Η επίθεση των χειρών

Γιατί ο Πέτρος και ο Ιωάννης επέθεσαν χείρας στους Σαμαρείτες για να λάβουν το Άγιο Πνεύμα;

Υπάρχει ένα γεγονός στο βιβλίο των Πράξεων, που φαίνεται να διδάσκει ότι το Άγιο Πνεύμα δεν δόθηκε αμέσως μόλις δέχτηκαν το ευαγγέλιο, ούτε όταν βαπτίστηκαν στο νερό, αλλά αργότερα:

Όταν οι απόστολοι που ήταν στην Ιερουσαλήμ άκουσαν ότι η Σαμάρια είχε δεχτεί τον λόγο του Θεού, έστειλαν τον Πέτρο και τον Ιωάννη σε αυτούς, οι οποίοι προσευχήθηκαν για να λάβουν το Άγιο Πνεύμα. Ακόμα δεν είχε βαπτιστεί κανείς με το Άγιο Πνεύμα. Είχαν βαφτίσει μόνο στο όνομα του Κυρίου Ιησού. Μετά επέθεσαν τα χέρια τους και έλαβαν το Άγιο Πνεύμα:

Πράξ.η:14-17 Ακούσαντες δε οι απόστολοι οι εν Ιεροσολύμοις ότι η Σαμάρεια εδέχθη τον λόγον του Θεού, απέστειλαν προς αυτούς τον Πέτρον και Ιωάννην· Οίτινες καταβάντες προσηυχήθησαν περί αυτών διά να λάβωσι Πνεύμα Αγιον· διότι δεν είχεν έτι επιπέσει επ' ουδένα εξ αυτών, αλλά μόνον ήσαν βεβαπτισμένοι εις το όνομα του Κυρίου Ιησού. Τότε επέθετον τας χείρας επ' αυτούς, και ελάμβανον Πνεύμα Άγιον.

Η φύση των Σαμαρειτών

Η καλύτερη εξήγηση αυτού του περιστατικού έχει να κάνει με την ιδιαιτερότητα της θρησκείας των Σαμαρειτών και τη σχέση τους με τους Εβραίους. Οι Σαμαρείτες είχαν το δικό τους θρησκευτικό σύστημα που ήταν ανταγωνιστικό των Εβραίων. Είχαν το δικό τους ναό και το δικό τους κέντρο λατρείας. Οι δύο ομάδες δεν αλληλοεπιδρούσαν. Οι Εβραίοι δεν είχαν δοσοληψίες με τους Σαμαρείτες (Ιωάν.δ:9).

Αναγνώριση των αποστόλων

Ήταν σημαντικό για τους Σαμαρείτες που πίστευαν στον Χριστό να αναγνωρίσουν τους αποστόλους που ήταν στην Ιερουσαλήμ. Επίσης, ήταν σημαντικό για το εβραϊκό στοιχείο να δει ότι οι Σαμαρείτες ήταν μέρος του ίδιου σώματος του Χριστού. Όταν το Άγιο Πνεύμα δόθηκε με την επίθεση των χειρών του Πέτρου και του Ιωάννη, οι οποίοι ήταν προσωπικοί μαθητές του Ιησού Χριστού και ηγέτες της εκκλησίας της Ιερουσαλήμ, δεν υπήρχε αμφιβολία ότι αυτές οι δύο ομάδες θα ήταν ένα, εν Χριστώ.

Η επίθεση των χειρών

Η Αγία Γραφή περιγράφει δύο σημαντικές ενέργειες που μπορούν να βοηθήσουν να εστιαστεί η πίστη ώστε να λάβουμε θεραπεία σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή: άλειμμα ελαίου και επίθεση των χεριών.

Ο Ιησούς υποσχέθηκε, «Σημεία δε εις τους πιστεύσαντας θέλουσι παρακολουθεί ταύτα, Εν τω ονόματί μου θέλουσιν εκβάλλει δαιμόνια· θέλουσι λαλεί νέας γλώσσας· όφεις θέλουσι πιάνει· και εάν θανάσιμόν τι πίωσι, δεν θέλει βλάψει αυτούς· επί αρρώστους θέλουσιν επιθέσει τας χείρας, και θέλουσιν ιατρεύεσθαι» (Μάρκ.ις:17-18).

Σαφώς, είναι σημαντικό να καταλάβουμε την επίθεση των χεριών, ειδικά αν θέλουμε να δούμε την υπόσχεση της θεραπείας να εκπληρώνεται στην εκκλησία σήμερα.

