Παλιά Αθήνα

Στην κορυφή του λόφου του Κολωνού, βρίσκονται δυο μνημεία φιλελλήνων αρχαιολόγων. Το ένα είναι πάνω στον τάφο του Γερμανού αρχαιολόγου Καρόλου Μύλλερ (1797 - 1840), που εργάστηκε και πέθανε στην Αθήνα. Είναι έργο του Δανού αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν (1803 - 1883). Πρόκειται για μια επιτύμβια στήλη, που καταλήγει σε ανθεμωτή διακόσμηση.

Δίπλα στο μνημείο του Μύλλερ, υπάρχει και το μνημείο του Γάλλου αρχαιολόγου Σαρλ Λενορμάν (1802 - 1859), που επίσης πέθανε στην Αθήνα. Πρόκειται για μια μαρμάρινη λουτροφόρο υδρία, στο εσωτερικό της οποίας έχει ταφεί η καρδιά του

Ο Δανός συγγραφέας Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, που επισκέφτηκε τον Κολωνό σ' ένα ταξίδι του στην Ελλάδα το 1841, περιγράφει τις εντυπώσεις του από το φυσικό περιβάλλον του Κολωνού:

    

Ήμουν στον Κολωνό...Εδώ είναι θαμμένος ο Γερμανός Κ. Ο. Μύλλερ, που πέθανε πριν λίγο καιρό και που τόσα χρωστά σ' αυτόν η επιστήμη... Ακούμπησα στον υγρό τάφο...Ο βουνίσιος αέρας κατέβαινε κρύος και τσουχτερός... Σ' ολόκληρη τη φύση υπήρχε ένα μεγαλείο, που ούτε η Ελβετία μπορεί να σου προσφέρει.    

                                                                                                                                                                                     ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΗΓΗ : ΕΛΙΑ

Παλιά Αθήνα

Σπάνια φωτογραφία  που δείχνει την Ιερά οδό τότε που ήταν καρόδρομος. Η φωτογραφία είναι σπάνια  γιατί  ελάχιστες φωτογραφίες υπάρχουν για τα περίχωρα των Αθηνών, καθώς το επίκεντρο της θεματολογίας των φωτογράφων της εποχής ήταν το ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας. 
                                                                                                                                                               Φωτογραφική πηγή : ΕΛΙΑ.

Παλιά Αθήνα

"Αραμπατζής" όπως αποκαλείτο τότε ο μεταφορέας καροτσιέρης. Η φωτογραφία στο μοναστηράκι  στα τέλη του 19ου αιώνα. Τα κάρα για μεταφορές τα φορτηγά της εποχής στάθμευαν στη συμβολή των οδών Ερμού και Αθηνάς, γι' αυτό και το μέρος εκείνο επί πολλά χρόνια μετά εξακολουθούσε να λέγεται "στις καρότσες".

                                                                                                       Φωτογραφική πηγή : Ε.Λ.Ι.Α

Παλιά Αθήνα

Στη φωτογραφία βλέπουμε τις ράγες του ιππήλατου τραμ και ένα μόνιππο <<λαντώ> να ανηφορίζει την οδό Φιλελλήνων.

O κάθε επαγγελματίας είχε και το δικό του μεταφορικό μέσο. Ο μανάβης της γειτονιάς ξεκινούσε για το παζάρι τα ξημερώματα με τη σούστα του. Ο γαλατάς μοίραζε το γάλα και τα γιαούρτια με το κομψό αμαξάκι του. Ο εμποράκος είχε φορτωμένη κι αυτός όλη την πραμάτειά του πάνω σε μια κλειστή άμαξα και γυρόφερνε τις γειτονιές. Ο νερουλάς, επίσης, πουλούσε το πόσιμο νερό στα χρόνια που οι Αθηναίοι κόντευαν <<να κορακιάσουν>>, γυρίζοντας από γειτονιά σε γειτονιά με το δικό του κάρο, που είχε μετατρέψει σε βυτιοφόρο. 

