ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Ο Μαλαχίας είναι ο τελευταίος προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης που διακόνησε γύρω στο 400 π.Χ. Από την εποχή του Μαλαχία, μέχρι που ήρθε ο Χριστός, ο Θεός έπαψε να μιλάει στο λαό Του με προφήτες. Έχουμε δηλαδή 400 σιωπηλά χρόνια!

Όλο αυτό το διάστημα των 400 χρόνων, το θρησκευτικό κατεστημένο θέσπισε ένα σύστημα κανόνων που δεν είχε να κάνει τίποτα με το εκφρασμένο θέλημα του Θεού. Οι Φαρισαίοι, οι Γραμματείς και οι Νομικοί, οι άνθρωποι δηλαδή που κρατούσαν τη θρησκεία στα χέρια τους, είχαν παρασύρει το λαό έξω απ’ τη σωστή ερμηνεία του Νόμου και των Γραφών.

Στο Λουκά α:16 ο άγγελος μιλώντας στο Ζαχαρία, τον πατέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή, του λέει “Και πολλούς των υιών Ισραήλ θέλει επιστρέψει εις Κύριον τον Θεόν αυτών”, που σημαίνει ότι ο λαός Ισραήλ είχε απομακρυνθεί απ’ το Θεό κι ο Ιωάννης με το κήρυγμά του θα επέστρεφε πολλούς απ’ αυτούς στη σωστή λατρεία. Όταν ο λόγος του Θεού χάνεται, ο άνθρωπος δημιουργεί δικούς του νόμους για να βολεύεται.

Στο Μάρκο ζ:5 μπορούμε να δούμε πώς αυτό το κατεστημένο αντιμετώπισε τον Κύριο Ιησού όταν ξεκίνησε να κηρύττει τη βασιλεία των ουρανών: “έπειτα ερωτώσιν αυτόν οι Φαρισαίοι και οι γραμματείς, Διατί οι μαθηταί σου δεν περιπατούσι κατά την παράδοσιν των πρεσβυτέρων;”. Παράδοση των πρεσβυτέρων ήταν όλα αυτά που είχαν φτιάξει νομίζοντας ότι κάνουν το θέλημα του Θεού. Είχαν γεμίσει με ξερούς τύπους με αποτέλεσμα να χάσουν το Πνεύμα του Θεού και να μην μπορούν ν’ αναγνωρίσουν ποιος ήταν αυτός που ρωτούσαν. Είχαν μπροστά τους τον Βασιλιά των βασιλιάδων, τον Κύριο των κυρίων, το Θεό εν σαρκί και Τον ρωτούσαν διατί οι μαθηταί σου.....! Δεν μπορούσαν να Τον κατακρίνουν με το λόγο του Θεού και γι’ αυτό χρησιμοποίησαν τις ανθρώπινες παραδόσεις.

Όλα αυτά έγιναν σ’ ένα διάστημα 400 χρόνων! Από τότε που ο Χριστός έζησε και κήρυξε εδώ στη γη, μέχρι σήμερα, έχουν περάσει περίπου 2.000 χρόνια. Καταλαβαίνουμε λοιπόν τι μπορεί να έχει γίνει σ’ αυτό το διάστημα, ή μάλλον αυτό θα δούμε. Οι σημερινοί Φαρισαίοι, με την ίδια αναίδεια έρχονται να ρωτήσουν: “Γιατί δεν περπατάτε σύμφωνα με την παράδοσή μας; Γιατί δεν στολίζετε Χριστουγεννιάτικο δέντρο, γιατί δεν λέτε κάλαντα, γιατί δεν στέλνετε ευχετήριες χριστουγεννιάτικες κάρτες, γιατί δεν ανταλλάσσετε δώρα, γιατί δεν βοηθάτε τους φτωχούς μέρες που είναι;”

Η απάντηση έρχεται απ’ το στόμα του ίδιου του Ιησού Χριστού: “Ούτος ο λαός διά των χειλέων με τιμά, η δε καρδία αυτών μακράν απέχει απ’ εμού. Διότι αφήσαντες την εντολήν του Θεού, κρατείτε την παράδοσιν των ανθρώπων”.  

Αυτό το μήνα ο λαός μας θα τιμήσει και πάλι με το στόμα το Χριστό, αλλά η καρδιά απέχει πολύ απ’ Αυτόν. Και συνεχίζει ο Κύριος: “εις μάτην δε με σέβονται, διδάσκοντες διδασκαλίας, εντάλματα ανθρώπων” (Μάρκος ζ:7,8). Όλα αυτά είναι μάταια, δεν ωφελούν τίποτα γιατί τα σύστησαν άνθρωποι και όχι ο Θεός. Έχουμε λοιπόν απ’ τη μια μεριά την παράδοση, τα εντάλματα των ανθρώπων κι απ’ την άλλη το λόγο του Θεού. Ο Χριστός περιμένει απ’ τον καθένα μας τι απ’ τα δύο θ’ ακολουθήσει τελικά, τις παραδόσεις ή το λόγο Του. Ας ακούσουμε τι λέει ο Ιησούς και στο εδάφιο 13 του ίδιου βιβλίου: “ακυρούντες τον λόγον του Θεού χάριν της παραδόσεώς σας”.

Ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του σύγχρονου ημερολογίου εξακολουθεί να λέγεται Δεκέμβριος, δηλαδή δέκατος, διατηρώντας το αρχαίο του όνομα από το ρωμαϊκό ημερολόγιο στο οποίο ο χρόνος άρχιζε από το Μάρτιο κι όχι τον Ιανουάριο. Είναι μήνας γεμάτος “χριστιανικές” γιορτές και πλούσιος σε λαογραφικά έθιμα, τα οποία, έχουν καθαρή προχριστιανική προέλευση.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί Χριστιανοί δεν είναι πληροφορημένοι σωστά γύρω από τα πραγματικά γεγονότα. Ακόμη και χριστιανικά περιοδικά παρουσιάζουν πολλές φορές μια ανακριβή εικόνα των πραγμάτων.

Πλησιάζουν λοιπόν τα Χριστούγεννα κι ο καινούριος χρόνος, γι’ αυτό κι οι άνθρωποι ετοιμάζονται από τώρα να “γιορτάσουν”. Θα χρειαζόταν ολόκληρο λαογραφικό σύγγραμμα για ν’ απαριθμηθούν και να ερμηνευτούν όλα τα ειδωλολατρικά στοιχεία που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας, όμως υπάρχει πολύ πλούσια βιβλιογραφία γύρω από το θέμα, στην οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί ν’ ανατρέξει. Με την ευκαιρία όμως αυτή, χρησιμοποιώντας διάφορες εγκυκλοπαίδειες όπως του Πυρσού, τον Πάπυρο Λαρούς, αποκόμματα από περιοδικά, το βιβλίο “Οι δύο Βαβυλώνες”, τη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια “Κόσμος” του Κονταίου, τη λαογραφία του Κ. Ρωμαίου κ.α. θα κάνουμε μία ιστορική αναδρομή με σκοπό να μελετήσουμε την προέλευση όλων αυτών των εθίμων και των συνηθειών που συνδέονται μ’ αυτές τις “γιορτινές” μέρες.

Ξέροντας ότι η μόνη αλήθεια είναι ο λόγος του Θεού κι ότι η σωστή διδασκαλία για τον τρόπο ζωής και λατρείας των Χριστιανών δόθηκε από τους αποστόλους του Χριστού, θα δούμε τι μεσολάβησε στους αιώνες που ακολούθησαν και ποιες πρακτικές, ξένες με τη χριστιανική αλήθεια, εισέβαλαν κι επικράτησαν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι αυτό που ζούμε σήμερα, όλες αυτές οι παγανιστικές, ειδωλολατρικές δοξασίες και τελετουργίες να έχουν καθιερωθεί ως “χριστιανικές”, εκτοπίζοντας τελείως αυτά που οι πρώτοι χριστιανοί πίστευαν κι έκαναν, υπακούοντας στο λόγο του Θεού και μόνο σ’ αυτόν.

