Ιούδ.α:3 Αγαπητοί, επειδή καταβάλλω πάσαν σπουδήν να σας γράψω περί της κοινής σωτηρίας, έλαβον ανάγκην να σας γράψω, προτρέπων εις το να αγωνίζησθε δια την πίστιν, ήτις άπαξ παρεδόθη εις τους αγίους.

Τρίτη 2 Απριλίου 2024

Το Άγιο Πνεύμα


Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούν ότι ο Θεός είναι πνεύμα. Αφού λοιπόν ο Θεός είναι πνεύμα και είναι ΕΙΣ στη φύση Του, το λογικό συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει ένα Πνεύμα και όχι πολλά.

Δυστυχώς όμως, αν ρωτήσει κανείς αυτούς που υποστηρίζουν τη θεωρία της τριάδας, μπορεί να πάρει και την απάντηση ότι υπάρχουν τρία πνεύματα.

Β΄Κορ.γ:17 «Ο δε Κύριος είναι το Πνεύμα· και όπου είναι το Πνεύμα του Κυρίου, εκεί ελευθερία».

Ο ένας Κύριος που υπάρχει, ο Πατέρας, Αυτός είναι το Πνεύμα και όχι άλλο πρόσωπο. Είτε πούμε «το Πνεύμα του Θεού», είτε «το Πνεύμα του Κυρίου» είτε «το Πνεύμα το Άγιο του Θεού» ή «το Πνεύμα του Ιησού», αναφερόμαστε πάντα στο πρόσωπο του Πατέρα Θεού.

Εφες.δ:4 «Εν σώμα και εν Πνεύμα, καθώς και προσεκλήθητε με μίαν ελπίδα της προσκλήσεώς σας».

Αν ο Θεός (ο Πατέρας) είναι πνεύμα, είναι φυσικό και λογικό να είναι Άγιο Πνεύμα (Εφες.δ:30). Αν όμως ο Πατέρας είναι Άγιο Πνεύμα, μπορούμε να δεχτούμε ότι υπάρχει και άλλο Άγιο Πνεύμα εφόσον παραπάνω διαβάσαμε ότι υπάρχει μόνο ένα Πνεύμα;

Ιωάν.δ:24 «Ο Θεός είναι Πνεύμα, και οι προσκυνούντες αυτόν εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι».

Η Γραφή μας λέει ότι υπάρχει «εις Κύριος Ιησούς Χριστός» (Α΄Κορ.η:6) και ότι «Ο δε Κύριος είναι το Πνεύμα» (Β’ Κορ.γ:17), που σημαίνει ότι με ασφάλεια μπορούμε να πούμε ότι ο Ιησούς είναι το Άγιο Πνεύμα.

Αν αυτό ακούγεται παράξενα σε κάποιους, ας διαβάσουν από το κριτικό κείμενο τα εδάφια Πράξ.ις:6-7: «Διῆλθον δὲ τὴν Φρυγίαν καὶ Γαλατικὴν χώραν κωλυθέντες ὑπὸ τοῦ ἁγίου πνεύματος λαλῆσαι τὸν λόγον ἐν τῇ Ἀσίᾳ· ἐλθόντες δὲ κατὰ τὴν Μυσίαν ἐπείραζον εἰς τὴν Βιθυνίαν πορευθῆναι, καὶ οὐκ εἴασεν αὐτοὺς τὸ πνεῦμα Ἰησοῦ».

Το Πνεύμα που ξεχώρισε τον Παύλο για τη διακονία, είναι το ίδιο Πνεύμα που τον εμποδίζει να κηρύξει το λόγο στην Ασία και δεν του επέτρεψε να πάει στη Βιθυνία. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο λόγος του Θεού την πρώτη φορά το ονομάζει «Άγιο Πνεύμα» και τη δεύτερη «Πνεύμα Ιησού»!

Σε πόσα πνεύματα προσευχόμαστε; Πόσα πνεύματα μας μιλάνε και μας κατευθύνουν στη ζωή και στο έργο του Θεού; Άλλο είναι το πνεύμα του Θεού, άλλο το πνεύμα Ιησού και άλλο το Άγιο Πνεύμα; Δεν είναι ένα το Πνεύμα και μάλιστα Άγιο;

Αποκ.α:4-5 «Ἰωάννης ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις ταῖς ἐν τῇ Ἀσίᾳ· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος καὶ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνεύματων ἃ ἐνώπιον τοῦ θρόνου αὐτοῦ. καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ μάρτυς, ὁ πίστος, ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν καὶ ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς. Τῷ ἀγαπῶντι ἡμᾶς καὶ λύσαντι ἡμᾶς ἐκ τῶν ἁμαρτιῶν [ἡμῶν] ἐν τῷ αἷματι αὐτοῦ».

Εδώ κάποιοι βιάζονται να «δουν» την τριάδα. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το βιβλίο της Αποκάλυψης είναι άκρως συμβολικό. Καλό είναι λοιπόν, να δούμε τι εικόνα θέλουν να μας δείξουν αυτά τα εδάφια, συγκρίνοντάς τα με άλλα σχετικά.

Αποκ.ε:6 «Καὶ εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν τέσσαρων ζῴων καὶ ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων ἀρνίον ἑστηκὸς ὡς ἐσφαγμένον ἔχων κέρατα ἑπτὰ καὶ ὀφθαλμοὺς ἑπτὰ οἵ εἰσιν τὰ [ἑπτὰ] πνεύματα τοῦ θεοῦ ἀπεσταλμένοι εἰς πᾶσαν τὴν γὴν».

Εδώ βλέπουμε ότι τα 7 πνεύματα είναι του Αρνίου του εσφαγμένου.

Αποκ.γ:1 «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Σάρδεσιν ἐκκλησίας γράψον· Τάδε λέγει ὁ ἔχων τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ θεοῦ καὶ τοὺς ἑπτὰ ἀστέρας· Οἶδα σου τὰ ἔργα ὅτι ὄνομα ἔχεις ὅτι ζῇς καὶ νεκρὸς εἷ».

Όλοι ξέρουμε ότι Αυτός που στέλνει τα γράμματα στις εκκλησίες της Ασίας είναι ο Ιησούς Χριστός και μόλις διαβάσαμε ότι είναι Αυτός που έχει τα 7 πνεύματα του Θεού.

Τα 7 πνεύματα του Θεού είναι καθαρά σύμβολο της πληρότητας του Πνεύματος του Θεού που μόλις είδαμε ότι το έχει ο άνθρωπος Ιησούς, το Αρνίο το εσφαγμένο. Μα είναι φυσικό αφού «ἐν αὐτῷ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς» (Κολ.β:9).

Ο Ιωάννης μιλώντας γι’ αυτή την αλήθεια μας λέει: «ὅτι ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες ἐλάβομεν καὶ χάριν ἀντὶ χάριτος» (α:16).

Το πλήρωμα από το οποίο πήραμε κι εμείς δεν είναι άλλο από το Άγιο Πνεύμα όπως λέει ο Πέτρος στις Πράξ.β:33: «Αφού λοιπόν υψώθη διά της δεξιάς του Θεού και έλαβε παρά του Πατρός την επαγγελίαν του Αγίου Πνεύματος, εξέχεε τούτο, το οποίον τώρα σεις βλέπετε και ακούετε».

Ρωμ.η:11 «Εάν δε κατοική εν υμίν το Πνεύμα του αναστήσαντος τον Ιησούν εκ νεκρών, ο αναστήσας τον Χριστόν εκ νεκρών θέλει ζωοποιήσει και τα θνητά σώματα υμών διά του Πνεύματος αυτού του κατοικούντος εν υμίν».

Εδώ φαίνεται ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι κάτι ξεχωριστό από τον Πατέρα, αλλά είναι το πνεύμα του Πατέρα.

Ποιος ανέστησε το Χριστό; Γαλ.α:1 «Παύλος απόστολος ουχί από ανθρώπων, ουδέ δι' ανθρώπου, αλλά διά Ιησού Χριστού και Θεού Πατρός του αναστήσαντος αυτόν εκ νεκρών».

Ο Θεός Πατέρας ανέστησε το Χριστό από τον τάφο. Άρα το πνεύμα που κατοικεί μέσα μας και ανέστησε το Χριστό, είναι το πνεύμα του Πατέρα που θα αναστήσει κι εμάς ακριβώς επειδή κατοικεί μέσα μας.

Α’ Κορ.γ:16 «Δεν εξεύρετε ότι είσθε ναός Θεού και το Πνεύμα του Θεού κατοικεί εν υμίν»;

Α’ Ιωάν.γ:24 «Και όστις φυλάττει τας εντολάς αυτού μένει εν αυτώ, και αυτός εν εκείνω. Και εκ τούτου γνωρίζομεν ότι μένει εν ημίν, εκ του Πνεύματος το οποίον έδωκεν εις ημάς».

