Με την πίστη κατανοούμε τον κόσμο και την ζωή

 
Εβρ.ια:1-3

Οι άνθρωποι προς τους οποίους γράφτηκε η επιστολή αυτή, είχαν τον πειρασμό να επιστρέψουν στον Ιουδαϊσμό και να εμπιστευθούν τον νόμο του Μωυσή για την ζωή τους για διάφορους λόγους.

Ένας, ήταν ο διωγμός που αντιμετώπιζαν. Ένας άλλος, ήταν πως μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες πίεσης, το να ανήκει κάποιος σε μια ήδη γνωστή θρησκεία ήταν πιο εύκολο από το να ακολουθεί μια «σέκτα» όπως ήταν ο χριστιανισμός ακόμη την εποχή εκείνη.

Υπήρχε ακόμα ο κίνδυνος να εμπιστευθούν τελικά ορατά πράγματα παρά τον αόρατο Θεό. Υπήρχε κίνδυνος αντί να πάνε προς την ωριμότητα και την τελειότητα να πισωγυρίσουν. Γι’ αυτό γράφει:

Διά τούτο αφήσαντες την αρχικήν διδασκαλίαν του Χριστού, ας φερώμεθα προς την τελειότητα, χωρίς να βάλλωμεν εκ νέου θεμέλιον μετανοίας από νεκρών έργων και πίστεως εις Θεόν (Εβρ.ς:1).

Στο κεφάλαιο ια, οι χριστιανοί καλούνται να ζήσουν με πίστη. O συγγραφέας ουσιαστικά αναπτύσσει δύο θέματα. Το ένα είναι: η περιγραφή της πίστης (ια:1-3) και το δεύτερο είναι: η εξάσκηση της πίστης (ια:4-40). Πρώτα μαθαίνουμε τι είναι πίστη και μετά πως την εφαρμόζουμε με ένα κατάλογο από παραδείγματα.

Πίστη σύμφωνα με την Αγία Γραφή δεν είναι απλά ευχολόγια. Δεν είναι ούτε διανοητική συγκατάθεση. Δεν είναι δεισιδαιμονία.

 

Πίστη είναι η υπακοή στον λόγο του Θεού παρά τις περιστάσεις και τις πιθανές συνέπειες.

 

Η πίστη αυτή εργάζεται πολύ απλά. Ο Θεός μιλάει κι εμείς ακούμε. Εμπιστευόμαστε και ενεργούμε με βάση τον λόγο Του, ανεξάρτητα από τις περιστάσεις μέσα στις οποίες θα βρεθούμε κι ανεξάρτητα από το αν οι συνέπειες μπορεί να είναι άγνωστες ή και τρομακτικές.

 

Ο άπιστος δεν το καταλαβαίνει αυτό. Γι’ αυτόν πίστη είναι: η παράλογη πεποίθηση στην εμφάνιση του αδύνατου.

Δεν μπορεί να δει ο κόσμος πως η πίστη είναι καλή όσο καλό είναι το αντικείμενο το οποίο εμπιστεύεται. Και το αντικείμενο της πίστης είναι ο Θεός. Δεν είναι κάποιο συναίσθημα που πιέζουμε τον εαυτό μας να νοιώσει. Είναι η ολοκληρωμένη ανταπόκρισή μας σ’ αυτό που ο Θεός μας αποκάλυψε.

Είναι δε η πίστις ελπιζομένων πεποίθησις, βεβαίωσις πραγμάτων μη βλεπομένων. Διότι διά ταύτης έλαβον καλήν μαρτυρίαν οι πρεσβύτεροι. Διά πίστεως εννοούμεν ότι οι αιώνες εκτίθησαν με τον λόγον του Θεού, ώστε τα βλεπόμενα δεν έγειναν εκ φαινομένων. (ια:1-3).

Τρεις λέξεις κρατάμε από αυτόν τον ορισμό: Την λέξη πεποίθηση γι’ αυτά που ελπίζουμε. Τη λέξη βεβαίωση γι’ αυτά που δεν βλέπουμε, και τη λέξη μαρτυρία, γι’ αυτούς που έδειξαν πίστη στο παρελθόν.

 

Να δούμε τώρα και το αρχαίο κείμενο: Ἔστιν δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων. ἐν ταύτῃ γὰρ ἐμαρτυρήθησαν οἱ πρεσβύτεροι. Πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι θεοῦ εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὸ βλεπόμενον γεγονέναι.

