Η ιστορική εξέλιξη του Δόγματος της Τριάδας (3)

 

Ο Τερτυλλιανός ήταν ο ιδρυτής της Λατινικής θεολογίας.... Η χρήση των λέξεων «τριάδα» και «υπόσταση» για την ουσία της θεότητας και οι θεωρίες του γι’ αυτή την διδασκαλία προς χρήση από το Χριστιανισμό, στο έργο του «Κατά Πραξέα» (κεφ.2-3) που γράφτηκε περίπου το 215 μ.Χ. είναι η μεγαλύτερη συμβολή του στην τριαδική θεολογία - Cairns, σ. 122-123.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΑΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ (3)

Μεταποστολική εξέλιξη.

Η Γραφή δεν διδάσκει τη θεωρία της τριάδας, αυτή η θέση έχει τις ρίζες της στην ειδωλολατρία. Όμως, πως αυτή η ειδωλολατρική διδασκαλία πέρασε μέσα στο χριστιανικό κόσμο; Για να δώσουμε μια απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα στηριχτήκαμε αρχικά στους Λουθηρανούς καθηγητές σεμιναρίων Otto Heick και E.H. Klotsche, στον καθηγητή της εκκλησιαστικής ιστορίας του πανεπιστημίου Yale, Roland Bainton, στον καθηγητή πανεπιστημίου John Noss, και στο φημισμένο φιλόσοφο – ιστορικό Will Durant, καθώς και στην Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και Ηθικών κανόνων.

Αναφέραμε ότι οι πρώτοι μεταποστολικοί πατέρες (90-140 μ.Χ.) δεν ασπαζόταν την ιδέα της τριάδας. Αντίθετα, έδιναν έμφαση στο μονοθεϊσμό της Παλαιάς Διαθήκης, στη θεότητα και την ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού. Οι Έλληνες απολογητές (130-180 μ.Χ.) υποστήριζαν επίσης το μονοθεϊσμό, αν και κάποιοι απ’ αυτούς έστρεψαν προς το τριαδικό δόγμα.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΑΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ (3)

Μεταποστολική εξέλιξη.

Οι Γραφή δεν διδάσκει τη θεωρία της τριάδας, αυτή η θέση έχει τις ρίζες της στην ειδωλολατρία. Όμως, πως αυτή η ειδωλολατρική διδασκαλία πέρασε μέσα στο χριστιανικό κόσμο; Για να δώσουμε μια απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα στηριχτήκαμε αρχικά στους Λουθηρανούς καθηγητές σεμιναρίων Otto Heick και E.H. Klotsche, στον καθηγητή της εκκλησιαστικής ιστορίας του πανεπιστημίου Yale, Roland Bainton, στον καθηγητή πανεπιστημίου John Noss, και στο φημισμένο φιλόσοφο – ιστορικό Will Durant, καθώς και στην Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και Ηθικών κανόνων.

Ασυναρτησία ή ακόμη μια λαθροχειρία ;

Ας αναλύσουμε με την απλή λογική ένα ανούσιο αλλά γνωστό κείμενο που αποδίδεται στον Τερτυλλιανό και το επικαλούνται πυκνά-συχνά οι προασπιστές της καθέδρας θρησκευτικής "νομιμότητας" :

"...Ας μας δείξουν την αρχή των εκκλησιών τους, ας ξεδιπλώσουν μπροστά μας τους καταλόγους των επισκόπων που ακολουθούν διαδοχικά από την αρχή, ώστε ο πρώτος τους επίσκοπος θα έχει ως προστάτη και προκάτοχο του κάποιον από τους Αποστόλους ή τους αποστολικούς άνδρες, οι οποίοι συνδέονται σταθερά με τους Αποστόλους. Αυτός είναι ο τρόπος, με τον οποίο οι αποστολικές Εκκλησίες μεταβιβάζουν τους επισκοπικούς καταλόγους τους, όπως η Εκκλησία των Σμυρναίων, η οποία διατηρεί την παράδοση ότι ο Πολύκαρπος τοποθετήθηκε από τον Ιωάννη όπως η Εκκλησία των Ρωμαίων, όπου ο Κλήμης χειροτονήθηκε από τον Πέτρο... "

Η ιστορική εξέλιξη του Δόγματος της "Αγίας Τριάδας" - 8

Μεταξύ άλλων ο Τερτυλλιανός έγραψε: «Ο Πατέρας είναι μεγαλύτερος ... από τον Υιό, και υπήρξε εποχή που ο Υιός δεν υπήρχε.... Πριν από όλα τα πράγματα, ο Θεός ήταν μόνος του. Tο καθολικό έργο "Trinitas - A Theological Encyclopedia of the Holy Trinity" εξηγεί ότι στην πραγματικότητα, αν και αργότερα συγγραφείς χρησιμοποίησαν μερικές ορολογίες του Τερτυλλιανού για να περιγράψουν την Τριάδα, φαίνεται ότι ο Τερτυλλιανός δεν τις χρησιμοποίησε με αυτή την έννοια. 