Α’ Ιωάν.δ:12-13 «Τον Θεόν ουδείς είδε πώποτε· εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός μένει εν ημίν, και η αγάπη αυτού είναι τετελειωμένη εν ημίν. Εκ τούτου γνωρίζομεν ότι εν αυτώ μένομεν και αυτός εν ημίν, διότι εκ του Πνεύματος αυτού έδωκεν εις ημάς».

Όταν λοιπόν ο λόγος του Θεού μιλάει για Άγιο Πνεύμα, δεν εννοεί ένα τρίτο πρόσωπο, αλλά τον ίδιο τον Πατέρα, το πνεύμα του Πατέρα, αφού ο Θεός είναι Πνεύμα (Ιωάν.δ:24). Μάλιστα διαβάσαμε «Ο δε Κύριος είναι το Πνεύμα» (Β’ Κορ.γ:17) και ο Πέτρος μας λέει ότι «Τον λόγον, τον οποίον απέστειλε προς τους υιούς Ισραήλ ευαγγελιζόμενος ειρήνην διά Ιησού Χριστού· ούτος είναι ο Κύριος πάντων» (Πράξ.ι:36).

Άρα, Αυτός που κατοικεί μέσα μας σαν Πνεύμα Άγιο, είναι ο Πατέρας εν Χριστώ Ιησού. Ακριβώς αυτό είπε ο Ιησούς στους μαθητές Του στο Ιωάν.ιδ:23 «Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτόν· Εάν τις με αγαπά, τον λόγον μου θέλει φυλάξει, και ο Πατήρ μου θέλει αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν θέλομεν ελθεί και εν αυτώ θέλομεν κατοικήσει».

Είναι αξιοπρόσεκτο εδώ ότι ο Ιησούς δεν μιλάει για κατοίκηση του Αγίου Πνεύματος, αλλά για κατοίκηση Αυτού και του Πατέρα.

Ιωάν.ιδ:15-18 «Εάν με αγαπάτε, τας εντολάς μου φυλάξατε. Και εγώ θέλω παρακαλέσει τον Πατέρα, και θέλει σας δώσει άλλον Παράκλητον, διά να μένη μεθ' υμών εις τον αιώνα το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον ο κόσμος δεν δύναται να λάβη, διότι δεν βλέπει αυτό ουδέ γνωρίζει αυτό· σεις όμως γνωρίζετε αυτό, διότι μένει μεθ' υμών και εν υμίν θέλει είσθαι. Δεν θέλω σας αφήσει ορφανούς· έρχομαι προς εσάς».

Η λέξη «παράκλητος» προέρχεται από το ρήμα «παρακαλέω» και σημαίνει: «ο κληθείς εις βοήθειαν, ο προσκληθείς ως βοηθός τινός εν δικαστηρίω, ο νομικός βοηθός, ο συνήγορος». Παράκλητος λοιπόν είναι αυτός που υπερασπίζεται τον κατηγορούμενο στο δικαστήριο.

Ο Ιησούς είπε: «εγώ θέλω παρακαλέσει τον Πατέρα, και θέλει σας δώσει άλλον Παράκλητον, διά να μένη μεθ' υμών εις τον αιώνα…». Λέγοντας «άλλον Παράκλητον», εννοεί ότι υπάρχει ήδη ένας και θα έρθει κάποιος άλλος που θα μένει μαζί με τους μαθητές για πάντα.

Ποιος ήταν ο πρώτος παράκλητος; Ποιος ήταν μέχρι τότε μαζί τους και τους παρηγορούσε, τους βοηθούσε, τους πρότρεπε και τους υποστήριζε; Μα φυσικά δεν είναι άλλος από τον Κύριο Ιησού. Αυτός τους έστελνε σε αποστολές (Μάρκ.ς:7), μεσίτευε γι’ αυτούς όπως διαβάζουμε στο Ιωάν.ιζ:9: «Εγώ περί αυτών παρακαλώ· δεν παρακαλώ περί του κόσμου, αλλά περί εκείνων, τους οποίους μοι έδωκας, διότι ιδικοί σου είναι».

Το ίδιο έργο θα έπρεπε να κάνει και ο δεύτερος παράκλητος, με τη διαφορά ότι αυτός θα έμενε μαζί με τους μαθητές «εις τον αιώνα», κάτι που ο πρώτος παράκλητος δεν μπορούσε και γι’ αυτό παρακαλεί τον Πατέρα, σαν παράκλητος που είναι, να τους δώσει άλλον που θα μένει για πάντα μαζί τους. Ο Ιησούς σαν άνθρωπος δεν θα μπορούσε να είναι για πάντα μαζί τους γιατί θα πέθαινε, θ’ αναστηνόταν και θα αναλαμβανόταν στον ουρανό.

Συνεχίζοντας ο Ιησούς λέει: «το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον ο κόσμος δεν δύναται να λάβη, διότι δεν βλέπει αυτό ουδέ γνωρίζει αυτό».

Το Πνεύμα της αληθείας είναι το Άγιο Πνεύμα. Στη συνέχεια τους λέει ότι το Πνεύμα της αληθείας, το Άγιο Πνεύμα, μένει μεθ' υμών και εν υμίν θέλει είσθαι, εννοώντας ότι την ώρα που τους μιλούσε το Πνεύμα της αληθείας ήταν εκεί, μαζί τους.

Η Γραφή όμως μας λέει ότι το Πνεύμα το Άγιο, ο παράκλητος, δεν είχε δοθεί ακόμα γιατί ο Χριστός δεν είχε δοξαστεί (Ιωάν.ζ:39). Όμως τότε ποιο πνεύμα και ποιος παράκλητος ήταν μαζί με τους μαθητές; Ο Ιησούς ήταν μαζί με τους μαθητές Του. Και μέσα στον Ιησού κατοικούσε το πλήρωμα του Θεού που είναι πνεύμα. Ο Κύριος λοιπόν ταυτίζει τον παράκλητο με τον εαυτό Του.

Και για να ολοκληρώσει το λόγο Του, τους λέει: «Δεν θέλω σας αφήσει ορφανούς· έρχομαι προς εσάς. Εγώ που μέχρι τώρα ήμουν μαζί σας, πρέπει να φύγω. Αλλά δεν θα σας αφήσω ορφανούς - χωρίς Πατέρα - έρχομαι πάλι προς εσάς, αλλά όχι πλέον σαν άνθρωπος, αλλά σαν Πνεύμα ζωοποιούν.

Για να μπορέσουν να καταλάβουν οι μαθητές Του ότι ο «άλλος παράκλητος» ουσιαστικά δεν ήταν άλλος, αλλά ο ίδιος ο Κύριος – όχι όμως πλέον εν σαρκί, αλλά σαν Πνεύμα Άγιο, τους λέει: έρχομαι προς εσάς!

Αποκ.α:8 «Εγώ είμαι το Α και το Ω, αρχή και τέλος, λέγει ο Κύριος, ο ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο παντοκράτωρ».

«Έρχομαι» είναι σε ενεστώτα χρόνο και δείχνει ότι η πράξη γίνεται αυτή τη στιγμή. Επειδή όμως ο Ιησούς ήταν μπροστά τους, το νόημα αναγκαστικά αλλάζει και έχει την έννοια, «έρχομαι στο εγγύς μέλλον». Αυτό που εννοούσε ήταν ότι θα επέστρεφε πάλι κοντά τους για να είναι μαζί τους πάντοτε, μετά την ανάληψή Του, την ημέρα της Πεντηκοστής, τότε που ήρθε το Άγιο Πνεύμα και κατοίκησε μέσα τους, όπως τους είχε πει: μένει μεθ' υμών και εν υμίν θέλει είσθαι.

Η απόδειξη βρίσκεται στα αμέσως επόμενα λόγια του Ιησού:

«Έτι ολίγον και ο κόσμος πλέον δεν με βλέπει, σεις όμως με βλέπετε, διότι εγώ ζω και σεις θέλετε ζη. Εν εκείνη τη ημέρα σεις θέλετε γνωρίσει, ότι εγώ είμαι εν τω Πατρί μου και σεις εν εμοί και εγώ εν υμίν. Ο έχων τας εντολάς μου και φυλάττων αυτάς, εκείνος είναι ο αγαπών με· ο δε αγαπών με θέλει αγαπηθή υπό του Πατρός μου, και εγώ θέλω αγαπήσει αυτόν και θέλω φανερώσει εμαυτόν εις αυτόν…. Εάν τις με αγαπά, τον λόγον μου θέλει φυλάξει, και ο Πατήρ μου θέλει αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν θέλομεν ελθεί και εν αυτώ θέλομεν κατοικήσει» (ιδ:19-23).

Εν εκείνη τη ημέρα, λέει ο Κύριος, θα γνώριζαν οι μαθητές Του ότι ο ΙΗΣΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΤΩ ΠΑΤΡΙ, όχι «παρά τω Πατρί» σαν ξεχωριστό πρόσωπο.

