Πριν μπορέσει κάποιος να μετανοήσει από
την αμαρτία, πρέπει να αναγνωρίσει ότι είναι αμαρτωλός.
Ο Ιησούς είπε: «δεν ήλθον δια να
καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν» (Μάρκ.β:17 Λουκ.ε:32).
Αφού όλοι οι άνθρωποι έχουν αμαρτήσει,
ο Ιησούς στην πραγματικότητα ήρθε για όλο τον κόσμο. Παρόλα αυτά, τα λόγια του
Κυρίου υποδηλώνουν ότι θα σώσει μόνο αυτούς που αναγνωρίζουν τις αμαρτίες τους.
«Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι διότι αυτών είναι η βασιλεία των ουρανών» (Ματθ.ε:3).
Όλοι είμαστε φτωχοί πνευματικά χωρίς το
Θεό, αλλά μόνο αυτοί που αναγνωρίζουν τη φτώχεια τους εκζητούν το Θεό και
βρίσκουν τα ουράνια πλούτη.
Πολλοί ηθικά σωστοί άνθρωποι και
ευσεβείς θρησκευόμενοι, το βρίσκουν πολύ δύσκολο να μετανοήσουν ώστε να λάβουν
το Άγιο Πνεύμα, ακριβώς επειδή δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη τους, ούτε το
θεωρούν απαραίτητο. Μετάνοια μπορεί να συμβεί μόνο όταν ο άνθρωπος αναγνωρίσει
τις αμαρτίες του καθώς και την ανάγκη που έχει για τη χάρη του Θεού.
Ομολογία της αμαρτίας.
Από τη στιγμή που κάποιος καταλάβει ότι
είναι πραγματικά αμαρτωλός, πρέπει να το ομολογήσει στο Θεό. Αν και ο Θεός
γνωρίζει ήδη τα πάντα, ζητά αυτή την ειλικρινή ομολογία για τον ίδιο τον
αμαρτωλό, αλλά και γι’ Αυτόν.
«Ο κρύπτων τας αμαρτίας αυτού, δεν θέλει ευοδωθή. Ο
δε εξομολογούμενος και παραιτών αυτάς, θέλει ελεηθή» (Παρ.κη:13).
Όταν οι άνθρωποι
βαπτιζόταν στο βάπτισμα μετανοίας του Ιωάννη, έμπαιναν στο νερό «εξομολογούμενοι
τας αμαρτίας αυτών» (Μάρκ.α:4,5). Αν κάποιος αμαρτήσει αφού πιστέψει, η
ομολογία της αμαρτίας είναι και πάλι μέρος της μετάνοιας (Α’ Ιωάν.α:9).
Ομολογούμε τις αμαρτίες
μας κατ’ ευθείαν στο Θεό, γιατί είναι ο μόνος
που συγχωρεί αμαρτίες (Ης.μγ:25
Μάρκ.β:7).
Δεν χρειαζόμαστε επίγειο
μεσίτη γιατί ο άνθρωπος Ιησούς είναι ο Μεσίτης μας και ο Αρχιερέας μας (Α’
Τιμ.β:5 Εβρ.δ:15-16).
Είναι καλό κάποιος να
ομολογεί τη μετάνοιά του ανοικτά (Πράξ.ιθ:18). Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις
που μπορούμε να ομολογούμε ο ένας στον άλλο, όπως όταν ζητάμε προσευχή για κάποια
ανάγκη μας ή όταν έχουμε σφάλει σε βάρος κάποιου και του ζητάμε συγχώρεση
(Λουκ.ιζ:3-4 Ιάκ.ε:16).
Η ομολογία πρέπει να
γίνεται τόσο δημόσια όσο ήταν και η αμαρτία. Ομολογία δεν σημαίνει απαραίτητα
ν’ αρχίσει κάποιος να απαριθμεί όλες τις αμαρτίες που έκανε στην ζωή του, αν
και πρέπει να ζητήσει από το Θεό να συγχωρέσει όλες τις αμαρτίες που θυμάται. Η
ουσία της μετάνοιας είναι να αναγνωρίσει κανείς μπροστά στο Θεό αλλά και για
τον ίδιο, ότι είναι αμαρτωλός, να ζητήσει συγχώρεση από το Θεό καθώς και βοήθεια
για να μπορέσει να νικήσει κάθε αμαρτία στο μέλλον.
Συντριβή και μεταμέλεια για
την αμαρτία.
Ειλικρινής μετάνοια
σημαίνει συντριβή. Αυτό σημαίνει γνήσια λύπη για ότι έχει να κάνει με αμαρτία.
