Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (2)

 

Οι ηθικές ιδιότητες του Θεού.

 

«Ο Θεός είναι αγάπη» (Α’ Ιωάν.δ:8,16). 

Η αγάπη είναι η ουσία του Θεού, είναι η ίδια Του η φύση. Έχει και άλλες αρετές και ιδιότητες, πολλές από τις οποίες απορρέουν από την αγάπη Του.

 

Ο ηθικός χαρακτήρας του Θεού

 

Αγάπη	Α’ Ιωάν.δ:8	Χρηστότητα	Ρωμ.β:4
Φως	Α’ Ιωάν.α:5	Τελειότητα	Ματθ.ε:48
Αγιότητα	Α’ Πέτρ.α:16	Ευθύτητα	Ησ.με:21
Έλεος	Ψαλμ.ργ:8	Αλήθεια	Ιωαν.ιζ:17
Αγαθότητα	Ψαλμ.ιη:35	Χάρη	Ψαλμ.ργ:8
Δικαιοσύνη	Ψαλμ.ρκθ:4	Πιστότητα	Α’ Κορ.ι:13

 

Αυτές οι ιδιότητες του Θεού δεν αναιρούν η μία την άλλη αλλά εκδηλώνονται αρμονικά. Για παράδειγμα, η αγιότητα του Θεού απαίτησε τον άμεσο αποχωρισμό του ανθρώπου από τον Θεό όταν αυτός αμάρτησε.

Μετά, η ευθύτητα και η δικαιοσύνη του Θεού απαίτησαν το θάνατο σαν μισθό της αμαρτίας, αλλά η αγάπη και το έλεος του Θεού ζήτησαν τη συγχώρεση. Ο Θεός ικανοποίησε τη δικαιοσύνη και το έλεός Του, συγχρόνως, με το θάνατο του Χριστού στο Γολγοθά και το σχέδιο της σωτηρίας, το οποίο ακολούθησε.

Απολαμβάνουμε τα οφέλη του ελέους του Θεού όταν δεχόμαστε το εξιλεωτικό έργο του Χριστού στη ζωή μας «δια πίστεως». Όταν δεχόμαστε και υπακούμε με πίστη στο σχέδιο της σωτηρίας, ο Θεός αποδίδει σε μας τη δικαιοσύνη του Χριστού (Ρωμ.γ:21, ε:21). Έτσι, ο Θεός μπορεί, δίκαια, να συγχωρεί τις αμαρτίες μας και να αποκαθιστά την κοινωνία μας μαζί Του χωρίς να παραβιάζει την αγιότητά Του.

Ο θάνατος του αθώου, αναμάρτητου Χριστού και η φανέρωση της δικαιοσύνης του Χριστού σε μας, ικανοποιεί την δικαιοσύνη και την αγιότητα του Θεού. Αν, ωστόσο, αρνηθούμε την εξιλέωση του Χριστού, μένουμε ν’ αντιμετωπίσουμε μόνοι μας την κρίση του Θεού. 

Σ’ αυτή την περίπτωση η αγιότητά Του απαιτεί τον ξεχωρισμό από τον αμαρτωλό άνθρωπο και η δικαιοσύνη Του απαιτεί τον θάνατο του αμαρτωλού. Έτσι, η δικαιοσύνη και το έλεος του Θεού συμπληρώνουν το ένα το άλλο και δεν αλληλοαναιρούνται. Είναι δύο πλευρές του χαρακτήρα του Θεού που εκδηλώνονται αρμονικά, όπως η αγιότητα και η αγάπη Του. Εάν αποδεχθούμε την αγάπη και το έλεος του Θεού, Αυτός θα μας βοηθήσει να ικανοποιήσουμε τη δικαιοσύνη και την αγιότητά Του. Εάν, όμως, αρνηθούμε την αγάπη και το έλεος του Θεού θα πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε τη δικαιοσύνη και την αγιότητά Του μόνοι μας (Ρωμ.ια:22).