 

Οι λέξεις εδώ είναι οι πλέον δυνατές: Η πίστη δεν είναι απλά η πεποίθηση ή η σιγουριά, είναι «υπόσταση». Και δεν είναι απλά η βεβαιότητα για αυτά που δεν βλέπονται, αλλά ο «έλεγχος» όσων δεν βλέπονται. Η λέξη μαρτυρία παραμένει.

Η λέξη «υπόσταση» έχει αρκετές σημασίες. Σίγουρα περιλαμβάνει την πεποίθηση και τη σιγουριά. Είναι το θεμέλιο αυτό που στέκεται κάτω από κάτι. Μια από τις σημασίες είναι πως η υπόσταση είναι αυτό που στέκεται από κάτω και στηρίζει τα από πάνω.

Χρησιμοποιείται όμως, πάλι στην Εβρ.α:3 για να πει κάτι για τον Χριστό. Λέει πως ο Χριστός είναι το απαύγασμα της δόξας και ο χαρακτήρας της υπόστασής Του (του Θεού εννοείται).

Αυτό σημαίνει πως η υπόσταση είναι η φύση του Θεού, η ουσία του Θεού, το ποιος είναι ο Θεός. Ο Χριστός είναι αυτός που χαρακτηρίζει το είναι του Θεού. Το ότι η πίστη είναι «ελπιζομένων υπόστασις» σημαίνει πως αυτά που ο Θεός έχει υποσχεθεί στην δική μας καρδιά, στη δική μας σκέψη, για τον πιστό έχουν ήδη υλοποιηθεί. Υπάρχουν. Ο ουρανός για παράδειγμα είναι βέβαιος, σίγουρος. Η ελπίδα του Θεού έχει πάρει υπόσταση μέσα μας.

Γι’ αυτό και συνεχίζει λέγοντας πως η πίστη είναι πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων δηλαδή, ο έλεγχος των πραγμάτων που δεν τα βλέπουμε. Επειδή μέσα μας έχουν υπόσταση, είναι πραγματικά, για αυτό δια πίστεως έχουν ελεγχθεί κι αποδειχθεί αληθινά. 

Ελέγχω σημαίνει πως πηγαίνω να δω αν κάτι είναι εντάξει. Βλέπω πως είναι εντάξει και συνεχίζω.  Όταν έχει πει κάτι ο Θεός, αυτό δημιουργεί ελπίδα. Ε, αυτό το κάτι, αυτή η ελπίδα για τον άνθρωπο της πίστης είναι ήδη πραγματοποιημένη, έχει υπόσταση. Για αυτό και για τον ίδιο έχει ελεγχθεί, έχει αποδειχθεί.  Αφού το είπε ο Θεός, έγινε. Για μένα έχει ήδη γίνει. Είναι τελειωμένο.

Η τρίτη λέξη είναι η λέξη «μαρτυρία». Διαβάζουμε πως  ἐν ταύτῃ γὰρ ἐμαρτυρήθησαν οἱ πρεσβύτεροι. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική λέξη στο κεφάλαιο μας. Εκτός από εδώ, την ξαναβρίσκουμε στα εδ.4,5 και 39.

Εβρ.ια:4 Διά πίστεως ο Άβελ προσέφερε προς τον Θεόν καλητέραν θυσίαν παρά τον Κάϊν, διά της οποίας εμαρτυρήθη ότι ήτο δίκαιος, επειδή ο Θεός έδωκε μαρτυρίαν περί των δώρων αυτού, και δι' αυτής καίτοι αποθανών έτι λαλεί.

Εβρ.ια:5 Διά πίστεως μετετέθη ο Ενώχ, διά να μη ίδη θάνατον, και δεν ευρίσκετο, διότι μετέθεσεν αυτόν ο Θεός· επειδή προ της μεταθέσεως αυτού εμαρτυρήθη ότι ευηρέστησεν εις τον Θεόν· 

Εβρ.ια:39 Και ούτοι πάντες αν και έλαβον καλήν μαρτυρίαν διά της πίστεως, δεν απήλαυσαν την επαγγελίαν, 

Η μαρτυρία είναι κάτι που δόθηκε για τους ανθρώπους αυτούς.

Η περίληψη του κεφαλαίου στο ιβ:1, ονομάζει αυτό τον κατάλογο των πιστών ανθρώπων ένα τόσο μεγάλο νέφος μαρτύρων.