Ο αμαρτωλός αισθάνεται συντριμμένος για κάθε λάθος και κάθε αμαρτία που έκανε
και η καρδιά του είναι σπασμένη γι’ αυτό (Ψαλμ.να:17). Είναι καλό αν μπορέσει
να αισθανθεί με κάποιο τρόπο την δυσαρέσκεια του Θεού, για να μην είναι η
μετάνοιά του κατά τα ανθρώπινα πρότυπα (Β’ Κορ.ζ:10).
Πολλοί άνθρωποι μπορεί να
λυπούνται για τις αμαρτίες που έχουν κάνει, αλλά ποτέ δεν έχουν γνήσια
μετανιώσει γι’ αυτές. Λυπούνται για τις συνέπειες της αμαρτίας, αλλά δεν
μπορούν να εγκαταλείψουν τις αμαρτίες τους. Πολλές φορές η αμαρτία τους
περιπλέκει σε τρομερές καταστάσεις και λυπούνται που μπλέχτηκαν. Παρόλα αυτά,
όταν τους δοθεί η ευκαιρία να ξεφύγουν απ’ αυτές τις τρομερές καταστάσεις,
συνεχίζουν να ζουν στην αμαρτία.
Κάποιοι έρχονται και
κλαίνε στην εκκλησία επειδή λυπούνται για τον εαυτό τους και είναι
αναστατωμένοι για την κατάστασή τους, αλλά δεν είναι πρόθυμοι να δώσουν
ολοκληρωτικά τη ζωή τους στο Θεό. Αυτά είναι παραδείγματα κοσμικής λύπης που
δεν μπορεί να φέρει μετάνοια. Η αληθινή μετάνοια προέρχεται από τη λύπη κατά
Θεό. Αυτό σημαίνει ότι ο αμαρτωλός λυπάται για τις αμαρτίες του, αποφασίζει ν’
αλλάξει τον αμαρτωλό τρόπο ζωής του και δεν στεναχωριέται γι’ αυτές τις
αλλαγές.
Απόφαση εγκατάλειψης της
αμαρτίας.
«Ο κρύπτων τάς αμαρτίας αυτού δέν θέλει
ευοδωθή· ο δέ εξομολογούμενος καί παραιτών αυτάς θέλει ελεηθή» (Παρ.κη:13).
Χρειάζεται να ομολογούμε και να
παραιτούμε τις αμαρτίες μας, αν θέλουμε να ευοδωθούμε. Χρειάζεται μια
πραγματική στροφή από την αμαρτία προς το Θεό. Η μετάνοια είναι κάτι
περισσότερο από την λύπη για τις αμαρτίες, περιλαμβάνει και την απόφαση να κάνεις
κάτι γι’ αυτές τις αμαρτίες.
Η μετάνοια είναι κάτι περισσότερο από
την ομολογία των αμαρτιών, περιέχει και την εγκατάλειψή τους με τη βοήθεια του
Θεού.
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τόνισε αυτό το
στοιχείο της μετάνοιας. Όταν τα πλήθη ερχόταν για να βαπτιστούν, τους έλεγε:
«Γεννήματα εχιδνών, τίς έδειξεν εις
εσάς νά φύγητε από τής μελλούσης οργής; Κάμετε λοιπόν καρπούς αξίους τής
μετανοίας, καί μή αρχίσητε νά λέγητε καθ' έαυτούς, Πατέρα έχομεν τόν Αβραάμ·
διότι σάς λέγω ότι δύναται ο Θεός εκ τών λίθων τούτων νά αναστήση τέκνα εις τόν
Αβραάμ» (Λουκ.γ:7-8).
Αρνήθηκε να βαπτίσει πολλούς που ήρθαν
γι’ αυτό το σκοπό, πριν δείξουν αποδεικτικά στοιχεία πραγματικής μετάνοιας. Γι’
αυτόν, η μετάνοια ήταν κάτι περισσότερο από μια απόφαση του νου, ήταν η
πνευματική απόφαση που φέρνει αλλαγή στον τρόπο ζωής.
Το ίδιο με τον Ιωάννη, ο Παύλος κήρυξε
ότι οι άνθρωποι πρέπει: «νά μετανοώσι καί νά επιστρέφωσιν εις τόν Θεόν,
πράττοντες έργα άξια τής μετανοίας» (Πράξ.κς:20).
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η μετάνοια
απαιτεί συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κατά το οποίο πρέπει κανείς να αποδείξει
την αγάπη του προς το Θεό.