Η πρώτη Εκκλησία, όπως είναι γνωστό, δεν γιόρταζε τα Χριστούγεννα. Μέσα στη Χριστιανική Εκκλησία, μέχρι τον 3^ο αιώνα, ποτέ δεν έγινε λόγος για γιορτή Χριστουγέννων, η οποία καθιερώθηκε μετά τον 4^ο αι. ακριβώς επειδή οι ειδωλολάτρες γιόρταζαν αυτές τις μέρες τη γέννηση του γιου της Βαβυλώνιας “Βασίλισσας των Ουρανών”. Ο απώτερος σκοπός ήταν να πληθήνει ο αριθμός των δήθεν “πιστών” του χριστιανισμού με τον προσεταιρισμό των ειδωλολατρών. Αν ο Χριστός ήθελε να γιορτάζουμε τη γέννησή Του, δεν θα το έλεγε; Θα βλέπαμε τουλάχιστον μέσα στο βιβλίο των Πράξεων των αποστόλων - που περιγράφει τη ζωή της πρώτης εκκλησίας - κάποια αναφορά, όμως δεν υπάρχει πουθενά.

Οι δίκαιοι άνθρωποι μόχθησαν ν’ αναχαιτίσουν το ειδωλολατρικό κύμα που εισέβαλε στην εκκλησία αλλά, παρά τις προσπάθειές τους, συνεχίστηκε η αποστασία, ώσπου η Εκκλησία, μ’ εξαίρεση ένα μικρό υπόλοιπο, υποτάχθηκε στις ειδωλολατρικές δεισιδαιμονίες. Αυτή την περίοδο των συμβιβασμών και των συγχωνεύσεων ο Κύριος την καυτηριάζει σαν “Υπεργαμία”, περισσότεροι από ένα γάμοι, απ’ όπου προέρχεται και το όνομα αυτής της εκκλησιαστικής περιόδου, Πέργαμος (Αποκ.β:12-15). Η εκκλησία απομακρύνθηκε απ’ τον ένα άνδρα της το Νυμφίο Ιησού και προσκολλήθηκε σε πολλούς διαπράττοντας πνευματικές πορνείες. Είναι απόλυτα εξακριβωμένο και σίγουρο ότι τα Χριστούγεννα είναι ειδωλολατρική γιορτή. Η εποχή του έτους και οι τελετές με τις οποίες ακόμη γιορτάζονται, αποδεικνύουν την προέλευσή τους. Στην Αίγυπτο ο γιος της Ίσιδος, Ώρος, της Αιγύπτιας Βασίλισσας του ουρανού, γεννήθηκε αυτή την εποχή, του χειμερινού ηλιοστασίου. Το όνομα με το οποίο είναι γνωστά τα Χριστούγεννα στους Αγγλοσάξονες, “Γιούλε-ντέι”, (Yule Day) αποδεικνύει την βαβυλωνιακή προέλευσή τους, γιατί “Γιούλε” είναι το Χαλδαϊκό όνομα για το μωρό (βρέφος) ή παιδάκι. Η 25η Δεκεμβρίου ονομαζόταν από τους ειδωλολάτρες  Yule Day ή “Ημέρα του Βρέφους” και η νύχτα που προηγείτο ονομαζόταν “Νύχτα της μητέρας”. Όλα τα παραπάνω που συνέβαιναν πολύ πριν οι άνθρωποι αυτοί έρθουν σ’ επαφή με τον χριστιανισμό, αποδεικνύουν τον ειδωλολατρικό χαρακτήρα της γιορτής.

Η Σεμίραμις αυτοχρίσθηκε αρχιέρεια της Βαβυλωνιακής θρησκείας και θεωρήθηκε σαν ο μεσάζων μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Όταν ο γιος της, ο Θαμμούζ (στην Ελληνική μυθολογία ονομάζεται Άδωνις) έφτασε στη νεαρή ηλικία, σκοτώθηκε στο κυνήγι. Η Σεμίραμις τότε συγκέντρωσε ένα αριθμό από νεαρές παρθένες, οι οποίες έμειναν σε προσευχή και νηστεία για 40 ημέρες (από δω κρατάνε οι 40 μέρες νηστείας πριν τα Χριστούγεννα. Μέσα στο λόγο του Θεού πουθενά δεν βλέπουμε να ορίζονται σαραντάημερα νηστείας, εκτός απ’ αυτά που τηρούσαν οι Εβραίοι όταν είχαν πέσει στην ειδωλολατρία λατρεύοντας τον Θαμμούζ, τα οποία ο Θεός ονομάζει βδελύγματα (Ιεζεκιήλ η:13,14). Μετά απ’ αυτή την περίοδο, υποτίθεται ότι ο Θαμμούζ θα ανασταινόταν από τους νεκρούς με τη δύναμη της μητέρας του, της “Βασίλισσας των Ουρανών”. Αυτό το 40ήμερο προσευχής και νηστείας έγινε μία ετήσια συνήθεια σ’ όλο το Βαβυλωνιακό κράτος. Στο τέλος αυτής της περιόδου λάβαινε χώρα γιορτή προς τιμήν της Σεμίραμις και του Θαμμούζ. Στα γενέθλια του Θαμμούζ έστηναν αειθαλή δένδρα όπως έλατα σαν σύμβολα της αιώνιας ζωής και στα κλαδιά τους κρεμούσαν αφιερώματα και δώρα για τον γιο της Σεμίραμις.

Το χριστουγεννιάτικο δένδρο, το οποίο προέρχεται απ’ αυτό το δένδρο των γενεθλίων του Θαμμούζ ήταν διαδεδομένο στην ειδωλολατρική Ρώμη και την Αίγυπτο. Εκεί ήταν φοινικιά, ενώ στη Ρώμη ήταν έλατο. (Εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς τί κάνει όταν στολίζει “Χριστουγεννιάτικο” δέντρο. Βέβαια δημιουργείται ωραία ατμόσφαιρα.... είναι ωραία - λέει - ν’ ακούς το “Άγια νύχτα” το βράδυ δίπλα στο φωτισμένο δέντρο με το τζάκι αναμμένο κτλ, όμως ο διάβολος πάντα θέλει να παίζει με τα συναισθήματα των ανθρώπων. Ο Ιησούς κάποτε είπε στο Ιωάννης η:32: “θέλετε γνωρίσει την αλήθεια, και η αλήθεια θέλει σας ελευθερώσει. Αν θες να αισθανθείς όμορφα, πήγαινε κατευθείαν στο Χριστό, χωρίς δέντρα, χωρίς εικόνες, χωρίς μάταια πράγματα). Από το 18^ο αιώνα επικράτησε η χρήση του φωτισμένου χριστουγεννιάτικου δέντρου, η οποία γρήγορα γενικεύτηκε στην Ευρώπη. Οι Σάξονες χρησιμοποιούσαν κισσό και πρίνο, ενώ το γκι κατά το γιορτασμό είναι κελτικό υπόλειμμα. Τα θρησκευτικά δράματα με θέμα τη γέννηση του Χριστού αποτέλεσαν απ’ ενωρίς μέρος του γιορτασμού των Χριστουγέννων ενώ τα θρησκευτικά τραγούδια έκαναν την εμφάνισή τους τον 13^ο αι. Η αναπαράσταση της φάτνης, η οποία συνηθίζεται στους ρωμαιοκαθολικούς ναούς, λέγεται πως οφείλεται στον Αγ.  Φραγκίσκο της Ασίζης. Η αποστολή ευχετήριων καρτών άρχισε να γίνεται από τα μέσα του 19^ου αιώνα.

Το γιορτινό καθεστώς των Χριστουγέννων έχει το ακριβές αντίγραφό του στη “Γιορτή του Μεθυσιού” της Βαβυλώνας και όλοι σχεδόν οι λατρευτικοί τύποι και οι συνήθειες που τηρούνται από τους “χριστιανούς” αυτές τις μέρες προήλθαν απ’ την ίδια εκείνη περιοχή. Αυτές τις μέρες οι Βαβυλώνιοι γιόρταζαν τα γενέθλια του γιου της Σεμίραμις, του Θαμμούζ, ο οποίος θεωρείτο η ενσάρκωση του θεού Ήλιου ή Βάαλ. Τα κεριά και οι λαμπάδες που ανάβονται αυτές τις μέρες, τα οποία διατηρούνται αναμμένα όσο διαρκεί η γιορταστική περίοδος (πρβλ. το στολισμό της αγοράς και των δρόμων με φώτα και λαμπιόνια καθώς και τα φωτάκια στο στολισμένο δέντρο) τα άναβαν οι ειδωλολάτρες την παραμονή της γιορτής του Βαβυλώνιου θεού για να τον τιμήσουν.  

