Κ α λ η μ έ ρ α

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Α. ΘΕΜΑ

Οι Παροιμίες είναι ένα βιβλίο σοφίας. Είναι επίσης ένα πρακτικό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Αναφέρεται στην εφαρμογή των αρχών της δικαιοσύνης, της ευθύτητας και της ευσέβειας στην καθημερινή ζωή. Διδάσκει τη σοφία η οποία βασίζεται στο Λόγο του Κυρίου.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Θεωρείται γενικά ότι ο συγγραφέας της πλειοψηφίας των Παροιμιών είναι ο Σολομώντας. Ωστόσο δεν ήταν ο μόνος. Η σοφία του «σοφού» (κα:17), οι άνδρες του Εζεκία (κε:1), ο Αγούρ (λ:1) και ο βασιλιάς Λεμουήλ και η μητέρα του (λα:1) περιλαμβάνονται κι αυτοί μέσα στο βιβλίο.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΨΑΛΜΟΙ

Α. ΘΕΜΑ

Οι Ψαλμοί είναι συλλογή θεόπνευστης Εβραϊκής ποίησης η οποία αναφέρεται στη λατρεία και περιγράφει πνευματικές εμπειρίες των Εβραίων. Στα ιστορικά βιβλία βλέπουμε το Θεό να μιλάει για τον άνθρωπο. Στα προφητικά βιβλία βλέπουμε το Θεό να μιλάει στον άνθρωπο. Στους ψαλμούς βλέπουμε τον άνθρωπο να μιλάει στο Θεό.

Καθώς ο πιστός της Παλαιάς Διαθήκης μιλούσε στο Θεό του, όποια κι αν ήταν η εμπειρία του, αυτό που δέσποζε στη λατρεία - δοξολογία του, ήταν ότι μπορούσε να δοξολογεί το Θεό και να Τον υψώνει σ’ όλες τις περιστάσεις γιατί η πιστότητα Του στο παρελθόν ήταν και είναι μια εγγύηση για την πιστότητα Του και στο μέλλον. Υπάρχει επίσης το προφητικό στοιχείο στους ψαλμούς. Αρκετές φορές οι συγγραφείς αναφέρουν και λένε κάποια θεόπνευστα λόγια που αναφέρονται στον ερχομό της ένδοξης βασιλείας του Θεού και του ένδοξου βασιλιά - του Μεσσία. Στην Καινή Διαθήκη έχουμε τις περισσότερες αναφορές από τους ψαλμούς απ’ οποιοδήποτε άλλο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης.

Κ α λ η μ έ ρ α

Η απαραίτητη προϋπόθεση

Ιωάννης κα

Η έννοια της φιλίας μοιάζει έτσι κι αλλιώς συχνά τόσο φευγαλέα και ρευστή, που το ξεχείλωμά της μέχρι πλήρους ακύρωσής στις σελίδες του facebook … γίνεται ως προσβλητική. Κανείς δεν επικοινωνεί με φίλους του μέσω facebook απλά ψιλοσαχλαμαρίζει στην καλύτερη περίπτωση… και στη χειρότερη γίνεται μέλος για να κατασκοπεύει τους «φίλους» του» (Lifo, τεύχος 142, σελ. 25).

Τα χαρακτηριστικά αυτής της κοινότητας είναι: Ο εκλεκτισμός. Διαλέγεις εσύ ποιοι θα είναι οι φίλοι σου. Η επιλεκτικότητα. Επιλέγεις εσύ το επίπεδο της διαφάνειας μπροστά τους. Η επιδερμικότητα. Η επικοινωνία εξαντλείται σε μεγάλο βαθμό σε κουβεντούλα και όχι σε άνοιγμα καρδιάς. Η εξ αποστάσεως και εκ του ασφαλούς επικοινωνία.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΙΩΒ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Ιώβ είναι το πρώτο από τα πέντε ποιητικά βιβλία. Τα άλλα είναι οι Ψαλμοί, οι Παροιμίες, ο Εκκλησιαστής και το Άσμα Ασμάτων.

