«ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΑ ΕΝ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ»

 

 «Επειδή καί ο Χριστός άπαξ έπαθε διά τάς αμαρτίας, ο δίκαιος υπέρ τών αδίκων, διά νά φέρη ημάς πρός τόν Θεόν, θανατωθείς μέν κατά τήν σάρκα, ζωοποιηθείς δέ διά τού πνεύματος· διά τού οποίου πορευθείς εκήρυξε καί πρός τά πνεύματα τά εν τή φυλακή, τά οποία ηπείθησάν ποτέ, ότε η μακροθυμία τού Θεού επρόσμενέ ποτέ αυτούς εν ταίς ημέραις τού Νώε, ενώ κατεσκευάζετο η κιβωτός, εις ήν ολίγαι, τουτέστιν οκτώ, ψυχαί διεσώθησαν δι' ύδατος» (Α’ Πέτρ.γ:18-20).

 

Υπάρχει η γνώμη, ότι αυτοί που χάθηκαν στον κατακλυσμό του Νώε είχαν άλλη μια ευκαιρία να μετανοήσουν, ενώ η Γραφή καθαρά μας διδάσκει ότι «Καί καθώς είναι αποφασισμένον εις τούς ανθρώπους άπαξ νά αποθάνωσι, μετά δέ τούτο είναι κρίσις» (Εβρ.θ:27).

Κάποιοι προσπαθούν, χρησιμοποιώντας αυτό το εδάφιο, ν’ αποδείξουν ότι ο Ιησούς κήρυξε «προς τα πνεύματα τα εν τη φυλακή» όταν ήταν στον τάφο, ενώ αν προσέξουμε καλά, θα δούμε ότι δεν υπάρχει έδαφος να στηριχτεί κάτι τέτοιο.

Ο Πέτρος λέει ότι ο Ιησούς θανατώθηκε μεν κατά τη σάρκα, αλλά ζωοποιήθηκε (αναστήθηκε από τους νεκρούς) από το (ίδιο) πνεύμα που κήρυξε «προς τα πνεύματα τα εν τη φυλακή» μέσα από το Νώε, που ήταν κήρυκας δικαιοσύνης, κινούμενος από το Άγιο Πνεύμα, όταν ετοιμαζόταν η κιβωτός:

«καί εάν τόν παλαιόν κόσμον δέν εφείσθη, αλλά φέρων κατακλυσμόν επί τόν κόσμον τών ασεβών εφύλαξεν όγδοον τόν Νώε, κήρυκα τής δικαιοσύνης» (Β’ Πέτρ.β:5).

«διότι δέν ήλθέ ποτέ προφητεία εκ θελήματος ανθρώπου, αλλ' υπό τού Πνεύματος τού  Αγίου κινούμενοι ελάλησαν οι άγιοι άνθρωποι τού Θεού» (Β’ Πέτρ.α:21).

Το ίδιο Πνεύμα που ανάστησε τον Ιησού απ’ τους νεκρούς, κήρυξε μέσα από το Νώε ενώ κατασκευαζόταν η κιβωτός. Αυτό το εδάφιο μας λέει ακόμα πόσοι σώθηκαν όταν «τα πνεύματα τα εν τη φυλακή» άκουσαν αυτό το κήρυγμα, («τουτέστιν οκτώ, ψυχαί διεσώθησαν δι' ύδατος») κι όχι με μια δεύτερη ευκαιρία που τους δόθηκε μετά θάνατο.

Πολλές ψευδοδιδασκαλίες στηρίζονται πάνω σε λάθος ερμηνευμένα εδάφια. Οι Καθολικοί χρησιμοποιούν αυτό το εδάφιο για να υποστηρίξουν το «πουργατόριο» και οι Ορθόδοξοι για να δικαιολογήσουν τα μνημόσυνα. Υπαινίσσονται ότι έγινε μια αναζωπύρωση στον Άδη, τον καιρό που ο Κύριος ήταν στο μνήμα. Βέβαια, αν αυτές οι ψυχές είχαν μια δεύτερη ευκαιρία, γιατί να μην την έχουν κι άλλοι. Έτσι, ο παπάς έχει εξουσία να ζητά μετακίνηση του νεκρού αμαρτωλού σε καλύτερη θέση.