Η ίδια γιορτή πέρασε και στην αρχαία Ρώμη σαν Σατουρνάλια κι εμπλουτίστηκε με κάποιους ιδιαίτερους τρόπους εορτασμού. Τις μέρες που διαρκούσε επιτρεπόταν κάθε ελευθεριότητα, χαλάρωναν όλοι οι φραγμοί κι επικρατούσαν τα μεθύσια και τα ξεφαντώματα. Οι σκλάβοι είχαν προσωρινή ελευθερία κι επιτρεπόταν κάθε είδους ακολασία με τους κυρίους τους. Ήταν, μάλιστα, έθιμο οι κύριοι να υποτάσσονται στους δούλους τους  κι ένας απ’ αυτούς να κυβερνάει το σπίτι, ντυμένος με πορφύρα σα βασιλιάς. Αυτόν τον πορφυροντυμένο υπηρέτη τον αποκαλούσαν “Ζογάνες”, δηλαδή “Άνθρωπο του κεφιού και της ακολασίας” κι αντιστοιχούσε ακριβώς στον “Κύριο της Αναρχίας”, ο οποίος το Μεσαίωνα εκλεγόταν σ’ όλες τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες για να διευθύνει τα ξεφαντώματα των Χριστουγέννων. Αυτός είναι ο Santa-Claus (Άι-Βασίλης) ο χριστουγεννιάτικος πορφυροντυμένος άνδρας, με τα άσπρα γένια.

Ο ειδωλολατρικός Σάντα Κλάους δεν έχει καμιά σχέση με τον επίσκοπο Καισαρείας Βασίλειο, γνωστό απ’ την ιστορία για τη λιτή ζωή του και τη διάθεση των υπαρχόντων του στους φτωχούς. Ωστόσο, τα καταστήματα, τα σπίτια κι οι εκκλησίες ακόμη στολίζονται τις μέρες αυτές μ’ αυτή την ειδωλολατρική μορφή που γελάει ευτυχισμένα για το κατάντημα του χριστιανικού κόσμου.

Αργότερα, γύρω στο 300 μ.Χ. καθιερώθηκαν τα Επιφάνια ή Θεοφάνια που γιορτάζονταν στις 6 Ιανουαρίου ως ημέρα της επιφάνειας (Θεοφανίας) στον κόσμο της θεότητας του Ιησού Χριστού. Μαζί άρχισε να γιορτάζεται η γέννηση κι η βάπτιση του Σωτήρα.

Από την Ανατολή τα Θεοφάνια ή Φώτα ταξίδεψαν στη Δύση, όπου είχαν οριστεί και ως ιδιαίτερη γιορτή τα Χριστούγεννα. Ο καθορισμός των Χριστουγέννων ως χωριστής πλέον γιορτής την 25^η του Δεκεμβρίου έγινε για πρώτη φορά στη Ρώμη, γύρω στο 335 μ.Χ. Ακριβώς επειδή την ίδια μέρα γιορταζόταν η ειδωλολατρική γιορτή του Ήλιου (DIES NATALIS INVICTI SOLIS = γενέθλια του αήττητου ήλιου), με την οποία τιμούσαν το θεό Άττη και τον Μίθρα, τα Χριστούγεννα καθιερώθηκε να γιορτάζονται αυτή την ημερομηνία για να αντικαταστήσουν την μεγάλη εκείνη γιορτή των εθνικών, εφόσον και για τους Χριστιανούς ο Ιησούς Χριστός είναι ο Ήλιος της Δικαιοσύνης. 

Ωστόσο, παρά το χριστιανικό μανδύα τους, αυτοί οι γιορτασμοί και τα έθιμα μιλούν για την προχριστιανική τους προέλευση. Όπως σχολιάζουν σχεδόν όλες οι εγκυκλοπαίδειες, τα περισσότερα έθιμα του Δωδεκαημέρου κατάγονται από τις ρωμαϊκές εορτές που γινόταν την ίδια περίοδο, δηλαδή τα Σατουρνάλια (17 - 23 Δεκεμβρίου), αμέσως μετά τη λήξη της σποράς του σταριού και γιορτάζονταν για να τιμήσουν το θεό Κρόνο (Saturnus = Saturnalia). Τα γενέθλια του αήττητου ήλιου στις 25 Δεκεμβρίου, την πρώτη των Καλένδων του Ιανουαρίου και τα Βότα στις 3 Ιανουαρίου. Οι γιορτές αυτές, εξαιρετικά δημοφιλείς, είχαν ενσωματώσει πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής λατρείας, καθώς και της Ανατολής.

Η τοποθέτηση μεγάλων “χριστιανικών” επετείων (Γέννησης, Περιτομής και Βάπτισης του Χριστού) στο ίδιο χρονικό διάστημα δεν μπόρεσε, όπως ήταν φυσικό, να εκτοπίσει τελείως και προπαντός στην ύπαιθρο, τις μακρόχρονες και βαθιά ριζωμένες συνήθειες των ημερών αυτών.

Την 17^η Δεκεμβρίου γινόταν θυσία χοίρου προς τιμή του θεού Κρόνου και της Δήμητρας για την καρποφορία και την ευφορία της γης και μετά προσφέρονταν κοινά γεύματα για όλους τους πολίτες, δημοσία δαπάνη. Η ημέρα αυτή καθώς και οι τρεις επόμενες ήταν αργία για τα σχολεία και τα δικαστήρια.  Πομπές από άντρες και γυναίκες, στεφανωμένοι με γιρλάντες από λουλούδια και κρατώντας κεριά, πρόσφεραν πράσινα στεφάνια (είναι τα ίδια που σήμερα κρεμάνε έξω απ’ τις πόρτες) στον Κρόνο σα δώρα. Την εβδομάδα αυτή και σ’ όλη τη διάρκεια των Καλένδων του Γενάρη ξεχνούσαν κάθε ταξική διαφορά. Τις μέρες των εορτών επιτρέπονταν τα τυχερά παιγνίδια με χρήματα που ήταν γενικά απαγορευμένα (Σας θυμίζει τίποτα αυτό; Γιατί τα ίδια πράγματα να συμβαίνουν τις ίδιες μέρες;).  Στις 21 και 22 Δεκεμβρίου πωλούνταν στην αγορά μικρά αγαλμάτια, τα οποία οι άνθρωποι αγόραζαν και δώριζαν στους γνωστούς τους. (Σήμερα αυτά είναι σοκολατένια πάνινα ή χάρτινα και απεικονίζουν τον “Άγιο Βασίλη”!). Όταν συναντιόνταν αυτές τις μέρες χαιρετιόνταν με την προσφώνηση “Bona Saturnalia”, “Καλά Σατουρνάλια” (πρβλ. τις ευχές για “Καλά Χριστούγεννα” που ανταλλάσσονται σήμερα). Οι πλούσιοι μοίραζαν στους φτωχούς μεγάλα χρηματικά ποσά. (Και σήμερα οι πλούσιοι θέλουν να κάνουν το ίδιο!)

Τα δώρα λέγονταν στα Λατινικά στρέναι (strenae) που σημαίνει προμήνυμα και οιωνός (bona strena = καλός οιωνός).  Αυτό δηλώνει ότι τα δώρα ανταλλάσσονταν συμβολικά, για να αποτελέσουν καλό οιωνό για τη χρονιά που ερχόταν. Αρχικά τα δώρα ήταν φύλλα δάφνης, αργότερα τρόφιμα κι αντικείμενα τέχνης. Τέτοια σώθηκαν ως εμάς με κάποιες επιγραφές, όπως “annum novum felicem tibi” , δηλ. “ο καινούριος χρόνος ας είναι για σένα ευτυχισμένος”. (Δεν είναι λοιπόν τίποτα καινούριο οι ευχές που σήμερα γράφουν στις χριστουγεννιάτικες κάρτες!). Κάποιοι Πατέρες ξεσηκώθηκαν ενάντια σ’ αυτή τη συνήθεια, ονομάζοντάς τα “δώρα διαβολικά”, ενώ η σύνοδος στην Οξέρ της Γαλλίας το 578 τα απαγόρευσε, για να μην ξοδεύονται τόσα χρήματα που μπορούσαν να διατεθούν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.  Ωστόσο, η συνήθεια της ανταλλαγής δώρων αυτές τις μέρες επικράτησε τελικά.

