Η πεποίθηση ότι η γη είναι επίπεδη έχει αυξηθεί ραγδαία τον τελευταίο καιρό, κυρίως μέσω της διάδοσης αμέτρητων ιστοσελίδων στο Διαδίκτυο και της επιρροής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Δυστυχώς, πολλοί Χριστιανοί
έχουν πέσει θύματα αυτού, και σαν πλανεμένοι νομίζουν ότι η Αγία Γραφή διδάσκει
ότι η γη είναι επίπεδη και ότι, μέχρι πριν από πέντε αιώνες, και η εκκλησία το δίδαξε
αυτό.
Θα εξετάσουμε πολλά από τα
βιβλικά αποσπάσματα που υποτίθεται ότι διδάσκουν ότι η γη είναι επίπεδη, και θα
δείξουμε ότι στην πραγματικότητα δεν το κάνουν.
Αλλά πριν το κάνουμε αυτό, πρέπει να απαντήσουμε σε δύο λανθασμένες υποθέσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω – ότι η εκκλησία δίδαξε ιστορικά ότι η γη είναι επίπεδη και ότι αυτό άλλαξε πριν από 500 χρόνια.
Όπως απέδειξε ο μεσαιωνικός
λόγιος Geoffrey Burton Russell, σε αντίθεση με την κοινή παρανόηση, η
μεσαιωνική εκκλησία δεν δίδαξε ότι η γη είναι επίπεδη. Ο Thomas Aquinas εισήγαγε
την αριστοτελική σκέψη στη μεσαιωνική εκκλησιαστική διδασκαλία. Γράφοντας τον 4ο
αιώνα π.Χ., ο Αριστοτέλης δίδαξε ξεκάθαρα ότι η γη ήταν σφαιρική.
Στις αρχές του 2ου αιώνα
π.Χ., ο Ερατοσθένης μέτρησε με ακρίβεια την περιφέρεια της σφαιρικής γης.
Η «Μαθηματική Σύνταξη» του Claudius Ptolemy, από τις αρχές του 2ου αιώνα
μ.Χ., παρείχε ένα χρήσιμο μοντέλο για τον υπολογισμό των θέσεων των ουράνιων
σωμάτων. Ενώ αυτό το μοντέλο ήταν γεωκεντρικό, δεν προώθησε μια επίπεδη γη,
αλλά αντίθετα βασίστηκε σε μια σφαιρική γη.
Το Μαθηματική σύνταξις ή
Αλμαγέστη αποτελεί το μεγαλύτερο και σημαντικότερο αστρονομικό σύγγραμμα της
Αρχαιότητας, η αυθεντία του οποίου διατηρήθηκε μέχρι τον δέκατο έκτο αιώνα.
Αποτελεί την κύρια πηγή στην οποία ανατρέχουν οι αστρονόμοι μέχρι και σήμερα
για ιστορικά δεδομένα, καθόσον υπήρξε ο βασικός αστρονομικός οδηγός για περίπου
μιάμιση χιλιετία.
Ο αρχικός τίτλος του έργου
αυτού ήταν «Μαθηματικὴ Σύνταξις» και γράφτηκε από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, έναν
από τους σημαντικότερους αστρονόμους της ρωμαϊκής εποχής, περί το 140 μ.Χ. Η
μετονομασία του σε «Αλμαγέστη» οφείλεται στους αστρονόμους της Δύσης και
προήλθε από το ακόλουθο γεγονός: μεταγενέστεροι αντιγραφείς πρόσθεσαν στον
τίτλο το επίθετο «Μεγίστη» πιθανώς λόγω του μεγάλου όγκου του (13 βιβλία) αλλά
και της μεγίστης σπουδαιότητάς του, όπως επίσης και για να το διακρίνουν από το
μικρότερο βιβλίο του Πτολεμαίου, την «Τετράβιβλο». Οι Άραβες μετέφρασαν τη
«Μαθηματική Σύνταξη» περί τον ένατο αιώνα και τον μεν αρχικό τίτλο τον απέδωσαν
με τον όρο (λέξη) «κιτάπ» (=βίβλος), το δε «Μεγίστη» το άφησαν αμετάφραστο,
προσθέτοντας όμως το αραβικό άρθρο «Αλ». Ο τίτλος λοιπόν έλαβε τη μορφή «Κιτάπ
Αλ Μετζίστι». Όταν όμως οι Ευρωπαίοι μετέφρασαν το έργο εκ του αραβικού
εξέλαβαν το «Αλ Μεγίστη» ως όνομα του συγγραφέα και μεταγλώττισαν τον τίτλο σε
«Βίβλος του Μεγίστου». Αυτού αργότερα ακολούθησε σύντμηση ως «Αλμαγέστη».
Όταν κατά τον δέκατο πέμπτο
αιώνα ο Ιωάννης Βησσαρίων έφερε στη Δύση τη «Μαθηματική Σύνταξη» και
ανακαλύφθηκε τότε πως συγγραφέας του έργου ήταν ο αλεξανδρινός Κλαύδιος
Πτολεμαίος, αυτό δεν μπορούσε πλέον να επιβληθεί. Ακόμα και σήμερα στην Ελλάδα
αναφέρεται το σύγγραμμα αυτό άλλοτε ως «Αλμαγέστη» και άλλοτε ως «Μαθηματική
Σύνταξη».
