Ματθ.ς:1-6 Προσέχετε να μη κάμνητε την ελεημοσύνην σας έμπροσθεν των ανθρώπων διά να βλέπησθε υπ' αυτών· ει δε μη, δεν έχετε μισθόν πλησίον του Πατρός σας του εν τοις ουρανοίς. Όταν λοιπόν κάμνης ελεημοσύνην, μη σαλπίσης έμπροσθέν σου, καθώς κάμνουσιν οι υποκριταί εν ταις συναγωγαίς και εν ταις οδοίς, διά να δοξασθώσιν υπό των ανθρώπων· αληθώς σας λέγω, έχουσιν ήδη τον μισθόν αυτών. Όταν δε συ κάμνης ελεημοσύνην, ας μη γνωρίση η αριστερά σου τι κάμνει η δεξιά σου, διά να ήναι η ελεημοσύνη σου εν τω κρυπτώ, και ο Πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ αυτός θέλει σοι ανταποδώσει εν τω φανερώ. Και όταν προσεύχησαι, μη έσο ως οι υποκριταί, διότι αγαπώσι να προσεύχωνται ιστάμενοι εν ταις συναγωγαίς και εν ταις γωνίαις των πλατειών, διά να φανώσιν εις τους ανθρώπους· αληθώς σας λέγω ότι έχουσιν ήδη τον μισθόν αυτών. Συ όμως, όταν προσεύχησαι, είσελθε εις το ταμείον σου, και κλείσας την θύραν σου προσευχήθητι εις τον Πατέρα σου τον εν τω κρυπτώ, και ο Πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θέλει σοι ανταποδώσει εν τω φανερώ.
Ο Ιησούς προειδοποιεί τους ακροατές Του να μην είναι
υποκριτές όταν πρόκειται να κάνουν ελεημοσύνη (Ματθ.ς:1–4). Έχει κατά νου τους
θρησκευτικούς ηγέτες του Ισραήλ (Ματθ.ε:20). Έχει ήδη δείξει ότι η έμφαση που
δίνουν στις εξωτερικές πράξεις και όχι στις εσωτερικές συμπεριφορές οδηγεί σε
ψεύτικη πνευματικότητα.
Η δικαιοσύνη που επιθυμεί ο Θεός ξεκινά στην καρδιά. Οι
σκέψεις και οι συμπεριφορές είναι τόσο μέρος της δικαιοσύνης όσο και τα λόγια
και οι πράξεις. Αυτό ήταν ένα σημαντικό θέμα του πέμπτου κεφαλαίου. Το να βοηθάς
με τρόπους που κάνουν τους ανθρώπους να δοξάσουν τον Θεό, είναι καλό (Ματθ.ε:16).
Αυτό που δεν είναι καλό είναι να βοηθάς με κίνητρο να σε δουν και να κερδίζεις
κοσμικούς επαίνους (Ματθ.ς:1).
Αν χρειαστεί, λέει ο Ιησούς, να κρύψεις την προσφορά σου,
ώστε κανείς να μην το ξέρει εκτός από σένα. Τότε μπορείς να είσαι σίγουρος ότι
το μόνο σου κίνητρο είναι η γνήσια αφοσίωση στον Θεό (Ματθ.ς:2–4).
Διατηρώντας το ίδιο θέμα, ο Ιησούς εφαρμόζει την ιδέα του κινήτρου στην δημόσια προσευχή. Όσοι ήθελαν να προβάλουν την πνευματικότητά τους, τους άρεσε να προσεύχονται δυνατά τόσο στον δρόμο όσο και στην συναγωγή.
Ενώ αυτό μπορεί να μην είναι τόσο συνηθισμένο στη σύγχρονη εποχή, όμως,
συμβαίνει να στήνονται άνθρωποι μπροστά στην κάμερα σε ζωντανή σύνδεση και να
κάνουν ότι προσεύχονται για να ακουστούν και να εντυπωσιάσουν κόσμο. Είναι
προφανές, ότι εκείνη την ώρα δεν προσεύχονται στον Θεό, αλλά στους ανθρώπους.
Άλλο είναι να προσευχηθείς κατά τη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης,
ακόμα άλλο είναι να δημοσιεύσεις μια συνάθροιση που περιλαμβάνει δημόσια
προσευχή – η προσευχή στην εκκλησία και βέβαια πρέπει να γίνεται και δυνατά –
και άλλο να στήνεσαι στην κάμερα και να προβάλεις την «προσευχή» σου!!!
Όπως και με την εγωιστικά παρακινούμενη φιλανθρωπία, ο
Ιησούς λέει ότι εκείνοι που προσεύχονται «για επίδειξη» έχουν λάβει όλο τον
μισθό τους, από τους ακροατές τους!! Άρα μην περιμένουν ανταμοιβή από τον Θεό!