Στην Ανατολή η ανταλλαγή δώρων γίνεται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασίλης), ενώ στη Δύση συνηθίζεται τα Χριστούγεννα (Αγ. Νικόλαος, Αγ. Μαρτίνος).  Από τα παραπάνω γίνεται φανερή η προέλευση πολλών εθίμων που λαμβάνουν χώρα σήμερα, σε πολλά μέρη της χώρας μας αλλά και στο εξωτερικό. Πέρα απ’ αυτά που αναγνωρίζει κανείς με την πρώτη ανάγνωση, αξίζει να αναφέρουμε ιδιαίτερα τα χοιροσφάγια, τη σφαγή δηλ. οικόσιτου χοίρου, ο οποίος προορίζεται για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, συνήθεια που επιβιώνει σε πολλές περιοχές της χώρας μας από τα αρχαία Σατουρνάλια. Με το αίμα των χοίρων που σφάζονται τα Χριστούγεννα αλείφουν τα κέρατα των άλλων κτηνών για να τα προφυλάξουν από ασθένειες, γιατί το αίμα του χοίρου θεωρείται αγιασμένο εξαιτίας της γιορτής. Ακόμα η νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων θεωρείται κατάλληλος για μαντείες, ιδιαίτερα από και για τις νεαρές κοπέλες. (Α.Χ. Μπούτουρα Προλήψεις του Ελληνικού λαού και ερμηνεία αυτών). Αυτά κάνουν οι άνθρωποι, αλλά ας δούμε τί λέει ο λόγος του Θεού πάνω σ’ αυτό το θέμα. Ο Θεός έχει εκφράσει την απέχθειά Του για το αίμα και το κρέας του χοίρου (Ησ.ξε:4, ξς:3, 17) γιατί ο Αντίοχος ο Επιφανής - τύπος του Αντίχριστου - μόλυνε τα Αγια των Αγίων σφάζοντας χοίρο μέσα σ’ αυτά και ραντίζοντας με το αίμα του το χώρο. Όσο αφορά τις μαντείες, ο Θεός και πάλι έχει εκφραστεί σχετικά μ’ αυτό στο Δευτ.ιη:9-12 “Αφού εισέλθης εις την γήν την οποίαν Κύριος ο Θεός σου δίδει εις σε, δεν θέλεις μάθει να πράττης κατά τα βδελύγματα των εθνών εκείνων. Δεν θέλει ευρεθή εις σε ουδείς διαπερνών τον υιόν αυτού ή την θυγατέρα αυτού διά του πυρός, ή μαντευόμενος μαντείαν, ή προγνώστης των καιρών, ή οιωνοσκόπος, ή μάγος, ή γόης, ή ανταποκριτής δαιμονίων, ή τερατοσκόπος, ή νεκρόμαντις. Διότι πάς ο πράττων ταύτα είναι βδέλυγμα εις τον Κύριον και εξαιτίας των βδελυγμάτων τούτων, Κύριος ο Θεός σου εκδιώκει αυτούς απ’ έμπροσθέν σου”. Το ερώτημα που προβάλει εδώ είναι, γιατί η κρατική εκκλησία δεν κάνει κάτι για όλα αυτά; Γιατί δεν τα απαγορεύει; Γιατί δεν λέει την αλήθεια στους ανθρώπους;

Από τη γιορτή αυτή προέρχεται και η συνήθεια της καύσης των κεριών και των λαμπάδων, τις οποίες αντάλλασσαν μεταξύ τους σα δώρα. Τα φώτα, γενικά, διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο σε πολλές γιορτές του χειμερινού ηλιοστάσιου.  Οι άνθρωποι άναβαν κεριά, δάδες και λαμπάδες ή έβαζαν ξύλα στο τζάκι για να μένει αναμμένο χωρίς διακοπή, σε μία προσπάθεια να ενισχύσουν το φως του ήλιου που λιγόστευε το χειμώνα, όπως πίστευαν.  Μ’ αυτό τον τρόπο, εκφράζανε την εξάρτησή τους από τον ήλιο, τον οποίο λάτρευαν σα θεό.  Στις μέρες μας σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ελλάδας έχουν επιβιώσει ανάλογες συνήθειες και δεισιδαιμονίες.

Η οικουμενική σύνοδος στον Τρούλλο το 692 επέβαλε ποινή καθαίρεσης στους κληρικούς κι αφορισμό στους λαϊκούς που έπαιρναν μέρος στις γιορτές αυτές, ωστόσο είχαν τόσο μεγάλη απήχηση κι ήταν τόσο βαθιά ριζωμένες που δεν έπαψαν να γιορτάζονται. Ακόμα και κληρικοί μεταμφιέζονταν κι έψαλλαν απρεπή τραγούδια χορεύοντας προκλητικά.

Τα σημερινά έθιμα της Πρωτοχρονιάς είναι πολύ αρχαία και προέρχονται απ’ την ειδωλολατρική γιορτή των Καλένδων. Το στολισμό της αγοράς αναφέρει ο Χρυσόστομος, ενώ όπως μας πληροφορεί ο Λιβάνιος συνηθίζονταν από τότε τα γλέντια: “πανταχού δε πότοι και τράπεζαι συβαριτικαί και γέλωτες”. Βέβαια ο λόγος του Θεού για όλα αυτά έχει να πει ότι ο δούλος του Κυρίου “εις πάντα εγκρατεύεται” (Α’ Κορ.θ:25) καθώς και ότι “είτε λοιπόν τρώγετε, είτε πίνετε, είτε πράττετε τι, πάντα πράττετε εις δόξαν Θεού” (Α’ Κορ.ι:31). Η δοκιμή της τύχης με τυχερά παιχνίδια, όπως αναφέραμε πιο πάνω, συνηθιζόταν απ’ την αρχαιότητα.

Επίσης, απ’ αυτή την εποχή, ξεκίνησε το έθιμο, παιδιά κι ηλικιωμένοι να γυρίζουν στα σπίτια και να ψάλλουν επαινετικά ή περιγελαστικά τραγούδια που επικράτησε αργότερα να λέγονται “Κάλαντα”, γιατί ψάλλονταν κυρίως στις Καλένδες του Γενάρη, την Πρωτοχρονιά και πέρασαν ύστερα στα Χριστούγεννα και τα Φώτα.

Οι μεταμφιέσεις στις γιορτές των Βρουμαλίων και των χειμερινών Καλένδων, παρ’ όλες τις απαγορευτικές διατάξεις δεν έπαψαν. Η συνήθεια αυτή προήλθε από την ελληνική λατρεία του Διόνυσου, όπου η μεταμφίεση των ανδρών σε γυναίκες θεωρούνταν τόσο απαραίτητη, ώστε στην Αλεξάνδρεια τον 10^ο μ.Χ. αι. κάποιος φιλόσοφος κατηγορήθηκε από το βασιλιά ότι μόνο αυτός δε ντύθηκε γυναικεία.

Είναι επίσης γνωστό ότι σ’ όλη την ελληνική επικράτεια, αυτές τις μέρες, επικρατεί η δοξασία ότι το Δωδεκάμερο, δηλ. το χρονικό διάστημα από την παραμονή των Χριστουγέννων ως την παραμονή των Φώτων βγαίνουν οι Καλικάντζαροι. Αυτοί είναι καταχθόνιοι δαίμονες, οι οποίοι πιστεύεται ότι μπαίνουν στα σπίτια συνήθως από την τρύπα της καμινάδας. Κατά την τουρκοκρατία στην Αθήνα κι αλλού λέγονταν Κωλοβελόνηδες και το Δωδεκάμερο λεγόταν “του Κωλοβελονιού”. Ο λαός φαντάζεται τους Καλικάντζαρους μαύρους κι άσχημους, με κόκκινα μάτια, με τράγινα πόδια, με χέρια σαν της μαϊμούς και με τρίχες σ’ όλο τους το σώμα. Πιστεύουν ότι πελεκούν το δένδρο που βαστάει τη γη με τα τσεκούρια τους, αλλά όταν πλησιάζουν να το κόψουν έρχεται ο Χριστός και τότε χιμάνε πάνω στη γη κι ενοχλούν και πειράζουν τους ανθρώπους.  Από πού προέρχεται αυτή η δοξασία για τους Καλικάντζαρους.  Το γεγονός ότι έρχονται από τον Κάτω Κόσμο, όπου διαμένουν όλο το χρόνο, ότι έχουν διάφορες μορφές, ότι θορυβούν, πηδούν, χορεύουν και ενοχλούν, χωρίς να κακοποιούν θανάσιμα τους ανθρώπους ή μιαίνουν απλώς τις τροφές, κάνει πολύ πιθανό το συσχετισμό τους με τους νεκρούς.

