ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Κεφ.β:12-14

 

Αποκάλυψη β:12 Και τω αγγέλω της εν Περγάμω εκκλησίας γράψον. Τάδε λέγει ο έχων την ρομφαίαν την δίστομον την οξείαν

 

ΠΕΡΓΑΜΟΣ 313-606 μ.Χ.

Αυτή η εκκλησιαστική περίοδος άρχισε από το διάταγμα της ανεξιθρησκίας του Κων/νου που δόθηκε το 313 μ.Χ.

Για πολλούς «χριστιανούς» ο Κων/νος θεωρείται ο πρώτος αληθινός πάπας στην αρχή της Καθολικής εκκλησίας.

ΠΕΡΓΑΜΟΣ,  προέρχεται από το ΥΠΕΡ & ΓΑΜΟΣ και σημαίνει «πολλοί γάμοι ή «γάμοι με πολλούς». Η Πέργαμος ονομαζόταν και «ΠΕΡΓΑΜΙΑ».

Η συμβολική αναφορά του ονόματος αυτού στην εκκλησιαστική αυτή περίοδο είναι η εξής: Την εποχή αυτή (313-606) ο χριστιανισμός συγχωνευόταν με τα είδωλα με τις ενέργειες του Κων/νου και των υποτιθέμενων «πατέρων» της εκκλησίας.

Δεν παρέμεινε δηλαδή πιστή η εκκλησία στον Ένα και νόμιμο Σύζυγό της, ώστε να ακούει μόνο Αυτόν, αλλά άρχισε να παντρεύεται με ξένους συζύγους, ξένα στοιχεία προς την αλήθεια του Ευαγγελίου κι έτσι χάλασε η σχέση της με τοn Χριστό.

Με το διάταγμα της ανεξιθρησκίας ο Κων/νος έδωσε στους Χριστιανούς και σε όλους τους άλλους πλήρη ελευθερία να ακολουθούν τηn θρησκεία της εκλογής τους. Ευνόησε με κάθε τρόπο τους Χριστιανούς, τους έδωσε μεγάλες κρατικές θέσεις, παραχώρησε φορολογικές απαλλαγές και εξαίρεσε από την υποχρέωση της στράτευσης τους λειτουργούς της χριστιανικής εκκλησίας.

Αν και ο Κων/νος είχε κάνει τον χριστιανισμό επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας (325), τούτο έγινε επίσημα από τον Θεοδόσιο (378-395 ) ο οποίος έκανε υποχρεωτικό να είναι κανείς μέλος της «εκκλησίας».

Αυτό το γεγονός υπήρξε η μεγαλύτερη κατάρα που κτύπησε ποτέ την εκκλησία. Σκοπός του Χριστού ήταν και είναι να κατακτήσει τις ανθρώπινες καρδιές με καθαρά πνευματικά και ηθικά μέσα. Μέχρι τις μέρες του Κων/νου, η επιστροφή μιας ψυχής στον Χριστό ήταν κάτι προαιρετικό με γνήσια μεταβολή καρδιάς και ζωής. Τώρα όμως, η αναγκαστική και για λόγους σκοπιμότητας προσχώρηση στον χριστιανισμό γέμισε τις εκκλησίες με ανθρώπους χωρίς αναγέννηση.

Το αριστοκρατικό πνεύμα της Ρώμης διασκέλισε το κατώφλι της εκκλησίας. Η εκκλησία άλλαξε χαρακτήρα, έγινε πολιτικός οργανισμός, και πήρε πλέον τον κατήφορο. Είχε μπει πια στην περίοδο της μεγάλης αποστασίας. Είχε κατακτήσει την αυτοκρατορία, όπως νόμιζε, αλλά στην ουσία, η αυτοκρατορία είχε κατακτήσει την εκκλησία, μεταμορφώνοντάς την σε εικόνα του εαυτού της.

 

Τάδε λέγει ο έχων την ρομφαίαν την δίστομον την οξείαν

Ο Ιησούς αποκαλύπτεται σ’ αυτή την περίοδο της εκκλησίας σαν Αυτός που έχει την ρομφαία την δίστομη και την μυτερή, που δεν είναι τίποτε άλλο από τον λόγο του Θεού, που κρίνει το ψέμα και την αδικία.

