Το Καρναβάλι

Παρότι το καρναβάλι έχει, τις ρίζες του αιώνες πριν, το εύρος των εκδηλώσεων, η φαντασία και η συμμετοχή του κόσμου αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Χιλιάδες είναι οι καρναβα­λιστές που συμμετέχουν στα δρώμενα και αυτό προξενεί σοβαρό προβληματισμό για τη θέση που πρέπει να κρατήσει ο Χριστιανός.

Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα» ο ορισμός του καρναβαλιού έχει ως εξής: «ονομασία της Αποκριάς και ιδίως του εορ­τασμού της με τις μεταμφιέσεις και τις άλλες εκδηλώσεις». Εδώ θα αναλύ­σουμε τους λόγους που φανερώνουν ότι το καρναβάλι δεν είναι χριστιανικό και, κα­τά συνέπεια, ένας πιστός άνθρωπος του Θεού δεν μπο­ρεί να συμμετέχει σ' αυτό. Η προέλευση του καρναβαλι­ού φανερώνει τον ειδωλολατρικό του χαρακτήρα, ο οποί­ος οδηγεί σε ηθική ασυδοσία και εναντιώνεται στις αρχές της Γραφής.

Περισσότερες πληροφορίες για την Αποκριά παίρ­νουμε από την εγκυκλοπαίδεια «Υδρία». Είναι οι τρεις εβδομάδες πριν από την περίοδο της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Κατά την ορθόδοξη παράδοση, είναι προπαρασκευαστική περίοδος για την ασκητική βίωση της Σαρακοστής.

Η ημερομηνία της κινητής εορτής του Πάσχα είναι εκεί­νη που καθορίζει κάθε χρονιά τις ημερομηνίες έναρξης και τερματισμού των εορτών και των ιεροτελεστιών. Η Αποκριά αρχίζει την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου (αρχή τριωδίου) και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου. Καθιερώθηκε δε από την εκκλησία περί τα τέλη του 6ου αιώνα. Οι κυριότερες εκδηλώσεις του καρναβαλιού γί­νονται κατά τις τρεις μέρες της κρεοφαγίας (Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη) πριν από την Καθαρή Τετάρτη, αρχή της νηστείας των 40 ημερών ως το Πάσχα.

α) Προέρχεται από ειδωλολατρική γιορτή.

Στην αρχική του μορφή το καρναβάλι ήταν μια απο­κλειστικά αθηναϊκή γιορταστική εκδήλωση, που γινόταν στο χώρο γύρω από το ναό του Ολυμπίου Διός. Έχει την προέλευσή του στα αρχαία Διονύσια και Κρόνια και καταπολεμήθηκε από την πρώτη Εκκλησία επειδή ήταν έθι­μο των εθνικών. Παρ' όλο που η Γραφή απαγορεύει τις μεταμφιέσεις και το έθιμο καταδιώχτηκε και απαγορεύ­τηκε, το καρναβάλι εξυπηρετούσε κοινωνικές ανάγκες και διατηρήθηκε μέσα στους αιώνες. Η λαϊκή ζωή έδω­σε στην Αποκριά ένα περιεχόμενο χαράς και γιορτής, ανα­συνδέοντάς τη με αρχαιότατα παγανιστικά ήθη και έθιμα. Το έθιμο έχει προχριστιανική προέλευση, αντιστοιχεί δε στις διονυσιακές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και στα Λουπερκάλια των Ρωμαίων.

Τα σατιρικά άρματα, τα μπουλούκια, τα παραδοσια­κά συγκροτήματα, ξέφρενα πάρτι, θεατρικά και μουσικά δρώμενα και αισθησιακοί χοροί διοργανώνονται και είναι χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Οι γιορτές συνδυά­ζουν παραδόσεις και δεισιδαιμονίες. Με την έναρξη του Τριωδίου δίνεται το πρόσταγμα στους μασκοφόρους να επιδοθούν σε ποτό, φαγητό και χορό στους αποκριάτικους εορτασμούς.

β) Δεν έχει ηθικούς φραγμούς.

Το καρναβάλι είναι περίοδος ηθικής ελευθερίας ή χα­λάρωσης, κατά την οποία οι κανόνες του κόσμιου βίου αναστέλλονται προσωρινά. Τα ταμπού και οι απαγορεύσεις παραμερίζονται και όλες οι εκτροπές επιτρέπονται. Η κραιπάλη και κάποιος βαθμός έκλυσης των ηθών είναι βα­σικά στοιχεία των εκδηλώσεων ευθυμίας κα­τά τις μέρες του καρναβαλιού. Η χρησιμο­ποίηση σεξουαλικών και ερωτικών συμβόλων συνδυάζεται συχνά με τις παραδοσιακές λαϊ­κές εκδηλώσεις αυτής της περιόδου.

