Α΄ Τιμοθέου (1)

Α. ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟ

Τις Α’ & Β’ επιστολές προς Τιμόθεο και την προς Τίτο συνηθίζουν να τις ονομάζουν «ποιμαντορικές επιστολές» του αποστόλου Παύλου. Βρίσκουμε εδώ ένα σύνολο οδηγιών προς τον Τιμόθεο και τον Τίτο σχετικά με τον τρόπο που θα έπρεπε να χειρίζονται τα διάφορα προβλήματα, που συναντούσαν κατά την επίβλεψη των εκκλησιών που ήταν υπεύθυνοι.

Κεντρικό εδάφιο είναι το γ:15 “διά να εξεύρεις πώς πρέπει να πολιτεύεσαι εν τω οίκω του Θεού”.

Η υγιής πίστη και η καλή συμπεριφορά στην εκκλησιαστική ζωή είναι πολύ σημαντικό θέμα.

Επικρατεί η γνώμη ότι γράφτηκαν από τον Παύλο στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στην πρώτη και δεύτερη φυλάκισή του (63 & 67 μ.Χ.).

Αυτή η επιστολή γράφτηκε σε μια περίοδο που ο Παύλος ταξίδευε στην Μακεδονία και ο Τιμόθεος βρισκόταν στην Έφεσο (Α’ Τιμ.α:3), ίσως την άνοιξη του 63 μ.Χ.

Όταν ο Παύλος αποχαιρέτησε τους πρεσβύτερους στην Έφεσο, τους είπε ότι δεν θα ξανάβλεπαν το πρόσωπό του (Πραξ.κ:25). Αλλά φαίνεται ότι άλλαξαν τα σχέδιά του και έξη ή εφτά χρόνια μετά την αποφυλάκισή του στην Ρώμη, επισκέφθηκε ξανά την Έφεσο.

Περνώντας στη Μακεδονία άφησε τον Τιμόθεο στην Έφεσο να τον περιμένει εκεί, γιατί σχεδίαζε να επιστρέψει σύντομα (Α’ Τιμ.α:3, δ:14). Καθυστέρησε όμως στην Μακεδονία περισσότερο απ’ ότι υπολόγιζε (γ:15) κι έγραψε στον Τιμόθεο αυτή την επιστολή για να τον βοηθήσει και να του δώσει οδηγίες σχετικά με το έργο και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε.

Τον συμβουλεύει να φέρεται αυστηρά στους ψευδοδιδάσκαλους προσέχοντας τις αρνητικές επιρροές που μπορεί να έχουν στην εκκλησία, να κατευθύνει με χάρη την δημόσια λατρεία, να εκλέγει διακόνους και να εργάζεται με όλες τις τάξεις που υπήρχαν στην εκκλησία.

Αλλά το πιο σπουδαίο απ’ όλα, πρέπει να ζήσει μια ζωή που θα ήταν παράδειγμα σε όλους.

Ένας απλός σκελετός της επιστολής είναι ο εξής:

I.     Διδασκαλία και προσευχή - Κεφάλαια α & β

II.   Διακονία και αποστασία - Κεφάλαια γ & δ

III.Ποιμενικές υπευθυνότητες - Κεφάλαια ε & ς

 

Β. Ο ΤΙΜΟΘΕΟΣ

Ήταν παιδί ενός μεικτού γάμου. Η μητέρα του Ευνίκη ήταν Ιουδαία και ο πατέρας του Έλληνας (Πραξ.ις:1). Επειδή δεν αναφέρεται τίποτα για τον πατέρα του, είναι πιθανό να πέθανε όταν ο Τιμόθεος ήταν πολύ νέος. Την ανατροφή του ανέλαβε η μητέρα του και η γιαγιά του Λωίδα που του διάβαζαν καθημερινά τις Γραφές (Β’ Τιμ.α:5 γ:15).

Είναι το παράδειγμα κάποιου που δέχεται τον Χριστό όσο είναι παιδί, επειδή έχει ανατραφεί σ’ ένα σπίτι που διδάσκεται η Αγία Γραφή.

Τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν με «παιδεία και νουθεσία Κυρίου» ώστε να μην χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να δώσουν την καρδιά τους στον Χριστό και την ζωή τους στο έργο Του.

Επειδή ο Τιμόθεος ήταν νέος, μπορούμε να βρούμε σ’ αυτά τα γραπτά του αποστόλου Παύλου, πολύτιμες συμβουλές για όλους εκείνους τους νέους που θέλουν να ζήσουν χριστιανικά.

Γεννήθηκε στα Λύστρα, την Ρωμαϊκή επαρχία της Γαλατίας. Ο Παύλος ήρθε στα Λύστρα και τη Δέρβη στο πρώτο του ιεραποστολικό ταξίδι (Πραξ.ιδ:6-22) και τότε πίστεψε ο Τιμόθεος (Α’ Τιμ.α:2).

Εκεί οι άνθρωποι στην αρχή θέλησαν να προσκυνήσουν τον απόστολο και μετά να του αφαιρέσουν την ζωή. Πόσο προσεκτικά ο Τιμόθεος θα είχε ακούσει το Ευαγγέλιο να κηρύττεται από τον Παύλο! Τον είδε να θεραπεύει τον χωλό, τον άκουσε να μιλάει στα πλήθη και μετά τον είδε λιθοβολημένο και μισοπεθαμένο. Την επόμενη όμως μέρα, ο Παύλος ήρθε πάλι στην πόλη. Ανάμεσα στους πιο ενθουσιώδεις πιστούς, ήταν η Ευνίκη και ο γιος της Τιμόθεος.

Έκανε τόσο μεγάλα βήματα σαν Χριστιανός, ώστε, όταν ο Παύλος ξαναπέρασε (περίπου το 51 μ.Χ.) στο δεύτερο ιεραποστολικό ταξίδι του, εντυπωσιάστηκε και αποφάσισε να πάρει μαζί του τον Τιμόθεο. Προφανώς για να αναπληρώσει τον Ιωάννη Μάρκο. Υπήρχε μαρτυρία από το Θεό (Α’ Τιμ.α:18) αλλά και καλή μαρτυρία για τον ζήλο και την πίστη του από τους αδελφούς (Πραξ.ις:2).

Ο Παύλος μαζί με τους πρεσβύτερους της εκκλησίας «επέθεσαν χείρας» και έχρισαν τον Τιμόθεο στο έργο της διακονίας (Α’ Τιμ.δ:14 Β’ Τιμ.α:6).

Οι πρεσβύτεροι λοιπόν της τοπικής εκκλησίας τον απέστειλαν επίσημα και του έδωσαν την ευλογία τους.

Απ’ αυτή την στιγμή, ο Τιμόθεος έγινε ο μόνιμος, αφοσιωμένος, έμπιστος και πολυαγαπημένος σύντροφος του Παύλου.

Πριν τον χρίσουν, ο Παύλος έκανε περιτομή στον Τιμόθεο. Αν και ήταν αντίθετος σ’ αυτό το θέμα σαν όρο για την σωτηρία των εθνικών και αρνήθηκε να περιτέμνει τον Τίτο (Γαλ.β:3).

Όμως, επειδή ο Τιμόθεος ήταν από τη μεριά της μητέρας του Ιουδαίος και θα κήρυττε στους Εβραίους, ο Παύλος για να αφαιρέσει κάθε πρόσκομμα “λαβών αυτόν περιέτεμε” (Πραξ.ις:3).

Ο Τιμόθεος όχι μόνο ταξίδεψε με τον Παύλο και συνεργάστηκε μαζί του σε πολλές από τις επιστολές του, αλλά ενεργούσε συχνά και σαν απεσταλμένος του στις εκκλησίες. Έμεινε πίσω στην Βέροια για να στερεώσει και να συνεχίσει το έργο του Παύλου εκεί και στην Θεσσαλονίκη.