Το λέει αυτό, γιατί τότε άρχισε να συμβιβάζεται ο λόγος του Χριστού με τις καλπάζουσες ειδωλολατρικές θεωρίες και φιλοσοφίες οι οποίες άρχισαν να συμπεριλαμβάνονται στο «πιστεύω της εκκλησίας» (Εβρ.γ:12). Η περίοδος λοιπόν αυτή έχει να κάνει με τον λόγο του Θεού.

Ο Ιησούς λέει ότι θα έρθει και θα πολεμήσει αυτά τα ψεύδη με τη μάχαιρα του λόγου Του, τον αληθινό λόγο του Θεού, που εξέρχεται από το στόμα Του. Η μάχαιρα αυτή θα διαχωρίσει αυτό που είναι του Πνεύματος, απ’ το ψέμα του Σατανά. Είναι ο καιρός των μεγάλων «θεολογικών συζητήσεων» και της κατάρρευσης της εκκλησίας μέσα στα είδωλα. Είναι η περίοδος που ο διάβολος ντυμένος θεολόγος, μπήκε μέσα στην εκκλησία και την κατέστρεψε από μέσα.

 

Ιστορία της Περγάμου

Στην αρχαιότητα ήταν η ακρόπολη της Τροίας. Μέχρι το 2^ο αιώνα ήταν πολιτική πρωτεύουσα της Ασίας. Δεν ήταν κύρια εμπορική πόλη. Ήταν γεμάτη από ειδωλολατρία γιατί συναγωνιζόταν την Έφεσο και το ναό της.

Είχε ναό σχεδόν για κάθε μεγάλο θεό και ήταν τόπος όπου πολλοί προσκυνητές έφταναν κάθε χρόνο για να προσκυνήσουν. Ήταν ο κύριος τόπος λατρείας του αυτοκράτορα, ο οποίος ήταν υποχρεωτικό να λατρεύεται σαν θεός. Άρνηση των Χριστιανών να συμμορφωθούν, αποτελούσε έγκλημα και μπορούσε να έχει σαν αποτέλεσμα τον θάνατο. Επίσης υπήρχε ένας μεγάλος βωμός του Δία και ακόμη ο περίφημος ναός του Ασκληπιού, θεού της ιατρικής, που τον λάτρευαν με την μορφή ενός φιδιού. Για την λατρεία του, ερχόταν προσκυνητές απ’ όλη την αυτοκρατορία.

Βρίσκουμε ακόμα ότι ο Σατανάς πήρε την έδρα του από τη Βαβυλώνα και την μετέφερε στην Πέργαμο, έτσι ώστε όλες οι Βαβυλωνιακές λατρείες και φιλοσοφίες φώλιασαν εκεί.

Είχε την δεύτερη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου μετά την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο Μάρκος Αντώνιος πήρε όλους του τόμους της βιβλιοθήκης της Περγάμου και τους μετέφερε στην Αίγυπτο σαν δώρο στην Κλεοπάτρα. Ήταν η εστία ενός πανεπιστημίου ιατρικής και επιστήμης. Χρησιμοποιούσαν πολύ τα μάγια και τις βασκανίες. Παρήγαγε αρωματικά, βάλσαμο, κεραμικά και χαλιά.

Η περγαμηνή - γραφική ύλη - πολύ ανώτερη από τον Αιγυπτιακό πάπυρο γιατί ήταν από δέρματα ζώων ειδικά κατεργασμένα για γραφή - εφευρέθηκε εκεί, από την οποία πήρε και το όνομά της. Την εφεύρεση της περγαμηνής την επέβαλε η ανάγκη που προέκυψε ύστερα από την απόφαση του βασιλιά της Αιγύπτου, ο οποίος φθονώντας την φιλολογική φήμη της Περγάμου, απαγόρευσε την εξαγωγή παπύρου στην Πέργαμο.

Η λατρεία του Ασκληπιού στην Πέργαμο ήρθε από την Επίδαυρο τον 3^ο π.Χ. αιώνα από κάποιον Αρχίαν ο οποίος ίδρυσε το πρώτο Ασκληπιείο εκεί, μεταφέροντας από την Επίδαυρο τον απαραίτητο όφη, που ήταν το ιερό σύμβολο του θεού.