Φυσικά, οι αρετές του Θεού δεν εξαντλούνται με τον παραπάνω κατάλογο. Ο Θεός είναι υπερβατικός και κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να τον κατανοήσει τέλεια.

«Διότι αι βουλαί μου δεν είναι βουλαί υμών, ουδέ οδοί υμών αι οδοί μου, λέγει ΚΥΡΙΟΣ. Άλλ’ όσον είναι υψηλοί οι ουρανοί από της γης, ούτως αι οδοί μου είναι υψηλότεροι των οδών υμών, και αι βουλαί μου των βουλών υμών» (Ησ.με:8-9).

«Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού! Πόσον ανεξερεύνητοι είναι αι κρίσεις αυτού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού! Διότι «τις εγνώρισεν τον νουν του Κυρίου; ή τις έγεινεν σύμβουλος αυτού;» (Ρωμ.ια:33-34).

 

Φανερώσεις του θεού.

 

Ένας τρόπος με τον οποίο ο Θεός αποκάλυψε τον εαυτό Του στην Π. Διαθήκη και ασχολήθηκε με τον άνθρωπο, κατεβαίνοντας στο επίπεδο του ανθρώπου, ήταν μέσω των φανερώσεών Του. Μια φανέρωση του Θεού είναι μία ορατή φανέρωσή Του και συνήθως είναι προσωρινή, ως προς τη φύση της. Όπως είδαμε, ο Θεός είναι αόρατος στον άνθρωπο. Για να γίνει ορατός, παρουσιάζεται με μια φυσική μορφή. Παρόλο που κανείς δεν μπορεί να δει το Πνεύμα του Θεού, μπορούμε να δούμε μια έκφραση του Θεού. Παρακάτω, θα δούμε μερικούς τρόπους με τους οποίους ο Θεός διάλεξε να φανερώσει τον εαυτό Του στην Π. Δ.

Ο Θεός εμφανίστηκε στον Αβραάμ σε ένα όραμα, σαν «κάμινος καπνίζουσα και λαμπάς πυρός» και σαν ένας άνδρας (Γεν.ιε:1, ιε:17, ιη:1-33).

Σ’ αυτή την τελευταία περίσταση, ο Θεός και δύο άγγελοι παρουσιάστηκαν με τη μορφή τριών ανδρών (ιη:2) και έφαγαν την τροφή που τους πρόσφερε ο Αβραάμ. Οι δύο άγγελοι έφυγαν για τα Σόδομα ενώ ο Θεός παρέμεινε να μιλήσει με τον Αβραάμ (Γεν.ιη:22, ιθ:1).

Ο Θεός παρουσιάστηκε στον Ιακώβ σ’ ένα όνειρο, σαν ένας άνδρας (Γεν.κη:12-16, λβ:24-32). Σε μια μεταγενέστερη περίσταση ο Ιακώβ πάλεψε με τον άνδρα και ομολόγησε «Είδον τον Θεόν πρόσωπον προς πρόσωπον».

Η Βίβλος περιγράφει αυτή τη φανέρωση σαν «ο άγγελος» (Ωσηέ ιβ:4).

Ο Θεός εμφανίστηκε στο Μωυσή μέσα από τη νεφέλη δόξας και φωτιάς στο όρος Σινά, μίλησε μαζί του πρόσωπο με πρόσωπο στη σκηνή του Μαρτυρίου και του αποκάλυψε «τα οπίσω Του» (μέρος της δόξας Του), αλλά όχι το πρόσωπό Του (όλη τη δόξα Του) (Εξ.κδ:12-18, λγ:9-11, λγ:18-23).

Αυτές οι αναφορές στο πρόσωπο και τη δόξα του Θεού είναι, πιθανά, μεταφορικές εκφράσεις για την παρουσία του Θεού και μπορεί να ισχύουν για πολλούς διαφορετικούς τρόπους φανέρωσης του Θεού.