Χαρακτηριστικές του μεγέθους της ανη­θικότητας που κυριαρχεί στο καρναβάλι εί­ναι οι εκδηλώσεις στο γαλλικό νησί Μαρτι­νίκα, που κρατούν έξι μέρες. Την Κυριακή του καρναβαλιού άρματα, μπάντες και μα­σκαράδες χορεύουν στους δρόμους ως το πρωί υπό τους ήχους της μουσικής ζουκ. Η Δευτέρα είναι ημέρα παρωδίας: οι άντρες ντύ­νονται γυναίκες και οι γυναίκες άντρες. Την Τρίτη, την ημέρα των «κόκκινων διαβόλων», όλοι ντύνονται στα κόκκινα. Την Τετάρτη ντύνονται στα μαύρα και στα άσπρα και καί­νε το χάρτινο «βασιλιά Βαβάλ του καρναβα­λιού». Εκκωφαντική μουσική, χορός, άφθο­νο ποτό, κραιπάλες και μέθη, εντυπωσιακά κοστούμια, χορευτικές παρελάσεις αρμά­των, μελαψές καλλονές που λικνίζονται προ­κλητικά στους ρυθμούς της σάμπας, όλα αυ­τό αποτελούν κυρίαρχα στοιχεία των ξέ­φρενων καρναβαλιών όλου του κόσμου.

Ο πλανήτης κρύβεται πίσω από την τεράστια παραπλανητική μάσκα του και χο­ρεύει ασταμάτητα στους ξέφρενους ρυθ­μούς του καρναβαλιού. Μια ευκαιρία ακό­μη για τον κόσμο να ξεφύγει από τα γνωστά και τα καθιερωμένα... Μια αφορμή για να αποδράσει από την καθημερινότητα και να διασκεδάσει τυλιγμένος στο κομφετί της Απο­κριάς χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό.

Η Γραφή στην προς Εφεσίους Επιστολή μάς διδάσκει: «Καί μή μεθύσκεσθε μέ οίνον, εις τόν οποίον είναι ασωτία, αλλά πληρούσθε διά τού Πνεύματος» (ε:18)

γ) Δεν έχει βάση στη Γραφή.

Ο Θεός από Την αρχή δημιούργησε τον άνθρωπο, άνδρα και γυναίκα, σύμφωνα με την εικόνα Του (Γέν.α:27). Έδωσε στον κα­θένα μια ιδιαίτερη μορφή και ξεχωριστά χα­ρακτηριστικά και αυτή είναι η αιτία που ο κα­θένας μας έχει ένα δικό του όνομα. Κάθε προσπάθεια αλλοίωσης αυτής της εμφάνισης προσβάλλει και λυπεί το Θεό, γιατί είναι ένα είδος απόρριψης αυτού που Εκείνος δημι­ούργησε.

Ο Ιησούς μας καλεί σε μια πορεία ζω­ής ειλικρίνειας και διαφάνειας. Η Β' Κο­ρ.γ:2 μας λέει: «Σείς είσθε η επιστολή ημών, εγγεγραμμένη εν ταίς καρδίαις ημών, γινωσκομένη καί αναγινωσκομένη υπό πάντων ανθρώπων». Ο διάβολος, αντίθετα, είναι αυτός που αλλάζει πρόσωπα, που μεταμορφώνεται σε άγγελο φωτός, γιατί σκοπός του είναι να εξα­πατήσει. Έτσι εξαπάτησε τους πρωτόπλαστους πλησιάζοντάς τους μέσα από το φίδι. Ο σατανάς μεταμορφώνεται για να κλέψει, να σκοτώσει και να εξολοθρεύσει. Ο διάβολος από την αρχή δεν ικανοποιήθηκε με το ποι­ος ήταν και ποια η θέση του στον ουρανό. Ήθελε να είναι σαν το Θεό. Ο διάβολος εί­ναι ο πατέρας του ψεύδους.

Όταν μεταμφιέζεται κάποιος για να πα­ραστήσει ένα άλλο πρόσωπο, λέει ψέματα και το κάνει για να εξαπατήσει. Ακόμη, με­ταμφιέζεται κάποιος για να κάνει κάτι στα κρυ­φό, κάτι που δεν είναι σωστό μπροστά στο Θεό και στους ανθρώπους.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το καρναβάλι έχει ειδωλολατρική προέλευση, εν­θαρρύνει την ηθική ασυδοσία και έρχεται σε αντίθεση με τις βιβλικές αρχές.

Οι πνευματικές αρχές του Θεού της αλήθειας, της ειλικρίνειας και της πραγματικό­τητας είναι αυτές που πρέπει να κυβερνούν τους Χριστιανούς και κάθε άλλο πνεύμα η ιδέα που αντιτίθεται σ' αυτό πρέπει να απορρίπτεται.