Β. ΘΕΜΑ

Ο Ιώβ είναι ένα ξεχωριστό βιβλίο στη σφαίρα της φιλοσοφίας με το πρόβλημα των ανθρώπινων παθημάτων σαν θέμα του. Ασχολείται και προσπαθεί να δώσει απάντηση πάνω στο θέμα της ζωής και του ανθρώπου και στις απαντήσεις που δίνονται σ’ αυτό το βιβλίο αξίζει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή γιατί ερευνά διάφορα θέματα τα οποία έχουν απασχολήσει το νου του ανθρώπου μέσα στους αιώνες. Δεν ερευνά μόνο αλλά παράλληλα δίνει και τις απαντήσεις σε πολλά προβλήματα - ιδιαίτερα στην ερώτηση γιατί υποφέρει ο δίκαιος;

Στο τέλος του βιβλίου ο Ελιού εξηγεί ότι ο Θεός έχει έναν ιδιαίτερο σκοπό όταν επιτρέπει να υποφέρει ο άνθρωπος γιατί τον παιδεύει με σκοπό να τον φέρει περισσότερο κοντά Του. Ο Θεός χρησιμοποίησε τα παθήματα σαν δοκιμή του χαρακτήρα του Ιώβ και σαν ένα μέσο για να αποκαλύψει στον ίδιο την αμαρτία της αυτοδικαίωσης, την οποία δεν είχε συνειδητοποιήσει.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΕΣΘΗΡ

Α. ΘΕΜΑ

Το βιβλίο της Εσθήρ αποτελεί μια ιδιομορφία μέσα στην Βίβλο. Το όνομα του Θεού δεν αναφέρεται ούτε μια φορά ούτε γίνεται κάποια αναφορά στον Εβραϊκό νόμο ή θρησκεία. Ωστόσο υπάρχει πλήθος αναφορών και στοιχείων για το έργο του Θεού ανάμεσα στο λαό Του καθώς και για τη φροντίδα Του προς αυτούς. Το βιβλίο καταγράφει την απελευθέρωση των Εβραίων από την απειλή της καταστροφής.

Τα γεγονότα που συμβαίνουν στο βιβλίο αυτό προηγούνται απ’ αυτά στο βιβλίο του Νεεμία κατά 30 χρόνια περίπου. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η Εσθήρ είναι αυτή που άνοιξε τον δρόμο για το έργο αυτό που έκανε ο Νεεμία. Ο γάμος της με τον βασιλιά πρέπει να έδωσε πολλά προνόμια στους Εβραίους. Αν δεν ήταν αυτή, η Ιερουσαλήμ ίσως ποτέ δεν θα είχε ξανακτιστεί. Το βιβλίο της Εσθήρ είναι μεγάλο ιστορικό γεγονός κι όχι απλά ένα ηθικό συμπέρασμα: «Η απελευθέρωση του έθνους των Εβραίων από την εκμηδένιση τις μέρες της αιχμαλωσίας στη Βαβυλώνα». Αν το έθνος των Εβραίων είχε εξολοθρευτεί τελείως, δεν θα μπορούσε να έχει έρθει ο Μεσσίας στη γη.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΝΕΕΜΙΑ

Α. ΘΕΜΑ

Το βιβλίο του Νεεμία είναι η αυτοβιογραφία ενός άνδρα ο οποίος θυσίασε την άνεση και την πολυτέλεια της ζωής στο Περσικό παλάτι προκειμένου να βοηθήσει τα αδέλφια του που είχαν ανάγκη στην Ιερουσαλήμ. Περιγράφει έναν άνδρα ο οποίος συνδύαζε την πνευματικότητα με την πρακτικότητα, έναν άνδρα ο οποίος ήξερε πώς να προσεύχεται και πώς να εργάζεται. Δίχως κανένα φόβο, ο Νεεμία αρνήθηκε να συμβιβαστεί με τους εχθρούς του εξωτερικά ή με την αμαρτία εσωτερικά. Ωστόσο για όλα αυτά που κατάφερε, ο ίδιος έδωσε ταπεινά όλη τη δόξα στο Θεό.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο συγγραφέας αυτής της βιογραφίας είναι ο Νεεμία.