Όχι μόνο με την έννοια πως κάποιοι από αυτούς βασανίστηκαν. Αλλά ότι για τη ζωή τους ο Θεός ήταν αυτός που έδωσε μαρτυρία πως Τον ευαρέστησαν ή πως οι άνθρωποι έδωσαν μαρτυρία πως αυτοί ευαρέστησαν τον Θεό, που κι αυτό από τον Θεό πηγάζει.

Δηλαδή η μαρτυρία ήταν η θεϊκή αποδοχή της ζωής και της διακονίας τους. Στη συνέχεια, βεβαίως, αυτοί μαρτυρούν σε εμάς πως η ζωή της πίστης είναι η μόνη που ευαρεστεί τον Θεό κι επομένως η μόνη που αξίζει να ζει κάποιος. Είναι για μας μαρτυρίες, επειδή ο Θεός προηγουμένως έδωσε μαρτυρία για την ζωή τους.

Η πίστη σύμφωνα με το κεφάλαιο αυτό, η πίστη που βλέπει ως πραγματοποιημένα αυτά που έχει πει ο Θεός, που τα θεωρεί ήδη αποδεδειγμένα, είναι πολύ πρακτική.

Με την πίστη καταλαβαίνουμε τι κάνει ο Θεός. Μας βοηθάει να δούμε αυτό που οι άλλοι δεν βλέπουν. Κι επειδή βλέπουμε αυτά που οι άλλοι δεν βλέπουν, κάνουμε αυτά που οι άλλοι δεν μπορούν!

 

Για παράδειγμα:

Εβρ.ια:7 Διά πίστεως ο Νώε, ειδοποιηθείς θεόθεν περί των μη βλεπομένων έτι, εφοβήθη και κατεσκεύασε κιβωτόν προς σωτηρίαν του οίκου αυτού, δι' ης κατέκρινε τον κόσμον και έγεινε κληρονόμος της διά πίστεως δικαιοσύνης.

Ο Νώε είδε αυτά που δεν βλέπονταν γι’ αυτό κι έκανε αυτά που οι άλλοι δεν έκαναν.

Εβρ.ια:13 Εν πίστει απέθανον ούτοι πάντες, μη λαβόντες τας επαγγελίας, αλλά μακρόθεν ιδόντες αυτάς και πεισθέντες και εγκολπωθέντες και ομολογήσαντες ότι είναι ξένοι και παρεπίδημοι επί της γης.

Οι άνθρωποι της πίστης είδαν από μακριά. Πείστηκαν (η υπόσταση για αυτά που ελπίζουμε) τις έβαλαν μέσα τους κι έκαναν κάτι. Είπαν πως εδώ δεν είναι το σπίτι μου.

Εβρ.ια:27 Διά πίστεως αφήκε την Αίγυπτον, μη φοβηθείς τον θυμόν του βασιλέως· διότι ως βλέπων τον αόρατον ενεκαρτέρησε. 

Ο Μωυσής είδε κάτι παραπάνω. Η πίστη βλέπει αυτά που οι άλλοι δεν βλέπουν. Γι’ αυτό και κάνει αυτά που οι άλλοι δεν κάνουν!  Οι άνθρωποι γελούσαν με τις επιλογές των ανθρώπων. Ο Θεός όμως, ήταν μαζί τους και τους ικάνωσε να ζήσουν για την δόξα Του.

 

Η πίστη ικανώνει την ψυχή να χειριστεί το μέλλον σαν παρόν, και το αόρατο σαν ορατό.

 

Και το πιο βασικό, το πρώτο από όλα που βλέπει η πίστη, κι αυτό καθορίζει κι επηρεάζει όλα τα άλλα είναι το εξής:

Πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι Θεοῦ, εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὰ βλεπόμενα γεγονέναι (Εβρ.ια:3).

Δηλαδή: Με την πίστη καταλαβαίνουμε ότι ο Θεός με τον λόγο του δημιούργησε το σύμπαν κι ότι, συνεπώς, καθετί που βλέπουμε δημιουργήθηκε από κάτι που δεν φαίνεται.

Κανένας άνθρωπος όσο επιστήμονας κι αν είναι δεν έχει βρει την τελική απάντηση στο πως δημιουργήθηκε ο κόσμος. Γιατί πολύ απλά κανείς δεν ήταν εκεί.

Ρώτησε ο Θεός τον Ιώβ: «Που ήσο ότε εθεμελίονον την γην; απάγγειλον, εάν έχης σύνεσιν» (Ιώβ λη:4). Στον λόγο του, όμως, ο Θεός μας αποκαλύπτει πως καθετί που βλέπουμε δημιουργήθηκε από κάτι που δεν φαίνεται.

