Η ιστορική εξέλιξη του Δόγματος της Τριάδας (6)

 

Τους αθανασιαδικούς επαναφέρει στην εξουσία ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος. Οι τριαδικοί αυτο-ονομάζονται τώρα «ορθόδοξοι» – τίτλο που «κατείχαν» για 50 χρόνια οι αρειανοί και οι ημιαρειανοί-. Οι διώξεις των μονοθεϊστών συνεχίζονται, και θα ενταθούν επί του Ιουστινιανού διαδόχου του Θεοδοσίου (με το νόμο περί των αναβαπτιστών).

Οι αρειανιστές βρίσκουν έδαφος και επικρατούν στις γερμανικές χώρες και ειδικά σε όσες περιοχές δεν ελέγχονται από το ρωμαϊκό κράτος. Η διάδοση του αρειανισμού όπως και στην περίπτωση της νέας Ρώμης δεν γίνεται με ευαγγελισμό αλλά μέσω του προσηλυτισμού των τοπικών ηγεμόνων.

Το σύμβολο της Νίκαιας ήταν μόνο το πρώτο βήμα της Αλεξανδρινής σχολής να καθιερώσει επίσημα την τριάδα στο Χριστιανισμό. Στην σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (381 μ.Χ.) ήταν η πρώτη επίσημη απόφαση σχετικά με την χωριστή προσωπικότητα του Αγίου Πνεύματος. Στην σύνοδο αυτή η παλιά αθανασιαδική μερίδα (που είχε συγχωνευτεί με την ομοιουσιανή μερίδα των αρειανιστών) διασπάστηκε σε δύο ομάδες: τους τριαδικούς και τους δυαδικούς (δηλαδή τους απολιναριστές και τους μακεδονιανούς).

Οι Μακεδονιανοί, οι απολιναριστές και οι αρειανίζοντες ονομάστηκαν «πνευματομάχοι» επειδή δεν αναγνώριζαν το Πνεύμα σαν πρόσωπο στην Θεότητα, αλλά το θεωρούσαν απρόσωπη θεία ενέργεια.

Αντίθετα οι μονοθεϊστές (που δεν κλήθηκαν στην σύνοδο) θεωρούσαν το Άγιο Πνεύμα Θεό, και το ταύτιζαν με το Πνεύμα του Πατρός. Ο Πατέρας, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιο ήταν «πρόσωπα» (φανερώσεις) του Αυτού Ενός Προσώπου και δεν αποτελούσαν υποστατικές προσωπικότητες. Ταύτιζαν το Πρόσωπο, την Υπόσταση και την Ουσία του Θεού.

Ήταν η πρώτη φορά που επιχειρούνταν επίσημα το τόλμημα της εισαγωγής της χωριστής προσωπικότητας του Αγίου Πνεύματος.

Ο τριαδικός ιστορικός Neander σημειώνει: «Αν και ο Βασίλειος Καισαρείας φημισμένος τριαδικός επίσκοπος στα τέλη του 4^ου αιώνα - ένας από τους τρεις Καππαδόκες οι οποίοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του δόγματος της τριάδας στην τελική του μορφή - επιθυμούσε να διδάξει την προσωπικότητα του Αγίου Πνεύματος στην εκκλησία του, το μόνο που τόλμησε ήταν να την εισαγάγει σταδιακά».

Υπήρξε ένας πολύ καλός λόγος για την απροθυμία των πρώτων Χριστιανών να αποδεχτούν αυτό το νέο δόγμα του Πνεύματος: «Στην Κ.Δ. δεν υπάρχει άμεση υπόδειξη του δόγματος της Τριάδας. Το Πνεύμα κατανοείται σαν μια απρόσωπη δύναμη με την οποία ο Θεός εκτελεί το θέλημά Του μέσω του Χριστού» - An Encyclopedia of Religion, Ferm (ed.), 1945, p. 344.

Στην πραγματικότητα, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός (ένας από τους «Τρεις Καππαδόκες» τον οποίο ο τριαδικός Lohse επαινεί σαν ουσιαστικής σημασίας για την τελική ήττα των Αρειανών στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης), «δήλωσε ότι ήταν το πεπρωμένο της εποχής του (381 μ.Χ.) για να αποσαφηνίσει πλήρως το μυστήριο που στην Καινή Διαθήκη είχε μόνο αμυδρά εννοηθεί»-. p. 64, A Short History of Christian Doctrine, Bernard Lohse, Fortress Press, 1985.

«Ένας δεύτερος μεγάλος αυτοκράτορας που συνέβαλε στην σφράγιση ενός σαφώς έγκυρου χαρακτήρα του Καθολικού Χριστιανισμού, ήταν ... ο Θεοδόσιος ο Μέγας (379-395). Απαγόρευσε στους ανορθόδοξους να διοργανώνουν συναντήσεις και παρέδωσε όλες τις εκκλησίες στους τριαδικούς».