Βιαστικά συμπεράσματα δεν μπορούν να συναχθούν από τη χρήση της ορολογίας του Τερτυλλιανού, γιατί αυτός δεν εφάρμοσε αυτές τις λέξεις για την τριαδική θεολογία.

Ως εκ τούτου ο Τερτυλλιανός προτείνει ότι ο Θεός είναι μια υπόσταση {substantia στα Λατινικά - σε σύγκριση με «ουσία» στα ελληνικά} με τρία πρόσωπα {persona}. Η ακριβής έννοια των λατινικών λέξεων substantia και persona δεν είναι εύκολο να καθοριστούν ως προς την χρήση που τους κάνει ο Τερτυλλιανός. {Η substantia του Τερτυλλιανού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί υπό την έννοια του χαρακτήρα ή της φύσης [μεταξύ άλλων πραγμάτων]. " - p. 90, Chadwick.} - p. 89, The Early Church, Καθηγητής Henry Chadwick (τριαδικός), 1986 ed., Dorset Press, New York.

οι κατάλογοι..

Αν ο Τερτυλλιανός μιλούσε για την λεγομένη Καθολική Εκκλησία (δεν εννοώ την Παπική) τότε γιατί πήγε στους «αιρετικούς» Μοντανιστές; Αν πάλι ο Τερτυλλιανός μιλούσε για τους Μοντανιστές τότε τι το χρησιμοποιούν αυτοί που λένε ότι συνεχίζουν την Καθολική Εκκλησία (Ορθόδοξοι & Ρωμαιοκαθολικοί); Μήπως τελικά ο Τερτυλλιανός δεν εννοούσε εκείνο που νομίζουν και που αφήνουν να εννοηθεί; Μήπως η αλήθεια είναι ότι ήταν φύση αδύνατον να γνωρίζουν επακριβώς τα στοιχεία αυτά; Μήπως; Πόσο σοβαρή μπορεί μια...«παράδοση» να είναι;.."

(πηγή :το "ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ")

ΘΕΟΤΗΤΑ - 11. Θεωρία της τριάδας: Ορισμός και ιστορική πορεία (2)

Άλλοι αρχαίοι τριαδικοί.

Ο Τερτυλλιανός καθιέρωσε την ορολογία της Τριάδας κι έγινε ο πρώτος και μεγαλύτερος υποστηρικτής της στη Δύση, αλλά ο Ωριγένης (πέθανε το 254) έγινε ο μεγάλος υποστηρικτής στην Ανατολή.

Ο Ωριγένης προσπάθησε να συγχωνεύσει την Ελληνική φιλοσοφία και το χριστιανισμό σ’ ένα σύστημα υψηλότερης γνώσης, που οι ιστορικοί συχνά περιγράφουν σαν Χριστιανικό Γνωστικισμό.

Αποδέχτηκε την Ελληνική θεωρία για το Λόγο (ότι ήταν ένα ξεχωριστό πρόσωπο από τον Πατέρα) και πρόσθεσε ένα μοναδικό γνώρισμα που δεν είχε προταθεί ποτέ μέχρι τότε, τη διδασκαλία του αιώνιου Υιού. Δίδαξε ότι ο Υιός ή Λόγος ήταν ένα ξεχωριστό πρόσωπο σ’ όλη την αιωνιότητα.

ΘΕΟΤΗΤΑ - 11. Θεωρία της τριάδας: Ορισμός και ιστορική πορεία (1).

Μέχρι τώρα προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε τις σωστές διδασκαλίες των Γραφών, άσχετα με τις ανθρώπινες παραδόσεις.

Ωστόσο, δεν θα είχαμε καλύψει το θέμα της θεότητας, αν δεν περιγράφαμε την ιστορική πορεία της πιο διαδεδομένης χριστιανικής θέσης, της θεωρίας της τριάδας.

Σ’ αυτό το κεφάλαιο θα δώσουμε τον ορισμό της τριάδας, θα παρακολουθήσουμε περιληπτικά την ιστορική της πορεία και θα συζητήσουμε τις ασάφειες και τα προβλήματα που υπάρχουν σ’ αυτή τη διδασκαλία.