Η Εβρ.ς:1-2 προσδιορίζει την πρακτική αυτή σαν ένα από τα θεμελιώδη δόγματα της Εκκλησίας: «Διά τούτο αφήσαντες την αρχικήν διδασκαλίαν του Χριστού, ας φερώμεθα προς την τελειότητα, χωρίς να βάλλωμεν εκ νέου θεμέλιον μετανοίας από νεκρών έργων και πίστεως εις Θεόν, της διδαχής των βαπτισμών και της επιθέσεως των χειρών, και της αναστάσεως των νεκρών και της κρίσεως της αιωνίου».

Εδώ, «η επίθεση των χειρών» αναφέρεται σε περισσότερα από μια απλή πράξη, αντιπροσωπεύει μια βασική διδασκαλία. Προφανώς πρόκειται για το θαυμαστό έργο του Αγίου Πνεύματος μέσα στην εκκλησία, συμπεριλαμβανομένων των χαρισμάτων του Πνεύματος, γιατί στο βιβλίο των Πράξεων, το Άγιο Πνεύμα ερχόταν συχνά με την επίθεση των χειρών.

Στην Παλαιά Διαθήκη

Για να καταλάβουμε πλήρως αυτό το θέμα, θα πρέπει να ξεκινήσουμε με τη σημασία που είχε στην Παλαιά Διαθήκη. Οι Πατριάρχες και οι Προφήτες χρησιμοποιούσαν την επίθεση των χεριών σε σχέση με προσευχές, ευλογία, αφιέρωση ή χειροτονία. Όταν ο Ιακώβ ευλόγησε τον Εφραΐμ και το Μανασσή, έβαλε τα χέρια του στο κεφάλι τους (Γέν.μη:14). Όταν ο Μωυσής χειροτόνησε τον Ιησού σαν διάδοχό του, έβαλε τα χέρια του πάνω του (Αριθ.κζ:18-20, Δευτ.λδ:9).

Την ημέρα του Εξιλασμού, ο αρχιερέας χρησιμοποιούσε δύο τράγους για να πάρουν τις αμαρτίες του έθνους. Θυσίαζε τον πρώτο τράγο. Μετά έβαζε τα χέρια του στον δεύτερο τράγο, τον αποδιοπομπαίο, ομολογούσε τις αμαρτίες του λαού, και άφηνε τον τράγο να διαφύγει στην έρημο (Λευιτ.ις:21). Αυτός ο «αποδιοπομπαίος τράγος» μετέφερε συμβολικά τις αμαρτίες τους μακριά, για να μην τις δουν ξανά. Κατά τον ίδιο τρόπο, όταν ένα άτομο έφερνε μια θυσία ζώου για την προσωπική του αμαρτία, έβαζε το χέρι του στο κεφάλι του ζώου (Λευιτ.α:4, δ:4).

Η κοινή γραμμή σε όλα αυτά τα παραδείγματα είναι ο συμβολισμός της πνευματικής μεταφοράς. Ο Ιακώβ μετέφερε ευλογίες στα εγγόνια του, ο Μωυσής μετέφερε εξουσία και χρίσμα στο διάδοχό του, ο αρχιερέας μετέφερε τις αμαρτίες από τους ανθρώπους στον αποδιοπομπαίο τράγο και ο μετανιωμένος ιδιώτης μετέφερε τις αμαρτίες του στο ζώο της θυσίας. Αυτές οι αξίες δεν ρέουν μαγικά ή φυσικά με την επίθεση των χεριών, αλλά αυτή η πράξη αντιπροσωπεύει αυτό που ο Θεός θα κάνει πνευματικά και βοηθά τους ανθρώπους να πιστέψουν και να δεχτούν την αόρατη ενέργεια του Θεού.

Στην Καινή Διαθήκη

Στην Καινή Διαθήκη η επίθεση των χεριών εκπληρώνει τους ίδιους σκοπούς του συμβολισμού της πνευματικής μεταβίβασης και εμπνέει πίστη. Ο Ιησούς, οι απόστολοι, και οι πρώτοι πιστοί επέθεταν χείρας στους ανθρώπους για ευλογία, θεραπεία, για να λάβουν το Άγιο Πνεύμα, για αφιέρωση ή χειροτονία για υπηρεσία.