Γ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Το βιβλίο του Νεεμία το οποίο καλύπτει δώδεκα χρόνια περίπου, από 446 - 434 π.Χ. , καταγράφει τα γεγονότα που περιλαμβάνουν το ταξίδι του στην Ιερουσαλήμ, την ανακατασκευή του τοίχους της πόλης και την αποκατάσταση της λατρείας μέσα στο ναό.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΕΣΔΡΑ

Α  ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα βιβλία του Έσδρα, του Νεεμία και της Εσθήρ συνδέονται στενά μεταξύ τους και αναφέρονται στην ίδια περίοδο. Τα κύρια γεγονότα που καλύπτουν αυτά τα τρία βιβλία αναφέρονται στην ιστορία του λαού Ισραήλ μετά την εξορία και είναι:

*     Οι εξόριστοι επιστρέφουν με τον Ζοροβάβελ - 536 π.Χ.

*     Η ανακατασκευή του ναού - 535 π.Χ.

*     Η διακονία των προφητών Αγγαίου και Ζαχαρία - 520 π.Χ.

*     Η αφιέρωση του Ναού - 515 π.Χ.

*     Τα γεγονότα που αναφέρονται στο βιβλίο της Εσθήρ 478 - 473 π.Χ.

*     Η επίσκεψη του Έσδρα στην Ιερουσαλήμ - 458 π.Χ.

*     Ο Νεεμία αποστέλλεται στην Ιερουσαλήμ σαν κυβερνήτης, η ανακατασκευή του τοίχους απ’ αυτόν - 446 π.Χ.

*     Οι προφητείες του Μαλαχία

Κ α λ η μ έ ρ α

B' ΧΡΟΝΙΚΩΝ

Α. ΘΕΜΑ

Όπως στο Α’ Χρονικών, έτσι κι εδώ επαναλαμβάνονται πολλά από τα γεγονότα που αναφέρθηκαν στο Β΄ Σαμουήλ, Α’ και Β’ Βασιλέων. Υπάρχουν περίπου 40 παράλληλα αποσπάσματα στο Β’ Χρονικών, ένα βιβλίο που ασχολείται με τη βασιλεία του Σολομώντα και τους πετυχημένους βασιλιάδες του Ιούδα.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Κι εδώ δεν είναι σίγουρο ποιος είναι ο συγγραφέας, φαίνεται όμως ότι ο Έσδρα εξέδωσε αυτό το βιβλίο.

Γ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Συνεχίζοντας την ιστορία του Ιούδα που άρχισε στο Α’ Χρονικών, το Β’ Χρονικών προχωράει με το Σολομώντα και τελειώνει με το διάταγμα του Κύρου, που επέτρεψε στο λαό να επιστρέψει από την αιχμαλωσία και τους έδωσε το δικαίωμα να ξαναχτίσουν το ναό.

Κ α λ η μ έ ρ α

Α' ΧΡΟΝΙΚΩΝ

Α. ΘΕΜΑ

Το θέμα του βιβλίου είναι ότι ο Θεός είναι Κυρίαρχος. Παρ’ όλο που τα βιβλία των Βασιλέων και των Χρονικών παρουσιάζουν μεγάλη ομοιότητα ως προς το περιεχόμενο τους, είναι γραμμένα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Τα βιβλία των Βασιλέων αντανακλούν την ανθρώπινη οπτική, ενώ τα βιβλία των Χρονικών είναι γραμμένα από την πλευρά του Θεού. Τα βιβλία των Χρονικών ασχολούνται κυρίως με την ιστορία του Ιούδα.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Η απόδοση της συγγραφής του Α’ Χρονικών δεν είναι σίγουρη. Θεωρείται ωστόσο ότι εκδόθηκε από τον Έσδρα, ίσως ένα μέρος, με σκοπό να ενθαρρυνθεί ο λαός στο χτίσιμο του οίκου του Θεού όταν επέστρεψαν από την αιχμαλωσία.

Γ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Τα Α΄& Β΄ Χρονικών καλύπτουν τα 520 χρόνια, από το 1056 - 536 π.Χ. Είναι η περίοδος από το θάνατο του Σαούλ μέχρι το διάταγμα του Κύρου. Το βιβλίο πιθανότατα γράφτηκε κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας ή λίγο μετά.

Κ α λ η μ έ ρ α

ΔΥΝΑΤΑΙ ….. ΥΠΟΜΟΝΗ

«όθεν δύναται και να σώζη εντελώς τους προσερχομένους εις τον Θεόν δι' αυτού, ζων πάντοτε διά να μεσιτεύση υπέρ αυτών» Εβρ.ζ:25

Ποιος δύναται; Ο πλούσιος, ο δυνατός, ο σοφός, ο έχων και κατέχων;

ΟΧΙ! Αν μπορούσαμε να βλέπαμε τις αδυναμίες των «δυνατών», καθώς είναι δέσμιοι του εαυτού τους και του περιβάλλοντός τους.