Ο Θεός αποκάλυψε τον εαυτό Του μπροστά σ’ όλο το λαό Ισραήλ με κεραυνό, αστραπές, μία νεφέλη, μια φωνή από σάλπιγγα, καπνό, φωτιά και σεισμούς (Έξοδ.ιθ:11-19, Δευτ.ε:4-5, 22-27).

Έδειξε επίσης τη δόξα Του και έστειλε φωτιά από την παρουσία Του μπροστά στα μάτια όλου του Ισραήλ (Λευιτ.θ:23-24, ι:1-2).

Ο Ιώβ είδε το Θεό σ’ ένα ανεμοστρόβιλο (Ιώβ λη:1, μβ:5).

Αρκετοί προφήτες είδαν σε οράσεις το Θεό (Ησ.ς, Ιεζ.α:26-28, η:1-4, Δαν.ζ:2, 9, Αμώς θ:1).

Στον Ιεζεκιήλ παρουσιάστηκε με τη μορφή ενός άνδρα που τον περιέβαλε φωτιά.

Στον Δανιήλ παρουσιάστηκε σε μια νυχτερινή όραση σαν ο Παλαιός των Ημερών.

Πολλά άλλα εδάφια της Γραφής μας λένε ότι ο Θεός φανερώθηκε σε κάποιον αλλά δεν μας περιγράφουν και τον τρόπο με τον οποίο έγινε αυτό. Για παράδειγμα ο Θεός εμφανίστηκε στον Αβραάμ, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ και τον Σαμουήλ (Γεν.ιβ:7, ιζ:1, κς:2, κδ, λε:9-15, Α’ Σαμ.γ:21).

Με τον ίδιο τρόπο, ο Θεός κατέβηκε στο όρος Σινά και στάθηκε με το Μωυσή, αποκάλυψε τον εαυτό Του στους 74 ηγέτες του Ισραήλ, κατέβηκε σε μια νεφέλη και στάθηκε μπροστά στο Μωυσή, τον Ααρών και τη Μαριάμ, ήρθε τη νύχτα στο Βαλαάμ και συνάντησε το Βαλαάμ σε δύο ακόμα περιπτώσεις (Έξοδ.λδ:5, κδ:9-11, Αριθμ.ιβ:4-9, κγ:3-10, 16-24).

Εκτός από αυτές τις φανερώσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω, η Γραφή αναφέρει κι άλλες και πολλοί πιστεύουν ότι ήταν ο ίδιος ο Θεός.

Στον Ιησού του Ναυή ε:13-15, ένας άνδρας με ρομφαία παρουσιάστηκε στον Ιησού και δήλωσε ότι είναι «αρχιστράτηγος της δυνάμεως του ΚΥΡΙΟΥ».

Αυτός ο τίτλος και το γεγονός ότι δεν επιτίμησε τον Ιησού για τη λατρεία που του απέδωσε (αντίθετα με την Αποκ.ιθ:9-10, κβ:8-10) υποδηλώνουν ότι ήταν αληθινά μια φανέρωση του Θεού.

Από την άλλη πλευρά, οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται σ’ αυτό το απόσπασμα αφήνουν ανοικτή την πιθανότητα να μην προσκύνησε τον άγγελο, αλλά το Θεό στην εμφάνιση αυτού του αγγέλου.

 

Ο άγγελος του Κυρίου (Γιάχβε).

 

Μερικές από τις εμφανίσεις «του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ» που αναφέρονται, πιθανότατα ήταν φανερώσεις του Θεού. Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε στην Άγαρ, της μίλησε σαν να ήταν ο Θεός και η Άγαρ τον αποκάλεσε Θεό (Γεν.ις:7-13). 

Η Βίβλος αναφέρει ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ εμφανίστηκε στο Μωυσή στη φλεγόμενη βάτο, αλλά μετά διαβάζουμε ότι ήταν ο Θεός που μίλησε στο Μωυσή, σ’ αυτή την περίπτωση (Έξοδ.γ, Πρ.ζ:30-38). 