Σύμφωνα με μια πλατιά διαδεδομένη πίστη - όχι όμως με το λόγο του Θεού - οι νεκροί μπορούν να επιστρέφουν κάθε τόσο ανάμεσα στους ζωντανούς.  Στην Καππαδοκία πίστευαν ότι το Δωδεκάμερο, από τις 25 Δεκεμβρίου ως τις 6 Ιανουαρίου, οι πεθαμένοι γυρίζουν στους δρόμους και μπαίνουν στα σπίτια από την καπνοδόχο, όπως οι Καλικάντζαροι. Εκεί, όμως, τους αποκαλούσαν “μνημοράτους”, δηλ. νεκρούς που ήρθαν απ’ τα μνημούρια, τα μνήματα.  Οι αρχαίοι Αθηναίοι πίστευαν ότι οι ψυχές στον Άδη, “οι κήρες”, ξαναγύριζαν στον κόσμο στη γιορτή των Ανθεστηρίων, επειδή ο Άδης ήταν ανοιχτός. Πίστευαν ακόμα ότι ενοχλούσαν τους ανθρώπους κι ότι μίαιναν τις τροφές.  Γι’ αυτό κι οι αρχαίοι Αθηναίοι, για να αποφύγουν το μίασμα, περίζωναν τα ιερά με κόκκινο νήμα, δημιουργώντας έτσι ένα μαγικό κύκλο, τον οποίο δεν μπορούσαν να υπερβούν οι ψυχές ή άλειφαν με πίσσα τις πόρτες των σπιτιών.  Όταν περνούσαν οι μέρες των γιορτών, έδιωχναν τους ενοχλητικούς επιδρομείς πίσω στον Άδη, τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους, φωνάζοντας μια φράση που έμεινε παροιμιώδης. Έλεγαν δηλ., “Θύραζε, κήρες, ουκέτ’ Ανθεστήρια” που σημαίνει, “Εμπρός, έξω από την πόρτα, ψυχές επιβλαβείς, δεν είναι πια Ανθεστήρια”. Σε πολλά μέρη και σήμερα προσπαθούν να αποδιώξουν τους Καλικάντζαρους με ανάλογους τρόπους. 

Η γιορτή των Θεοφανίων (ή Φώτων), όπου πιστεύεται ότι γίνεται η ολοκληρωτική εκδίωξη των Καλικάντζαρων, περικλείει κι άλλες εκδηλώσεις που αποτελούν συνέχεια αρχαίων λατρευτικών εθίμων. Ο λαός τη θεωρεί μεγάλη γιορτή και μάλιστα για τους κατοίκους κάποιων περιοχών (Δ. Μακεδονία) είναι η σημαντικότερη γιορτή του χρόνου και πρωτοφορούν κάθε καινούριο ρούχο τους τα Φώτα, για να “φωτιστεί”.

Βασική τελετουργία των Θεοφανίων είναι ο αγιασμός των υδάτων που αποτελεί μίμηση της βάπτισης του Χριστού. Ταυτόχρονα, όμως, έχει την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων και την απαλλαγή τους απ’ την επήρεια των δαιμόνων.  Η τελευταία αυτή έννοια έχει την καταγωγή της στην αρχαία παγανιστική λατρεία.

Οι κάτοικοι κάποιων παράλιων περιοχών της Ελλάδας αμέσως μετά την τελετή κατάδυσης του σταυρού τρέχουν και πλένουν με θαλασσινό νερό τα εργαλεία τους και τις εικόνες, γιατί πιστεύουν ότι το αγιασμένο νερό των Φώτων μπορεί να δώσει σ’ αυτά τα αντικείμενα την αρχική δύναμη κι αξία τους.  Αυτό αποτελεί επιβίωση και συνέχιση αρχαίας δοξασίας, γιατί οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν την τελετουργία των “Πλυντηρίων”.  Έτσι αποκαλούσαν την ειδική τελετή κατά την οποία μετέφεραν το άγαλμα της Αθηνάς με πομπή στο Φάληρο για να το καθαρίσουν από το ρύπο που είχε επικαθίσει κατά τη διάρκεια του έτους και για να ανανεωθούν οι ιερές δυνάμεις του αγάλματος της θεάς. Αυτή η συνήθεια, το πλύσιμο των εικόνων στα αγιασμένα νερά συνεχίστηκε και στα Βυζαντινά χρόνια κι έτσι επιβίωσε ως τις μέρες μας αυτό το αρχαίο ειδωλολατρικό έθιμο.

Θα αναφέρουμε ακόμα ότι υπήρχε η συνήθεια στα γλέντια που γίνονταν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς να γίνονται προρρήσεις και μαντείες στους ανθρώπους σχετικά με την τύχη τους στη διάρκεια της χρονιάς που θα ερχόταν. Βλέπουμε, λοιπόν, από πού προέρχεται η ενασχόληση με “ωροσκόπια, ζώδια” κι άλλα σχετικά, εν όψει της καινούριας χρονιάς. (Εδώ μπορεί κανείς να σκεφτεί τα ποτήρια που σπάνε τη στιγμή που αλλάζει ο χρόνος, τα ρόδια, τα πέταλα, τις αγριοκρεμύδες που κρεμάνε έξω απ’ τις πόρτες που δεν είναι τίποτα άλλο από λατρείες δαιμόνων. Ο άνθρωπος δένεται μ’ όλες αυτές τις ματαιότητες νομίζοντας ότι αυτά τον προστατεύουν, αντί να τρέξει στον μόνο Σωτήρα τον Ιησού Χριστό).

Συχνά λέγεται ότι τα Χριστούγεννα είναι γιορτή των παιδιών. Αναρωτιέται, όμως,  κανείς, σε τι άραγε βοήθησαν τα παιδιά του κόσμου αυτές οι γιορτές; Μήπως μόνο για να φαίνεται ακόμη πιο βαθύ το χάσμα ανάμεσα στις διάφορες κοινωνικές τάξεις; Μήπως για να βρουν αφορμή κάποιοι “φιλάνθρωποι” να κάνουν τις ετήσιες καλές τους πράξεις, προσφέροντας κάποια ελάχιστα ψίχουλα στους φτωχούς, “για να κάνουν κι εκείνοι Χριστούγεννα”; Ο σκοπός δεν είναι ν’ αποθαρρυνθούν τέτοιες πράξεις, αλλά δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς τα Χριστούγεννα για να θυμηθεί τους φτωχούς και τα ορφανά.

Είναι φανερό ότι αυτό είναι μια υποκριτική συμπεριφορά. Η χριστουγεννιάτικη περίοδος είναι γιορτή των εμπόρων, οι οποίοι σπαταλούν δισεκατομμύρια κάθε χρόνο για  διαφήμιση, εντυπωσιακές συσκευασίες, φανταχτερές διακοσμήσεις και καθετί άλλο, με σκοπό να αυξήσουν τα κέρδη τους, εκμεταλλευόμενοι το πνεύμα των ημερών. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις κάρτες. Έχετε ποτέ σκεφτεί πόσα χρήματα ξοδεύονται άσκοπα σ’ αυτό το έθιμο; Βέβαια, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια ευκαιρία να εκφράσουμε την αγάπη μας, στέλνοντας ευχές στους δικούς μας ανθρώπους. Δηλαδή, οι εταιρίες που στέλνουν κάρτες στους πελάτες τους - τους οποίους δεν γνωρίζουν προσωπικά - στ’ αλήθεια τους αγαπούν; Απ’ την άλλη μεριά, οι ελάχιστες λέξεις μιας κάρτας είναι αρκετές γι’ αυτό; Αν αγαπάς πραγματικά κάποιους ανθρώπους, πόσες φορές ήρθες σ΄ επαφή μαζί τους το χρόνο που πέρασε για να τους μιλήσεις με λόγια αληθινά που βγαίνουν μέσα απ’ την καρδιά σου; Ας αφήσουμε όλα αυτά τα συστήματα που οδήγησαν τον κόσμο μας στην απομόνωση και ας επιστρέψουμε σε μια πιο ζεστή κι άμεση επικοινωνία.