Το ΔΥΝΑΤΑΙ αρμόζει μόνο στον Θεό.

Κ α λ η μ έ ρ α

Β' ΒΑΣΙΛΕΩΝ

Α. ΘΕΜΑ

Το Β’ Βασιλέων συνεχίζει την αφήγηση της πτώσης του Ιούδα και του Ισραήλ που είχαν σαν αποκορύφωμα την αιχμαλωσία των δυο βασιλείων. Όλοι οι βασιλείς του Ιούδα και του Ισραήλ αναφέρονται στα Α’ και Β’ Βασιλέων με εξαίρεση τον Σαούλ και τον Δαβίδ.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο άνθρωπος που συνέγραψε το Β’ Βασιλέων είναι άγνωστος. Θεωρείται ότι ο Ιερεμίας συγκέντρωσε τα στοιχεία που κατέγραψαν ο Νάθαν, ο Γαδ κ.α.

Γ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

Το Β’ Βασιλέων καλύπτει 308 χρόνια. Από τις βασιλείες του Ιωράμ στον Ιούδα και του Οχοζία στον Ισραήλ μέχρι την αιχμαλωσία ή από το 896 - 588 π.Χ. Αυτό το διάστημα ήταν επίσης η μεγάλη προφητική περίοδος του Ισραήλ αλλά ο λαός δεν έδινε σημασία στο μήνυμα των προφητών. Έγιναν κάποιες λίγες αναμορφώσεις αλλά ήταν επιφανειακές.

Κ α λ η μ έ ρ α

Α' ΒΑΣΙΛΕΩΝ

Α. ΘΕΜΑ

Το Α’ Βασιλέων συνεχίζει την ιστορία του βασιλείου του Ισραήλ η οποία ξεκίνησε στα βιβλία Α’ και Β’ Σαμουήλ. Είναι η ιστορία της ανόδου της δόξας και της πτώσης του Εβραϊκού βασιλείου ανάλογα με τη στάση του λαού απέναντι στο Θεό. Το βιβλίο φανερώνει με γλαφυρότητα ότι η σχέση του λαού με το Θεό συχνά εξαρτιόταν από τη στάση του μονάρχη που κυβερνούσε - ένα σημαντικό μάθημα για κάθε έθνος.

Β. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Θεωρείται γενικά ότι ο Ιερεμίας συγκέντρωσε τις αναφορές που κατέγραψαν ο Νάθαν, ο Γάδ κ.α. (Α’ Χρον.κθ:29). Τα Α’ και Β’ Βασιλέων ήταν αρχικά ένα βιβλίο στα πρωτότυπα Εβραϊκά χειρόγραφα.

Κ α λ η μ έ ρ α

Β' ΣΑΜΟΥΗΛ

Α. ΘΕΜΑ

Η βασιλεία του Δαβίδ είναι το θέμα με το οποίο ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά το βιβλίο. Έτσι γνωρίζουμε από κοντά αυτό τον άνθρωπο που ήταν «κατά την καρδία του Θεού». Τον παρακολουθούμε στο θρόνο και μέσα στο σπίτι του. Παρατηρούμε από κοντά τις θλίψεις που πέρασε καθώς και τους θριάμβους του. Ακούμε τις προσευχές και τους ύμνους του, την δίκαιη οργή του και τα λόγια της καλοσύνης, της τρυφερότητας και της ευγένειας που βγήκαν απ’ το στόμα του. Γινόμαστε μάρτυρες των αμαρτιών και της μετάνοιας του. Βλέπουμε έναν άνθρωπο που άσχετα από μερικές σκοτεινές σκιές στη ζωή του, πραγματικά έβαζε το Θεό στην πρώτη θέση κι ο Κύριος ήταν πάνω απ’ όλα μία ένδοξη πραγματικότητα. Ο Δαβίδ ήταν ένας άνθρωπος που είχε βαθιά συναίσθηση της δικής του αδυναμίας, των αποτυχιών και των αμαρτιών του αλλά ο οποίος ήξερε πραγματικά το Θεό και Τον εμπιστευόταν μ’ όλη του την καρδιά.

Κ α λ η μ έ ρ α