ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Πολλές μητέρες και πατέρες συμφωνούν ότι πρέπει να επιβληθούν
στα παιδιά τους, αλλά δεν ξέρουν πώς. Καταβάλλουν προσπάθειες, αλλά απογοητεύονται
γιατί τους φαίνεται πολλές φορές ότι οι προσπάθειές τους πάνε χαμένες. Δεν
είναι γιατί δεν αγαπούν τα παιδιά τους, απλά δεν ξέρουν τι να κάνουν. Αν ανήκεις
σ’ αυτήν την κατηγορία των γονέων, η Αγία Γραφή έχει ορισμένες οδηγίες για
σένα.
Η φυσική τιμωρία είναι σπουδαία
Η επιβολή μιας τιμωρίας μερικές φορές είναι αναπόφευκτη στην
πειθαρχία του παιδιού. Το μικρό παιδί πρέπει να καταλάβει ότι οι γονείς του
είναι υπεύθυνοι γι’ αυτό. Ο Παροιμιαστής διακηρύττει:
Παρ.ιθ:18 Παίδευε τον υιόν σου ενόσω είναι ελπίς·
αλλά μη διεγείρης την ψυχήν σου, ώστε να θανατώσης αυτόν.
Ο γονιός που δεν τιμωρεί το παιδί του «γιατί δεν αντέχει να
το βλέπει να κλαίει» κάνει ένα μεγάλο λάθος. Μια άλλη σοφή Παροιμία λέει:
Παρ.κβ:15 Η ανοησία είναι συνδεδεμένη μετά της
καρδίας του παιδίου· η ράβδος της παιδείας θέλει αποχωρίσει αυτήν απ' αυτού.
Η λέξη «ανοησία» αναφέρεται στο εγώ του παιδιού. Η τάση του
παιδιού να γίνεται το δικό του είναι μέρος της ίδιας του της φύσης, και η
φυσική τιμωρία, αν επιβληθεί σωστά, θα του διδάξει να υποτάσσεται σε κείνους
που έχουν εξουσία πάνω του. Πολλά παιδιά δε χρειάζονται συχνά ξύλο, ενώ άλλα
χρειάζονται. Μια ματιά ή δυο τρία λόγια είναι αρκετά, για κάποια παιδιά.
Λέγοντας όμως αυτό, θα ήθελα να τονίσω ότι κάθε παιδί πρέπει να καταλάβει ότι η
ανταρσία ενάντια στους γονείς ή η ανυπακοή θα έχουν σαν αναπόφευκτο αποτέλεσμα,
επώδυνη και δυσάρεστη συνέπεια.
Η φυσική τιμωρία πρέπει να επιβάλλεται με προσοχή
Ο πατέρας κι η μητέρα πρέπει να είναι προσεκτικοί όταν επιβάλουν
κάποια φυσική τιμωρία Πολλά παιδιά τρώνε ανελέητο ξύλο όταν οι γονείς χάνουν
τον έλεγχό τους. Άλλα πάλι παιδιά, δεν ξέρουν γιατί τα τιμωρούν, γιατί οι
γονείς είναι αλλοπρόσαλλοι, άλλοτε κάτι σοβαρό το αφήνουν να περάσει απαρατήρητο
κι άλλοτε για το παραμικρό δείχνουν άκρα αυστηρότητα. Εξάλλου μερικά παιδιά
είναι με το παραπάνω ζωηρά ενώ άλλα είναι πολύ δειλά και ευαίσθητα. Οι γονείς
πρέπει να ανακαλύπτουν με πολλή σοφία την ειδική ανάγκη του παιδιού τους κι ακόμα
πρέπει να βρίσκουν χρόνο να συζητούν τα ιδιαίτερα προβλήματα του κάθε παιδιού.
Πρέπει να ζητούν σοφία από τον Κύριο για να μπορέσουν να καταλάβουν αν η ανεπιθύμητη
συμπεριφορά του παιδιού είναι το αποτέλεσμα κάποιου αισθήματος αδυναμίας ή
προσωπικής ανασφάλειας, ή άκόμη μια πρόκληση στην εξουσία τους.