Με άλλα λόγια, οι Αρειανοί (και οι Ημι-Αρειανοί), που ήταν η «ορθόδοξη» Εκκλησία (τουλάχιστον εδώ στην πρωτεύουσα και στην ανατολική αυτοκρατορία) για περίπου 50 χρόνια, τώρα ονομάστηκαν «αιρετικοί» και για άλλη μια φορά, όχι από την Εκκλησία, αλλά από τον αυτοκράτορα, τον Θεοδόσιο, οι εκκλησίες τους παραδόθηκαν στον τριαδικό έλεγχο από τον αυτοκράτορα!

«Ο Θεοδόσιος Α’ το 380 εξέδωσε ένα διάταγμα που έκανε τον τριαδικό Χριστιανισμό την αποκλειστική θρησκεία του κράτους. Οποιοσδήποτε τολμούσε να λατρεύσει διαφορετικά τον Θεό, θα αντιμετώπιζε την τιμωρία του κράτους».

Το 381 μ.Χ. ο τριαδικός αυτοκράτορας Θεοδόσιος κάλεσε περίπου 150 επιλεγμένους επισκόπους από την Ανατολή, να έρθουν στην πρωτεύουσα για να πάρουν μέρος στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης. Αυτή η Σύνοδος διαδραμάτισε έναν κρίσιμο αλλά κάπως περίεργο ρόλο στην ιστορία της Αρειανικής διαμάχης. Αν και το δόγμα εγκρίθηκε... και όλοι πίστευαν ότι θα τελείωνε η διαμάχη, η συμμετοχή στη Σύνοδο κάθε άλλο παρά καθολική ήταν, ναυάγησε από πικρές εσωτερικές διαφορές, και η συνολική σημασία της δεν αναγνωρίστηκε αμέσως.

Η σύνοδος όρισε ακόμα το Άγιο Πνεύμα ως πρόσωπο ίσο με τον Πατέρα και τον Υιό και έτσι ολοκλήρωσε την επίσημη αποδοχή αυτού του παγανιστικού δόγματος από την καθεστωτική εκκλησία.

«.... Λίγο μετά από αυτό, η υπεράσπιση των Αρειανών απόψεων (τουλάχιστον των ριζοσπαστικών) και η κατοχή συγγραμμάτων του Αρείου θεωρείτο έγκλημα με τιμωρία τον θάνατο». - pp. 222, 223, When Jesus Became God, Harcourt, 1999

Έτσι, οι διώξεις των Εβραίων και διάφορων χριστιανικών αιρέσεων (ειδικά Αρειανών και Ημι-Αρειανών) έφτασαν σε νέα ύψη.

«Η Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης του 381 συγκαλέστηκε από τον Μέγα Θεοδόσιο (379-395), και η κύρια αξίωσή της- που προβλήθηκε-, ήταν ότι διέκοψε τις διαμάχες της Συνόδου της Νίκαιας με την αποδοχή μιας εκδοχής που είναι σε σημαντικό βαθμό σύμφωνη με ό, τι εγκρίθηκε στη Νίκαια (325)».

Αυτή η σύνοδος όρισε επίσημα το Άγιο Πνεύμα σαν πρόσωπο ίσο με τον Πατέρα και τον Υιό και έτσι ολοκλήρωσε την επίσημη αποδοχή αυτού του παγανιστικού δόγματος από την καθεστωτική εκκλησία.

Εκτός ότι ανάγκαζε τις εκκλησίες να ακολουθούν το θέλημά του και τις προσωπικές δογματικές προτιμήσεις του, τι είδους «καρπούς» μπορούμε να δούμε από τον Θεοδόσιο;

Ο Θεοδόσιος που όπως και όλοι οι προηγούμενοι αυτοκράτορες επέβαλλε τις προτιμήσεις του στην κρατική εκκλησία ήταν ο ίδιος που το 390 μ.Χ. διέταξε τη σφαγή του λαού της Θεσσαλονίκης (τουλάχιστον 7.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά). - p. 156, Cairns

Για να δείξουμε τον βαθμό που η πολιτεία έλεγχε τον «ορθόδοξο» Χριστιανισμό, είναι σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η «φοβερή» ποινή που «επέβαλε» ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος, «θεωρείτο από την Εκκλησία σαν μία από της μεγαλύτερες νίκες ενάντια στους αντιπάλους της».

Μπορούμε επίσης να πούμε ότι σε μεγάλο βαθμό το κράτος είχε γίνει ο κύριος της εκκλησίας παρά την προειδοποίηση του Κυρίου ότι «δεν μπορείς να υπηρετείς δύο κυρίους».