Οι όφεις ήταν απαραίτητοι όπου ιδρυόταν ένα Ασκληπιείο για τη λατρεία. Το έμβλημα του όφη που είναι τυλιγμένος σε ένα ραβδί ήταν το κατ’ εξοχήν σύμβολο του Ασκληπιού και σήμερα χρησιμοποιείται από το Ηνωμένα Έθνη (θεραπεία των εθνών) και από τον ιατρικό σύλλογο.

 

Αποκάλυψη β:13 Οίδα που κατοικείς, όπου ο θρόνος του Σατανά, και κρατείς το όνομά μου, και ουκ ηρνήσω την πίστην μου και εν ταις ημέραις Αντιπάς ο μάρτυς μου ο πιστός μου, ός απεκτάνθη παρ’ υμίν, όπου ο Σατανάς κατοικεί.

 

Εδώ αναφέρεται κύρια στην λατρεία του όφη του Ασκληπιού. Ο όφης είναι σύμβολο του Σατανά.

Ο θρόνος του Σατανά ήταν η ειδωλολατρία που υπήρχε κι ότι ο Σατανάς στο πρόσωπο των αυτοκρατόρων έστησε τον θρόνο του μέσα στην εκκλησία κι έγινε εκκλησιαστικός ηγέτης (Εκκλησιαστική ιστορία Β. Στεφανίδη, παργρ.11 «Σχέσεις εκκλησίας και πολιτείας» σελ.149).

Η εκκλησία ξέφυγε από την απλότητά της. Ο Χριστός άφησε στην εκκλησία τα 5 χαρίσματα της διακονίας. Μ’ αυτά τα υπουργήματα σύμφωνα με τον λόγο του Θεού, όσο κι αν μεγαλώσει η εκκλησία, μπορεί να εξυπηρετηθεί. Όλοι οι πιστοί στην Καινή Διαθήκη είναι ιερείς του Κυρίου, γεμάτοι με την χάρη και το Πνεύμα του Θεού, και από αυτούς ο Θεός εκλέγει και χρίει αποστόλους, προφήτες ευαγγελιστές, ποιμένες, δασκάλους και διακόνους (Α’ Τιμ.γ:12-13).

Δεν υπήρχε ειδικό ιερατείο, ο κλήρος. Οι άνθρωποι όμως ξέφυγαν απ’ αυτή την απλότητα και άρχισαν να ανεβάζουν τους εαυτούς τους ψηλότερα από άλλους.

Σε μια πόλη αν ήταν μεγάλη, μπορούσαν να υπάρχουν περισσότερες από μια εκκλησίες ανάλογα με το πλήθος των πιστών και μια από αυτές τις εκκλησίες οπωσδήποτε θα ήταν η πρώτη, η μαμά εκκλησία. Τον καιρό των αποστόλων δεν υπήρχε καμία ιδιαίτερη επιρροή από την μια εκκλησία στην άλλη, πέρα από του ότι υπήρχε η αγάπη, η αμοιβαία αλληλεγγύη, η κατανόηση, η αδελφότητα και η συνεννόηση στα πράγματα του Θεού.

Στα γύρω χωριά μπορεί να ήταν κι άλλες εκκλησίες οι οποίες ξεκίνησαν από τις εκκλησίες της πόλης και να υπήρχαν επίσκοποι που δεν είναι άλλοι από τους πρεσβυτέρους των εκκλησιών και ιδιαίτερα τους ποιμένες.

Οι επίσκοποι που βρισκόταν στην χώρα, ονομαζόταν χωροεπίσκοποι και δεν υπήρχε καμία διάκριση μεταξύ του επισκόπου της πόλης και του χωροεπισκόπου. Όμως όπως βλέπουμε από την ιστορία (Β. Στεφανίδης ΕΚΚΛ.ΙΣΤΟΡΙΑ «ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΙΣ» Σελ.99) οι επίσκοποι των πόλεων άρχισαν να βλέπουν σε ιδιαίτερες εξουσίες για τους εαυτούς τους, πράγμα που έκανε τους χωροεπισκόπους ν’ αντιδράσουν.

Έτσι, άρχισαν να υπάρχουν τίτλοι και αξιώματα (Μητροπολίτης, Αρχιεπίσκοπος) όροι, που δεν υπάρχουν μέσα στον λόγο του Θεού.

