Είναι αναγκαίο να
παίρνουμε τις λέξεις με την έννοια που υποδεικνύουν τα συμφραζόμενα, δηλαδή τα
εδάφια που προηγούνται ή ακολουθούν το εδάφιο που εξετάζουμε.
Πολλές φορές η σύνδεση της φράσης δεν είναι
αρκετή για ν’ αποφασίσουμε με ακρίβεια ποιο είναι το νόημα κάποιων λέξεων. Σ’
αυτές τις περιπτώσεις πρέπει ν’ αρχίσουμε να διαβάζουμε τα παραπάνω αλλά και τα
παρακάτω εδάφια απ’ αυτό που μας ενδιαφέρει κι έτσι, τις περισσότερες φορές, θα
βρούμε αυτό που ζητάμε.
Παραδείγματα:
Ορισμένες
φορές μια δύσκολη λέξη εξηγείται στα συμφραζόμενα, με τη χρήση μιας άλλης λέξης
που έχει περίπου το ίδιο νόημα, ή ίσως από μια άλλη με το ακριβώς αντίθετο
νόημα. Στη Γαλ.γ:17 η λέξη «διαθήκη» που αναφέρεται στον Αβραάμ, εξηγείται από
τη λέξη «επαγγελία» που βρίσκεται στο ίδιο εδάφιο.
Ο μισθός της
αμαρτίας είναι θάνατος. Το δυνατό νόημα αυτής της φράσης εκφράζεται με εμφατικό
τρόπο με την αντίθεση που ακολουθεί: «το
δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος» (Ρωμ.ς:23).
Ορισμένες
φορές μια λέξη που εκφράζει κάποια γενική ιδέα, πρέπει να ερμηνεύεται με
περιορισμένη έννοια, σε ειδικές περιπτώσεις που καθορίζονται από τα
συμφραζόμενα. Όταν ο Δαβίδ π.χ. λέει: «Κρίνον με Κύριε κατά...την ακεραιότητά
μου την εν εμοί» (Ψαλμ.ζ:8), τα συμφραζόμενα μας δίνουν να καταλάβουμε ότι ο
Δαβίδ διακηρύττει την αθωότητα και την τιμιότητά του σε σχέση με τις κατηγορίες
που ο Χους ο Βενιαμίτης έχει πει εναντίον του.
Στην
ιστορία του πονηρού οικονόμου, η συμπεριφορά του μας παρουσιάζεται σαν
παράδειγμα προς μίμηση. Απ’ τα συμφραζόμενα, ωστόσο, βλέπουμε ότι αυτό περιορίζεται
στη σύνεση του οικονόμου, δηλαδή στη σοφία και την προνοητικότητα που έδειξε,
χωρίς να δίνεται καμία έμφαση στις παράνομες πράξεις του (Λουκ.ις).
Ο
Ιησούς μιλώντας για τον εκ γενετής τυφλό λέει: «ούτε ούτος ήμαρτεν ούτε οι γονείς αυτού». Εδώ ο Ιησούς δεν θέλει
να πει ότι οι γονείς του ποτέ δεν αμάρτησαν, αλλ’ ότι η τύφλωσή του δεν ήταν
αποτέλεσμα αμαρτίας, όπως νόμιζαν οι απόστολοι (Ιωαν.θ:1-7).
Προσοχή: Όταν εξετάζουμε τα συμφραζόμενα,
πρέπει να προσέξουμε ότι ορισμένες φορές η συνέχεια του επιχειρήματος ή της
αφήγησης διακόπτεται από μια αρκετά μεγάλη παρένθεση, μετά την οποία ο
συγγραφέας ανασυγκροτεί το επιχείρημά του. Αν η παρένθεση είναι μικρή, δεν
υπάρχει δυσκολία. Αν όμως είναι μεγάλη, όπως συνήθως γίνεται στις επιστολές του
Παύλου, τότε χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.
Κάτι άλλο που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι
τα αρχαία χειρόγραφα στην αρχική τους μορφή δεν ήταν χωρισμένα σε κεφάλαια κι
εδάφια. Έτσι τα συμφραζόμενα πολλές φορές μπορεί να βρίσκονται στο προηγούμενο
ή το επόμενο κεφάλαιο. Ακόμα πρέπει να σημειώσουμε ότι το τέλος κάθε κεφαλαίου
δεν συμπίπτει πάντοτε με το τέλος του επιχειρήματος ή της σκέψης του συγγραφέα.
Πολλές φορές μπορούμε, μόνο απ’ τα
συμφραζόμενα, να καθορίσουμε αν θα πρέπει να πάρουμε μια έκφραση με την πεζή ή
τη μεταφορική της έννοια. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που δεν μπορούμε να
βοηθηθούμε μ’ αυτό τον τρόπο και τότε πρέπει να συμβουλευόμαστε άλλα εδάφια που
είναι παράλληλα σε περιεχόμενο.
Παραδείγματα:
Ενώ
ο Ιησούς ονομάζει το κρασί «αίμα της
Καινής Διαθήκης», βλέπουμε απ’ τα συμφραζόμενα ότι πρέπει να πάρουμε τη λέξη “αίμα” με τη μεταφορική της
έννοια, γιατί μετά ο Ιησούς ονομάζει το κρασί «γέννημα της αμπέλου» (Ματθ.κς:27, 29).
Όταν
ο Ιησούς είπε: «Όποιος τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου έχει ζωήν
αιώνιον» και «...η σάρξ μου αληθώς είναι τροφή, και το αίμα μου αληθώς είναι
πόσις» οι απόστολοι απόρησαν κι άρχισαν να μουρμουρίζουν μεταξύ τους, πράγμα
που μας κάνει να περιμένουμε κάποια διευκρίνηση μέσα απ’ τα συμφραζόμενα γι’
αυτές τις διακηρύξεις Του. Η απάντηση δίνεται με τα λόγια: «Το πνεύμα (η
πνευματική έννοια αυτού που είπα) ζωοποιεί, η σάρξ (η φυσική έννοια, να φάει
κανείς τη σάρκα Μου και να πιει το αίμα Μου) δεν ωφελεί ουδέν» (Ιωαν.ς:48-63).
Όταν
ο απόστολος Παύλος λέει ότι: «του Θεού
είμεθα συνεργοί...» και χτίζουμε με
«χρυσόν, άργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτα, καλάμην...» (Α’ Κορ.γ:9-15),
βλέπουμε απ’ τα συμφραζόμενα ότι αναφέρεται στον Κύριο σαν το θεμέλιο της
οικοδομής. Αυτό μας δείχνει ότι οι λέξεις αυτές πρέπει να ερμηνευτούν
πνευματικά, γιατί αντιπροσωπεύουν διδασκαλίες και τις συνέπειές τους στις ζωές
των ανθρώπων.