Στάλθηκε στην Κόρινθο, όταν ο Παύλος έμαθε για τα προβλήματα στην εκεί εκκλησία - μια καθόλου εύκολη αποστολή. Την εποχή που ο Παύλος του έγραφε, βρισκόταν στην Έφεσο, εποπτεύοντας τις εκεί συναθροίσεις σαν υπεύθυνος για τον καταρτισμό των πρεσβυτέρων των εκκλησιών. Ήταν πραγματική τιμή για το νεαρό Τιμόθεο, ν’ απολαμβάνει την φιλία του αποστόλου Παύλου. Ήταν όπως τον ονομάζει ο Παύλος, “τέκνον αγαπητόν και πιστόν εν Κυρίω” (Α’ Κορ.δ:17). Ο Παύλος τον αγαπούσε και αισθανόταν μοναξιά χωρίς αυτόν. Αυτός και ο Λουκάς ήταν οι πιο σταθεροί σύντροφοί του.

Η παράδοση λέει ότι μετά τον θάνατο του Παύλου, ο Τιμόθεος αφιερώθηκε στο έργο της εκκλησίας της Εφέσου και πέθανε μαρτυρικά επί του Νέρβα ή του Δομιτιανού. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε πρέπει να συνεργάστηκε με τον απόστολο Ιωάννη.

Ο Τιμόθεος δεν ήταν απ’ τη φύση του γενναίος όπως ίσως ο Τίτος και συχνά αισθανόταν αδιάθετος (Α’ Τιμ.ε:23). Ήταν όμως πάντα παράδειγμα για την πνευματική του ζωή.

Ο Παύλος είχε κερδίσει ένα μεγάλο πλήθος στον Χριστό κατά την παραμονή του στην Έφεσο. Στα επόμενα χρόνια ο αριθμός των πιστών αυξήθηκε πολύ. Μέσα στα επόμενα 50 χρόνια τόσοι πολλοί ειδωλολάτρες επέστρεψαν στο Χριστό, που οι ναοί τους σχεδόν εγκαταλείφθηκαν.

Κάτι που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι δεν υπήρχαν εκκλησιαστικά κτίρια, αλλά οι χριστιανοί κατ’ ομάδες συναντιόταν σε σπίτια. Δημόσια κτίρια άρχισαν να έχουν περίπου 200 χρόνια μετά την εποχή του Παύλου και αφού ο Μ. Κων/νος σταμάτησε τους διωγμούς των Χριστιανών. Αυτό σημαίνει ότι θα υπήρχαν εκατοντάδες μικρές συναθροίσεις που η κάθε μια είχε τον ποιμένα της.

 

Γ. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Α’ Τιμ.α:1,2

Στο χαιρετισμό του ο απόστολος Παύλος βεβαιώνει ότι είναι αυτός ο συγγραφέας της επιστολής και διακηρύττει την αποστολική του εξουσία. Είναι απόστολος κατ' επιταγήν Θεού.

Καθώς απευθύνεται στον Τιμόθεο, αυτό που καταλαβαίνει κανείς να βγαίνει από τον Παύλο είναι τρυφερότητα και αγάπη. Μπορεί ο Τιμόθεος να είναι πνευματικό παιδί του Παύλου, όμως αυτός τον βλέπει και σαν φυσικό του παιδί - ίσως το είχε ανάγκη λόγω έλλειψης οικογένειας.

Η έκφραση “Θεού του Σωτήρος ημών” ευρίσκεται μόνο στις ποιμαντορικές επιστολές. Είναι άλλη μια απόδειξη της θεότητας του Ιησού Χριστού. Ο Ιησούς, ο Σωτήρας μας, είναι ο Θεός!  (Ματθ.α:21)

 

Δ. Η ΑΝΑΓΚΗ ΥΓΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

α:3-7

Δεν υπήρξε εποχή που η εκκλησία να ήταν απαλλαγμένη από ψευδοδιδάσκαλους, οι οποίοι πάντοτε αρέσκονται να παρουσιάζουν νέες και παράξενες διδασκαλίες.