Δεν πρέπει να τιμωρούμε το παιδί δέρνοντάς το κάθε φορά που μας στενοχωρεί. Αυτή τη συμπεριφορά πρέπει να την κρατήσουμε για περιπτώσεις ανταρσίας,
όταν δεν υπακούει στον πατέρα ή τη μητέρα, ή όταν αυθαδιάζει. Δεν πρέπει να
δέρνουμε το παιδί όταν κάνει θόρυβο, ή όταν κατά λάθος, ίσως και από απροσεξία,
ρίξει το ποτήρι με το γάλα στο τραπέζι ή στο πάτωμα. Ο γονιός που τιμωρεί το
παιδί του για την παραμικρή αταξία στερεί από την τιμωρία τη σημασία της για
κάτι το σοβαρό, και το παιδί μπορεί να μισήσει την πειθαρχία ή ακόμα και να
πληγωθεί η προσωπικότητά του. Η τιμωρία με το παραμικρό μπορεί να αποβεί επιζήμια.
Ο απ. Παύλος τόνισε αυτή την αλήθεια, όταν έγραφε:
Εφεσ.ς:4 Και οι πατέρες, μη παροργίζετε τα τέκνα
σας, αλλ' εκτρέφετε αυτά εν παιδεία Κυρίου.
Ο απόστολος ήξερε ότι τα παιδιά χρειάζονται πειθαρχία. Αλλά
παράλληλα συμβουλεύει τους πατέρες να μην ερεθίζουν τα παιδιά τους. Αυτό
σημαίνει ότι ο γονιός μπορεί να ερεθίσει και να εξοργίσει το παιδί του όταν παραείναι
αυστηρός, όταν ενεργεί με μίσος, ή όταν φέρνεται βάναυσα την ώρα που το
τιμωρεί. Ο γονιός δεν πρέπει να «φεισθή της ράβδου», αλλά πρέπει να προσέχει
πώς και πότε την χρησιμοποιεί.
Η τιμωρία να επιβάλλεται με αγάπη
Οι γονείς που δέρνουν τα παιδιά τους πρέπει να είναι σίγουροι
ότι το μικρό παιδί καταλαβαίνει πως και τότε ακόμη δεν παύουν να το αγαπούν. Όταν
τσιρίζουμε σ’ ένα μωρό ενώ το δέρνουμε στα μαλακά δε θα του κάνει και πολλή εντύπωση,
ενώ ένα τσίμπημα θα το πονέσει τόσο που να μην ξανακάνει την ίδια αταξία. Μην
ξεχνάτε πως είναι λιγότερο επιβλαβές για το μικρό παιδί να νιώσει ένα παροδικό
πόνο παρά να γίνει το αντικείμενο γκρίνιας και τελικά ξεσπάσματος θυμού.
Κάθε φορά που τιμωρούμε το παιδί πρέπει να του δείχνουμε
καθαρά ότι το τιμωρούμε για την κακή του συμπεριφορά και μόνο. Ο απ. Παύλος
πρόβλεψε τον κίνδυνο της παράκαιρης πειθαρχίας γι’ αυτό και συμβουλεύει τους
πατέρες να μην ερεθίζουν τα παιδιά τους, αλλά να «εκτρέφουν αυτά εν παιδεία
Κυρίου» (Εφεσ.ς:4).
Η λέξη «εκτρέφω» έχει μέσα της την έννοια της τρυφερότητας. Δεν
πρέπει ποτέ να χτυπάτε το παιδί με θυμό και νεύρα ή έξαλλοι να το παιδεύετε για
να ξεσπάσετε σ’ αυτό. Ίσως να φαίνεται παράξενο αλλά ο ευαίσθητος γονιός
πληγώνεται περισσότερο από το παιδί όταν το δέρνει. Το μικρό παιδί πρέπει να
καταλάβει ότι η μαμά κι ο μπαμπάς θα προτιμούσαν ν’ αποφύγουν να του
προκαλέσουν πόνο, κι όταν βεβαιωθεί γι’ αυτό, θα τους αγαπήσει περισσότερο
ύστερα από την πικρή πείρα. Μερικές από τις πιο τρυφερές και πολύτιμες στιγμές
γνήσιας αμοιβαίας κατανόησης, ανάμεσα στον πατέρα και στο παιδί έρχονται ύστερα
από ξύλο. Το παιδί νιώθει σιγουριά ξέροντας ότι μπορεί να στηριχτεί στους
γονείς του που νοιάζονται για το καλό του, και θέλει να ξέρουν ότι κι αυτό τους
αγαπάει.
Ο σκοπός και ο στόχος της πειθαρχίας είναι να μεγαλώσουν το
παιδιά με φόβο Θεού, αποδίδοντας τιμή στον Ιησού Χριστό. Για να καταλάβουν ότι
πρέπει να σέβονται την εξουσία, δεν πρέπει να παραλείπουμε να επιβάλλουμε
τιμωρίες όταν χρειάζεται. Ακόμα όμως πρέπει και να προσευχόμαστε για τα παιδιά
μας, να ενδιαφερόμαστε γι’ αυτά, και να τους δείχνουμε τρυφερότητα και αγάπη.
Πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να τα οδηγήσουμε στην αληθινή πίστη απ’
τα πρώτα τους ακόμα χρόνια, να τους διδάξουμε το λόγο του Θεού, και να τους
διδάξουμε με τη ζωή μας ότι ο Ιησούς Χριστός είναι πραγματικότητα στη ζωή. Κι ας
μην ξεχνάμε την υπόσχεση του Θεού:
Παρ.κβ:6 Δίδαξον το παιδίον εν αρχή της οδού
αυτού· και δεν θέλει απομακρυνθή απ' αυτής ουδέ όταν γηράση.
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
Αν και οι περισσότεροι από μας δεν είμαστε ένοχοι για
χοντροκομμένη αμέλεια ή υπερβολική σκληρότητα στα παιδιά μας, μπορεί να αποτύχουμε
στο θέμα της σωστής πειθαρχίας. Στο προηγούμενο κεφάλαιο τονίστηκε ότι η
τιμωρία είναι μερικές φορές απαραίτητη για την εξασφάλιση κάποιου ελέγχου στη
συμπεριφορά του παιδιού. Το μικρό παιδί όμως πρέπει ακόμα να διδαχτεί τις βασικές
πνευματικές αλήθειες της Γραφής. Η εκπαίδευση των παιδιών πρέπει να έχει την
πρώτη θέση μέσα στο Χριστιανικό σπίτι. Το πρώτο και ουσιώδες είναι η
οικογενειακή λατρεία ακόμα πρέπει οι γονείς να επαινούν την καλή διαγωγή, να επιπλήττουν
κάθε τι στραβό, και να έχουν ορισμένες ποινές αλλά και αμοιβές.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Οι Χριστιανοί γονείς πρέπει να καθορίσουν μια ώρα για την
καθημερινή οικογενειακή λατρεία. Η μελέτη της Βιβλικής περικοπής και τα σχετικά
σχόλια και στη συνέχεια η προσευχή κάνουν βαθιά εντύπωση στο παιδί. Ο Μωυσής
υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της διδασκαλίας των παιδιών στην πνευματική αλήθεια:
Δευτ.ς:4-9 Άκουε, Ισραήλ· Κύριος ο Θεός ημών είναι
εις Κύριος. Και θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ
όλης της ψυχής σου και εξ όλης της δυνάμεώς σου. Και ούτοι οι λόγοι, τους
οποίους εγώ σε προστάζω σήμερον, θέλουσι είσθαι εν τη καρδία σου· και θέλεις
διδάσκει αυτούς επιμελώς εις τα τέκνα σου, και περί αυτών θέλεις ομιλεί
καθήμενος εν τη οικία σου και περιπατών εν τη οδώ και πλαγιάζων και
εγειρόμενος. Και θέλεις δέσει αυτούς διά σημείον επί της χειρός σου και
θέλουσιν είσθαι ως προμετωπίδια μεταξύ των οφθαλμών σου. Και θέλεις γράψει
αυτούς επί τους παραστάτας της οικίας σου και επί τας πύλας σου.
Κάθε γονιός ασφαλώς, δεν είναι και επιδέξιος δάσκαλος και η
διαφορά της ηλικίας στα παιδιά μπορεί να μην επιτρέψει στο καθένα να
συμπληρώσει τα κενά του την ώρα της οικογενειακής λατρείας. Μην αφήνεις όμως αυτά
τα προβλήματα να σε αποθαρρύνουν γιατί ακόμη και τα μικρά παιδιά θα δείξουν ενδιαφέρον
αν τους εξηγήσουν μερικά πράγματα με λίγα λόγια, θα νιώσουν ότι είναι κι αυτά
μέλη της οικογένειας και θα ωφεληθούν πολύ από τη συμμετοχή των μεγάλων. Όλη η
ώρα της οικογενειακής λατρείας μπορεί να πάρει μόνο 15 λεπτά, θα γίνει όμως ευλογία
αν το κάθε μέλος συμμεριστεί με τους άλλους κάτι που του συνέβη. Αυτό θα τους
φέρει όλους πιο κοντά τον ένα με τον άλλο, και με το Θεό.