Ο Ιησούς είναι τώρα μέσα στον Πατέρα (εγώ είμαι εν τω Πατρί μου) και ο Πατέρας μέσα Του (Ιωάν.ιδ:11). Αν θέλουμε να δούμε τον Υιό θα Τον δούμε μόνο μέσα στον Πατέρα.

και σεις εν εμοί και εγώ εν υμίν. Καθαρά τους λέει ότι αυτός που θα είναι μέσα τους είναι ο Ιησούς, σαν διευκρίνιση σ’ αυτό που τους είπε προηγουμένως, ότι ο άλλος παράκλητος εν υμίν θέλει είσθαι.

Α’ Ιωάν.β:1 «Τεκνία μου, ταύτα σας γράφω διά να μη αμαρτήσητε. Και εάν τις αμαρτήση, έχομεν παράκλητον προς τον Πατέρα, τον Ιησούν Χριστόν τον δίκαιον».

Ο άλλος παράκλητος είναι ο Ιησούς Χριστός ο δίκαιος. Είναι ο Θεός μεθ’ ημών, ο Εμμανουήλ (Ματθ.α:23).

Ματθ.ιη:20 «Διότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου, εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτών».

Ματθ.κη:20 «διδάσκοντες αυτούς να φυλάττωσι πάντα όσα παρήγγειλα εις εσάς· και ιδού, εγώ είμαι μεθ' υμών πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν».

Βλέπουμε ότι ο Ιησούς λέει στους μαθητές Του «εγώ είμαι μεθ' υμών πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος».

Νωρίτερα όμως διαβάσαμε ότι τους είπε ότι πρέπει να φύγει, αλλά να μη στεναχωριούνται γιατί θα έρθει ο άλλος παράκλητος διά να μένη μεθ' υμών εις τον αιώνα!

Έχουμε ένα παράκλητο κι αυτός είναι ο Ιησούς. Όσο ήταν εν σαρκί ήταν με τους μαθητές Του. Μετά την ανάληψη ήρθε και κατοίκησε μέσα τους για να είναι πάντοτε μαζί τους.

Α’ Τιμ.β:5 «Διότι είναι εις Θεός, εις και μεσίτης Θεού και ανθρώπων, άνθρωπος Ιησούς Χριστός».

Για να είναι κανείς Μεσίτης και Αρχιερέας, σύμφωνα με τα δεδομένα της Γραφής, πρέπει να μετέχει «σαρκός και αίματος» (Εβρ.β:14) και θείας φύσης, ώστε να μπορεί να φέρει τα δύο αντίθετα (το Θεό και τον άνθρωπο) σε αρμονία και ενότητα.

Αυτό το έργο δόθηκε αποκλειστικά στον Κύριο Ιησού, σαν μόνου Μεσίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων.

Το Πνεύμα το Άγιο όμως, αν το δούμε σαν τρίτο πρόσωπο – ένα από τα τρία που υποτίθεται ότι αποτελούν το Θεό – δεν μετέχει σαρκός και αίματος, ούτε είναι μεσίτης, γιατί ο Μεσίτης είναι μόνο ένας, ο Ιησούς Χριστός.

Πως λοιπόν το Πνεύμα σαν τρίτο πρόσωπο μπορεί να μεσιτεύσει, να παρηγορήσει, τη στιγμή που ποτέ δεν είχε σάρκα, δεν είχε ομοιωθεί με τα παιδία, ώστε να μπορεί να καταλάβει και να συμπαθήσει τον άνθρωπο όπως ο Ιησούς Χριστός.

Το Πνεύμα το Άγιο λοιπόν που μεσιτεύει (εντυγχάνει) για μας, δεν μπορεί να είναι άλλο από το Πνεύμα Ιησού, αφού μέσα Του κατοικεί όλο το πλήρωμα της θεότητας, δηλαδή όλο το Πνεύμα του Θεού.

Ρωμ.θ:26-27 «Ὡσαύτως δὲ καὶ τὸ πνεῦμα συναντιλαμβάνεται τῇ ἀσθενείᾳ ἡμῶν· τὸ γὰρ τί προσευξώμεθα καθὸ δεῖ ουκ οἴδαμεν ἀλλὰ αὐτὸ τὸ πνεῦμα ὑπερεντυγχάνει στεναγμοῖς ἀλαλήτοις· ὁ δὲ ἐραυνῶν τὰς καρδίας οἶδεν τί τὸ φρόνημα τοῦ πνεύματος ὅτι κατὰ θεὸν ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἁγίων».

Ρωμ.η:34 «τίς ὁ κατακρινῶν; Χριστὸς [Ἰησοῦς] ὁ ἀποθανών, μᾶλλον δὲ ἐγερθείς [ἐκ νεκρῶν], ὁς ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ, ὃς καὶ ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν».

Στη μετάφραση του Βάμβα, το πρώτο «εντυγχάνει» ερμηνεύεται «ικετεύει» και το δεύτερο ερμηνεύεται «μεσιτεύει». Στο κείμενο όμως είναι η ίδια λέξη, που όπως και αν την πάρουμε, σημαίνει «μεσιτεύω υπέρ τινός». Είναι όμως και μια άλλη λέξη που δεν πρέπει να αφήσουμε απαρατήρητη και η οποία δείχνει επίσης καθαρά την έννοια του «Μεσιτεύω» και αναφέρεται στο έργο του Πνεύματος του Αγίου μέσα στην καρδιά του πιστού. Είναι η λέξη «ΥΠΕΡΕΝΤΥΓΧΑΝΩ».

Πήραμε τη λεξική της έννοια από πολλά λεξικά, για να δούμε ότι όλα έχουν την ίδια ερμηνεία.

1.                 Λεξικό Ορθογραφικό, Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό - ΑΣΤΕΡΩΝ Υπερεντυγχάνω = Μεσιτεύω

2.                 Νέο Ορθογραφικό Ερμηνευτικό Λεξικό ΧΡ. ΓΙΟΒΑΝΗΣ Υπερεντυγχάνω = Μεσιτεύω υπέρ τινός

3.                 Νέον Ορθογραφικόν Ερμηνευτικόν «Λεξικόν Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ Υπερεντυγχάνω = (Αρχ.) Μεσιτεύω, δέομαι υπέρ τινός.

4.                 Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης ΙΩΑΝ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ Υπερεντυγχάνω = μεσιτεύω (μεσολαβώ) υπέρ τινός, ζητώ τι δια τινά.

Το Πνεύμα λοιπόν μεσιτεύει, μεσολαβεί για μάς στο Θεό, που σημαίνει ότι έχει άμεση σχέση με τον Κύριο Ιησού Χριστό, ο οποίος είναι Ο ΜΟΝΟΣ ΜΕΣΙΤΗΣ.

Θα πει κανείς: Μα πως μεσιτεύει ο Ιησούς σαν Πνεύμα και γιατί να μας ξεχωρίζει το Πνεύμα το Άγιο από τον Ιησού, αφού είναι ο ίδιος ο Ιησούς;

Αυτή την ερώτηση απάντησε ο Κύριος στα εδάφια του κατά Ιωάννη που προαναφέραμε. Μίλησε για άλλον Παράκλητο που θα μένει μαζί τους στον αιώνα και που θα είναι μέσα τους.

Είπε ότι οι μαθητές θα γνωρίσουν την ημέρα εκείνη (της Πεντηκοστής) ότι, Αυτός θα είναι μέσα στον Πατέρα, εμείς μέσα σ’ Αυτόν και ΑΥΤΟΣ ΜΕΣΑ ΜΑΣ. Δεν είπε για τον άλλο Παράκλητο ότι θα είναι μέσα μας, αλλά ότι ο ίδιος θα είναι μέσα μας.

Ο ίδιος Θεός φανερώθηκε μέσα από το Χριστό τον κατά σάρκα και ο ίδιος Θεός είναι που φανερώνεται μέσω του Ιησού σαν Πνεύμα. Έτσι έχουμε τον Κύριο Ιησού να μιλάει για τον Εαυτό Του, πότε από την πλευρά του άνθρωπου και πότε από την πλευρά του Πατέρα και άλλοτε σαν Πνεύμα Άγιο.

Όλες αυτές οι φανερώσεις είναι του Θεού, δια του Κυρίου Ιησού Χριστού. Έτσι και στα εδάφια που προαναφέραμε ο Κύριος μας μιλάει όχι σαν άνθρωπος πλέον, αλλά σαν Πνεύμα ζωοποιούν. Στην Α’ Κορ.ιε:45 λέει: «Ούτως είναι και γεγραμμένον· Ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ έγεινεν εις ψυχήν ζώσαν· ο έσχατος Αδάμ εις πνεύμα ζωοποιούν».