Είναι δύσκολο να τους πολεμήσει κανείς, γιατί στηρίζουν τις διδασκαλίες τους σε μέρη του λόγου του Θεού, τον οποίο βέβαια παρερμηνεύουν και δεν τον δέχονται σαν ένα ενιαίο σύνολο. Σε τέτοιες περιπτώσεις αυτό που χρειάζεται η εκκλησία είναι οδηγία στις βασικές αλήθειες.

Αυτοί οι άνθρωποι ανακάτευαν την χριστιανική διδασκαλία με διάφορους μύθους τους οποίους θεωρούσαν το ίδιο σημαντικούς.

Σχετικά με τις γενεαλογίες, αυτές είχαν αξία όσο οι Εβραίοι περίμεναν τον Μεσσία. Αφού ο Χριστός γεννήθηκε, δεν υπήρχε πλέον λόγος να ασχολείται κανείς μ’ αυτό το θέμα.

Γι’ αυτό ο Παύλος προτρέπει τον Τιμόθεο να παραγγείλει στην εκκλησία να κηρύττει μόνο υγιή διδασκαλία.

Η έννοια του “να παραγγείλεις εις τινας...” φαίνεται να σημαίνει περισσότερα απ’ ότι εμείς σήμερα ίσως καταλαβαίνουμε.

Αν αναφερόταν σε μια απλή οδηγία ή εντολή, θα μπορούσε να το είχε κάνει και ο Παύλος όταν ήταν εκεί. Αλλά φαίνεται ότι αναφέρεται σε μια συνεχή προσπάθεια, επαγρύπνησης και φρούρησης της εκκλησίας απ’ αυτούς τους ψευδοδιδάσκαλους.

Όταν πριν από 7 χρόνια περίπου ο Παύλος έφυγε από την Έφεσο, τους είχε προειδοποιήσει ότι λύκοι βαρείς θα έπεφταν πάνω στο χριστιανικό ποίμνιο:

Πράξ.κ:29,30 Διότι εγώ εξεύρω τούτο, ότι μετά την αναχώρησίν μου θέλουσιν εισέλθει εις εσάς λύκοι βαρείς μη φειδόμενοι του ποιμνίου· και εξ υμών αυτών θέλουσι σηκωθή άνθρωποι λαλούντες διεστραμμένα, διά να αποσπώσι τους μαθητάς οπίσω αυτών.

Οι λύκοι αυτοί είχαν κάνει τώρα την εμφάνισή τους και αποτελούσαν το κυριότερο πρόβλημα της εκκλησίας και κατ’ επέκταση του Τιμόθεου.

Φαίνεται ότι οι λύκοι της Εφέσου ήταν ίδιοι με τους λύκους της Κρήτης, με τους οποίους είχε να κάνει ο Τίτος, γιατί κι αυτοί τις παράξενες διδασκαλίες τους τις στήριζαν σε Ιουδαϊκούς μύθους και τις γενεαλογίες της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν ξέρουμε ακριβώς ποιοι ήταν αυτοί, αλλά αυτό που μπορούμε να διακρίνουμε είναι ότι ήταν Ιουδαίοι.

Στο εδάφιο 6 το κριτικό κείμενο χρησιμοποιεί τη λέξη “αστοχήσαντες” αντί “αποπλανηθέντες” που μας ερμηνεύει καλύτερα τί είχε συμβεί σ’ αυτούς τους ανθρώπους και είχαν εκτραπεί στη ματαιολογία, είχαν χάσει τον στόχο τους, τον σκοπό τους.

Επρόκειτο για μια λάθος προσέγγιση του Νόμου και ο Τιμόθεος έπρεπε να σταματήσει την εξάπλωσή τους. Ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση λαθεμένων ιδεών, είναι η διδασκαλία της αλήθειας.