Δεν πήρε ο Θεός κάτι που ήδη υπήρχε και το άλλαξε για να κάνει τον κόσμο. Το δόγμα της δημιουργίας μας λέει πως στην αρχή δεν υπήρχε τίποτα παρά μόνο ο Θεός. Και μετά ο Θεός δημιούργησε. Δημιούργησε τα πάντα.

Αυτό έχει απίστευτα μεγάλη σημασία για την εικόνα που έχουμε για τον Θεό. 

 

Το ότι ο Θεός έπλασε τα πάντα από αυτά που δεν φαίνονται σημαίνει πως είναι:

 

(1)     αυθύπαρκτος, δεν τον δημιούργησε κανείς, δεν έχει αρχή, πάντα υπήρχε,  

(2)     αυτάρκης δεν έχει ανάγκη την δημιουργία για να υπάρχει

(3)     παντοδύναμος, μπορεί να κάνει ό, τι Τον ευαρεστεί χωρίς κανείς να Τον εμποδίζει.

Κολ.α:14, και αυτός είναι προ πάντων, και τα πάντα συντηρούνται δι' αυτού.

Ψαλμ.90:2, Πριν γεννηθώσι τα όρη, και πλάσης την γην και την οικουμένην, και από του αιώνος έως του αιώνος, συ είσαι ο Θεός.

Σε όλους τους αιώνες, ο Θεός υπάρχει. Και όταν ο Θεός αποκάλυψε τον εαυτό του στον Μωυσή πως συστήθηκε;

Έξοδ.γ:14 Και είπεν ο Θεός προς τον Μωϋσήν, Εγώ είμαι ο Ων· και είπεν, Ούτω θέλεις ειπεί προς τους υιούς Ισραήλ· Ο Ων με απέστειλε προς εσάς.

Ο Ων σημαίνει «Εγώ είμαι αυτός που Είμαι». Η ύπαρξη του Θεού και ο χαρακτήρας Του καθορίζονται μόνο από τον εαυτό Του και δεν εξαρτώνται από τίποτα. Αυτό σημαίνει πως ο Θεός πάντα ήταν και πάντα θα είναι Αυτός που είναι. 

Δεν το βρίσκουμε καθησυχαστικό να επιτρέπουμε την παρουσία κάποιου που είναι εντελώς έξω από τα όσα γνωρίζουμε. Μας ενοχλεί η ιδέα πως υπάρχει κάποιος που δεν μας δίνει αναφορά για την ύπαρξή Του, που δεν υπόκειται στον έλεγχο κανενός, που είναι αυθύπαρκτος, αυτοσυντήρητος, αυτάρκης. Αυτός όμως είναι ο Θεός. Και πρέπει να Τον λατρεύουμε για αυτό που ο Ίδιος λέει ότι είναι. Αλλιώς θα λατρεύουμε και θα πιστεύουμε ένα δικό μας κατασκεύασμα.

 

Επειδή ο Θεός είναι δημιουργός  όλα προήλθαν από Αυτόν και όλα εξαρτώνται από Αυτόν.

 

Αποκ.δ:11 Άξιος είσαι, Κύριε, να λάβης την δόξαν και την τιμήν και την δύναμιν, διότι συ έκτισας τα πάντα, και διά το θέλημά σου υπάρχουσι και εκτίσθησαν.

Ρωμ.ια:35,36 ή τις έδωκε τι πρώτος εις αυτόν, διά να γείνη εις αυτόν ανταπόδοσις; Επειδή εξ αυτού και δι' αυτού και εις αυτόν είναι τα πάντα. Αυτώ, η δόξα εις τους αιώνας. Αμήν.

Ιωάν.α:3 Πάντα δι' αυτού έγειναν, και χωρίς αυτού δεν έγεινεν ουδέ εν, το οποίον έγεινεν.

Κολ.α:16,17 επειδή δι' αυτού εκτίσθησαν τα πάντα, τα εν τοις ουρανοίς και τα επί της γης, τα ορατά και τα αόρατα, είτε θρόνοι είτε κυριότητες είτε αρχαί είτε εξουσίαι· τα πάντα δι' αυτού και εις αυτόν εκτίσθησαν· και αυτός είναι προ πάντων, και τα πάντα συντηρούνται δι' αυτού,

Πράξ.ιζ:24-25 (όταν μίλησε ο Παύλος στην Αθήνα): Ο Θεός, όστις έκαμε τον κόσμον και πάντα τα εν αυτώ, ούτος Κύριος ων του ουρανού και της γης, δεν κατοικεί εν χειροποιήτοις ναοίς, ουδέ λατρεύεται υπό χειρών ανθρώπων ως έχων χρείαν τινός, επειδή αυτός δίδει εις πάντας ζωήν και πνοήν και τα πάντα.