Ο έσχατος Αδάμ, έγινε Πνεύμα ζωοποιούν και το Πνεύμα το ζωοποιούν είναι ΕΝΑ και είναι το Πνεύμα το Άγιο. Ζωοποιώ θα πει «ποιώ τινά ζώντα, τον ζωντανεύω, αναζωογονώ τινά». Αυτός που ζωοποιεί είναι ο Θεός (Pωμ.δ:17) και αυτή τη δύναμη την έδωσε στον Κύριο Ιησού Χριστό, γι’ αυτό λέει:

Ιωάν.ε:21,26 «Επειδή καθώς ο Πατήρ εγείρει τους νεκρούς και ζωοποιεί, ούτω και ο Υιός ούστινας θέλει ζωοποιεί...... Διότι καθώς ο Πατήρ έχει ζωήν εν εαυτώ, ούτως έδωκε και εις τον Υιόν να έχη ζωήν εν εαυτώ»

Ο Πατέρας Θεός έδωσε στον Υιό τη δύναμη της ζωοποίησης, έτσι ώστε ο Υιός να είναι Πνεύμα ζωοποιούν.

Αλλού λέει ότι «...ο Θεός Κύριον και Χριστόν έκαμεν αυτόν τούτον τον Ιησούν...» (Πράξ.β:36) και αλλού ότι «εις εμέ εδόθη πάσα η εξουσία εν ουρανώ και επί γης» (Ματθ.κη:18).

Από αυτά είναι ευνόητο ότι ο Πατέρας έδωσε κάθε τι δικό Του, στον Υιό Του τον μονογενή και ό,τι έχει ο Πατέρας είναι του Υιού. Έτσι Του έδωσε και το Πνεύμα Του «χωρίς μέτρο» και είναι για μας σήμερα ο Παράκλητος, το Πνεύμα το ζωοποιούν, το Πνεύμα που θα μας αναστήσει από τους νεκρούς, που είναι το Πνεύμα του Πατέρα, το οποίο όπως είδαμε κατοικεί πλήρως στον Κύριο Ιησού Χριστό.

Έτσι μεσιτεύει και ικετεύει και παρακαλεί ταυτόχρονα για κάθε άνθρωπο που τον επικαλείται από οποιοδήποτε μέρος της γης. Μόνο ένα Παντοδύναμο Πνεύμα, πανταχού παρόν, αόρατο, είναι ικανό να μπορεί να ακούει τις προσευχές όλου του κόσμου, ταυτόχρονα και να απαντά σε κάθε αίτημα και αυτό είναι το Πνεύμα του Θεού, που είναι το Πνεύμα το Άγιο.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι αυτό το Πνεύμα το Άγιο, ο Πατέρας Θεός το έδωσε στο Γιο Του, Του έδωσε την εξουσία Του, το όνομά Του, τη δόξα Του, τη δύναμη Του. Έτσι ο Κύριος είναι το Πνεύμα και μάλιστα ζωοποιούν, είναι ο Παράκλητος, ο μόνος μεσίτης που «εντυγχάνει» και «υπέρεντυγχάνει για μας σήμερα.

Ιωάν.ιδ:22-23 «Λέγει προς αυτόν ο Ιούδας, ουχί ο Ισκαριώτης· Κύριε, τι συμβαίνει ότι μέλλεις να φανερώσης σεαυτόν εις ημάς και ουχί εις τον κόσμον; Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτόν· Εάν τις με αγαπά, τον λόγον μου θέλει φυλάξει, και ο Πατήρ μου θέλει αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν θέλομεν ελθεί και εν αυτώ θέλομεν κατοικήσει».

Αυτό που ο Κύριος είπε στο εδ.21, ότι «...εγώ θέλω αγαπήσει αυτόν και θέλω φανερώσει εμαυτόν εις αυτόν», διέγειρε την ερώτηση του Ιούδα που διαβάσαμε παραπάνω.

Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι η απάντηση του Κυρίου, σχετικά με τη φανέρωση Του μέσα στην καρδιά του πιστού, την κατοίκησή Του μέσα στον πιστό.

Αυτός που κατοικεί μέσα μας, μας λέει εδώ ο Κύριος ότι δεν είναι κανένα άλλο πρόσωπο, αλλά ο Πατέρας εν Υιώ. Αυτό είπε και στο εδ.20: «Εν εκείνη τη ημέρα σεις θέλετε γνωρίσει, ότι εγώ είμαι εν τω Πατρί μου και σεις εν εμοί και εγώ εν υμίν».

Αφού ο Ιησούς είναι «εν τω Πατρί» είναι επόμενο όταν λέει «και εγώ εν υμίν», να εννοεί και τον ερχομό του Πατέρα μέσα μας, αφού είναι ο ένας μέσα στον άλλο. Αφού ο Πατέρας είναι «εν Χριστώ και ο Χριστός εν τω Πατρί» άρα όταν ο Χριστός έλθει «εν ημίν» επόμενο είναι ότι «εν ημίν» είναι και ο Πατέρας.

Αυτή ακριβώς την έννοια έκφρασε και ο Κύριος στην ερώτηση του Ιούδα, σχετικά με τη φανέρωσή Του μέσα μας και είπε: «προς αυτόν θέλομεν ελθεί και εν αυτώ θέλομεν κατοικήσει» (εδ.23). Είναι ο Ιησούς με τον Πατέρα που κατοικούν μέσα μας. Επιβεβαιώνεται δηλαδή αυτό που είπαμε προηγουμένως, ότι είναι ο Πατέρας (που είναι το Πνεύμα το Άγιο) μέσα στο Χριστό που κατοικεί μέσα μας κι Αυτός είναι ο Παράκλητος.

Ο Ιησούς δεν είπε ότι ο Παράκλητος θα είναι «εν υμίν», ούτε ποτέ μίλησε για «τρίτο πρόσωπο» ή «δεύτερο πρόσωπο», αλλά αυτό που συνεχώς διακήρυττε και διακηρύττει και εδώ είναι ότι μέσα μας κατοικεί ο Πατέρας «εν τω Υιώ».

Έτσι έχουμε «εν ημίν» τον Υιό μέσα στον Οποίο κατοικεί όλο το πλήρωμα της θεότητας που είναι ο Πατέρας.

Άρα, όταν έχουμε μέσα μας τον Υιό, έχουμε και τον Πατέρα. Όποιος δεν έχει τον Υιό δεν έχει ούτε τον Πατέρα.

Β’ Ιωάν.9 «Πας όστις παραβαίνει και δεν μένει εν τη διδαχή του Χριστού Θεόν δεν έχει· ο μένων εν τη διδαχή του Χριστού, ούτος έχει και τον Πατέρα και τον Υιόν».

Α’ Ιωάν.β:23 «Πας ο αρνούμενος τον Υιόν δεν έχει ουδέ τον Πατέρα. Όστις ομολογεί τον Υιόν έχει και τον Πατέρα».

Σύμφωνα με όσα εξετάσαμε μέχρι τώρα, βλέπουμε την άμεση σύνδεση και σχέση, σύμφωνα με το λόγο του Θεού, ανάμεσα στο πρόσωπο του Πατέρα και του Υιού. Ο Πατέρας φανερώνεται στο πρόσωπο του Υιού.

Όλα αυτά που είπε ο Κύριος στους μαθητές Του δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρα, αλλά μάλλον αλληγορικά και ίσως κάποια δυσνόητα.

Ιωάν.ις:25 «Ταύτα διά παροιμιών ελάλησα προς εσάς· αλλ' έρχεται ώρα, ότε δεν θέλω σας λαλήσει πλέον διά παροιμιών, αλλά παρρησία θέλω σας αναγγείλει περί του Πατρός».

Αυτά που τους είπε λίγο πριν για τον Παράκλητο, «έρχομαι προς εσάς», ότι «θέλω φανερώσει εμαυτόν» κ.τ.λ. δεν ήταν καθαρές έννοιες, αλλά παροιμιώδεις εκφράσεις που δεν μπορούσαν οι μαθητές να καταλάβουν πλήρως. Αν το δούμε αυτό σωστά, τότε μπορούμε να καταλάβουμε και τους υπαινιγμούς του «άλλου Παράκλητου», ενώ μετά συνεχίζει να μιλάει για τον Εαυτό Του.

Τα έλεγε όλα αυτά συγκεκαλυμμένα, αινιγματικά γιατί ανάμεσά τους ήταν και ο Ιούδας. Ο Ιησούς πάντοτε με περίσσια χάρη απέκρυπτε όλο ή μέρος από το νόημα των λόγων Του, είτε γιατί οι καρδιές των μαθητών Του δεν ήταν ακόμη έτοιμες να εννοήσουν αυτά που έλεγε, ή γιατί ανάμεσά τους υπήρχαν και άνθρωποι διεστραμμένοι που ο Κύριος δεν ήθελε να τους δώσει τα μαργαριτάρια Του, γιατί θα τα καταπατούσαν σαν τους χοίρους.

Με αυτό το πνεύμα μίλησε ο Ιησούς για τον «άλλο Παράκλητο» και το βλέπουμε πάλι στα παρακάτω λόγια: εδ.26-28 «ο δε Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιον, το οποίον θέλει πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματί μου, εκείνος θέλει σας διδάξει πάντα και θέλει σας υπενθυμίσει πάντα όσα είπον προς εσάς. Ειρήνην αφίνω εις εσάς, ειρήνην την εμήν δίδω εις εσάς· ουχί καθώς ο κόσμος δίδει, σας δίδω εγώ. Ας μη ταράττηται η καρδία σας μηδέ ας δειλιά. Ηκούσατε ότι εγώ σας είπον, Υπάγω και έρχομαι προς εσάς. Εάν με ηγαπάτε, ηθέλετε χαρή ότι είπον, Υπάγω προς τον Πατέρα· διότι ο Πατήρ μου είναι μεγαλήτερός μου».