Στην περίοδο που εξετάζουμε, έγιναν οι Οικουμενικοί σύνοδοι για τις οποίες κόπτονται πολλοί ότι υπήρχε πνεύμα αδελφοσύνης και ότι το Πνεύμα το Άγιο οδηγούσε τους συνέδρους στο να παίρνουν τις αποφάσεις τους και έτσι έχουμε το «Σύμβολο της πίστης» και όλα τα δόγματα που υπάρχουν σήμερα. Η ιστορία όμως έχει τελείως διαφορετική γνώμη.

 

και κρατείς το όνομά μου

Αν ρίξουμε μια ματιά στην εκκλησιαστική ιστορία αυτών των χρόνων βρίσκουμε ότι είναι υποτυπώδης γιατί όλοι αυτοί που εθεωρούντο από την καθολική εκκλησία ως αιρετικοί διωκόταν και τα συγγράμματα τους καίγονταν. Έτσι έχουν μείνει μόνο της μιας πλευράς και ότι ξέρουμε για τους «αντιφρονούντες» είναι πλύση εγκεφάλου από τους εχθρούς τους.

Σποραδικά υπάρχουν μερικές ακτίνες που μας επιτρέπουν να δούμε ότι υπήρχαν πολλοί πιστοί που δεν ενέδωσαν στον Καθολικισμό, την πνευματική καταστροφή της εκκλησίας. Δεν συμβιβάστηκαν με τις καινούριες θεωρίες περί τριάδας προσώπων, νηπιοβαπτισμούς, προσκύνηση εικόνων, ξεχωριστό ιερατείο - τον κλήρο - προσκύνηση της μητέρας του Χριστού, εορτολόγια κτλ.

Υπήρχαν ακόμη εκείνοι που γνώριζαν το όνομα του Ιησού και που παρουσίασαν τρομερή αντίσταση γιατί αυτοί λέει η ιστορία ήταν οι πτωχοί και αμαθείς, ο πολύς λαός, όπως λέει ο Τερτυλλιανός (Εκκλ.Ιστ.Β.Στεφανίδη «Το τριαδικό δόγμα» σελ.166)

Ο απλός λαός ήξερε το όνομα του Ιησού, ήξερε τι σημαίνει «Άκουε Ισραήλ Κύριος ο Θεός ημών είναι είς Κύριος».

Αντίθετα με τους μορφωμένους «νονούς» των χριστιανικών δογμάτων της εποχής εκείνης που στόχος τους ήταν να αναμείξουν την εκκλησία με τις φιλοσοφίες του Πλάτωνα, των Βραχμάνων, των Αιγυπτίων, και των Περσών, και οι οποίοι ονόμασαν τους απλούς αυτούς χριστιανούς «Μοναρχιανούς», γιατί πίστευαν μόνο σε μία αρχή και όχι σε πολλές όπως οι «επιφανείς» της εποχής εκείνης «πατέρες της εκκλησίας» και οι ειδωλολάτρες που τους επηρέαζαν.

Για να νικηθεί αυτή η μάζα των πιστών πέρασε αρκετό χρονικό διάστημα. Όμως ο Ιησούς τους λέει «κρατείς το όνομά μου και ουκ αρνήσω την πίστιν μου» που σημαίνει ότι οι άλλοι την αρνήθηκαν, τόσο την πίστη όσο και το όνομα. Όταν κι αυτοί έπαψαν να υπάρχουν, η εκκλησία μπήκε στους σκοτεινούς αιώνες. Το φύραμα έγινε ένζυμο.

 

και ουκ ηρνήσω την πίστην μου και εν ταις ημέραις Αντιπάς ο μάρτυς μου ο πιστός μου, απεκτάνθη παρ’ υμίν, όπου ο Σατανάς κατοικεί

Η παράδοση λέει ότι το 90-96 μ.Χ. υπήρχε στην Πέργαμο κάποιος Αντιπάς ο οποίος μαρτύρησε με πολύ φρικτά βασανιστήρια, αφού τον έψησαν μέσα σ’ ένα μπρούτζινο βαρέλι.

ΑΝΤΙ-ΠΑΣ σημαίνει αυτός που είναι εναντίον πάντων. Αυτός λοιπόν ο μάρτυρας του Ιησού βρήκε ότι για να βαδίσει στον δρόμο Του, για να κρατήσει την πίστη και το όνομά Του, έπρεπε να σταθεί εναντίον όλων (Εφεσ.ς:13).