Ωστόσο, επίθεση των χειρών δεν συνέβη σε όλες τις περιπτώσεις, γι’ αυτό δεν είναι κάτι υποχρεωτικό. (Δείτε, για παράδειγμα, Ματθ.η:5-13, Πράξ.β:1-4, ι:44, ιδ:9-10.) Το κλειδί για τη λήψη αυτών των ευλογιών είναι η πίστη, όχι η φυσική πράξη αυτή καθαυτή, αλλά η επίθεση των χεριών είναι μια πράξη ορισμένη από το Θεό, που βοηθά τον παραλήπτη να εστίαση στην πίστη ώστε να λάβει. Παραδείγματα της Καινής Διαθήκης:

Ευλογία

Ματθ.ιθ:14-15 Πλην ο Ιησούς είπεν· Αφήσατε τα παιδία και μη εμποδίζετε αυτά να έλθωσι προς εμέ· διότι των τοιούτων είναι η βασιλεία των ουρανών. Και αφού επέθηκεν επ' αυτά τας χείρας, ανεχώρησεν εκείθεν.

Θεραπεία

Μάρκ.ς:5 Και δεν ηδύνατο εκεί ουδέν θαύμα να κάμη, ειμή ότι επί ολίγους αρρώστους επιθέσας τας χείρας εθεράπευσεν αυτούς· Ο Ιησούς δεν έκανε πολλά θαύματα στη Ναζαρέτ λόγω της απιστίας των ανθρώπων, αλλά όταν βρήκε μερικούς που πίστεψαν, έβαλε τα χέρια Του πάνω τους και τους θεράπευσε. Σαφώς, η επίθεση των χεριών δεν είναι αποτελεσματική, χωρίς πίστη. Η αξία της είναι να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να πιστέψουν.

Λουκ.δ:40 Ενώ δε έδυεν ο ήλιος, πάντες όσοι είχον ασθενούντας υπό διαφόρων νόσων έφεραν αυτούς προς αυτόν· εκείνος δε επιθέσας τας χείρας εις ένα έκαστον αυτών εθεράπευσεν αυτούς.

Πράξ.κη:8 Συνέβη δε να ήναι κατάκειτος ο πατήρ του Ποπλίου, πάσχων πυρετόν και δυσεντερίαν· προς τον οποίον εισελθών ο Παύλος και προσευχηθείς, επέθεσεν επ' αυτόν τας χείρας και ιάτρευσεν αυτόν.

Λήψη του Αγίου Πνεύματος

Πράξ.η:17 Τότε επέθετον τας χείρας επ' αυτούς, και ελάμβανον Πνεύμα Άγιον.

Δύο περιπτώσεις που μπορούμε να εξετάσουμε: σε μια περίπτωση το Άγιο Πνεύμα επέρχεται με την επίθεση των χεριών του αποστόλου, και στην άλλη περίπτωση χωρίς την επίθεση των χεριών, αλλά απλά ενώ ο απόστολος κήρυττε.

Πράξ.ιθ:4-6 Και είπεν ο Παύλος· Ο Ιωάννης μεν εβάπτισε βάπτισμα μετανοίας, λέγων προς τον λαόν να πιστεύσωσιν εις τον ερχόμενον μετ' αυτόν, τουτέστιν εις τον Χριστόν Ιησούν. Ακούσαντες δε εβαπτίσθησαν εις το όνομα του Κυρίου Ιησού. Και αφού ο Παύλος επέθηκεν επ' αυτών τας χείρας, ήλθε το Πνεύμα το Άγιον επ' αυτούς, και ελάλουν γλώσσας και προεφήτευον.

Πράξ.ι:44-46 Ενώ έτι ελάλει ο Πέτρος τους λόγους τούτους, επήλθε το Πνεύμα το Άγιον επί πάντας τους ακούοντας τον λόγον. Και εξεπλάγησαν οι εκ περιτομής πιστοί, όσοι ήλθον μετά του Πέτρου, ότι η δωρεά του Αγίου Πνεύματος εξεχύθη και επί τα έθνη· διότι ήκουον αυτούς λαλούντας γλώσσας και μεγαλύνοντας τον Θεόν.

Χειροτονία ή αφιέρωση στη διακονία

Πράξ.ς:6 τους οποίους έστησαν ενώπιον των αποστόλων και προσευχηθέντες επέθεσαν επ' αυτούς τας χείρας. Οι απόστολοι αφιέρωσαν τους επτά άνδρες που επελέγησαν για να τους βοηθήσουν στη διανομή των τροφίμων στους πιστούς που είχαν ανάγκη. Προφανώς αυτά τα άτομα ήταν οι πρώτοι διάκονοι.