Εδώ ο Κύριος αναφέρεται αλληγορικά σε «άλλον Παράκλητο» τον οποίο θα πέμψει ο Πατέρας στο όνομά Του και ο οποίος θα διδάξει όλα όσα τους είπε. Όμως, για να μη νομίσουν οι μαθητές Του ότι πρόκειται για κάτι άλλο άγνωστο προς αυτούς, του λέει «ΥΠΑΓΩ ΚΑΙ ΕΡΧΟΜΑΙ ΠΡΟΣ ΕΣΑΣ».

Καταλήγουμε λοιπόν και πάλι στα ίδια συμπεράσματα που είδαμε και πριν. Ο «άλλος Παράκλητος», αναφέρεται στον ερχομό του Κυρίου μας την ημέρα της Πεντηκοστής μέσα στην εκκλησία Του σαν Πνεύμα ζωοποιούν, που δεν θα είναι πλέον ελαττωμένος από τη σάρκα, το χώρο ή το χρόνο, αλλά ελεύθερος από όλα αυτά, μπορεί να είναι μέσα στην εκκλησία Του πάντοτε μέχρι τη συντέλεια του αιώνα. Με αυτό το σκεπτικό που προσφέρει ο λόγος του Θεού, μπορούμε άνετα να ερμηνεύσουμε όλη τη Γραφή, χωρίς προβλήματα και αντιξοότητες.

Ιωάν.ιε:4 «Μείνατε εν εμοί και εγώ εν υμίν»

Κολ.α:27 «οἷς ἠθέλησεν ὁ θεὸς γνωρίσαι τί τὸ πλοῦτος τῆς δόξης τοῦ μυστηρίου τούτου ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὅ ἐστιν Χριστὸς ἐν ὑμῖν ἡ ἐλπὶς τῆς δόξης».

Εφεσ.γ:17,19 «κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐν ἀγάπη ἐρριζωμένοι καὶ τεθεμελιωμένοι….. γνῶναι τε τὴν ὑπερβάλλουσαν τῆς γνώσεως ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, ἵνα πληρωθῆτε εἰς πᾶν τὸ πλήρωμα τοῦ θεοῦ».

Τα παραπάνω είναι άλλα τρία εδάφια που μαρτυρούν ότι ο Παράκλητος είναι ο Ιησούς Χριστός ο δίκαιος (Α’ Ιωάν.β:1) είναι Αυτός που είναι «ΕΝ ΥΜΙΝ» και «ΜΕΘ’ ΥΜΩΝ» εις τον αιώνα.

Ιωάν.ιε:26 «Όταν όμως έλθη ο Παράκλητος, τον οποίον εγώ θέλω πέμψει προς εσάς παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον εκπορεύεται παρά του Πατρός, εκείνος θέλει μαρτυρήσει περί εμού».

Στο ις:7,13-16 ο Κύριος προσθέτει:

«Εγώ όμως την αλήθειαν σας λέγω· συμφέρει εις εσάς να απέλθω εγώ. Διότι εάν δεν απέλθω, ο Παράκλητος δεν θέλει ελθεί προς εσάς· αλλ' αφού απέλθω, θέλω πέμψει αυτόν προς εσάς».

«Όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, θέλει σας οδηγήσει εις πάσαν την αλήθειαν· διότι δεν θέλει λαλήσει αφ' εαυτού, αλλ' όσα αν ακούση θέλει λαλήσει, και θέλει σας αναγγείλει τα μέλλοντα. Εκείνος θέλει δοξάσει εμέ, διότι εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς. Πάντα όσα έχει ο Πατήρ, εμού είναι· διά τούτο είπον ότι εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς. Ολίγον έτι και δεν με βλέπετε, και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί, διότι εγώ υπάγω προς τον Πατέρα».

Το πρώτο πράγμα που βλέπουμε στο εδ.26, είναι ότι το Πνεύμα το Άγιο εκπορεύεται παρά του Πατρός, δηλαδή εξέρχεται από τον Πατέρα, που φανερώνει ότι το Πνεύμα το Άγιο, δεν είναι άλλο πρόσωπο, αλλά το Πνεύμα του ίδιου του Πατέρα, όπως δείξαμε και προηγουμένως. Το Πνεύμα το Άγιο δεν λέει ότι εξέρχεται από το τρίτο πρόσωπο της Τριάδος, αλλά εκ-πορεύεται, βγαίνει έξω από τον Πατέρα, γιατί είναι το Πνεύμα του Πατέρα. Αυτό το Πνεύμα είναι που κατοικεί τώρα μέσα στο Χριστό και φανερώνεται μέσα από Αυτόν.

Τον Παράκλητο μας λέει ότι θα τον πέμψει ο Ιησούς προς εμάς. Στο ιδ:26 όμως ο ίδιος ο Κύριος λέει ότι θα τον πέμψει ο Πατέρας «εν τω ονόματι μου» και στο ιδ:28 μας λέει «Υπάγω και έρχομαι προς εσάς».

Εδώ μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα ότι ο Κύριος μιλούσε παραβολικά και όχι κατά γράμμα και εμείς πρέπει ανάλογα να εννοήσουμε τα λόγια Του σύμφωνα με το φως όλων των υπόλοιπων εδαφίων του λόγου του Θεού.

Το Πνεύμα το Άγιο το δίνει ο Κύριος Ιησούς στα πιστά παιδιά Του. Το δίνει Αυτός γιατί σ’ Αυτόν είναι δοσμένο κάθε τι του Πατέρα. Το Πνεύμα κατοικεί μέσα Του, άρα είναι σωστό να πούμε ότι το δίνει Αυτός, όπως είπε και ο Πέτρος την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξ.β:33).

Επειδή όμως ο Χριστός είναι «εν τω Πατρί», όταν κανείς λαμβάνει το Πνεύμα ή την επαγγελία του Πατρός, λαμβάνει τον Κύριο Ιησού Χριστό! Αυτός είναι που κατοικεί μέσα στη καρδιά του πιστού. Ο μόνος σκοπός της κατοίκησης του Αγίου Πνεύματος, είναι να μορφώσει τον Κύριο Ιησού Χριστό μέσα μας. Να μας κάνει όμοιους με Αυτόν, που είναι η εικόνα του αόρατου Θεού. Αυτό το ΕΝΑ Πνεύμα του Πατέρα είναι «ΕΝ ΠΑΣΙΝ ΥΜΙΝ» (Εφες.δ:6) δια Ιησού Χριστού. 

Αυτό εννοούσε και ο Κύριος όταν είπε για τον Παράκλητο ότι: «εκείνος θέλει μαρτυρήσει περί εμού», δηλ. η φανέρωση του Θεού δια Ιησού Χριστού στην εκκλησία Του, σκοπό έχει να δείξει, να διδάξει, να μορφώσει και να μεγαλύνει τον Κύριο Ιησού Χριστό μέσα μας.

Μια εύλογη ερώτηση που μπορεί να δημιουργηθεί είναι η εξής: Αν υποθέσουμε ότι το Πνεύμα το Άγιο είναι το τρίτο πρόσωπο της Τριάδας όπως λέει η θεωρία αυτή, και είναι «Κύριο και ζωοποιό», ξεχωριστή προσωπικότητα, παντοδύναμη, ίση και συνυπάρχουσα με τα άλλα δύο πρόσωπα μέσα στη θεότητα, τότε, γιατί το τρίτο αυτό πρόσωπο να αποστέλλεται είτε από τον Πατέρα είτε από τον Υιό και να μη πηγαίνει κάπου μόνο του; Δεν είναι σαν να περιμένει εντολές από τα άλλα δύο πρόσωπα; Μετά, πως μπορεί να εννοηθεί» η Παντογνωσία του τρίτου προσώπου, αφού λέει «αλλ’ όσα αν ακούσει θέλει λαλήσει...».

Αυτά τα λόγια αν τα πάρουμε κατά λέξη, τότε το τρίτο πρόσωπο βλέπουμε να είναι εξαρτώμενο από κάποιο άλλο, που θα πρέπει να του πει τι να λαλήσει, όπως και να το στείλει για να πάει. Κάτι τέτοιο όμως, είναι αντίξοο με τη φύση του Θεού και το λόγο Του. Αυτή η θεωρία όμως, δεν κάνει τίποτε άλλο από του να γεννά τέτοιου είδους μυστήρια και αντιξοότητες μέσα στον τέλειο λόγο του Θεού.