Ο Θεός δεν είναι σαν τους θεούς των ειδωλολατρών που έπρεπε να τους τρέφεις, να τους ποτίζεις, να τους φροντίζεις γενικά, για να μη θυμώνουν. Δεν χρειάζεται κάτι από εμάς. Γιατί Αυτός μας δίνει όλα όσα χρειαζόμαστε. Δε βοηθάμε εμείς το Θεό, Αυτός βοηθάει εμάς.

Ο Θεός ρώτησε τον Ιώβ: Τις πρότερον έδωκεν εις εμέ και να ανταποδόσω; τα υποκάτω παντός του ουρανού είναι εμού (Ιώβ μα:11).

Κανείς μας ποτέ δεν έδωσε τίποτα στον Θεό που να μην το έχει δώσει ο Θεός πιο πριν, αφού όλα ανήκουν σ’ Αυτόν.

Ψαλμ.ν:10-12 Διότι εμού είναι πάντα τα θηρία του δάσους, τα κτήνη τα επί χιλίων ορέων. Γνωρίζω πάντα τα πετεινά των ορέων, και τα θηρία του αγρού είναι μετ' εμού. Εάν πεινάσω, δεν θέλω ειπεί τούτο προς σέ· διότι εμού είναι η οικουμένη και το πλήρωμα αυτής.

Το να είχε ο Θεός κάποια ανάγκη θα σήμαινε πως είναι ατελής. Η ανάγκη είναι μια λέξη για μας τα δημιουργήματα, όχι για τον Δημιουργό.

Ας θυμηθούμε και την προσευχή του Δαβίδ όταν αφιέρωσε το  Σολομώντα και όλα τα υλικά που είχε μαζέψει για τον ναό στον Θεό:

Α΄ Χρον.κθ:14, Αλλά τις είμαι εγώ, και τις ο λαός μου, ώστε να δυνηθώμεν να προσφέρωμεν προθύμως εις σε κατά ταύτα; διότι τα πάντα έρχονται εκ σου και εκ των σων δίδομεν εις σε.

Ησ.με:12 Εγώ έκτισα την γην και εποίησα άνθρωπον επ' αυτής· εγώ διά των χειρών μου εξέτεινα τους ουρανούς και έδωκα διαταγάς εις πάσαν την στρατιάν αυτών. 

Για τον άνθρωπο χωρίς Θεό, η εξουσία του Θεού τελειώνει εκεί που αρχίζει η δική του. Ο άνθρωπος είναι πρόθυμος να μοιραστεί τον εαυτό του, μερικές φορές και να θυσιάσει τον εαυτό του για κάποιο καλό σκοπό, ποτέ όμως δεν είναι πρόθυμος να εκθρονίσει τον εαυτό του.

Όσο χαμηλά και αν γλιστρήσει στα σκαλοπάτια της κοινωνίας, στα δικά του μάτια είναι πάντα ένας βασιλιάς στο θρόνο και κανείς, ούτε ο Θεός ο ίδιος δε μπορεί να του πάρει τον θρόνο αυτό.

Η αμαρτία εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, η βάση της όμως είναι πως το δημιούργημα, εμείς, τα ηθικά όντα που πλαστήκαμε για να προσφέρουμε λατρεία στον θρόνο του Θεού, καθόμαστε στον δικό μας θρόνο και διακηρύττουμε αντί του Θεού «εγώ είμαι», «εγώ νομίζω»!! Αυτή είναι η βάση της αμαρτίας.

Και για να φύγουμε από εκεί χρειάζεται μετάνοια. Να έρθει το Πνεύμα του Θεού να μας ανοίξει τα μάτια να καταλάβουμε τον παραλογισμό στον οποίο ζούμε. Να συνειδητοποιήσουμε την αμαρτία μας.

Ο Θεός επειδή είναι αυθύπαρκτος και αυτάρκης, επειδή όλα από Αυτόν προέρχονται, για Αυτόν πλάστηκαν και σε Αυτόν καταλήγουν, περιμένει να εκθρονίσουμε το εγώ μας με μετάνοια και πίστη και συντριμμένοι για την αμαρτία μας να του ζητήσουμε συγχώρεση, αιώνια ζωή και να Τον λατρέψουμε.