Πράξ.ιγ:3 Τότε αφού ενήστευσαν και προσευχήθησαν και επέθεσαν τας χείρας επ' αυτούς, απέστειλαν. Οι πρεσβύτεροι στην Αντιόχεια απέστειλαν τον Παύλο και τον Βαρνάβα σαν ιεραπόστολους στους εθνικούς. Ο Θεός τους κάλεσε, αλλά η εκκλησία αναγνώρισε την κλήση τους και ενέκρινε την αποστολή τους αυτή τη στιγμή.

Α’ Τιμ.δ:14 μη αμέλει το χάρισμα, το οποίον είναι εν σοι, το οποίον εδόθη εις σε διά προφητείας μετά επιθέσεως των χειρών του πρεσβυτερίου.

Β’ Τιμ.α:6 Διά την οποίαν αιτίαν σε υπενθυμίζω να αναζωπυρής το χάρισμα του Θεού, το οποίον είναι εν σοι διά της επιθέσεως των χειρών μου· Ο Παύλος θύμισε στον Τιμόθεο το χάρισμα που είχε λάβει με την επίθεση των χεριών των πρεσβυτέρων, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου. Αυτά τα δύο εδάφια αναφέρονται προφανώς στη χειροτονία του Τιμόθεου για τη διακονία, κατά την οποία έγινε και προφητεία. Το χάρισμα εδώ είναι πιθανώς ένα ιδιαίτερο χρίσμα για τη διακονία  που έλαβε από το Θεό κατά τη χειροτονία του.

Με βάση αυτές τις δύο αναφορές, ορισμένοι νομίζουν ότι κατά την κρίση τους μπορούν να δίνουν πνευματικά χαρίσματα σε άλλους μέσω της επίθεσης των χειρών ή με προφητεία. Αλλά, η Α’ Κορ.ιβ ορίζει σαφώς ότι ο Θεός είναι αυτός που δίνει τα χαρίσματα. Ο Θεός εργάζεται συχνά μέσω των προσευχών, αλλά Αυτός δίνει τα πνευματικά χαρίσματα, με δική Του πρωτοβουλία και δική Του επιλογή. Ένας εργάτης, τον οποίο ο Θεός έχει καλέσει και του οποίου η κλήση και τα προσόντα έχουν εξεταστεί από την εκκλησία, πρέπει να περιμένει ένα ιδιαίτερο χρίσμα και ευλογία, όταν οι πρεσβύτεροι τον χειροτονήσουν  με την επίθεση των χειρών.

Α’ Τιμ.ε:22 Μη επίθετε χείρας ταχέως εις μηδένα, μηδέ γίνου κοινωνός αλλοτρίων αμαρτιών· φύλαττε σεαυτόν καθαρόν.

Ο Τιμόθεος είχε την ευθύνη της οργάνωσης των εκκλησιών και της τοποθέτησης πρεσβυτέρων σ’ αυτές. Ο Παύλος τον προειδοποίησε να μην χειροτονεί ανθρώπους στη διακονία πάρα πολύ γρήγορα, γιατί αν δεν έχουν τα προσόντα, αυτός που τους χειροτόνησε φέρει κάποια ευθύνη για τις αποτυχίες τους.

Το σκεπτικό εδώ δεν είναι η μη γρήγορη πράξη της επίθεσης των χεριών, είναι μια παρότρυνση για προσοχή στην απονομή ευθύνης πνευματικής ηγεσίας. Δεν πρέπει να γίνεται άσοφα και βιαστικά, αλλά με την δέουσα προσοχή.

Ο σκοπός και η σημασία

Από αυτά τα παραδείγματα της Καινής Διαθήκης, μπορούμε να προσδιορίσουμε αρκετούς σημαντικούς σκοπούς της επίθεσης των χειρών.

Πρώτο, η επίθεση των χειρών συμβολίζει τη μεταφορά ευλογίας από το Θεό σ’ εμάς. Η πρακτική αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν προσευχόμαστε για (1) ευλογία, (2) θεραπεία, (3) λήψη του Αγίου Πνεύματος, (4) χειροτονία και χρίσμα για τη διακονία.

Δεύτερο, η πρακτική αυτή σημαίνει τη συνεργασία του Πνεύματος του Θεού και της εκκλησίας του Θεού για να έρθουν ευλογίες στους πιστούς. Αν και ο Θεός είναι κυρίαρχος και μπορεί να κάνει όλα αυτά τα έργα χωρίς ανθρώπινα χέρια, επιλέγει να κινηθεί μέσα από την εκκλησία Του. Ενώ οι ευλογίες έρχονται από τον Θεό, η εκκλησία τις διακηρύττει και εμπνέει τους ανθρώπους να έχουν πίστη για να τις λάβουν.