Μια ερώτηση που όσοι υποστηρίζουν αυτή τη διδασκαλία δεν μπορούν να απαντήσουν, είναι γιατί ο Ιησούς να ξεχωρίσει αυτή την ομάδα ανθρώπων για να τους κηρύξει και όχι σε κάποιους άλλους, εφόσον σίγουρα υπήρχαν κι άλλοι στον Άδη που είχαν την ίδια ανάγκη; Γιατί δεν έγινε το ίδιο για ανθρώπους προηγούμενων ή επόμενων γενεών; Με ποια κριτήρια ξεχωρίστηκαν αυτοί;

Μια διαφορετική ερμηνεία του ίδιου εδαφίου είναι ότι ο Νώε, όπως και ο Ενώχ διαδικάστηκε με τη συγκεκριμένη γενιά, η οποία όταν γράφει ο απόστολος Πέτρος, όντως είναι «πνεύματα εν τη φυλακή».

Δεν ήταν πνεύματα, ούτε ήταν στη φυλακή όταν ο Ιησούς τους κήρυξε μέσα από τους προφήτες Του, αλλά επειδή δεν υπάκουσαν κατά τη διάρκεια των 120 χρόνων που ο Νώε τους κήρυττε ρίχτηκαν στη φυλακή, ενώ η οικογένεια του Νώε που υπάκουσε, σώθηκε.

Αν προσέξουμε ποιο είναι το θέμα των εδαφίων που εξετάζουμε, θα δούμε ότι αυτό που το Πνεύμα του Θεού θέλει να μας πει είναι ότι η υπακοή οδηγεί σε σωτηρία ενώ η ανυπακοή αποζητά κατάκριση.

«Όστις πιστεύση καί βαπτισθή θέλει σωθή, όστις όμως απιστήση θέλει κατακριθή» (Μάρκ.ις:16).

 

«Επειδή διά τούτο εκηρύχθη τό ευαγγέλιον καί πρός τούς νεκρούς, διά νά κριθώσι μέν κατά ανθρώπους εν σαρκί, νά ζώσι δέ κατά Θεόν εν πνεύματι» (Α’ Πέτρου δ:6).

Εδώ έχουμε άλλο ένα εδάφιο σε σχέση με κήρυγμα του ευαγγελίου σε «νεκρούς». Είναι φανερό ότι ο Πέτρος αναφέρεται σ’ αυτούς που είναι νεκροί «διά τάς παραβάσεις» όπως διαβάζουμε στην Εφες.β:1: «Καί εσάς όντας νεκρούς διά τάς παραβάσεις καί τάς αμαρτίας εζωοποίησεν».

Το ευαγγέλιο κηρύττεται σε αμαρτωλούς που αν και κρίνονται ή διώκονται από τους ανθρώπους, κατά σάρκα, ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού κατά το πνεύμα, γιατί είναι αλήθεια ότι «καθώς τότε ο κατά σάρκα γεννηθείς εδίωκε τόν κατά πνεύμα, ούτω καί τώρα» (Γαλατ.δ:29).

Οι νεκροί που ανταποκρίνονται στο κήρυγμα του ευαγγελίου, αναφέρονται στο Ιωάν.ε:25: «Αληθώς, αληθώς σάς λέγω ότι έρχεται ώρα, καί ήδη είναι, ότε οι νεκροί θέλουσιν ακούσει τήν φωνήν τού Υιού τού Θεού, καί οι ακούσαντες θέλουσι ζήσει».

Ιωάν.ια:25-26: «Είπε πρός αυτήν ο  Ιησούς·  Εγώ είμαι η ανάστασις καί η ζωή· ο πιστεύων εις εμέ, καί άν αποθάνη, θέλει ζήσει· καί πάς όστις ζή καί πιστεύει εις εμέ δέν θέλει αποθάνει εις τόν αιώνα. Πιστεύεις τούτο;»

Όσοι δεν υπακούν στο ευαγγέλιο και ζουν στις ηδονές, είναι νεκροί αν και είναι ζωντανοί: «η δεδομένη όμως εις τάς ηδονάς ενώ ζή είναι νεκρά» (Α’ Τιμ.ε:6).