Την πνευματική καθοδήγηση δεν πρέπει να την κάνουμε μόνο την
ώρα της πνευματικής λατρείας. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν περισσότερα με
παράκαιρες συζητήσεις παρά σε στιγμές ειδικής διδασκαλίας. Ο Μωυσής είπε στους
Ισραηλίτες ότι δεν έπρεπε μόνο να διδάξουν το λόγο του Θεού στα παιδιά τους, αλλά
ακόμη να μιλούν γι’ Αυτόν και τις οδούς Του «καθήμενος εν τη οικία σου και
περιπατών εν τη οδώ και πλαγιάζων και εγειρόμενος» (Δευτ.ς:7).
Οι
γονείς πρέπει να ανασκευάζουν ό,τι λαθεμένο μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, ή
από την τηλεόραση, κι από τα βιβλία και τα περιοδικά που διαβάζουν. Αυτές οι
δυνατές επιδράσεις και επιρροές καλλιεργούν την ιδέα ότι ο άνθρωπος έγινε στην
τύχη, κι ότι δεν είναι παρά ένα ζώο που δεν υπόκειται σε απόλυτα κριτήρια
δίκαιου και άδικου. Οι Χριστιανοί γονείς πρέπει να ετοιμάσουν τα παιδιά τους για
τέτοιες θεωρίες διδάσκοντάς τους το λόγο του Θεού όσο πιο νωρίς γίνεται.
Μητέρα και πατέρα, μίλησε στο παιδί σου για το Θεό. Τόνισε
ότι Εκείνος θέσπισε κανόνες συμπεριφοράς. Πες στο μικρό παιδί ότι είναι αμαρτωλό,
κι ότι ο Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες του. Βεβαίωσέ το ότι μπορεί να συγχωρεθεί
και ν’ αποκτήσει αιώνια ζωή αν πιστέψει στο Χριστό. Προσευχήσου με τα παιδιά
σου, γιατί η προσευχή στη συνείδηση του παιδιού τυπώνει βαθιά τις αλήθειες που
του διδάσκεις. Στ’ αλήθεια, η ζωή πολλών παιδιών αλλάζει με την πίστη στο
Χριστό πολύ πριν γνωρίσουν καλά καλά τα περίπλοκα προβλήματα της ζωής.
Όταν τα παιδιά σου γυρνάνε στο σπίτι από το σχολείο με
λαθεμένες ιδέες σχετικά με την προέλευση του ανθρώπου και τον προορισμό του, κάθισε
μαζί τους και εξήγησέ τους άτι οι πιο πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να βρουν απαντήσεις
σ’ αυτά τα ερωτήματα χωρίς να συμβουλευτούν την Βίβλο. Έπειτα, θύμισέ τους ότι
η Χριστιανική πίστη δεν είναι απλώς ένα πήδημα στα τυφλά μέσα στο σκοτάδι, αλλά
πίστη στον Υιό του Θεού που έζησε εδώ στη γη, πέθανε, και αναστήθηκε.
Οι μητέρες κι οι πατέρες πρέπει ακόμη να ενθαρρύνουν το
παιδί τους να διαβάζει καλά Χριστιανικά βιβλία. Οι γονείς πρώτοι πρέπει να
κάνουν μια επιλογή, να τα διαβάσουν εκείνοι προσεκτικά, και μετά να δείξουν στα
παιδιά τους γιατί οι Χριστιανοί πρέπει να διαφωνούν με πολλά απ’ αυτά που
διδάσκονται στο σχολείο. Μπορείτε να τα βοηθήσετε να δουν ότι χρειάζεται να
κάνουν ένα βήμα πίστης. Πρέπει να δοθούν είτε στη φυσιοκρατική ερμηνεία της
ζωής, είτε στον Ιησού Χριστό. Εσείς μπορείτε να τους βοηθήσετε να κάνουν τη
σωστή εκλογή.
Αν νιώθεις τον εαυτό σου ακατάλληλο για να διδάξεις τα
παιδιά σου με επιτυχία, μην ξεχνάς ότι το Άγιο Πνεύμα εργάζεται σε συνδυασμό με
την Βίβλο. Επομένως, δε χρειάζεται να είσαι διακεκριμένος λόγιος για να εκπαιδεύσεις
τα παιδιά σου στις πνευματικές αλήθειες. Διάβαζέ τους τη Βίβλο, προσευχήσου με αυτά
και για αυτά, και ζήσε άγια ζωή μπροστά τους. Το Πνεύμα του Θεού θα οδηγήσει τα
παιδιά σου στην αληθινή πίστη και σε μια ζωή ευάρεστη στον Θεό.