Ο Θεός ξέρει την ίδια στιγμή αν κάποιος
έχει πραγματικά δεσμευτεί να εγκαταλείψει την αμαρτία, με αποτέλεσμα μετάνοια
και βάπτιση με Άγιο Πνεύμα να συμβούν την ίδια στιγμή.
Δυστυχώς, καθώς περνάει ο καιρός,
κάποιοι δεν τηρούν την υπόσχεσή τους, αλλά όταν βαπτίστηκαν με το Άγιο Πνεύμα,
ειλικρινά αποφάσισαν να απορρίψουν την αμαρτία.
Αποκατάσταση.
Σαν μέρος της εγκατάλειψης των
αμαρτιών, το άτομο που ειλικρινά μετανοεί, θα προσπαθήσει να διορθώσει τις
επιπτώσεις των προηγούμενων αμαρτιών του, όσο αυτό είναι δυνατόν.
Αυτή η πράξη ονομάζεται αποκατάσταση.
Για παράδειγμα, αν είχε κλέψει χρήματα, να τα επιστρέψει (Λουκ.ιθ:8). Αν είχε
αδικήσει κάποιους να πάει και να τους ζητήσει συγνώμη. Αν είχε βλάψει κάποιον
λέγοντας ψέματα ή με κουτσομπολιό, καλό είναι να αποκαταστήσει την αλήθεια.
Ο Ιησούς δίδαξε: «Εάν λοιπόν
προσφέρης τό δώρόν σου εις τό θυσιαστήριον καί εκεί ενθυμηθής ότι ο αδελφός σου
έχει τι κατά σού, άφες εκεί τό δώρόν σου έμπροσθεν τού θυσιαστηρίου, καί ύπαγε
πρώτον φιλιώθητι μέ τόν αδελφόν σου, καί τότε ελθών πρόσφερε τό δώρόν σου»
(Ματθ.ε:23-24).
Όταν ο Θεός μας συγχωρεί, δεν μας
επιτρέπει να συνεχίσουμε ν’ απολαμβάνουμε τα γήινα οφέλη των αμαρτιών μας χωρίς
αποκατάσταση, ούτε αυτό εξαλείφει την ανάγκη να ζητήσουμε συγνώμη από κάποιον
που αδικήσαμε.
Μετάνοια και συναισθήματα.
Η μετάνοια επηρεάζει τη συναισθηματική
πλευρά του ανθρώπου, εφόσον έχει να κάνει με κατά Θεό λύπη και μεταμέλεια.
Συνήθως φέρνει δάκρυα και άλλες παρόμοιες συναισθηματικές εξωτερικεύσεις. Αυτό
όμως δεν σημαίνει ότι ένα συναισθηματικό show
μπορεί ν’ αντικαταστήσει τη μετάνοια!
Μερικοί άνθρωποι χύνουν δάκρυα
αυτολύπησης και όχι επειδή λυπήθηκαν κατά Θεό. Κάποιοι ανταποκρίνονται συναισθηματικά
στην παρουσία του Θεού, αλλά γρήγορα σταματάνε χωρίς να μετανοήσουν πλήρως.
Ο Θεός αφήνει συχνά να αισθανθούν την
παρουσία Του σαν ένα μέσο που θα τους οδηγήσει σε μετάνοια, αλλά δεν πρέπει να
κάνουμε το λάθος να θεωρήσουμε αυτό το συναίσθημα ότι είναι μετάνοια.
Όταν κάποιος μετανοεί, αισθάνεται χαρά,
επειδή αποκαθίσταται η επικοινωνία του με το Θεό. Ακόμα θα αισθανθεί ξαλάφρωμα,
εφόσον πήρε την απόφαση να μην αμαρτήσει ξανά. Όμως, δεν θ’ αφήσει αυτή τη χαρά
και την ανακούφιση να τον εμποδίσουν να προχωρήσει, αφού ο Θεός έχει πολύ περισσότερα
γι’ αυτόν.
Ο Θεός θέλει ν’ ασχοληθεί μια κι έξω με
τις αμαρτίες του παρελθόντος όταν βαπτιστεί στο νερό καθώς και να του δώσει το
Άγιο Πνεύμα.
Μερικοί άνθρωποι σταματάνε όταν
αισθανθούν την χαρά της μετάνοιας, ενώ κανονικά πρέπει να προχωρήσουν στην
επόμενη χαρά, το βάπτισμα στο νερό. Μετά, καθώς θα δοξάζουν το Θεό θα πάρουν τη
δωρεά του Αγίου Πνεύματος.