Το χριστιανικό μήνυμα, η υγιής διδασκαλία, θα οδηγήσει σε πίστη, σε αγάπη και καθαρή συνείδηση - όχι σε ματαιολογία. Πάντα φαινόταν πολύ πιο συναρπαστικό να συζητούν πάνω σε αφηρημένα θέματα, παρά να ζουν τη χριστιανική ζωή. Άνθρωποι φιλόδοξοι που επιθυμούσαν να κάνουν τους δασκάλους του Νόμου.

Ο Παύλος αφού δίνει τις οδηγίες του στον Τιμόθεο, του λέει “ούτω πράττε” προφανώς γιατί αισθάνθηκε ότι έπρεπε να τον παρακινήσει, να τον “κεντήσει”.

 

Ε. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

α:8-13

Ο Παύλος ξεκαθαρίζει ότι ο Νόμος δεν ήταν για τον δίκαιο, αλλά για τον άνομο και τον ανυπότακτο. Δεν είχε σκοπό να βαρύνει αυτούς που ήταν δίκαιοι και θέλανε με την ζωή τους να ευχαριστήσουν τον Θεό.

Κάνει ένα κατάλογο από κατηγορίες ανθρώπων για τους οποίους έγινε ο Νόμος. Στο εδάφιο 8 ομολογεί ότι ο Νόμος είναι καλός, για να μην παρεξηγηθεί η στάση του απέναντί του.

Ο Παύλος ήταν Χριστιανός για περισσότερα από 30 χρόνια. Ταξίδευε κηρύττοντας το ευαγγέλιο για 20 χρόνια. Όμως, ποτέ δεν ξεχνούσε ότι κάποτε είχε προσπαθήσει με κάθε τρόπο να καταστρέψει αυτή την πίστη (Πραξ.η:1-3, θ). Ποτέ δεν έπαψε να θαυμάζει το γεγονός ότι ο Κύριος πήρε ένα άνθρωπο σαν κι αυτόν στην υπηρεσία Του. Ομολογεί ότι πριν την μεταστροφή του ήταν βλάσφημος και διώκτης. Ωστόσο βρήκε έλεος γιατί ό,τι έκανε το έκανε από απιστία και αγνωσία. Αυτά τα λόγια του Παύλου θα πρέπει να τα συγκρίνουμε με την ασυγχώρητη αμαρτία που βλέπουμε στο Ματθ.ιβ:31-32. Ήταν η αγνωσία του που του επέτρεψε να βρει έλεος και συγχώρεση. Σίγουρα είναι διαφορετικό να είναι κανείς βλάσφημος σκόπιμα και με πλήρη συνείδηση.

 

Ζ. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΡΧΟΜΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

α:14-16

Μία από τις πιο καθαρές αναφορές του λόγου του Θεού σχετικά με τον σκοπό του ερχομού του Χριστού στον κόσμο δίνεται εδώ από τον Παύλο.

Ο Ιησούς υπηρέτησε του αρρώστους και τους πάσχοντας, αλλά ο κύριος λόγος για τον οποίο γεννήθηκε στην φάτνη της Βηθλεέμ ήταν για να σώσει τους αμαρτωλούς. Κάθε κήρυκας του ευαγγελίου πρέπει να έχει αυτό το εδάφιο πάνω από κάθε τι μέσα στο μυαλό του.

Εδώ βλέπουμε έναν άνθρωπο που έκανε τόσα για τον Χριστό, σκυμμένο στα γόνατα με το συναίσθημα της αναξιότητάς του. Παρόλο που ήταν κάποτε βλάσφημος, τώρα η χάρις του Θεού τον έκανε απόστολο και μολονότι Τον είχε διώξει, τώρα μπορούσε να κηρύττει την αγάπη Του.

Όσο πιο κοντά πηγαίνουμε στην καρδιά του Χριστού, τόσο πιο πολύ συναισθανόμαστε την αμαρτωλότητά μας. Ο Παύλος έβλεπε την επιστροφή του στον Χριστό σαν κάτι που έκανε ο Θεός για να το παραδώσει αιώνιο παράδειγμα της μακροθυμίας Του στους σκληροτράχηλους ανθρώπους.