Ο Κύριος είπε: «διότι εάν δεν απέλθω, ο Παράκλητος δεν θέλει ελθεί προς εσάς αλλ’ αφού απέλθω θέλω πέμψει αυτόν προς εσάς». Εδώ βλέπουμε την απόλυτη εξάρτηση του ερχομού του Παράκλητου από τον Κύριο Ιησού Χριστό. Εάν δεν αναλαμβάνετο ο Κύριος, ο Παράκλητος δεν μπορούσε να έλθει, για τον απλούστατο λόγο ότι ο Παράκλητος είναι ο Κύριος Ιησούς, σαν Πνεύμα ζωοποιούν. Αυτός είναι ο μόνος Παράκλητος προς τον Πατέρα και δεν έχουμε δύο Παράκλητους αλλά ένα και μόνο.

Άλλη μαρτυρία από το στόμα του Ιησού, ότι Αυτός είναι ο Παράκλητος που επρόκειτο να έλθει στο Ιωάν.ζ:37-39

«Κατά δε την τελευταίαν ημέραν την μεγάλην της εορτής ίστατο ο Ιησούς και έκραξε λέγων· Εάν τις διψά, ας έρχηται προς εμέ και ας πίνη. Όστις πιστεύει εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί ύδατος ζώντος θέλουσι ρεύσει εκ της κοιλίας αυτού. Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, το οποίον έμελλον να λαμβάνωσιν οι πιστεύοντες εις αυτόν· διότι δεν ήτο έτι δεδομένον Πνεύμα Άγιον, επειδή ο Ιησούς έτι δεν εδοξάσθη».

Μιλώντας για το Πνεύμα το Άγιο που επρόκειτο να εκχυθεί στους πιστούς Του ο Κύριος είπε: «Εάν τις διψά, ας έρχηται προς εμέ και ας πίνη» (Ιωάν.ζ:37). Δεν τους έστειλε σε κανένα άλλο πρόσωπο, αλλά τους κάλεσε στον εαυτό Του. Από Αυτόν πίνουμε το Πνεύμα το Άγιο γιατί αυτός το δίνει, Αυτός το έχει και Αυτός είναι η πηγή του ύδατος της ζωής (Αποκ.κβ:17), από την οποία μπορούμε να πιούμε και να ξεδιψάσουμε.

Το Πνεύμα το Άγιο, ο Κύριος το ονόμασε «το Πνεύμα της αληθείας». Ο ίδιος όμως είπε:

 «Λέγει προς αυτόν ο Ιησούς· Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή· ουδείς έρχεται προς τον Πατέρα, ειμή δι' εμού. Εάν εγνωρίζετε εμέ, και τον Πατέρα μου ηθέλετε γνωρίσει. Και από του νυν γνωρίζετε αυτόν και είδετε αυτόν» (Ιωάν.ιδ:6-7).

Αν ο Ιησούς είναι Η ΑΛΗΘΕΙΑ και είναι Ο ΚΥΡΙΟΣ ΠΟΥ EINAΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ, δεν έπεται ότι ΑΥΤΟΣ είναι και ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ; Αφού δεν γνωρίζουμε το Χριστό πλέον κατά σάρκα, αλλά σαν Πνεύμα ζωοποιούν ανάμεσά μας και μέσα μας και Αυτός είναι το Πνεύμα και η αλήθεια, δεν είναι ευνόητο ότι Αυτός είναι το Πνεύμα της αλήθειας;

Ας δούμε τι λέει ο Κύριος στην Αποκ.κβ:16:

«Εγώ ο Ιησούς έπεμψα τον άγγελόν μου να μαρτυρήση εις εσάς ταύτα εις τας εκκλησίας. Εγώ είμαι η ρίζα και το γένος του Δαβίδ, ο αστήρ ο λαμπρός και ορθρινός.....»

Καθώς όμως δίδει το μήνυμα στις εκκλησίες ο ίδιος ο Κύριος λέει:

«Όστις έχει ωτίον ας ακούση τι λέγει το Πνεύμα προς τας εκκλησίας….» (Αποκ.β:7).         

Να, άλλη μια ταύτιση του Ιησού με το Πνεύμα, αν και είναι αρκετό το εδάφιο που λέει «ο δε Κύριος είναι το Πνεύμα».

Στο Ιωάν.ις:13 διαβάσαμε ότι ο Παράκλητος, το Πνεύμα της αλήθειας θα ΑΝΑΓΓΕΙΛΕΙ ΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΑ. Εδώ όμως βλέπουμε ότι ο Ιησούς είναι Αυτός που μαρτυρεί στην εκκλησία τα μέλλοντα. Αυτόν είδε ο Ιωάννης να του μιλά για όλα όσα πρόκειται να γίνουν, Αυτός έδωσε τα μηνύματα στις εκκλησίες δια μέσου του αγγέλου Του και όχι δια μέσου του «τρίτου προσώπου». Εδώ ο Ιωάννης βλέπει τον Κύριο Ιησού να έχει τα «επτά Πνεύματα του Θεού», την πληρότητα του Πνεύματος και με αυτή την ιδιότητα είναι ανάμεσά μας σήμερα. Αυτός είναι η ΑΛΗΘΕΙΑ, αλλά και ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΘΕΟΣ, που είναι το ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΓΙΟ.

Στην A’ Ιωάν.ε:20-21 λέει:

«Εξεύρομεν δε ότι ο Υιός του Θεού ήλθε και έδωκεν εις ημάς νόησιν, διά να γνωρίζωμεν τον αληθινόν· και είμεθα εν τω αληθινώ, εν τω Υιώ αυτού Ιησού Χριστώ. Ούτος είναι ο αληθινός Θεός και η ζωή η αιώνιος. Τεκνία, φυλάξατε εαυτούς από των ειδώλων· αμήν».

Ας μη ψάχνουμε λοιπόν τον ΑΛΗΘΙΝΟ και το ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ μακριά από το πρόσωπο του Κυρίου Ιησού Χριστού, γιατί ο λόγος μας λέει ότι «Ούτος είναι ο αληθινός Θεός», γιατί απλά ο Πατέρας Θεός ευδόκησε να κατοικήσει πλήρως και να φανερωθεί πλήρως, στο πρόσωπο του Μονογενή Υιού Του.

Μιλώντας για το Πνεύμα το Άγιο ο Κύριος μας συνεχίζει και λέει στο Ιωάν.ις:13-16

«Όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, θέλει σας οδηγήσει εις πάσαν την αλήθειαν· διότι δεν θέλει λαλήσει αφ' εαυτού, αλλ' όσα αν ακούση θέλει λαλήσει, και θέλει σας αναγγείλει τα μέλλοντα. Εκείνος θέλει δοξάσει εμέ, διότι εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς. Πάντα όσα έχει ο Πατήρ, εμού είναι· διά τούτο είπον ότι εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς. Ολίγον έτι και δεν με βλέπετε, και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί, διότι εγώ υπάγω προς τον Πατέρα».

Δείξαμε ήδη ότι ο Κύριος Ιησούς είναι Αυτός που ανήγγειλε τα μέλλοντα στην εκκλησία. Μάλιστα στην Αποκ.ιθ:10β λέει:

«διότι Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑΣ»

Με αλλά λόγια, η μαρτυρία που δίνει ο Ιησούς, που στην προκειμένη περίπτωση μαρτυρεί τα μέλλοντα στον Ιωάννη, είναι το ίδιο το Πνεύμα της Προφητείας. Ποιο όμως είναι το Πνεύμα της Προφητείας; Πάλι ο λόγος του Θεού μας λέει στην Β’ Πέτρ.α:21:

«διότι δεν ήλθε ποτέ προφητεία εκ θελήματος ανθρώπου, αλλ' υπό του Πνεύματος του Αγίου κινούμενοι ελάλησαν οι άγιοι άνθρωποι του Θεού».

Βλέπουμε ότι το Πνεύμα της προφητείας, δηλ. το Πνεύμα που δίνει την προφητεία, είναι το Πνεύμα το Άγιο γιατί Αυτό κινεί τον προφήτη να μιλήσει.

Α’ Κορ.ιβ:10-11: «εις άλλον δε ενέργειαι θαυμάτων, εις άλλον δε προφητεία, εις άλλον δε διακρίσεις πνευμάτων, εις άλλον δε είδη γλωσσών, εις άλλον δε ερμηνεία γλωσσών. Πάντα δε ταύτα ενεργεί το εν και το αυτό Πνεύμα, διανέμον ιδία εις έκαστον καθώς θέλει».

Το Πνεύμα που δίνει την προφητεία, και τα χαρίσματα γνωρίζουμε ότι είναι το Πνεύμα το Άγιο(βλ.εδ.3-11), που σημαίνει ότι Αυτό είναι και το Πνεύμα της προφητείας. Όμως εμείς διαβάσαμε στην Αποκ.ιθ:10, ότι το Πνεύμα της προφητείας, δηλ. το Πνεύμα το Άγιο είναι η μαρτυρία του Ιησού.