«παρ’ υμίν». Ο μάρτυρας αυτός σκοτώθηκε «παρ’ υμίν» που σημαίνει κοντά σας. Αν σκοτώθηκε κοντά τους κι ο Αντιπάς ήταν εναντίον όλων, τότε γιατί σκοτώθηκε μόνο εκείνος και όχι και οι υπόλοιποι;

Είναι ευνόητο ότι ο Αντιπάς πρέπει να ήταν και εναντίον της Περγαμίας των τότε χριστιανών, εναντίον κάθε συμβιβασμού, οπότε ήταν και εναντίον αυτών, γι’ αυτό και μαρτύρησε μόνος.

Ο Αντιπάς δεν πρέπει να αναφέρεται σ’ ένα άτομο μόνο, αλλά σε όλους τους πιστούς που κρατούν την πίστη και το όνομα του ΙΗΣΟΥ, χωρίς να κάνουν συμβιβασμούς στο λόγο του Θεού.

 

Αποκάλυψη β:14 αλλ’ έχω κατά σου ολίγα, ότι έχεις εκεί κρατούντας την διδαχήν Βαλαάμ, ός εδίδασκεν τω Βαλάκ βαλείν σκάνδαλον ενώπιον των υιών Ισραήλ, φαγείν ειδωλόθυτα και πορνεύσαι.

 

Η ιστορία του Βαλαάμ με τον Βαλάκ βρίσκεται στους Αριθ.κε:1-9 και αναφέρει ότι ο Ισραήλ εξαπατήθηκε από τον Βαλάκ βασιλιά του Μωάβ δια μέσου του φιλοχρήματου προφήτη Βαλαάμ και πόρνευσε με τις γυναίκες των Μωαβιτών. Παρασύρθηκε στην αμαρτωλή προσκύνηση του Βάαλ και σαν αποτέλεσμα 24.000 Ισραηλιτών έπεσαν από μια πληγή.

Στην Π.Δ. δεν βλέπουμε πώς ο Βαλαάμ συμβούλεψε τον Βαλάκ να βάλει πρόσκομμα στους Ισραηλίτες, όμως μας το λέει εδώ ο Ιησούς δίνοντάς μας αποκάλυψη στην ιστορία αυτή.

Με λίγα λόγια, η ιστορία είναι ότι ο Βαλάκ, βασιλιάς των Μωαβιτών, φοβούμενος μήπως οι Ισραηλίτες του επιτεθούν, παρακάλεσε με πολλά δώρα τον Βαλαάμ ο οποίος ήταν προφήτης του Θεού (δεν είχε την πληρότητα της αποκάλυψης του Θεού σε όλα τα πράγματα, γιατί τον βλέπουμε να μαντεύει) να  τους καταραστεί ώστε ο Θεός να τους πατάξει.

Βέβαια όσες φορές κι αν προσπάθησε ο Βαλαάμ, το Πνεύμα του Θεού δεν του επέτρεπε. Τελικά, όπως μας φανέρωσε εδώ ο Ιησούς, ο Βαλαάμ συμβούλεψε τον Βαλάκ ότι αν κατορθώσει να κάνει τους Ισραηλίτες να αμαρτήσουν στον Θεό, τότε Εκείνος θα τους ξεχνούσε.

Ο Βαλάκ ακολουθεί τη συμβουλή του Βαλαάμ και πράγματι ο Θεός θύμωσε μαζί τους και πάταξε 24.000. Αυτή λοιπόν η διδαχή του Βαλαάμ έχει να κάνει με την εξαπάτηση του λαού του Θεού ώστε να αμαρτήσουν και να τους ξεχάσει ο Θεός.

Βλέπουμε σ’ αυτή την εκκλησιαστική περίοδο ότι υπήρχαν αποστάτες, ψεύτικοι και κίβδηλοι χριστιανοί, οι οποίοι δίδασκαν τον Βαλάκ, που εδώ αντιπροσωπεύει τους πολιτικούς ηγέτες (ο Βαλάκ ήταν βασιλιάς).

Ο Κων/νος ήταν ο Βαλάκ που έβαλε πρόσκομμα στο λαό του Θεού με το να τους αναμίξει με το είδωλα κάνοντάς τους να πορνεύσουν (Ιερ.γ:9 & β:27) μ’ αυτά.

Έφερε μέσα στην εκκλησία την λατρεία του Ήλιου και της Αστάρτης, τα Σατουρνάλια που ήταν η λατρεία του Κρόνου. Έτσι, η παλιά Βαβυλώνα άρχισε να ζει μέσα στην εκκλησία. Όταν εξέδωσε ο Κων/νος το διάταγμα της ανεξιθρησκίας, είπε ότι οι Χριστιανοί δεν θα διώκονται κι ότι μπορούσαν όλοι να γίνουν Χριστιανοί. Τον καιρό του Θεοδόσιου του «μεγάλου» τα πράγματα ανεστράφησαν και οι «χριστιανοί» σκότωναν τους ειδωλολάτρες.

Ο Κων/νος χάριζε χρυσά φλουριά και 2 φορεσιές σε όποιον γινόταν χριστιανός. Έτσι, πλήθη ειδωλολατρών άλλαξαν πινακίδες και έγιναν «χριστιανοί».

Η χριστιανοσύνη παντρεύτηκε με άλλους συζύγους, αυτούς που έφεραν μαζί τους όλες αυτές τις ειδωλολατρίες. Πολλοί Χριστιανοί αυτή την περίοδο, για να διαμαρτυρηθούν γι’ αυτή την κατάσταση, άρχισαν να φεύγουν από τις πόλεις για να μείνουν μόνοι τους μακριά απ’ όλα αυτά.

Κάποιος έκανε την αρχή, μετά ακολούθησαν κι άλλοι κι έτσι σχηματίστηκαν μικρές κοινωνίες πιστών. Όμως οι «δεσπότες» και οι «μητροπολίτες» θέλανε να έχουν κι αυτούς κάτω από τον έλεγχό τους, και πήγαν και τους έβαλαν νόμους. Κι αν κάποιοι δεν υπάκουαν, καλούσαν συνόδους και αποφάσιζαν να στείλουν στρατό για να επιβάλει την τάξη.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών: Η σημερινή κατάσταση!!! Σήμερα, όλοι αυτοί νομίζουν ότι πιστεύουν, ότι μιλάνε για το Ευαγγέλιο, αλλά αφού ο Χριστός δεν υπάρχει στην καρδιά τους, δεν ξέρουν τι λέει ο λόγος του Θεού.

Ο διάβολος έσπειρε τον σπόρο του τότε, και σήμερα εμείς θερίζουμε τους καρπούς. Εμείς τώρα πρέπει να κάνουμε ένα τεράστιο άλμα προς τα πίσω για να πάμε στις ρίζες μας, εκεί που σταμάτησε η εκκλησία των διωγμών.

Γιατί το έκανε αυτό ο Κων/νος; Το έκανε για να διατηρήσει την ενότητα της αυτοκρατορίας του. Δεν τον ενδιέφερε ο Ιησούς ή η διδασκαλία της Αγίας Γραφής. Ο ίδιος όταν παραστάθηκε στην πρώτη οικουμενική σύνοδο ήταν τελείως ανίδεος και άσχετος με τη θεολογία της Γραφής.

Γιατί ο Κων/νος χρησιμοποίησε τους άνδρες της εκκλησίας; Γιατί έβλεπε τη δίψα και τη μανία που είχαν να κερδίσουν τον έλεγχο και την εξουσία επάνω στην εκκλησία ώστε να μπορούν να διοικούν άνετα και μάλιστα με τη βοήθεια της πολιτικής εξουσίας.

Βρίσκουμε ακόμη ότι τον καιρό εκείνο υπήρχε ανάμεσά τους η συμπεριφορά των Νικολαϊτών, οι οποίοι όπως είδαμε και θα δούμε παρακάτω πίστευαν ότι μπορούσαν να αμαρτάνουν ελεύθερα.

Νόμιζαν ότι με τη χάρη του Θεού είχαν την συγχώρεση. Πολλοί από αυτούς ήταν κάποτε πιστοί και αφιερωμένοι άνθρωποι του Θεού, που όμως αποστάτησαν και συμβιβάστηκαν με τις νέες φιλοσοφίες των ειδώλων για να αποκτήσουν δόξα και επιρροή.