Νομίζω ότι μπορούμε να δούμε καθαρά τους «καρπούς» του ανθρώπου (του Θεοδοσίου «του αποτρόπαιου» - είναι ο πλέον κατάλληλος τίτλος-), που μόνος του (και μόνιμα) αποκατέστησε τους Αθανασιακούς και αποκατέστησε (και ολοκλήρωσε) την Αλεξανδρινή τους τριάδα, δόγμα της «μητέρας» Εκκλησίας και τελικά όλων των εκκλησιών ή «κόρες» που ξεπήδησαν από αυτήν.

Μπορούμε ακόμα να δούμε, ότι το κράτος σε μεγάλο βαθμό, είχε γίνει ο κύριος της Εκκλησίας («Δεν μπορείς να υπηρετείς δύο κυρίους» -... Ματθ.ς:24, Ρωμ.ς:16, Πράξ.ε:29). Θυμηθείτε ποιος ελέγχει και χειρίζεται τις κυβερνήσεις του κόσμου! – Λουκ.δ:5 -6, Β’ Κορ.δ:4, Ιωάν.ιη:36.

Δεν είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός, ότι αυτή ήταν η κατάσταση που επέβαλε για πρώτη φορά το δόγμα της τριάδας σε μια απρόθυμη εκκλησία το 325 μ.Χ. και ήταν η ίδια κατάσταση που μόνιμα αποκαθιστούσε το δόγμα στην εκκλησία, κάθε φορά που «πέθαινε».

Ξέρουμε ότι είμαστε τέκνα Θεού και ότι όλος ο υπόλοιπος κόσμος γύρω μας είναι κάτω από την εξουσία και τον έλεγχο του Σατανά (Α’ Ιωάν.ε:19).

Αλλά ακόμη και με την μεγάλη δύναμη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας να διοικεί την εκκλησία και τις ολέθριες συνέπειες του να είσαι «αιρετικός» (μη-τριαδικός) από την εν λόγω εξουσία, οι περισσότεροι Χριστιανοί αντιστάθηκαν στη νέα επίσημη «γνώση του Θεού,» και έμεινε στους μεγάλους τριαδικούς «λόγιους» και «αγίους» η προώθηση του δόγματος της τριάδας ανάμεσα στους ανθρώπους για να το «χωνέψουν».

Από τους μεγάλους «αγίους», που τελικά επεξεργάστηκαν αυτό το ειδωλολατρικά-εμπνευσμένο δόγμα από το εσωτερικό (σε σύγκριση με τις εξωτερικές δυνάμεις από τον Αυτοκράτορα και τις παγανιστικές φιλοσοφίες) οι τρεις «μεγαλύτεροι» και με την μεγαλύτερη επιρροή ήταν ο Αθανάσιος , ο Αυγουστίνος και ο Κύριλλος Αλεξάνδρειας.

Ποιοι ήταν οι «καρποί» του Κύριλλου Αλεξάνδρειας; Πέραν του ότι ήταν ένας πολύ δραστήριος υποστηρικτής της αίρεσης (Ήταν ζηλωτής της λατρείας της παρθένου Μαρίας - An Encyclopedia of Religion, p. 214), «... ήταν πατριάρχης της Αλεξάνδρειας από το 412, όταν διαδέχτηκε τον θείο του Θεόφιλο σ’ αυτή τη θέση, μέχρι το θάνατό του [Ιούνιος 444 μ.Χ.]. .... τόσο υπερβολικός ήταν ο ζήλος του για την Ορθοδοξία και για την εξόντωση των διαφωνούντων στο Σύμβολο της Πίστεως της Νίκαιας ... που μείωσε τη μομφή ορισμένων σύγχρονων εκκλησιαστικών ιστορικών....

Ανάμεσα στους σύγχρονους προτεστάντες συγγραφείς, ο Dean Milman στο έργο του History of Latin Christianity, του καταλογίζει κατηγορίες για βαρβαρότητα, διώξεις και αιματοχυσία, εξ αιτίας των οποίων ο Κύριλλος, αν και θεωρείται άγιος, πρέπει να εκτιμάται σαν «ένας από τους χειρότερους αιρετικούς ενάντια στο πνεύμα του Ευαγγελίου.

«Κατηγορείται ακόμα ότι με οπλισμένο όχλο κατέστρεψε τις συναγωγές και οδήγησε χιλιάδες Εβραίους έξω από την χώρα. -Encyclopedia Americana, v.8, pp. 371-372, 1944. 

«Συχνά σε ανοιχτή σύγκρουση με τις πολιτικές αρχές της πόλης και της επαρχίας, μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος, τουλάχιστον έμμεσα, για ταραχές, ακόμα και σφαγές στην πόλη, συμπεριλαμβανομένων των Εβραϊκών πογκρόμ και διωγμούς κατά των ειδωλολατρών και των σχισματικών [διάφορες χριστιανικές αιρέσεις συμπεριλαμβανομένων των μη-τριαδικών]                                        «Encyclopedia Americana, v. 8, p. 371, 1957».