Ο Πατέρας δεν θα τιμήσει πράξεις πνευματικής υπερηφάνειας
μεταμφιεσμένες σε πράξεις δικαιοσύνης. Ακόμη και στην προσευχή, δεν μπορεί
κανείς να κάνει καλό με λάθος κίνητρα.
Για κάποιους από τους ακροατές του Ιησού, η διδασκαλία Του
να κάνεις το καλό χωρίς να το προβάλεις, μπορεί να ακουγόταν ριζοσπαστική,
γιατί είχαν τους λόγους τους! Είναι εύκολο να σκεφτούμε ότι ο σκοπός της
θρησκευτικής δραστηριότητάς τους ήταν να τους δουν οι άλλοι. Και δυστυχώς
υπάρχουν και σήμερα πάρα πολλοί τέτοιοι, που ζουν γι’ αυτό!
Ο Ιησούς όμως το αναποδογυρίζει και προειδοποιεί ότι αν η
γνώμη των άλλων ανθρώπων είναι το μόνο κίνητρο, ο Θεός δεν θα ανταμείψει
τέτοιες πράξεις. Αντίθετα, ο Ιησούς λέει στους δικούς Του να κάνουν ελεημοσύνη
όσο το δυνατόν πιο κρυφά για να αποφύγουν ακόμη και την πιθανότητα μικτών
κινήτρων (Ματθ.ς:1–4).
Για τους ίδιους λόγους, ο Ιησούς είπε ότι η προσευχή στον
Πατέρα πρέπει να γίνεται μυστικά, κεκλεισμένων των θυρών (Ματθ.ς:5). Ο Πατέρας
θα σε ακούσει και θα σε ανταμείψει, και είναι ο Μόνος που έχει σημασία.
Αυτή η εντολή δεν πρέπει να εκληφθεί σαν απαγόρευση κάθε είδους δημόσιας προσευχής στην εκκλησία ή οπουδήποτε αλλού. Είναι καλό ο χριστιανός να λάμπει σαν φως στον κόσμο (Ματθ.ε:16).
Αυτό που καταδικάζει ο Ιησούς, εδώ,
είναι εκείνοι που προσεύχονται δημόσια – ακόμα και κατά την διάρκεια της
συνάθροισης και άλλων γεγονότων – με λάθος κίνητρα. Αν δεν μπορούν να
προσεύχονται δημόσια χωρίς να αισθάνονται σαν «ηθοποιοί» μπροστά σε «κοινό»,
είναι καλύτερο να προσεύχονται σιωπηλά ή ιδιωτικά.
Ο Κύριος Ιησούς αποκάλεσε τους ανθρώπους που προσεύχονταν
δυνατά σε δημόσιους χώρους υποκριτές, αποκαλύπτοντας ότι ο «πραγματικός» σκοπός
των προσευχών τους ήταν να κερδίσουν την προσοχή των ανθρώπων. Προχώρησε
περαιτέρω υπονοώντας ότι τέτοιες προσευχές, δεν θα λάβουν καμία απάντηση από
τον ουρανό.
Τώρα, πόσο διαφέρουμε από αυτούς τους υποκριτές, όταν
δημοσιεύουμε τις προσευχές μας στο διαδίκτυο για να τις διαβάσουν όλοι, όπως
στις ενημερώσεις του Facebook
ή στα tweets του twitter και σε αναρτήσεις
ιστολογίων;
Προσπαθώ να ταιριάξω τέτοιες «ενημερώσεις προσευχής» με τη
σαφή εντολή του Κυρίου για την προσευχή: «Συ όμως, όταν προσεύχησαι, είσελθε
εις το ταμείον σου, και κλείσας την θύραν σου προσευχήθητι εις τον Πατέρα σου
τον εν τω κρυπτώ...», αλλά δεν μπορώ, η οδηγία του Κυρίου έρχεται σε
αντίθεση με την ανάγκη να προσευχηθείς on camera στο διαδίκτυο.
Δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα λόγο που να έχει πνευματικό
όφελος η προβαλλόμενη προσευχή.
Στην πραγματικότητα, ο μόνος λόγος που μπορώ να σκεφτώ,
είναι η επιθυμία να επιδείξουμε την ευσέβειά μας μπροστά στους άλλους, η οποία
είναι ακριβώς η υποκριτική στάση που ο Κύριος επιπλήττει.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα σκεφτούμε να «προσευχηθούμε» στο διαδίκτυο, ας επανεξετάσουμε τα κίνητρά μας πριν το κάνουμε.