Πόσο μας ξεγελάει και μας παρασύρει το “Πνεύμα των Χριστουγέννων”, το οποίο επηρεάζει το ίδιο Χριστιανούς και μη, οδηγώντας τους στη διαιώνιση ειδωλολατρικών ηθών και εθίμων.  Σαν τους Φαρισαίους κι εμείς καυχιόμαστε ότι είμαστε Χριστιανοί, ενώ την ίδια στιγμή, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, ζούμε και υπηρετούμε τη Βαβυλώνα. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, τα Χριστούγεννα είναι μια προχριστιανική γιορτή. Δεν είναι γιορτή της γέννησης του Χριστού, αλλά αναβίωση της αρχαίας και παγκόσμιας ειδωλολατρικής γιορτής της Βρεφοκρατούσας. Πολλά χρόνια πριν γεννηθεί ο Χριστός, όλος ο τότε γνωστός κόσμος γιόρταζε τη γέννηση ενός θείου βρέφους με διάφορες ονομασίες. Στην Αίγυπτο, στην Ινδία, στη Μ. Ασία, στην Ελλάδα, στη Ρώμη, στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στο Θιβέτ και αλλού συναντάμε την εικόνα της Βρεφοκρατούσας με τις ονομασίες Σεμίραμις, Ίσιδα, Κυβέλη, Φορτούνα, Βασίλισσα των Ουρανών και Πλατυτέρα των Ουρανών.

Στην Αγ. Γραφή δεν αναφέρεται η ακριβής ημερομηνία γέννησης του Ιησού Χριστού ή η εποχή του έτους. Ωστόσο, είναι αδύνατο να είναι η 25η Δεκεμβρίου για πολλούς λόγους.

Την ώρα που ο άγγελος ανάγγειλε τη γέννηση του Χριστού στους βοσκούς της Βηθλεέμ, εκείνοι φύλαγαν τα κοπάδια τους μες τη νύχτα, στο ύπαιθρο, στα “ανοιχτά λιβάδια” (Λουκάς β:8). Χωρίς αμφιβολία, το κλίμα της Παλαιστίνης δεν είναι τόσο ψυχρό όσο το κλίμα της Ευρώπης, αλλά κι εκεί, παρόλο που η ζέστη της μέρας είναι αρκετή, το κρύο της νύχτας είναι πολύ διαπεραστικό από το Δεκέμβριο ως το Φεβρουάριο. Γι’ αυτό το λόγο, οι βοσκοί της Ιουδαίας βοσκούσαν τα κοπάδια τους στο ύπαιθρο το αργότερο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Αλλά και το γεγονός ότι το βράδυ καθόταν έξω στα χωράφια μαζί με τα πρόβατα, σημαίνει ότι δεν είχε κρύο.

Φαίνεται, λοιπόν, πως ο χειμώνας είναι ιδιαίτερα δριμύς σ’ εκείνα τα μέρη, γεγονός που αποκλείει την διανυκτέρευση των βοσκών στους αγρούς, μες την καρδιά του χειμώνα. Ας θυμηθούμε ακόμα τα λόγια του Χριστού στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου κδ:20, “Προσεύχεσθε δε δια να μη γείνη η φυγή ημών εν χειμώνι”, τα οποία ενισχύουν την παραπάνω άποψη. 

Θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι την εποχή της γέννησης του Χριστού γινόταν απογραφή και κάθε γυναίκα και παιδί έπρεπε να πάνε οικογενειακώς στην πόλη την οποία ανήκαν (Λουκάς β:1-3). Πολλές οικογένειες είχαν πολύ δρόμο να κάνουν και δεν θα ήταν καθόλου βολικό ή εύκολο ένα τέτοιο ταξίδι, μες το χειμώνα, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε την απουσία μεταφορικών μέσων, τις αποστάσεις που έπρεπε να διανυθούν και γενικά τις δυσκολίες που παρουσίαζαν οι μετακινήσεις εκείνη την εποχή. Οι απογραφές λοιπόν ξεκινούσαν τέτοια εποχή που οι άνθρωποι να προλαβαίνουν πριν μπει ο χειμώνας να έχουν τελειώσει τις μετακινήσεις τους (από Άνοιξη μέχρι Φθινόπωρο).

Ένας άλλος υπολογισμός που μπορεί να γίνει είναι ο εξής: Ο Χριστός πέθανε στις 14 του Εβραϊκού μήνα Αβίβ που αντιστοιχεί στο δικό μας Απρίλιο. Ξέρουμε ότι ο Χριστός έζησε 33 ½ χρόνια. Τα 33 χρόνια δεν μας ενδιαφέρουν επειδή είναι ακέραια χρόνια, αν όμως απ’ τον Απρίλιο πάμε 6 μήνες πίσω, ερχόμαστε στον Οκτώβριο. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι ο Χριστός γεννήθηκε Οκτώβριο κι όχι Δεκέμβριο. Εποχή που οι ποιμένες μπορούν ακόμα να μένουν στα χειμαδιά.

Θ’ αναφερθούμε τώρα στην εικόνα της φάτνης, όπως τη βλέπουμε στις διάφορες αναπαραστάσεις της σκηνής της γέννησης. Μια σπηλιά - στάβλος, μερικά ζώα, ο Ιωσήφ και η Μαρία, το θείο βρέφος ξαπλωμένο στη φάτνη, οι ποιμένες και πιο πέρα οι μάγοι. Αλήθεια, πόσοι ήταν οι μάγοι; Πουθενά  η Γραφή δε λέει ότι ήταν τρεις. Μπορεί να ήταν τρία τα δώρα που πρόσφεραν (Ματθαίος β:11), αλλά εκείνο τον καιρό δεν ξεκινούσαν ένα τέτοιο μακρινό ταξίδι τρία άτομα μόνο, γι’ αυτό είναι πιθανότερο ότι ήταν ένα μικρό καραβάνι.

Μια προσεκτική ματιά στα σχετικά εδάφια της Αγίας Γραφής θα μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα πιο σωστά. Για παράδειγμα, πουθενά η Βίβλος δεν μιλάει για σπήλαιο. Όσο κι αν αντηχεί στ’ αυτιά μας η φράση “Εν τω σπηλαίω τίκτεται”, από τα Βυζαντινά κάλαντα, ο Λουκάς που είναι ο μόνος ευαγγελιστής που περιγράφει τα γεγονότα της γέννησης του Χριστού, δεν αφήνει την παραμικρή υπόνοια για κάτι τέτοιο. Ακόμα πουθενά δεν γίνεται λόγος για την παρουσία ζώων την ώρα της γέννησης του Κυρίου ή μετά. Όσο “γραφική” κι αν είναι η εικόνα, όσο κι αν προσθέτει μια ιδιαίτερη νότα στην όλη αφήγηση, είναι αρκετά αφύσικη. Ο Ιωσήφ θα είχε φροντίσει να είναι όσο το δυνατό πιο άνετος ο χώρος όπου θα γεννούσε η Μαρία, αφού ήξερε ότι ήταν στις μέρες της (Λουκάς β:6).

Ένα άλλο σημείο που δεν αναφέρεται στις Γραφές είναι εκείνο του “πανδοχείου” (αν κι είναι η πιο συνηθισμένη απόδοση στις διάφορες μεταφράσεις που ακολουθούν την παράδοση). Ο Λουκάς γνώριζε τη λέξη “πανδοχείο” γιατί την αναφέρει σε άλλη περίπτωση (Λουκάς ι:34), αλλά στο συγκεκριμένο εδάφιο χρησιμοποιεί τη λέξη “κατάλυμα” (Λουκάς β:7). Απ’ τις άλλες δύο φορές που συναντάμε αυτή τη λέξη στην Καινή Διαθήκη (Μαρκ.ιδ:14 & Λουκ.κβ:11), φαίνεται ότι έχει την έννοια του δωματίου που είχαν τα Ιουδαϊκά σπίτια για να φιλοξενούν επισκέπτες. Ακόμα η Γραφή μας λέει ότι οι μάγοι επισκέφτηκαν τον Ιησού στην οικία, κι όχι σε κάποιο στάβλο (Ματθ.β:11).