Παλιά Αθήνα

Στην φωτογραφία (4 Φεβρουαρίου 1904) βλέπουμε την στάθμευση του Ιππήλατου τραμ  στην οδό Γ ΄Σεπτεμβρίου.  Πάντως πολλοί αθηναίοι επειδή οι αποστάσεις στην  Αθήνα  ήταν μικρές <<το έκοβαν με τα πόδια>> όπως συνήθιζαν να λένε. Και επειδή όταν έβρεχε κόλλαγε στα παπούτσια τους λάσπη έλεγαν  <<έκοψα λάσπη>>.  Από τον καιρό αυτό καθιερώθηκε η έκφραση που την λέμε μέχρι σήμερα όταν θέλουμε να πούμε ότι απομακρυνόμαστε γρήγορα από κάτι.

                                                              (Φωτογραφία : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο)

Παλιά Αθήνα

Στην Αθήνα αναπτύχθηκε δίκτυο ιππήλατων τροχιοδρόμων μετρικού εύρους το 1882 για την ακρίβεια από τη βελγικών συμφερόντων Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (Ε.Τ.Α.Π.Π.). Το δίκτυο αυτό ηλεκτροδοτήθηκε, αναβαθμίσθηκε και επεκτάθηκε μεταξύ 1906 και 1908, ενώ υπέστη τροποποιήσεις και προσθήκες και μεταγενέστερα.
 

Το εισιτήριο με άμαξα  αγγλικού τύπου  βικτώρια  (μεγάλη άμαξα με δυο ή και τέσσερα άλογα - ήταν τα λεωφορεία της εποχής) ήταν αρχικά μια δεκάρα. Όταν όμως άρχισε ο συναγωνισμός με το τραμ, το εισιτήριο κόστιζε μια πεντάρα. Επειδή δεν μπόρεσαν να αντέξουν και τον ιπποκίνητο ακόμη "τροχιόδρομο" της οδού Σταδίου, εγκατέλειψαν τη γραμμή αυτή κι εγκαταστάθηκαν στο Σταθμό Λαρίσης κάνοντας τη διαδρομή μέχρι το Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, κοντά στην Ομόνοια. Τελικά όμως υπέκυψαν στα σύγχρονα μέσα συγκοινωνίας.

                                                                         

(Φωτογραφία : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο)

Παλιά Αθήνα

Η πλατεία Συντάγματος  στα τέλη του 19ου αιώνα. Από  αυτήν την φωτογραφία μπορούμε να κατανοήσουμε και τα μέσα συγκοινωνίας της εποχής. Διακρίνουμε τα πρώτα ιππήλατα τραμ που κινούντο πάνω σε σταθερές ράγες  για να  μην μεταφέρονται οι κραδασμοί στην καμπίνα και  για να μειωθεί η τριβή των τροχών αυξάνοντας την έλξη των ίππων. Μπορεί  η Αθήνα να μην είχε νέφος τότε αλλά πνιγόταν στην σκόνη που σήκωναν οι άμαξες και τα κάρα. Διακρίνουμε και ένα μόνιππο (λαντώ).Τα μόνιππα, που ήταν κάτι σαν τα σημερινά ταξί, έκαναν πιάτσα σε κεντρικά σημεία της πρωτεύουσας.   

Οι πολλοί ευκατάστατοι Αθηναίοι είχαν δικά τους λαντώ σαν τα σημερινά.Ι.Χ                                                                                         

Φωτογραφία  του  συλλόγου  <<παλιά γραφική Πλάκα>.

Παλιά Αθήνα

Πλατεία Συντάγματος

Διαμορφώθηκε το 1843 και ονομαζόταν αρχικά και αυτή Πλατεία Ανακτόρων.

Η πλατεία πήρε το σημερινό όνομά της από το Σύνταγμα, που  αναγκάστηκε να εκδώσει ο βασιλιάς Όθωνας μετά από την στρατιωτική περισσότερο εξέγερση και όχι λαϊκή την λεγόμενη Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, που αποδεδειγμένα είχε παρακινηθεί από τις Μεγάλες Δυνάμεις όταν, τότε, μόνο μία εξ αυτών, η Γαλλία, είχε θεσπίσει σύνταγμα.

