκφράζεται από το πρώτο όνομα. Είναι σαν να περιγράφει δηλαδή περισσότερο το
πρώτο όνομα. Ο Ιωάννης Σταματάκος, στο λεξικό του της Αρχαίας Ελληνικής
Γλώσσας, λέει ότι ο «και» σημαίνει και «επίσης, ωσαύτως, προσέτι» και σ’ αυτή
του τη χρήση προσθέτει έμφαση στη λέξη που εισάγει. Ακόμα, ο «και» σημαίνει
«ακόμη, και μάλιστα», και σ’ αυτή τη χρήση αυξάνει τη δύναμη της λέξης με την
οποία συνάπτεται.
Παραδείγματα:
·
Γαλ.α:4
«κατά το θέλημα του θεού και πατρός ημών»
·
Εφεσ.ε:5
«εν τη βασιλεία του Χριστού και θεού»
·
Κολ.β:2
«του Θεού και Πατρός και του
Χριστού» (Κείμενο «του θεού, Χριστού»)
·
Β’
Θεσ.α:12 «του θεού ημών και κυρίου Ιησού Χριστού»
·
Α’
Τιμ.ε:21 «του θεού και Χριστού Ιησού»
·
Τίτ.β:13
«του μεγάλου θεού και σωτήρος ημών Ιησού Χριστού»
·
Β’
Πέτρ.α:1 «εν επιγνώσει του θεού και Ιησού Χριστού του κυρίου ημών»
·
Ιούδ.4
«τον μόνον δεσπότην και κύριον ημών Ιησούν Χριστόν»
·
Β’
Κορ.α:3 «ο θεός και πατήρ του κυρίου ημών Ιησού Χριστού»
·
Εφεσ.ς:21
«Τυχικός ο αγαπητός αδελφός και πιστός διάκονος εν κυρίω»
·
Εβρ.γ:1
«τον απόστολον και αρχιερέα της ομολογίας ημών Ιησούν»
·
Β’
Πέτρ.β:20 «του κυρίου [ημών] και σωτήρος Ιησού Χριστού»
Στα παραπάνω παραδείγματα, βλέπουμε ότι το
«και» ταυτίζει πολλές φορές τον όρο Πατέρας με το Θεό, ενώ άλλες φορές ταυτίζει
τον Ιησού με το Θεό, ή τον Ιησού με τον Πατέρα.
Συμπερασματικά, οι χαιρετισμοί δεν φανερώνουν
κανένα διαχωρισμό προσώπων στη θεότητα. Αντίθετα, η χρήση του «και» σ’ αυτές
τις περιπτώσεις, δηλώνει διαχωρισμό ρόλων, φανερώσεων, ή ονομάτων με τα οποία ο
άνθρωπος γνωρίζει το Θεό. Μάλιστα, σε μερικές περιπτώσεις, η χρήση του «και»
στην πραγματικότητα ταυτίζει τον Ιησού με το Θεό ή τον Πατέρα.