Στην Έξοδο ιγ:21 διαβάζουμε ότι ο ΚΥΡΙΟΣ προπορευόταν του Ισραήλ σαν νεφέλη, ενώ στην Έξοδ.ιδ:19 αναφέρεται ότι ο άγγελος του Θεού ήταν μαζί με τη νεφέλη. Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε στον Ισραήλ στους Κριτές β:1-5 και μίλησε σαν ο Θεός. 

Στους Κριτές ς:11-24 περιγράφεται η εμφάνιση του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ στο Γεδεών και μετά διαβάζουμε ότι ο ΚΥΡΙΟΣ επέβλεψε στο Γεδεών. Επίσης, ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ παρουσιάστηκε στο Μανωέ και τη γυναίκα του κι αυτοί πίστεψαν ότι είδαν το Θεό (Κρ.ιγ:2-23).

Άλλες επισκέψεις του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ δεν φανερώνουν εάν ήταν αποκαλύψεις του ίδιου του Θεού ή όχι, παρόλο που συχνά οι άνθρωποι υπέθεταν ότι ήταν. Τέτοια παραδείγματα ήταν οι εμφανίσεις στον Αβραάμ στο όρος Μοριά και στον Βαλαάμ (Γεν.κβ:11-18, Αριθμ.κβ:22-35).

Μερικές φορές είναι φανερό ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ δεν είναι φανέρωση του Θεού, αλλά ένας άγγελος που είναι ξεχωριστό όν από το Θεό. Παραδείγματα έχουμε τις εμφανίσεις στο Δαβίδ και στο Ζαχαρία (Β’ Σαμ.κδ:16, Α’ Χρ.κα:15-30, Ζαχ.α:8-19). (Δες κεφ.7 για παραπάνω ανάλυση). Ο άγγελος του Κυρίου στην Καινή Διαθήκη είναι φανερό ότι είναι απλά ένας άγγελος και φυσικά δεν είναι ο Ιησούς Χριστός (Ματθ.α:20, β:13, κη:2, Πραξ.η:26).

Αναλύοντας όλα αυτά τα εδάφια της Γραφής, μερικοί ισχυρίζονται ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ είναι πάντα μία άμεση αποκάλυψη του Θεού. Ωστόσο, μερικά από τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης και στην πραγματικότητα, δύο από αυτά έρχονται σε αντίθεση με αυτήν. Κάποιοι άλλοι λένε ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ είναι η φανέρωση του Θεού, σε μερικές περιπτώσεις και σε κάποιες άλλες όχι. Αυτή η δεύτερη άποψη είναι σύμφωνη με τη Γραφή.

Υπάρχει και μια τρίτη άποψη, ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ δεν είναι ποτέ ο ΚΥΡΙΟΣ αλλά πάντα ένας άγγελος, στην κυριολεξία. Για να υποστηρίξει κανείς αυτή την τελευταία άποψη, θα μπορούσε να τονίσει ότι οι άγγελοι είναι φερέφωνα, αγγελιοφόροι και αντιπρόσωποι του Θεού. Με άλλα λόγια, ισχυρίζονται ότι είναι σωστό να λέγεται «ο ΚΥΡΙΟΣ είπε» ή «ο ΚΥΡΙΟΣ έκανε» ακόμα κι όταν αυτά έχουν γίνει με τη μεσολάβηση ενός αγγέλου.

Σύμφωνα με αυτό, η περιγραφή μιας ενέργειας του Θεού μέσω μιας αγγελικής εμφάνισης είναι απλά ένα σύντομος τρόπος για να ειπωθεί ότι ο Θεός έδρασε μέσα από ένα άγγελο. Εφόσον οι συγγραφείς της Βίβλου καθιστούν σαφές από την αρχή των αφηγήσεών τους ότι ένας άγγελος ήταν ο απευθείας αντιπρόσωπος, ουσιαστικά δεν υφίσταται καμία ασάφεια ή ασυμφωνία. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, οι άνθρωποι οι οποίοι αναγνώρισαν ότι ήταν ο Θεός που τους επισκέφθηκε είτε έκαναν λάθος πιστεύοντας ότι είχαν δει τον ίδιο το Θεό ή πιθανότερα, κατάλαβαν ότι ο Θεός χρησιμοποιούσε έναν άγγελο για να τους μιλήσει και έτσι μιλούσαν στο Θεό μέσω του αγγέλου. 