Μέσα στο λόγο του Θεού δεν υπάρχει καμία αναφορά ή οδηγία σχετικά με τα Χριστούγεννα από τον Ιησού Χριστό και τους αποστόλους, αντίθετα με άλλα θέματα τα οποία εξετάζονται διεξοδικά. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε τις οδηγίες που δίνονται από τον απ. Παύλο σχετικά με το δείπνο του Κυρίου (Α’ Κορ.ια:23-34). Οι μαθητές και η αποστολική εκκλησία δεν γιόρταζαν τα Χριστούγεννα, ούτε κι οι πρώτοι Χριστιανοί.

Είναι γνωστές, βέβαια, οι δικαιολογίες που προβάλλονται από πολλούς γι’ αυτή τη συμμετοχή: “Εμείς δεν γιορτάζουμε τη γέννηση του Ήλιου, αλλά του Χριστού” ή “Εμείς δεν σκεφτόμαστε τέτοια πράγματα όταν γυρίζουμε και λέμε τα κάλαντα ή όταν στολίζουμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο”.

Σ’ αυτές τις δικαιολογίες, η Βίβλος προειδοποιεί: “Πρόσεχε εις εαυτόν, μήποτε παγιδευθής και ακολουθήσης αυτούς”. Ποια παγίδα εννοεί το Πνεύμα του Θεού; Το εξηγεί αμέσως παρακάτω: “Μήποτε εξετάσης περί των θεών αυτών, λέγων, Πώς ελάτρευον τα έθνη ταύτα τους θεούς αυτών; ούτω θέλω κάμει και εγώ. Δεν θέλεις κάμει ούτως εις κύριον τον Θεόν σου......Παν ότι προστάζω εγώ εις εσάς, τούτο προσέχετε να κάμνητε. Δεν θέλεις προσθέσει εις αυτό, ουδέ θέλεις αφαιρέσει απ’ αυτού”. (Δευτ.ιβ:29-32).

Μακάρι αυτή η σύντομη μελέτη να προβληματίσει όλους τους αναγνώστες κι ο λόγος της προφητείας του ιερέα Ζαχαρία: “να ελευθερωθώμεν εκ της χειρός των εχθρών ημών, και να λατρεύωμεν αυτόν (το Θεό) αφόβως, εν οσιότητι και δικαιοσύνη ενώπιον αυτού πάσας τας ημέρας της ζωής ημών” (Λουκ.α:74-75) να πραγματοποιηθεί στη ζωή τους.

Πέρα απ’ όλα αυτά όμως, η γέννηση του Χριστού έχει ένα διαφορετικό νόημα. Κάποτε οι μαθητές ρώτησαν το Χριστό να τους πει τα σημεία των τελευταίων ημερών και μεταξύ των άλλων ο Ιησούς τους απάντησε: Λουκάς κα:26 “οι άνθρωποι θέλουσιν αποψυχεί εκ του φόβου και προσδοκίας των επερχομένων δεινών εις την οικουμένην”. Και σήμερα οι άνθρωποι έχουν φόβους πολλούς. Το μέλλον είναι αβέβαιο. Όμως όσο αλήθεια είναι αυτό το γεγονός, άλλο τόσο αλήθεια είναι το μήνυμα που έρχεται σε μας απ’ τη γέννηση του Ιησού Χριστού τότε, στη Βηθλεέμ. Μετά, αυτός ο Χριστός, ο ζωντανός Θεός γεννήθηκε και ζει μέσα μας. Είναι για μας η ελπίδα της δόξας (Κολοσσαείς α:27). Δεν είναι το μικρό μωράκι στην αγκαλιά μιας γυναίκας, αλλά ο μεγάλος Θεός και Σωτήρας μας (Τίτος β:13).

Αν έχεις φόβους, αν το μέλλον σου φαίνεται αβέβαιο, αυτή η ελπίδα απ’ τη γέννηση του Χριστού είναι και για σένα. Μπορείς κι εσύ αν θέλεις να Τον αφήσεις να διοικήσει τη ζωή σου και να σ’ ελευθερώσει απ’ όλα αυτά. Στην επιστολή προς Φιλιππησίους ο λόγος του Θεού μας λέει ότι: 

“η ειρήνη του Θεού, η υπερέχουσα πάντα νούν, θέλει διαφυλάξει τας καρδίας σας και τα διανοήματά σας διά του Ιησού Χριστού” (δ:7). 

Ο λαός του Θεού διαφυλάττεται μόνο δια Ιησού Χριστού, που σημαίνει ότι αν δεν είχε γεννηθεί ο Χριστός δεν μπορούσε να υπάρχει ειρήνη και ασφάλεια, τώρα όμως μπορεί! Η ειρήνη μας είναι ο Κύριος.

Ο γραπτός λόγος για τον καθένα που ζητάει ανάπαυση λέει: “Και ποιμένες ήσαν κατά το αυτό μέρος διανυκτερεύοντες εν τοις αγροίς, και φυλάττοντες φυλακάς της νυκτός επί το ποίμνιον αυτών. Και ιδού, άγγελος Κυρίου εξαίφνης εφάνη εις αυτούς, και δόξα Κυρίου έλαμψε περί αυτούς, και εφοβήθησαν φόβον μέγαν. Και είπε προς αυτούς ο άγγελος, Μη φοβείσθε διότι ιδού, ευαγγελίζομαι εις εσάς χαράν μεγάλην, ήτις θέλει είσθαι εις πάντα τον λαόν διότι σήμερον εγεννήθη εις εσάς εν πόλει Δαβίδ σωτήρ, όστις είναι Χριστός Κύριος” (Λουκ.β:8-11).

ΜΗ ΦΟΒΕΙΣΘΕ!!!   Μη φοβάσαι από δω και πέρα, γιατί ο Χριστός γεννήθηκε! Ο φόβος δεν έχει πια εξουσία σε όσους δέχονται τον Εμμανουήλ που σημαίνει Ο ΘΕΟΣ ΜΑΖΙ ΜΑΣ! Κάτι, ακόμα, πολύ θαυμαστό, είναι ότι το ίδιο πρόσωπο είναι Χριστός και Κύριος. Ο κεχρισμένος του Θεού αλλά και ο ίδιος ο Θεός, ο Κύριος, γιατί είναι ΕΙΣ Κύριος (Εφεσίους δ:5). Είναι ο άνθρωπος Χριστός Ιησούς μέσα στον οποίο κατοικεί όλο το πλήρωμα της θεότητας σωματικά (Κολ.β:9)!

Στο ευαγγέλιο του Ιωάννη α:14 λέει: “Και ο λόγος έγεινε σάρξ....” και αυτό εκπληρώθηκε τη στιγμή που ο Χριστός γεννήθηκε, ο τέλειος άνθρωπος Ιησούς Χριστός, το σπέρμα της γυναικός και το σπέρμα του Δαβίδ.

Οι άγγελοι μίλησαν στους βοσκούς κι αυτοί δέχτηκαν το μήνυμα. Δεν πήγαν στους Φαρισαίους, τους τότε θρησκευτικούς ηγέτες, αλλά στους απλούς, ταπεινούς βοσκούς. Οι Φαρισαίοι ήξεραν ότι γεννιόταν ο Χριστός, αλλά δεν πήγαν να Τον προσκυνήσουν, ήταν αναπαυμένοι στις γνώσεις τους και την ευσέβειά τους. Ας μην απορούμε λοιπόν αν σήμερα κάτι ανάλογο συμβαίνει, αν ο Θεός τα μεγαλεία Του τα φανερώνει σε νήπια και όχι στους μεγάλους. Σήμερα, βοσκός είναι ο καθένας που θ’ ακούσει το μήνυμα της σωτηρίας στο πρόσωπο του Χριστού και θα το δεχτεί. Μήπως έχεις βάρη που δεν μπορείς να τα σηκώσεις, μήπως το μέλλον σε τρομάζει; Ο Χριστός σου λέει: έλα σε μένα κουρασμένε άνθρωπε κι εγώ θα σε αναπαύσω (Ματθ.ια:28). Μήπως αισθάνεσαι μόνος, αποδιωγμένος, ενώ ζεις σε μια μεγαλούπολη; Μη φοβάσαι, ο Χριστός είπε ότι θα είναι μαζί σου μέχρι τη συντέλεια του αιώνα, αλλά πρέπει πρώτα να Τον υπακούσεις (Ματθαίος κη:20). Δεν υπάρχει μοναξιά για τον άνθρωπο του Θεού γιατί αν όλοι σε αφήσουν, ο Κύριος δεν πρόκειται να σε αφήσει!