Βλέπουμε την άμεση σχέση και σύνδεση του Κυρίου Ιησού με το Πνεύμα της Προφητείας που είναι όπως δείξαμε το Πνεύμα το Άγιο και σαν Πνεύμα προφητείας που είναι, φυσικά αναγγέλλει τα μέλλοντα στην εκκλησία. Όμως αυτό το Πνεύμα της προφητείας, δεν είναι άλλο ξεχωριστό πρόσωπο, μας το συνδέει με τη μαρτυρία του Ιησού. Ο Ιησούς είναι Εκείνος ο οποίος μαρτυρεί σήμερα στην εκκλησία, και δι’ Αυτού γίνεται κάθε τι που γίνεται. Ο ίδιος είπε: «...διότι χωρίς εμού δεν δύνασθαι να κάμητε ουδέν» (Ιωάν.ιε:5).

Αυτός είναι που ενεργεί μέσα στο λαό Του. Στο ίδιο αυτό κεφάλαιο είπε: «Μείνατε εν εμοί, και εγω εν υμίν...» (ιε:4). Αυτός είναι που είναι ΕΝ ΗΜΙΝ και μας δυναμώνει ώστε να μπορούμε να κάνουμε το θέλημά Του.

Τώρα, μπορούμε να καταλάβουμε αυτό που είπε ο Κύριος: «Εκείνος θέλει δοξάσει εμέ, διότι εκ του εμού θέλει λάβει, και αναγγείλει προς εσάς».

Το Πνεύμα το Άγιο, δεν βλέπουμε να λέει ή να ενεργεί δικά Του ξεχωριστά πράγματα, αλλά μας διδάσκει, αποκαλύπτει και αναγγέλλει τα βάθη του Κυρίου μας. Μας φανερώνει Εκείνον και το έργο Του, το μεγαλείο που είναι κρυμμένο μέσα σ’ Αυτόν, για το οποίο μιλά και ο απ. Παύλος και λέει στην Κολ.β:2-3:

«ἵνα παρακληθῶσιν αἱ καρδίαι αὐτῶν συμβιβασθέντες ἐν ἀγάπῃ καὶ εἰς πᾶν πλοῦτος τῆς πληροφορίας τῆς συνέσεως εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ θεοῦ, Χριστοῦ, ἐν ᾧ εἰσιν πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ γνωσέως ἀπόκρυφοι».

Πως εμείς θα γνωρίσουμε σήμερα τους απόκρυφους θησαυρούς της σοφίας και της γνώσης που περιέχονται μέσα στο μυστήριο του ΘΕΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, εάν ο Κύριος δια του Πνεύματος Του δεν αποκαλύψει; Το Πνεύμα αυτό που κατοικεί μέσα στο Χριστό πλήρως, είναι αυτό που αποκαλύπτει αυτούς τους θησαυρούς, όχι σε οποιονδήποτε, αλλά σε εκείνους που ταπεινά Τον δέχονται και ζουν γι’ Αυτόν και υπακούουν στο λόγο Του. Αυτό το Πνεύμα είναι η μαρτυρία του Ιησού Χριστού. Μας μιλά και μας αποκαλύπτει τη φύση Του, το νόημα των λόγων Του, φωτίζει τη ζωή μας και μας μορφώνει σύμφωνα με το χαρακτήρα Του.

Αυτή είναι η εργασία του Πνεύματος σήμερα μέσα σε κάθε πιστό, να μορφώσει τον Κύριο Ιησού Χριστό μέσα μας. Το ότι ο Κύριος αναφέρεται στον Παράκλητο σαν σε άλλο πρόσωπο, ενώ μιλά πάλι για τον Εαυτό Του σαν Πνεύμα πλέον μέσα στην εκκλησία Του, δεν πρέπει να μας ξενίζει γιατί δεν είναι και η πρώτη φορά που το συναντάμε στο λόγο του Θεού.

Παράδειγμα έχουμε το περιστατικό που περιγράφεται στο Λουκ.κδ:23-35, όπου ο Κύριος φανερώθηκε στου μαθητές που πήγαιναν προς Εμμαούς και τους μιλούσε ο ίδιος για τον Εαυτό Του, ωσάν να ήταν κάποιος άλλος. Στο εδ.26 τους είπε: «δεν έπρεπε να πάθη ταύτα ο Χριστός, και να εισέλθη εις την δόξαν αυτού;» Βλέπουμε ότι μίλησε για τον Εαυτό Του σαν να επρόκειτο για δεύτερο πρόσωπο. Το ίδιο ακριβώς έκανε και στα εδάφια του Ιωάννη που αναλύσαμε. Μιλούσε για άλλον Παράκλητο και αναφερόταν στην φανέρωση Του ανάμεσα στους πιστούς Του, μετά την ανάληψή Του. Γι’ αυτό άλλωστε είπε και στο Ιωάν.ις:25:

«Ταύτα διά παροιμιών ελάλησα προς εσάς· αλλ' έρχεται ώρα, ότε δεν θέλω σας λαλήσει πλέον διά παροιμιών, αλλά παρρησία θέλω σας αναγγείλει περί του Πατρός».

Αυτά που τους έλεγε για τον Πατέρα και τη σχέση Του μ’ Αυτόν, τα έλεγε αινιγματικά, με τρόπο παροιμιώδη και όχι πεζά. Αυτό σημαίνει ότι αυτά που άρχισε να λέει ο Κύριος για τον Πατέρα στο Ιωάν.ιδ-ις, τα είπε με τρόπο μεταφορικό και αλληγορικό.

Άρα, αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς, για να ερμηνεύσουμε σωστά το λόγο του Θεού, είναι να ψάξουμε κάπου άλλου, μέσα στη Γραφή, να συγκρίνουμε εδάφιο προς εδάφιο, «ολίγον εδώ, ολίγον εκεί» που λέει ο Ησαΐας (κη:10), στίχο επί στίχο, διδασκαλία επί διδασκαλία, πάντα μέσα από τις βασικές διδασκαλίες του λόγου του Θεού, να βγάλουμε το αληθινό νόημα των λόγων του Κυρίου προς τους μαθητές Του.

Εμείς, με τη χάρη του Θεού, αυτό κάναμε σ’ όλη αυτή τη μελέτη, βασιζόμενοι πάντοτε πάνω στις διακηρύξεις καθαρών εδαφίων, αφήνοντας το λόγο του Θεού να μας δείξει την αλήθεια, όσο αφορά κάθε επί μέρους θέμα, που εξετάζουμε σχετικά με τη θεότητα.

Όταν λοιπόν ο Κύριος έλεγε για «άλλον Παράκλητο» τον οποίο θα δώσει ο Πατέρας (Iωάν.ιδ:16), ότι «δεν θέλω σας αφήσει ορφανούς έρχομαι προς εσάς» (Ιωάν.ιδ:18), ότι «εν εκείνη τη ημέρα σεις θέλετε γνωρίσει ότι εγώ είμαι εν τω Πατρί μου, και σεις εν εμοί και εγώ εν υμίν» (Ιωάν.ιδ:20), ότι «ο Πατήρ μου θέλει αγαπήσει αυτόν και προς αυτόν θέλομεν ελθεί και προς αυτόν θέλομεν κατοικήσει» (Ιωάν.ιδ:23), ότι «ο Παράκλητος το Πνεύμα το Άγιον το οποίον θέλει πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματι μου, εκείνος θέλει σας διδάξει πάντα, και θέλει σας υπενθυμίσει πάντα όσα είπον προς εσάς» (Ιωάν.ιδ:26), ότι «υπάγω και έρχομαι προς εσάς..» (Ιωάν.ιδ:28), ότι «μείνατε εν εμοί και εγώ εν υμίν» (Ιωάν.ιε:4), ότι « ...ο Παράκλητος τον οποίον εγώ θέλω πέμψει προς εσάς παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον εκπορεύεται παρά του Πατρός εκείνος θέλει μαρτυρήσει περί εμού» (Ιωάν.ιε:26), ότι «...συμφέρει εις εσάς να απέλθω εγώ διότι εάν δεν απέλθω, ο Παράκλητος δεν θέλει ελθεί προς εσάς..» (Ιωάν.ις:7), ότι «Εκείνος θέλει δοξάσει εμέ, διότι εκ του εμού θέλει λάβει και θέλει αναγγείλει προς εσάς....ολίγον έτι και δεν με βλέπετε και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί διότι εγώ υπάγω προς τον Πατέρα» (Ιωάν.ις:13-16), δεν τα έλεγε πεζά, αλλά αινιγματικά, που σημαίνει ότι κάτι κρυβόταν μέσα σ’ αυτά τα λόγια που θα το εννοούσαν αργότερα.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτά που αναλύσαμε από τον υπόλοιπο λόγο του Θεού σχετικά με το θέμα αυτό, βλέπουμε ότι ο Κύριος μιλούσε αλληγορικά για τον Εαυτό Του, για τον ερχομό του στην εκκλησία, όχι πια σαν άνθρωπος, αλλά σαν Πνεύμα Άγιο, ζωοποιό, από τον Πατέρα Θεό.