Ο Σατανάς είναι αυτός που αιχμαλωτίζει τις ψυχές, γιατί στην Β’ Τιμ.β:26 διαβάζουμε γι’ αυτούς που είναι πεπαγιδευμένοι εις τό θέλημα εκείνου: «καί νά ανανήψωσιν από τής παγίδος τού διαβόλου, υπό τού οποίου είναι πεπαγιδευμένοι εις τό θέλημα εκείνου».

Στον Ης.ξα:1 βλέπουμε ότι ο Ιησούς κήρυξε σε πνεύματα που ήταν στη φυλακή όσο ζούσε πάνω στη γη κι όχι όταν ήταν στο μνήμα: «Πνεύμα Κυρίου τού Θεού είναι επ' εμέ· διότι ο Κύριος μέ έχρισε διά νά ευαγγελίζωμαι εις τούς πτωχούς· μέ απέστειλε διά νά ιατρεύσω τούς συντετριμμένους τήν καρδίαν, νά κηρύξω ελευθερίαν εις τούς αιχμαλώτους καί άνοιξιν δεσμωτηρίου εις τούς δεσμίους». Όταν ο Ιησούς διάβασε αυτό ακριβώς το εδάφιο στη συναγωγή, είπε: «σήμερον επληρώθη η γραφή αύτη εις τά ώτα υμών» (Λουκ.δ:17-21). Δεν είπε ότι θα εκπληρωθεί όταν Τον θάψουν!

Αλλά ας το δούμε και κάπως διαφορετικά το θέμα αυτό. Παραπάνω τους μιλάει για τα παθήματα και τους διωγμούς, απ’ τους ανθρώπους του κόσμου, αυτών που θέλουν να ζήσουν άγια (σας βλασφημούσιν εδ.4). Μετά, τους ενθαρρύνει λέγοντας ότι όλοι αυτοί θ’ αποδώσουν λόγο στο Θεό για τις πράξεις τους αυτές κι ότι το ίδιο συνέβη και σ’ αυτούς που τώρα είναι νεκροί, αλλά όταν ζούσαν κρίθηκαν κι αυτοί από τους ανθρώπους, κατά σάρκα, μπορεί να τους έφεραν και μέχρι το θάνατο, αλλά έζησαν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, κατά το πνεύμα. Κι άλλες φορές οι απόστολοι για να ενθαρρύνουν την εκκλησία έφεραν παρόμοια παραδείγματα.

Ερχόμαστε τώρα σ’ ένα τρίτο εδάφιο που έχει να κάνει με τα δύο προηγούμενα που εξετάσαμε:

«Διά τούτο λέγει·  Αναβάς εις ύψος, ηχμαλώτευσεν αιχμαλωσίαν καί έδωκε χαρίσματα εις τούς ανθρώπους. Τό δέ ανέβη τί είναι ειμή ότι καί κατέβη πρώτον εις τά κατώτερα μέρη τής γής;» (Εφες.δ:8-9).

Ο απόστολος Παύλος παίρνει εδώ την ευκαιρία για να προσδιορίσει μερικά από τα χαρίσματα που ο Κύριος Ιησούς δίνει. Το γεγονός ότι δίδονται από τον Ιησού γίνεται φανερό από τα λόγια του Ψαλμού ξη:18 «Ανέβης εις ύψος· ηχμαλώτισας αιχμαλωσίαν· έλαβες χαρίσματα διά τούς ανθρώπους· έτι δέ καί διά τούς απειθείς, διά νά κατοικής μεταξύ αυτών, Κύριε Θεέ».

Ο Κύριός μας, αφού αναστήθηκε από τους νεκρούς, αναλήφθηκε στον ουρανό για να καθίσει «εν δεξιά τής μεγαλωσύνης εν υψηλοίς» (Εβρ.α:3) «υπεράνω πάσης αρχής καί εξουσίας καί δυνάμεως καί κυριότητος καί παντός ονόματος ονομαζομένου ου μόνον εν τώ αιώνι τούτω, αλλά καί εν τώ μέλλοντι· καί πάντα υπέταξεν υπό τούς πόδας αυτού…» (Εφες.α:21-22).