Δεν υπάρχει κανείς άλλος τρόπος να στηρίξουμε αυτή την τρίτη άποψη με εδάφια της Γραφής παρά μόνο ταυτίζοντας τον άγγελο του ΚΥΡΙΟΥ με τον ΚΥΡΙΟ τον ίδιο: ο άγγελος έκανε ορατές εμφανίσεις, αλλά ο ΚΥΡΙΟΣ ήταν επίσης αόρατα παρών. Ωστόσο, αναφορές στον ΚΥΡΙΟ που δρα ή μιλά μπορεί στην κυριολεξία να εννοούν τον ΚΥΡΙΟ και όχι τον άγγελο.

Συνοψίζοντας, βλέπουμε καθαρά ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ στην Π. Διαθήκη δεν ήταν πάντα ο ίδιος ο Θεός. Κάποιος μπορεί εύλογα να διαφωνήσει λέγοντας ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ δεν ήταν ποτέ μια πραγματική φανέρωση του Θεού, αλλά, από την άλλη, δεν μπορεί να ισχυριστεί με σιγουριά ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ ήταν, σε όλες τις περιπτώσεις, φανέρωση του Θεού. Η απλούστερη εξήγηση είναι ότι η φράση «Ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ», μερικές φορές αναφέρεται σε μια αποκάλυψη του Θεού αλλά, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις δηλώνει απλά την παρουσία κάποιου αγγέλου.

Ένας τριαδικός μελετητής συνοψίζει την επικρατέστερη άποψη ως εξής:

«Στην Π. Διαθήκη ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ μπορεί να είναι μόνο ένας αγγελιοφόρος του Θεού (η Εβραϊκή λέξη σημαίνει αγγελιοφόρος), ξεχωριστός από τον ίδιο το Θεό (Β’ Σαμ.κδ:16), ή μπορεί να ταυτιστεί με τον ίδιο τον ΚΥΡΙΟ, ο οποίος μιλάει σε πρώτο πρόσωπο...Είναι κοινό για τις φανερώσεις του Θεού στην Π. Διαθήκη ότι ο Θεός δεν μπορεί να διακριθεί ξεκάθαρα...Ο Θεός είναι ελεύθερος να κάνει την παρουσία Του γνωστή, ακόμα κι όταν οι άνθρωποι πρέπει να προστατευτούν από την αμεσότητα της παρουσίας Του.»

 

Μελχισεδέκ.

 

Πολλοί θεωρούν τον Μελχισεδέκ σαν μια φανέρωση του Θεού (Γεν.ιδ:18). Στους Εβρ.ζ:3 αναφέρεται ότι ήταν «απάτωρ, αμήτωρ, αγενεαλόγητος». Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ήταν ο Θεός με σωματική μορφή, ή απλά ότι δεν ήταν γνωστό το γενεαλογικό του δένδρο. Στους Εβρ.ζ:4 βλέπουμε ότι αποκαλείται άνθρωπος. Ανεξάρτητα από το αν θεωρείται ένας κανονικός άνδρας ή μια φανέρωση του Θεού με σωματική μορφή, ήταν ένας τύπος ή σκιά του Χριστού (Εβρ.ζ:1-17).

 

Ο τέταρτος άνδρας στην κάμινο.