Είδαμε ότι, ό,τι έχει σχέση με το Πνεύμα το Άγιο, έχει να κάνει με τον Υιό και τον Πατέρα. Έχει άμεση σχέση με τη θεϊκή φύση του Ιησού Χριστού.

Σαν Θεός, είπαμε ότι είναι ο ίδιος ο Πατέρας και σαν άνθρωπος είναι Αυτός που γέννησε ο Πατέρας, στον οποίο κατοίκησε και κατοικεί πλήρως. Τώρα δεν βλέπουμε πια δύο ξεχωριστές οντότητες, (παρ’ όλο που μιλάμε για δύο ξεχωριστά πρόσωπα, τον Πατέρα Θεό και το Χριστό το κατά σάρκα) αλλά βλέπουμε την ταύτιση των δύο, την κατοίκηση και την ύπαρξη του ενός μέσα στον άλλο, έτσι που αν βλέπουμε τον Υιό, να βλέπουμε τον Πατέρα, ή αν έχουμε τον Υιό να έχουμε και τον Πατέρα.

Γι’ αυτό η Γραφή λέει: «όστις είναι εικών του Θεού του αοράτου....» Κολ.α:15 «όστις ων απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού...) Εβρ.α:3.

Έτσι εξηγείται και το γεγονός, ότι δεν έχουμε τρεις Θεούς αλλά έναν, δεν προσκυνούμε τρεις Κυρίους αλλά έναν, δεν λατρεύουμε τρία πρόσωπα αλλά ένα, γιατί το Πρόσωπο του Χριστού μας είναι η αντιπροσώπευση του Πατέρα. Όταν λοιπόν η Γραφή μιλάει για Πνεύμα Άγιο, εννοεί τη φανέρωση του Θεού, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Βέβαια, τώρα δεν έχουμε το Χριστό σαν άνθρωπο με σάρκα και οστά, αλλά σαν Πνεύμα ζωοποιούν.

«..Ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ έγεινεν εις ψυχήν ζώσαν ο έσχατος Αδάμ εις πνεύμα ζωοποιούν» (Α’ Κορ.ιε:45).

Ο Χριστός γεννήθηκε σαν άνθρωπος για να καταργήσει το νόμο της αμαρτίας στη σάρκα, αλλά με την ανάληψη Του έγινε Πνεύμα ζωοποιούν.

Όλη η ενέργεια και η δύναμη της φανέρωσης του Θεού εν σαρκί (στον Υιό) σαν Πνεύμα Άγιο, έχει ένα έργο: «...εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς» (Ιωάν.ις:14). Δηλαδή να μας πει τα περί Ιησού Χριστού, από τα πιο απλά έως τα πιο απόκρυφα μεγαλεία Του.

Στη συνέχεια λέει ο Κύριος, «Πάντα όσα έχει ο Πατήρ, εμού είναι· διά τούτο είπον ότι εκ του εμού θέλει λάβει και αναγγείλει προς εσάς». Καταλαβαίνουμε ότι ο Κύριος μας στρέφει πάλι στον Πατέρα. Με άλλα λόγια, το Πνεύμα το Άγιο θα μας αναγγείλει περί του Πατρός, αφού ο διευκρινίζει ότι «..Πάντα όσα έχει ο Πατήρ εμού είναι…».

Άρα θα μας αναγγείλει μέσω του Ιησού περί του Πατρός. Όμως ο Κύριος λίγα εδάφια πάρα κάτω, στο ις:25 είπε: «Ταύτα διά παροιμιών ελάλησα προς εσάς· αλλ' έρχεται ώρα, ότε δεν θέλω σας λαλήσει πλέον διά παροιμιών, αλλά παρρησία θέλω σας αναγγείλει περί του Πατρός..».

Να λοιπόν πόσο ωραία δένει ο λόγος του Θεού και πόσο καθαρά εννοούμε τα αινιγματικά λόγια του Κυρίου. Αυτός που θα αναγγείλει περί του Πατρός, μας είπε ότι είναι το Πνεύμα το Άγιο. Εδώ όμως μας λέει ότι «..παρρησία θέλω σας αναγγείλει περί του Πατρός» και φυσικά εννοεί τον Εαυτό Του σαν Πνεύμα Άγιο.

Γιατί λέει «ΠΑΡΡΗΣΙΑ»; διότι μέχρι τώρα μιλούσε αινιγματικά για τον Πατέρα αλλά θα έρθει ώρα που θα μας αναγγείλει καθαρά πλέον περί του Πατρός. Αυτό έγινε όταν ήρθε και κατοίκησε μέσα στην καρδιά των μαθητών Του σαν Πνεύμα Άγιο, από την ημέρα της Πεντηκοστής και μετά και αυτό κάνει και σήμερα. Αποκαλύπτει τον Πατέρα μέσα μας.

Για να ολοκληρώσει ο Κύριος όλα όσα είπε, ώστε να εννοήσουν αργότερα οι μαθητές τα λεγόμενά Του, ότι δεν πρόκειται για κάποιο άλλο πρόσωπο, το οποίο εκείνοι σαν Εβραίοι μονοθεϊστές που ήταν, δεν γνώριζαν, ούτε είχαν διδαχθεί, τους λέει τελειώνοντας για τον Παράκλητο, το Πνεύμα το Άγιο, τα εξής:

«Ολίγον έτι και δεν με βλέπετε, και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί, διότι εγώ υπάγω προς τον Πατέρα» (Ιωάν.ις:16).

Το πρώτο «ολίγον έτι και δεν με βλέπετε» φυσικά αναφέρεται στο γεγονός της ανάληψης, γιατί το συνδέει μετά με το «υπάγω προς τον Πατέρα». Πράγματι, μετά από λίγες ώρες ήρθε εκείνο το πλήθος, Τον πήρε, Τον σταύρωσε, αναστήθηκε, αναλήφθηκε και δεν Τον είδαν πλέον.

Το ότι φανερώθηκε σποραδικά μετά την ανάστασή Του στους μαθητές, δεν είναι αυτό που εννοούσε με το «και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί» γιατί τότε, ξέρουμε ότι δεν πήγε προς τον Πατέρα, αλλά με την ανάληψη Του, όταν κάθισε στα δεξιά (θέση ισχύος, εξουσίας και δύναμης) του Θεού.

Αυτό που εννοούσε, από ότι μας λέει το κείμενο, είναι ότι «και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί, διότι εγώ υπάγω προς τον Πατέρα». Δηλαδή θα με δείτε, γιατί υπάγω προς τον Πατέρα. Άρα η δεύτερη φορά που θα Τον έβλεπαν, θα ήταν αφού πήγαινε στον Πατέρα και μετά.

Όταν η Μαρία η Μαγδαληνή είδε τον Κύριο μετά την ανάσταση Του κοντά στον τάφο, Εκείνος Της είπε: «...Μη μου απτού  διότι δεν ανέβην έτι προς τον Πατέρα μου»... Άρα το «...και πάλιν ολίγον και θέλετε με ιδεί, διότι υπάγω προς τον Πατέρα», δεν αναφέρεται στις συναντήσεις πριν την ανάληψη, αλλά μάλλον μετά, σαν Πνεύμα Άγιο την ήμερα της Πεντηκοστής. Σαν Πνεύμα παρηγοριάς, σαν τον άλλο Παράκλητο που θα έμενε μαζί τους στον αιώνα και θα κατοικούσε πλέον μέσα τους!

Στα εδάφια ις:22-23, ο Κύριος διευκρινίζοντας αυτό που είπε στους μαθητές Του, λέει: «Και σεις λοιπόν τώρα μεν έχετε λύπην· πάλιν όμως θέλω σας ιδεί, και θέλει χαρή η καρδία σας, και την χαράν σας ουδείς αφαιρεί από σας. Και εν εκείνη τη ημέρα δεν θέλετε ζητήσει παρ' εμού ουδέν. Αληθώς, αληθώς σας λέγω ότι όσα αν αιτήσητε παρά του Πατρός εν τω ονόματί μου, θέλει σας δώσει».

Τη χαρά αυτή την πήραν την ημέρα της Πεντηκοστής. Είναι η χαρά του Πνεύματος που κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει από την καρδιά του πιστού, γιατί δεν βασίζεται σε φαινόμενα, αλλά στα μη βλεπόμενα, τα αιώνια.

Υπάρχουν ακόμα πολλά πειστήρια ότι το Πνεύμα το Άγιο, δεν είναι κάποιο τρίτο πρόσωπο μέσα στη θεότητα, αλλά είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, γιατί Αυτός είναι η φανέρωση του Θεού στη γη. Αυτός είναι μέσα στον οποίο κατοικεί όλο το πλήρωμα της θεότητας σωματικά, Αυτός έχει τα «επτά πνεύματα του Θεού».

Αυτός είναι ο Κύριος Πάντων. Αυτός είναι ο Κύριος που είναι το Πνεύμα και όπου το Πνεύμα του Κυρίου εκεί ελευθερία.