Όπως οι μεγάλοι κατακτητές, όταν επέστρεφαν από τη μάχη πάνω στο άρμα τους, συνηθιζόταν να φέρουν μαζί τους αιχμαλώτους δεμένους με αλυσίδες, δημιουργώντας έτσι μια ένδοξη παρουσία και φανερώνοντας απλοχεριά ανάμεσα στους στρατιώτες αλλά και τους θεατές της παρέλασης, έτσι και ο Χριστός, όταν αναλήφθηκε στον ουρανό θριαμβευτής , ηχμαλώτευσεν αιχμαλωσίαν. Μάλιστα, ορισμένοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, όχι μόνο έφεραν μαζί τους αιχμαλώτους, αλλά και αυτούς που οι εχθροί τους είχαν αιχμαλωτίσει και τώρα ήταν ελεύθεροι.

Αυτή είναι έκφραση που χρησιμοποιείται στην Παλαιά Διαθήκη για να φανερώσει κατάκτηση εχθρού που προηγουμένως ο ίδιος είχε κατακτήσει άλλους «Εγέρθητι, εγέρθητι, Δεβόρρα· εγέρθητι, εγέρθητι, πρόφερε ωδήν· σηκώθητι, Βαράκ, καί αιχμαλώτισον τούς αιχμαλώτους σου, υιέ τού  Αβινεέμ» (Κριτ.ε:12).

Έτσι κι εδώ, η αιχμαλωσία αναφέρεται σε όλους τους πνευματικούς εχθρούς στους οποίους ήμασταν αιχμάλωτοι. Ο Ιησούς νίκησε αυτούς που μας είχαν νικήσει, όπως η αμαρτία, ο διάβολος και ο θάνατος. Στην πραγματικότητα θριάμβευσε εναντίον τους πάνω στο σταυρό «καί απογυμνώσας τάς αρχάς καί τάς εξουσίας, παρεδειγμάτισε παρρησία, θριαμβεύσας κατ' αυτών επ' αυτού» (Κολ.β:15), αλλά ο θρίαμβος ολοκληρώθηκε με την ανάληψή Του, οπότε «καί πάντα υπέταξεν υπό τούς πόδας αυτού» και έχει «τά κλειδία τού Άδου καί τού θανάτου» (Αποκ.α:18) και έδωσε χαρίσματα στους ανθρώπους.

Μιλώντας όμως για την ανάληψη του Ιησού, όπως και ο Δαβίδ, δεν παραλείπει να αναφέρει ότι πριν γίνει αυτό, ο Κύριος «εταπείνωσεν έαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυρού. Διά τούτο καί ο Θεός υπερύψωσεν αυτόν καί εχάρισεν εις αυτόν όνομα τό υπέρ πάν όνομα…» (Φιλιπ.β:9). Γι’ αυτό λέει: «Τό δέ ανέβη τί είναι ειμή ότι καί κατέβη πρώτον εις τά κατώτερα μέρη τής γής;». Για να «ανέβει» έπρεπε πρώτα να «κατέβει». «Τά κατώτερα μέρη τής γής» μπορεί να αναφέρονται είτε στην ενσάρκωσή του σύμφωνα με τον Ψαλμ.ρλθ:15 «Δέν εκρύφθησαν τά οστά μου από σού, ενώ επλαττόμην εν τώ κρυπτώ καί διεμορφονόμην εν τοίς κατωτάτοις τής γής», ή στην ταφή Του σύμφωνα με τον Ψαλμ.ξγ:9 «Οι δέ ζητούντες τήν ψυχήν μου, διά νά εξολοθρεύσωσιν αυτήν, θέλουσιν εμβή εις τά κατώτατα μέρη τής γής». Κατέβη στη γη με την ενσάρκωση κατέβη στη γη και με την ταφή Του.

«Διότι ως ο  Ιωνάς ήτο εν τή κοιλία τού κήτους τρείς ημέρας καί τρείς νύκτας, ούτω θέλει είσθαι ο Υιός τού ανθρώπου εν τή καρδία τής γής τρείς ημέρας καί τρείς νύκτας» (Ματθ.ιβ:40).