Τρίτο, εκφράζει  σεβασμό και υπακοή στον Θεό και την εκκλησία Του. Στην καθημερινή ζωή, το να αγγίξεις το κεφάλι κάποιου εκφράζει οικειότητα ή εξουσία. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι όταν ένας ενήλικας χτυπήσει χαϊδευτικά ένα παιδί στο κεφάλι. Είναι σπάνιο ένας ενήλικας να κάνει κάτι ανάλογο σε ένα άλλο ενήλικα, δημόσια. Όταν επιτρέπουμε στους πρεσβυτέρους να επιθέτουν τα χέρια τους στο κεφάλι μας στην προσευχή, δείχνουμε το σεβασμό και την υποταγή μας, στον Θεό και στους ευσεβείς πρεσβύτερους.

Η προσευχή από μόνη της, αναγνωρίζει την ανάγκη μας για το Θεό, αλλά προσευχή με επίθεση των χεριών, αναγνωρίζει την ανάγκη μας για το Θεό και την εκκλησία Του. Επιπλέον, δεδομένου ότι η Βίβλος διδάσκει την επίθεση των χεριών, η αποδοχή από μέρους μας σ’ αυτό, είναι μια ομολογία πίστης υπακοής.

Τέταρτο, αυτή η πρακτική αντιπροσωπεύει αφιέρωση στο Θεό. Ταπεινή υποταγή οδηγεί σε αφιερωμένη διακονία. Όταν αυτοί που ζητάνε το Άγιο Πνεύμα αποδέχονται την επίθεση των χειρών, δεν εκφράζουν μόνο την επιθυμία τους να λάβουν το Πνεύμα αλλά και νέα αφιέρωσή τους στον Θεό. Σε μία διαδικασία χειροτονίας, ο χειροτονούμενος δεν ζητά μόνο την ευλογία και το χρίσμα του Θεού για τη ζωή του, αλλά εκφράζει και την αφιέρωση του σ’ Αυτόν και την εκκλησία Του.

Πέμπτο, η επίθεση των χειρών είναι ένα ισχυρό εργαλείο που εστιάζει την πίστη των ανθρώπων να λάβουν μια υπόσχεση του Θεού σε μια δεδομένη στιγμή.

Προκειμένου η επίθεση των χειρών να έχει τη μέγιστη επίδραση στην οικοδόμηση πίστης, δεν πρέπει να την εφαρμόζουμε αδιακρίτως ή τυχαία. Είναι πιο αποτελεσματικό όταν οι άνθρωποι καταλαβαίνουν τη σημασία της και όταν είναι έτοιμοι να λάβουν κάτι συγκεκριμένο από το Θεό. Όταν προσεύχομαι για ανθρώπους να λάβουν το Άγιο Πνεύμα, δεν βάζω τα χέρια μου πάνω τους, μέχρι να φανεί ότι έχουν μετανοήσει. Αν δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή τη Βιβλική πρακτική, τους την εξηγώ, μερικές φορές εν συντομία ενώ ακόμα προσεύχονται, και τους προτρέπω να πιστέψουν στη στιγμή που θα αισθανθούν τα χέρια μου πάνω τους.

Επειδή η επίθεση των χεριών στα κεφάλια των ανθρώπων συμβολίζει εξουσία, σε δημόσιους χώρους ίσως είναι καλύτερα να αποφεύγεται η  άσκηση αυτής της πρακτικής σε πνευματικούς ηγέτες. Στις βιβλικές αφηγήσεις, πάντα κάποιος πνευματικός ηγέτης επιθέτει χείρας σε άλλους. Ο παραλήπτης μπορεί να ασκήσει πιο εύκολα εμπιστοσύνη και πίστη, αν ξέρει ότι αυτός που βάζει τα χέρια του είναι αναγνωρισμένος, αποδεδειγμένος εργάτης. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει κάποιος εργάτης του Θεού, άλλοι πιστοί μπορούν να επιθέσουν τα χέρια τους στους ανθρώπους που χρειάζονται μια απάντηση από το Θεό. (Μάρκ.ις:17-18). Μια «λύση» που βοηθά στην επικοινωνία, τη χορήγηση και την πίστη κατά τρόπο μη επίσημο, είναι να βάλει κάποιος το χέρι του στον ώμο ή τον βραχίονα αυτού που προσεύχεται μαζί του.