Διακρίνεται  (αριστερό κτίριο) το κοσμικό καφενείο  του  Ζαχαράτου  <<η μικρή Βουλή>> όπως λεγόταν τότε, γιατί σ΄ αυτό πολλές φορές παίχθηκε η τύχη , πολιτικών καταστάσεων.

Στο εσωτερικό του είχε δύο αίθουσες. Στην μια κάθονταν οι απόστρατοι  και εν ενεργεία στρατιωτικοί  και στην άλλη οι πολιτικοί και οι λόγιοι της εποχής.  Μπορούσε κανείς να διακρίνει  τον Γιάννη Γρυπάρη, τον Γιάννη Βλαχογιάννη, τον Γιώργο Σουρή, τον Πέτρο Κανελλίδη, τον Καλαποθάκη, τον 'Ανδρέα Καρκαβίτσα, τον Κονδυλάκη, τον 'Εμ. Ροΐδη και άλλους.

Φωτογραφία : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο )

Παλιά Αθήνα

Ο χώρος διαμορφώθηκε σε πλατεία το 1846 και αρχικά πήρε το όνομα Πλατεία Ανακτόρων και στη συνέχεια Πλατεία Όθωνος, προς τιμή του βασιλιά. Αποτελούσε το βορειότερο άκρο της πόλης και το τέρμα του εξοχικού περιπάτου των Αθηναίων της εποχής. Το 1862 μετονομάσθηκε σε Πλατεία Ομονοίας, όταν στο χώρο αυτό συγκεντρώθηκαν και έδωσαν όρκο «ομονοίας» οι αρχηγοί των αντιπάλων πολιτικών μερίδων, οι οποίες είχαν προκαλέσει λόγω του δυναστικού αιματηρές ταραχές στη χώρα.   
(Φωτογραφία : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο )

Παλιά Αθήνα

Φωτογραφία μέρους της Ομόνοιας περί τα 1870. Διακρίνουμε τις κλειστές επιβατηγούς άμαξες τις  <<Βικτώριες>> όπως τις αποκαλούσαν. Οι ράγες των πρώτων ιππήλατων τραμ που κατασκευάστηκαν το 1882 δεν υπάρχουν ακόμη.

  

  (Φωτογραφικό αρχείο Mουσείου Mπενάκη).

Παλιά Αθήνα

Η τελευταία περίοδος της πρωθυπουργίας του Χαρίλαου Τρικούπη (1893-1895) έληξε άδοξα. 

Έμεινε στην ιστορία σαν ο πρωθυπουργός της "πτωχεύσεως" και του αποδίδεται η φράση "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" ενώπιον της Βουλής, την οποία, όμως ουδέποτε διετύπωσε, όπως αποδεικνύεται από την ανάγνωση των πρακτικών της Βουλής.

Πανοραμική Αθήνα

Κάνε κλικ εδώ!

Παλιά Αθήνα

Παλιά Αθήνα

Πόσοι άραγε γνωρίζουν  ότι υπήρχε ένα θέατρο-κόσμημα στην πρωτεύουσα το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών  στην θέση του παλαιού Δημαρχείου  (πλατεία Κοτζιά). 

Σε διαδοχικά σχέδια των Μπουλανζέ (1857) και Τσίλερ (1873) λειτούργησε από το 1888 έως το 1939 και πέρασε διάφορες φάσεις ταλαιπωρίας στο μισό αιώνα ζωής του. Το θέατρο αυτό είχε χωρητικότητα 1500 θεατών και ήταν από τα καλύτερα και πολυτελέστερα της Ευρώπης πραγματικά ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα.

Παλιά Αθήνα

O βασιλικός κήπος που το 1974 με την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας μετονομάστηκε σε Εθνικό κήπο έγινε για τον περιβάλλοντα καλλωπισμό των βασιλικών ανακτόρων.

Τις πρώτες φυτευτικές εργασίες οργάνωσε και επέβλεψε ο Βαυαρός γεωπόνος Σμάρατ (Smarat) το 1839, όπου φυτεύτηκαν 15.000 καλλωπιστικά φυτά που μεταφέρθηκαν από τη Γένοβα, καθώς επίσης και με αυτοφυή είδη, που μετέφερε από το Σούνιο και την Εύβοια ο Πρώσος γεωπόνος Φρειδερίκος Σμιτ (Friedrich Schmidt), βοηθός τού Σμάρατ.