 

Κάποιοι υποθέτουν ότι ήταν φανέρωση του Θεού ο τέταρτος άνδρας, ο οποίος εμφανίστηκε μέσα στη φωτιά όταν ο Σεδράχ, ο Μισάχ και ο Αβδέ-Νεγώ ρίχτηκαν στην κάμινο (Δαν.γ:24-25). Ο ειδωλολάτρης βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ είπε: «Ιδού, εγώ βλέπω τέσσαρας άνδρας λελυμένους...και η όψις του τετάρτου είναι ομοία με υιόν Θεού» (Δαν.γ:25). Ο βασιλιάς χρησιμοποίησε την ορολογία των ειδωλολατρών και δεν γνώριζε τίποτα για τη μελλοντική εμφάνιση του μονογενούς Υιού του Θεού. Είναι πιθανότερο ο βασιλιάς να είδε έναν άγγελο, γιατί περιγράφει αυτή τη φανέρωση σαν άγγελο (Δαν.γ:28). 

Φαίνεται ότι η φράση «υιοί Θεού» μπορεί ν’ αναφέρεται σε αγγελικά όντα (Ιώβ λη:7). Στην καλύτερη περίπτωση αυτό που είδε ο Ναβουχοδονόσορ ήταν μια προσωρινή φανέρωση του Θεού. Φυσικά, δεν ήταν η εικόνα του Υιού του Θεού που περιγράφεται στην Κ. Διαθήκη, γιατί ο Υιός δεν είχε γεννηθεί και η σχέση Πατέρα με Γιο δεν είχε αρχίσει. (Δες κεφ.5).

 

Υπάρχουν φανερώσεις του Θεού στην Καινή Διαθήκη;

 

Στην Κ. Διαθήκη δεν καταγράφεται καμία άλλη φανέρωση του Θεού με σωματική μορφή εκτός από τον Ιησού Χριστό. Φυσικά, ο Χριστός ήταν ανώτερος από μια φανέρωση του Θεού, γιατί δεν ήταν απλά ο Θεός που εμφανίστηκε με τη μορφή ενός ανθρώπου αλλά ήταν ο Θεός που ενδύθηκε ένα πραγματικό ανθρώπινο σώμα και την ανθρώπινη φύση. Ο άγγελος του Κυρίου στον Ματθ.α:20, β:13, κη:2 και Πράξ.η:26 φαίνεται ότι ήταν ένας άγγελος και τίποτα περισσότερο, αφού δεν έχουμε κανένα στοιχείο για το αντίθετο.

Είναι σαφές σ’ αυτά τα εδάφια ότι ο άγγελος δεν είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτό έρχεται σε αρμονία με το συμπέρασμα ότι ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ στην Π. Διαθήκη δεν ήταν πάντοτε ο ίδιος ο ΚΥΡΙΟΣ. Η μόνη πιθανή φανέρωση του Θεού στην Κ. Διαθήκη είναι η περιστερά στη βάπτιση του Χριστού. (Δες κεφ.8 για λεπτομερειακή ανάλυση σχετικά με την περιστερά και τον ιδιαίτερο λόγο της εμφάνισής της).

Γιατί υπάρχει αυτή η έλλειψη φανερώσεων του Θεού στην Κ. Διαθήκη; Ο λόγος είναι ότι δεν χρειάζονταν. Ο Θεός φανερώθηκε πλήρως με τον Ιησού Χριστό. Ο Ιησούς κηρύττει τέλεια και αποκαλύπτει τον Πατέρα (Ιωάν.α:18). Ο Ιησούς είναι η ορατή εικόνα του αόρατου Θεού, το απαύγασμα της δόξας Του και η ορατή εικόνα του προσώπου Του (Κολ.α:15,  Εβρ.α:3).

 

Συμπέρασμα.

 

Στην Π. Διαθήκη ο Θεός διάλεξε ν’ αποκαλύψει πλευρές του χαρακτήρα Του στον άνθρωπο μέσω διαφόρων φανερώσεων. Στην περίοδο της Κ. Διαθήκης, η προοδευτική αποκάλυψη του Θεού μέσω φανερώσεών Του αποκορυφώθηκε και εκπληρώθηκε τέλεια με τον Ιησού Χριστό. Αυτό μας οδηγεί στα κεφ.3 και 4 και στην θαυμαστή αλήθεια ότι ο Ιησούς είναι ο ένας Θεός της Π. Διαθήκης.