Α’ Ιωάννου γ:8 “Δια τούτο εφανερώθη ο Υιός του Θεού, διά να καταστρέψη τα έργα του διαβόλου”. 

Ο διάβολος, για το παιδί του Θεού είναι ένας νικημένος εχθρός. Ο σκοπός του Χριστού είναι να καταστρέψει κάθε έργο του διαβόλου πάνω στη γη. Αν ο διάβολος έχει κάνει κακό στη ζωή σου, μη φοβάσαι, ο Χριστός γεννήθηκε για να καταστρέψει τα έργα του διαβόλου, έλα σ’ Αυτόν!

Ιωάν.ις:33 “...θαρσείτε, εγώ ενίκησα τον κόσμο” Δεν μας ενδιαφέρει πότε γεννήθηκε ο Χριστός, αυτό που έχει σημασία είναι ότι γεννήθηκε, πέθανε κι αναστήθηκε! Αν ο Χριστός δεν γεννιόταν, αν δεν είχε πεθάνει ή αν δεν είχε αναστηθεί θα είμαστε ακόμα με τις αμαρτίες μας και η πίστη μας θα ήταν μάταιη. Το ευαγγέλιο της σωτηρίας μας που πρέπει να υπακούσουμε για να σωθούμε έχει να κάνει με το θάνατο την ταφή και την ανάσταση του Χριστού (Α’Κορ.ιε:1-4). Έχετε θάρρος, αυτός που γεννήθηκε νίκησε τον κόσμο, το φρόνημα του κόσμου και μας καλεί τώρα να ζήσουμε άγια σαν πρόβατα ανάμεσα σε λύκους (Ιωάννης ζ:19).

Αυτός γεννήθηκε και δεν περιμένουμε πια μια φορά το χρόνο για να γιορτάσουμε τη γέννησή Του, αλλά κάθε μέρα έχουμε γιορτή γιατί ο Χριστός γεννήθηκε μέσα μας, κατοικεί μέσα μας. Δεν περιμένουμε μια φορά το χρόνο για να γελάσουμε, να χαρούμε, να βοηθήσουμε, ν’ αγαπήσουμε. Ο απόστολος Παύλος γράφει στους Γαλάτες β:20 “..ζώ δε ουχί πλέον εγώ, αλλ’ ο Χριστός ζή εν εμοί”.

Το “πνεύμα των Χριστουγέννων” λοιπόν κάθε άλλο παρά ευλαβικό είναι. Ο περισσότερος κόσμος θέλει τα φώτα, τα δώρα, τα δέντρα, το φαγητό, το γλέντι, ρούχα, παπούτσια.....μόνο για 15 μέρες! Και χρειάζεσαι 13^ο μισθό για να αντεπεξέλθεις σ’ όλα αυτά κι αν το καταφέρεις! Η πολιτεία απ’ τη μεριά της στολίζει την πόλη, φωτάκια, δέντρα, μουσικές κι όταν περάσουν οι “άγιες” μέρες κι οι εργάτες του Δήμου αρχίσουν να κατεβάζουν την πλαστική ή χάρτινη χαρά των πολιτών, πάλι στα ίδια, πάλι γκρίζα ή μαύρα.

Ησ.θ:6,7 “Διότι παιδίον εγεννήθη εις ημάς, υιός εδόθη εις ημάς, και η εξουσία θέλει είσθαι επί τον ώμον αυτού, και το όνομα αυτού θέλει καλεσθή Θαυμαστός, Σύμβουλος, Θεός ισχυρός, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος, Άρχων ειρήνης. Εις την αύξησιν της εξουσίας αυτού και της ειρήνης δεν θέλει είσθαι τέλος, επί τον θρόνον του Δαβίδ, και επί την βασιλείαν αυτού, δια να διατάξη αυτήν, και να στερεώση αυτή, εν κρίσει και δικαιοσύνη, από του νυν και έως αιώνος. Ο ζήλος του Κυρίου των δυνάμεων θέλει εκτελέσει τούτο.”

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι όποιος θέλει να κρατήσει τη γνήσια πίστη που κήρυξαν και δίδαξαν οι απόστολοι του Ιησού Χριστού, χωρίς προσμίξεις και συμβιβασμούς, θα πρέπει να κρατηθεί μακριά απ’ όλα αυτά τα ειδωλολατρικά στοιχεία. Ο διάβολος μπορεί να έρχεται και να σου ψιθυρίζει: “μα δεν είναι τίποτα κακό, άλλα είναι που μολύνουν”, όμως, άκουσε και τη φωνή του Θεού: 

“Διά τούτο εξέλθετε εκ μέσου αυτων και απόχωρίσθητε, λέγει Κύριος, και μη εγγίσητε ακάθαρτον και εγώ θέλω σας δεχθή, και θέλω είσθαι Πατήρ σας και σείς θέλετε είσθαι υιοί μου και θυγατέρες λέγει Κύριος Παντοκράτωρ” (Β’Κορ.ς:17,18).

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Το ημερολόγιο που χρησιμοποιείται σήμερα απ’ τον περισσότερο κόσμο είναι το “Γρηγοριανό” από το όνομα του Πάπα Γρηγορίου Η’ που το καθιέρωσε στα 1582. Αυτό αντικατέστησε το “Ιουλιανό” ή “Παλαιό” ημερολόγιο που είχε θεσπιστεί από τον Ιούλιο Καίσαρα το 46 π.Χ.

Όταν ο Θεός εξαιτίας της αμαρτίας σύγχυσε τις γλώσσες των ανθρώπων με αποτέλεσμα τη διασπορά τους σ’ ολόκληρη την επιφάνεια του πλανήτη μας, δημιουργήθηκαν και διάφορα ημερολογιακά συστήματα. Βέβαια πάντοτε ακολουθούσαν τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων (σεληνιακά ή ηλιακά) όπως ακριβώς είχε προβλεφθεί απ’ το Δημιουργό. Έτσι, μαζί με κάθε αξιόλογο πολιτισμό που αναπτύχθηκε έχουμε και τη διαμόρφωση ιδιαίτερου ημερολογίου όπως Αιγυπτιακό, Κινέζικο, Ιουδαϊκό, Αρχαίο Ελληνικό κτλ.

Τα ημερολόγια πάντοτε χρωματιζόταν απ’ το θρησκευτικό καθεστώς του τόπου ενώ δεν έλειψαν και καθαρά θρησκευτικά ημερολόγια όπως των Ιουδαίων, Μουσουλμάνων, Ινδουιστών.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑΣ

ΙΟΥΔΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

ΙΟΥΔΑΪΚΟΣ ΜΗΝΑΣ ΘΡΗΣΚ/ΚΟΣ             ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ		ΟΝΟΜΑ	ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
1ος	7ος	ΑΒΙΒ ή ΝΙΣΑΝ	ΑΠΡΙΛΙΟΣ
2ος	8ος	ΖΙΦ ή ΙΓΙΑΡ	ΜΑΙΟΣ
3ος	9ος	ΣΙΒΑΝ	ΙΟΥΝΙΟΣ
4ος	10ος	ΘΑΜΜΟΥΖ	ΙΟΥΛΙΟΣ
5ος	11ος	ΑΒ	ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
6ος	12ος	ΕΛΟΥΛ	ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
7ος	1ος	ΕΘΑΝΕΙΜ ή ΤΙΣΡΙ	ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
8ος	2ος	ΒΟΥΛ ή ΧΕΣΒΑΝ	ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
9ος	3ος	ΧΙΣΛΕΒ	ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
10ος	4ος	ΤΕΒΕΤ ή ΤΕΒΕΘ	ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
11ος	5ος	ΣΑΒΑΝ ή ΣΕΒΑΤ	ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
12ος	6ος	ΑΔΑΡ	ΜΑΡΤΙΟΣ