παλιά Αθήνα

ΑΘΗΝΑ, 1896. Η πλατεία Ομονοίας.

Παλιά Αθήνα

Διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου των Ανακτόρων στο σημερινό μνημείο του άγνωστου  στρατιώτη γύρω στο 1900.

Αργότερα το  1930 ξεκίνησαν οι εργασίες μετατροπής του κτιρίου σε κοινοβούλιο από τον αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή.
Τρία χρόνια μετά, στις 2 Αυγούστου του 1934 επί πρωθυπουργίας Παναγή Τσαλδάρη εγκαινιάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο η αίθουσα της Γερουσίας και τον επόμενο χρόνο, στις 1 Ιουλίου 1935, επί ιδίου πρωθυπουργού πραγματοποιούνται πανηγυρικά σ΄ αυτό οι εργασίες της Ε΄ Εθνοσυνέλευσης, στη νέα αίθουσα συνεδριάσεων της Ολομέλειας της Βουλής.

Παλιά Αθήνα

Φωτογραφία από την εφημερίδα Εστία το 1894. 

Παρουσιάζει την δυτική πλευρά των τότε Ανακτόρων  (σημερινή Βουλή.)

Παρατηρούμε ότι  το  Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη  δεν είχε γίνει ακόμη  κι όλος  ο χώρος  είχε τη  μορφή ενός πλούσιου άλσους.

Η γύρω περιοχή δεν ήταν οικοδομημένη.

Περιγράφει αξιωματικός των τότε Ανακτόρων: "Από την κεντρική  είσοδο του κτιρίου των Ανακτόρων βλέπεις τον κάμπο του Ρούφ -­ Ρέντη - Μοσχάτου, με τα αγροτόσπιτα, την θάλασσα, την Σαλαμίνα, την Αίγινα κι όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, και τα γαλανά ακρογιάλια του Μοριά"!

Παλιά Αθήνα

Για έναν περίπου αιώνα η ύδρευση ταλάνιζε την Αθήνα. Το παλαιό  υδραγωγείο του Αδριανού είχε πάθει ανεπανόρθωτες ζημιές από τους πολέμους του ΄21. Η Αθήνα υδρευόταν από τις 55  δημοτικές βρύσες που υπήρχαν σε διάφορα σημεία, οι οποίες συνεισέφεραν ελάχιστα έως και καθόλου στις καθημερινές ανάγκες της κατανάλωσης νερού. Ατελείωτες  οι ουρές των Αθηναίων καθημερινά σε αυτές με τους τενεκέδες και τις στάμνες, καυγάδες για την σειρά και φασαρίες.

Χρυσές δουλειές έκαναν ωστόσο οι νερουλάδες που μετέφεραν με τα κάρα τους και πουλούσαν νερό στην Αθήνα, στα σπίτια που διέθεταν δεξαμενές από τις πηγές των γύρω χωριών, όπως της Κηφισιάς και του Αμαρουσίου. Μέχρι το 1924 η Αθήνα υδρευόταν κυρίως από τα νερά των πηγών της Πάρνηθας και από τον υπόγειο υδροφορέα.

Το 1925 άρχισαν να κατασκευάζονται τα πρώτα σύγχρονα έργα ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας. Τη χρονιά αυτή υπογράφτηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για τη χρηματοδότηση και κατασκευή έργων ύδρευσης της Πρωτεύουσας.

Παλιά Αθήνα

Αεροφωτογραφία από αερόστατο της Ακρόπολης και της Πλάκας (1890) τότε που μαζί με το Ψυρρή, το Θησείο και το Μεταξουργείο  ήταν οι μοναδικές της συνοικίες. 

Επίσης διακρίνονται και τα ανάκτορα (σημερινή Βουλή). Σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων από την Ακρόπολη βλέπουμε ότι  η Αθήνα περιστοιχιζόταν από ελαιώνες  αμπελώνες και περιβόλια. 

                   

                                                                    Φωτογραφικό αρχείο : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο )