Α.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Το τρίτο βιβλίο του Μωυσή, το Λευιτικό, έχει
πάρει τ’ όνομα του από τους Λευίτες, οι οποίοι ήταν η φυλή των ιερέων στο λαό
Ισραήλ. Το βιβλίο αυτό είναι βασικά η καταγραφή των νόμων που αφορούν στους
Λευίτες και την υπηρεσία τους.
Β. ΘΕΜΑ
Η κεντρική ιδέα του Λευιτικού είναι η
λατρεία. Μας λέει πώς ένας λυτρωμένος λαός μπορεί να πλησιάσει τον Άγιο Θεό στη
λατρεία και πώς η κοινωνία που δημιουργείται μ’ αυτό τον τρόπο ανάμεσα τους
μπορεί να διατηρηθεί. Το μήνυμα του βιβλίου είναι δυνατό και καθαρό: Η πρόσβαση
προς το Θεό είναι μόνο δια του αίματος κι αυτή η προσέγγιση που επιτυγχάνεται
με τον Άγιο Θεό απαιτεί αγιασμό απ’ τη μεριά του λατρευτή.
Το βιβλίο αυτό έχει επίσης ένα πρακτικό
σκοπό. Αυτός ο θείος κώδικας νόμων είχε σκοπό να ξεχωρίσει τον Ισραήλ από τα
υπόλοιπα έθνη. Αυτός ο ξεχωρισμός επηρέασε τον Ισραήλ πνευματικά, ηθικά,
διανοητικά και φυσικά. Έπρεπε να είναι ένα άγιο ή ξεχωρισμένο έθνος, αφιερωμένο
στην υπηρεσία του μόνου αληθινού Θεού.
Γ.
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Το Λευιτικό καλύπτει ένα μήνα περίπου.
Ασχολείται πολύ λίγο με την πορεία του λαού Ισραήλ προς τη γη Χαναάν. Από μία
άποψη, το Λευιτικό μπορεί να θεωρηθεί σαν παρένθεση στο δράμα του Μωϋσή καθώς
οδηγούσε το λαό Ισραήλ στη γη της επαγγελίας. Ωστόσο, αυτό το γεγονός δεν ελαττώνει
καθόλου την αξία του.
Δ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Οι
νόμοι που αφορούν στις θυσίες (Κεφ.α- ζ)
Οι θυσίες των Λευιτών είναι τύποι της μιας
θυσίας του Ιησού Χριστού. Η θυσία Του ήταν τόσο τέλεια που καμία θυσία δεν ήταν
σε θέση να σταθεί επάξια ή να τη μιμηθεί. Ο Θεός όρισε πέντε είδη θυσιών που
έπρεπε να προσφέρονται. Τα τρία ήταν εθελοντικά ενώ τα δύο ήταν υποχρεωτικά.
Το ολοκαύτωμα ήταν μία εθελοντική
θυσία εις “οσμή ευωδίας”, η οποία φανέρωνε την τέλεια αφιέρωση στον Γιάχβε. Η
προσφορά αυτή μπορούσε να είναι από τα κτήνη, τους βόες, τα πρόβατα ή τα πτηνά
του λαού, ανάλογα με το τί είχε ο καθένας.
Η ειρηνική θυσία φανέρωνε κοινωνία με το Θεό ή συμφιλίωση. Σ’
αυτήν, αυτός που θυσίαζε και ο ιερέας έτρωγαν από την εθελοντική προσφορά.
Η εξ αλφίτων προσφορά ήταν η τρίτη εθελοντική ή “οσμή ευωδίας”
θυσία. Αποτελούνταν από τρόφιμα - αλεύρι, γλυκά ή σιτηρά - κι ήταν ένα δώρο
στον Κύριο σε αναγνώριση της αγαθότητάς Του.
Η προσφορά περί αμαρτίας ήταν υποχρεωτική.
‘Εκφραζε λύπη για την αμαρτία και επιθυμία για συγχώρηση και καθαρισμό.
Η περί ανομίας προσφορά ήταν επίσης υποχρεωτική
και αφορούσε ανομίες που απαιτούσαν αποκατάσταση.
Παρόλο που ο προσφέρων έπρεπε να φέρει τη
θυσία ή την προσφορά, ο ιερέας είχε συγκεκριμένα καθήκοντα σε σχέση μ’ αυτές
τις πέντε θυσίες. Έπρεπε να ραντίσει το αίμα από το ολοκαύτωμα και την προσφορά
περί αμαρτίας και περί ανομίας πάνω στο θυσιαστήριο. Έπρεπε ακόμα να προσφέρει
μία χούφτα από την εξ αλφίτων προσφορά στο θυσιαστήριο και να σηκώσει κινώντας
το στήθος και τον ώμο της ειρηνικής προσφοράς μπροστά στον Κύριο.
Γι’ αυτή την υπηρεσία του, ο ιερέας έπαιρνε
πάντοτε ένα μέρος της θυσίας. Κρατούσε το δέρμα του ολοκαυτώματος ενώ το
υπόλοιπο καιγόταν. Έπαιρνε ακόμα ένα μέρος από τις προσφορές περί αμαρτίας και
περί ανομίας. Κρατούσε το υπόλοιπο της εξ αλφίτων προσφοράς και τον ώμο
(δύναμη) και το στήθος (αγάπη) της ειρηνικής προσφοράς. Ωστόσο, ο ιερέας ποτέ
δεν έπαιρνε αυτό που του ανήκε, πριν να προσφέρει στο Θεό ότι ήταν δικό Του. Το
μέρος του Θεού ερχόταν πρώτο και καιγόταν πάντοτε ώστε κανείς άλλος να μην
μπορεί να το πάρει. Ο λατρευτής έπαιρνε μέρος μόνο στην ειρηνική προσφορά, κατά
την οποία ο Θεός, ο ιερέας και ο λαός χαιρόταν όλοι μαζί.
2.
Νόμοι που αφορούν την ιεροσύνη (Κεφ. η-ι)
Ο Θεός έκλεξε τον Ισραήλ να είναι ένα άγιο
έθνος, ξεχωρισμένο γι’ Αυτόν. Εφόσον οι ιερείς ήταν οι πνευματικοί ηγέτες των
Ισραηλιτών, ο Θεός τους έδωσε συγκεκριμένους νόμους που αφορούσαν αυτούς και το
ρόλο τους. Το κεφ.ι’ αναφέρεται στην αποτυχία του Ναδάβ και Αβδιού, οι οποίοι
παρέβησαν αυτούς τους ιερατικούς νόμους και στη θεία κρίση που ήρθε επάνω τους.
3.
Νόμοι που αφορούν την αγιότητα (Κεφ.ια-κβ)
Ο αγιασμός του λαού Ισραήλ ήταν ένα ζωτικό
μέρος της καθημερινής τους ζωής. Οι νόμοι που ο Θεός τους έδωσε αφορούσαν στην
τροφή, τα σώματα, τα σπίτια, τις συνήθειες, τη λατρεία, τα ήθη και τα έθιμα
τους καθώς και τα ρούχα τους.
4.
Νόμοι που αφορούν τις γιορτές (Κεφ.κγ΄, κδ΄)
Οι γιορτές ήταν ημέρες κοινωνίας, αγαλλίασης
και αυτοεξέτασης για τους Ισραηλίτες, ενώ παράλληλα αποτελούν τύπους τις
χριστιανικής μας ζωής. Το μέρος του νόμου που ασχολείται με τις γιορτές αρχίζει
με την προτροπή της φύλαξης της ημέρας του Σαββάτου.
Το Πάσχα γιορταζόταν το
πέρασμα του εξολοθρευτή αγγέλου από τα σπίτια των Ισραηλιτών και η απελευθέρωσή
τους από τη δουλεία της Αιγύπτου. Επειδή το δικό μας Πάσχα είναι ο Χριστός,
είμαστε ελεύθεροι από τη δουλεία της αμαρτίας και την ποινή του θανάτου.
Η εορτή των Αζύμων ήταν μετά το Πάσχα.
Κατά τη διάρκεια των επτά ημερών της γιορτής δεν έπρεπε να μείνει ούτε ίχνος
ζύμης μέσα στα σπίτια των Ισραηλιτών. Έπρεπε να αφαιρεθεί την ημέρα της
Ετοιμασίας, η οποία ήταν μία μέρα πριν από το Πάσχα. Αυτή η γιορτή συμβολίζει
τον αποχωρισμό.
Η εορτή των Πρωτογεννημάτων ακολουθούσε τις άλλες γιορτές. Στη διάρκειά της, σήκωναν
και κινούσαν μπροστά στον Κύριο ένα δράγμα των Πρωτογεννημάτων από τους αγρούς.
Δεν έπρεπε να θερίσουν κανένα καρπό μέχρι να κάνουν αυτό μπροστά στο Θεό,
πράγμα που φανέρωνε την αφιέρωση. Στην Α’ Κορ.ιε:20 διαβάζουμε ότι ο Χριστός έγινε
αρχή των Πρωτογεννημάτων για αυτούς που έχουν κοιμηθεί χάρις στην ανάσταση Του.
Η εορτή της Πεντηκοστής γιορταζόταν πενήντα
μέρες μετά την εορτή των Πρωτογεννημάτων. Στη διάρκεια της δύο καρβέλια με ζύμη
κινούνταν και προσφερόταν στον Κύριο. Ο Χριστός το Πρωτογέννημα μας φανέρωσε
τον Εαυτό Του για σαράντα ημέρες. Τις επόμενες δέκα οι μαθητές βρίσκονταν στο
Ανώγειο για προσευχή. Την πεντηκοστή ημέρα, έγεινε η έκχυση του Αγίου Πνεύματος.
Οι τέσσερις πρώτες γιορτές έχουν εκπληρωθεί ιστορικά στο
πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Οι τρεις επόμενες είναι προφητικές και πρόκειται να
εκπληρωθούν στο μέλλον.
Η εορτή των Σαλπίγγων (κγ:23-25) είναι
προφητική της σύναξης όλου του λαού του Θεού. Δες επίσης Ησ.κζ:13, Α΄Κορ.ιε:22,
Ματθ.κδ:31, Αποκ.ια:15.
Η Εξιλέωση (κγ:27-32) ήταν
νηστεία περισσότερο παρά γιορτή. Αυτή τη μέρα ο αρχιερέας έμπαινε στα Αγια των
Αγίων με αίμα για να γίνει άφεση των αμαρτιών του λαού. Έβγαζε την αρχιερατική
στολή του και φορούσε ένα απλό λευκό ένδυμα. Αυτό γινόταν μια φορά το χρόνο κι
είναι τύπος του Χριστού που εισήλθε στα ουράνια με το αίμα Του προκειμένου να
γίνει αιώνια άφεση για τις αμαρτίες μας.
Την ημέρα της Εξιλέωσης χρειάζονταν δύο
ερίφια, από τα οποία το ένα σφαζόταν. Ενώ ομολογούσε τις αμαρτίες του λαού, ο
αρχιερέας έχοντας τα χέρια πάνω στο άλλο, το έστελνε σαν αποδιοπομπαίο τράγο
έξω στην έρημο. Το πρώτο ερίφιο είναι τύπος του Χριστού που πλήρωσε το μισθό
για τις αμαρτίες μας, ενώ το δεύτερο συμβολίζει την εξάλειψη των αμαρτιών μας,
τις οποίες ο Θεός δεν θυμάται πια.
Η εορτή της Σκηνοπηγίας (κγ:33-44) ήταν
υπενθύμιση των ημερών που οι Ισραηλίτες ζούσαν σε σκηνές μετά την αναχώρηση
τους από την Αίγυπτο. Στη διάρκεια των οχτώ ημερών του εορτασμού, που ήταν η
μεγαλύτερη απ’ όλες τις γιορτές, ο λαός έβγαινε από τα σπίτια του και κατοικούσε
σε σκηνές.
Πριν προχωρήσουμε στη μελέτη μας, θα θέλαμε
να αναφέρουμε τη σχέση που συνδέει τις γιορτές μεταξύ τους και τη σημασία που
έχουν για εμάς. Ακριβώς επειδή η εξιλέωση ήταν ημέρα νηστείας δεν αναφέρεται παρακάτω:
·
Το
Πάσχα - η Σταύρωση
·
Η
εορτή των Αζύμων - Αποχωρισμός
·
Η
εορτή των πρώτων καρπών - η Ανάσταση
·
Η
Πεντηκοστή - η έκχυση του Αγίου Πνεύματος
· Η
εορτή των Σαλπίγγων - η Αρπαγή των ζωντανών κι η Ανάσταση των νεκρών αγίων
·
Η
Σκηνοπηγία - η αιώνια κατοικία μας στην παρουσία του Κυρίου μετά τη σύναξη
5.
Νόμοι που αφορούν τη γη (Κεφ.κε΄- κζ΄)
Το κεφ.κε΄ ασχολείται με το έτος της
αφέσεως, το οποίο ήταν ένας χρόνος απελευθέρωσης για όλο το λαό. Ήταν το
πεντηκοστό έτος ξεκινώντας από την ημέρα της εξιλέωσης. Είχε σκοπό να εμποδίσει
τη συνεχιζόμενη υποδούλωση των φτωχών και τη συγκέντρωση του πλούτου από τους
πλούσιους και να διατηρήσει τη διάκριση σε φυλές καθώς και τις περιουσίες της
κάθε μιας. Αυτό το χρόνο η γη αφηνόταν να αναπαυτεί χωρίς να καλλιεργηθεί, όλα
τα χρέη παραγραφόταν, όλοι οι Εβραίοι σκλάβοι απελευθερώνονταν κι όλες οι
περιουσίες επιστρεφόταν στους αρχικούς τους κατόχους. (Δες κε:30 για την εξαίρεση
που γινόταν για τα σπίτια μέσα στις περιφραγμένες πόλεις.)
Το κεφ.κς’ μας υπενθυμίζει ότι οι ευλογίες
πάνω στον Ισραήλ - κι οι δικές μας - εξαρτώνται από την υπακοή (εδ.3). Η
τιμωρία και ο διασκορπισμός θα ήταν η ανταπόδοση της ανυπακοής. Παρ’ όλα αυτά,
ο Θεός υποσχέθηκε (εδ.44,45) ότι δεν θα ξεχνούσε ποτέ τον Ισραήλ, αλλά θα
θυμόταν πάντα τη διαθήκη Του (εδ.42).
Το κεφ. κζ’ αφορούσε τους όρκους.