Τα έργα του Αριστοτέλη, του
Ερατοσθένη και του Πτολεμαίου ήταν όλα ευρέως διαθέσιμα και συζητήθηκαν στα
τέλη της μεσαιωνικής περιόδου και συνέχισαν να βρίσκονται μέσα από τη μετάβαση
στην Αναγέννηση.
Δεδομένης της ξεκάθαρης
καταγραφής της ιστορίας, γιατί πιστεύεται τόσο συχνά σήμερα ότι οι περισσότεροι
άνθρωποι, και ειδικά η εκκλησία, πίστευαν ότι η γη ήταν επίπεδη;
Αυτή η παρανόηση εντοπίζεται
εύκολα στα γραπτά δύο σκεπτικιστών του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα, του
John William Draper και του Andrew Dickson White, οι οποίοι εφηύραν αυτή την
θέση. Η διατριβή τους υποστηρίζει ότι η θρησκεία γενικά, και ειδικότερα ο
Χριστιανισμός, εμπόδισαν την πρόοδο. Ο ισχυρισμός τους ήταν ότι η μεσαιωνική
Ευρώπη ήταν γεμάτη δεισιδαιμονίες (Χριστιανισμός) που εμπόδιζαν την πνευματική
πρόοδο, και μόνο αφού ο ανθρώπινος λόγος επαναβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια της
Αναγέννησης, ο άνθρωπος σιγά-σιγά απελευθερώνεται από το θρησκευτικό δόγμα,
προκαλώντας τον Διαφωτισμό.
Είναι αλήθεια ότι πριν από
τέσσερις αιώνες η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντιτάχθηκε στην διδασκαλία της
ηλιοκεντρικής θεωρίας από τον Γαλιλαίο. Σύμφωνα με την διατριβή τους, ήταν η
υποτιθέμενη γεωκεντρική διδασκαλία της Αγίας Γραφής που ανάγκασε τη
Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να αντιταχθεί στον Γαλιλαίο.
Ωστόσο, τα ιστορικά αρχεία
δείχνουν ότι οι διδασκαλίες του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου έπαιξαν τον
σημαντικότερο ρόλο σε αυτή την σύγκρουση. Δηλαδή, η υπόθεση του Γαλιλαίου ήταν
μια μάχη μεταξύ δύο επιστημονικών θεωριών –γεωκεντρισμός και ηλιοκεντρισμός– με
την Βίβλο να διαδραματίζει πολύ μικρό ρόλο. Ως εκ τούτου, επανερμήνευσαν την
υπόθεση του Γαλιλαίου σε κάτι που δεν ήταν.
Οι υποστηρικτές της επίπεδης
γης, αναμασούν την
ιστορία του Χριστόφορου Κολόμβου. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα επιμένουν
στην πεποίθηση ότι την εποχή του Κολόμβου, σχεδόν όλοι πίστευαν ότι η γη ήταν
επίπεδη.
Σύμφωνα με την ιστορία, ο
Κολόμβος ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που πίστευαν ότι η γη ήταν
σφαιρική και καταλάβαινε ότι σε μια σφαιρική γη θα μπορούσε κανείς να ταξιδέψει
δυτικά από την Ευρώπη για να φτάσει στην Ινδία και την Κίνα.
Υποτίθεται ότι ο Κολόμβος
έπρεπε να διαφωνήσει με έντονες αντιρρήσεις που προέρχονταν από εκείνους που
πίστευαν ότι η γη ήταν επίπεδη για να πάρει υποστήριξη για την αποστολή του.
Τέλος, σύμφωνα με την ιστορία,
ο Κολόμβος κατάφερε να ολοκληρώσει ένα ταξίδι στον Νέο Κόσμο, και όταν
επέστρεψε στην Ευρώπη, οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι ο Κολόμβος είχε δίκιο –
ο κόσμος ήταν στρογγυλός και όχι επίπεδος. Αλήθεια;
Πώς η ιστιοπλοΐα από την
Ευρώπη στην Καραϊβική και πίσω στην Ευρώπη απέδειξε ότι ο κόσμος ήταν
σφαιρικός; Όχι, δεν το έκανε.
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν
είπε στον Κολόμβο ότι δεν μπορούσε να φτάσει στην Άπω Ανατολή πλέοντας δυτικά.
Όλοι ήξεραν ότι ήταν δυνατό, γιατί όλοι ήξεραν ότι η γη ήταν σφαιρική. Το
πρόβλημα ήταν ότι η γη ήταν πολύ μεγάλη. Οι περισσότεροι άνθρωποι κατάλαβαν ότι
η απόσταση δυτικά από την Ευρώπη στην Άπω Ανατολή ήταν πολύ μεγαλύτερη από το
να πάνε ανατολικά (μια ματιά σε οποιαδήποτε υδρόγειο το αποδεικνύει αυτό).
Το ερώτημα δεν ήταν πόσο
πιθανό ήταν να φτάσουμε στην Ασία πηγαίνοντας δυτικά, αλλά μάλλον πόσο εφικτό
ήταν. Η πεποίθηση ήταν ότι ο ωκεανός μεταξύ Ευρώπης και Ασίας ήταν τεράστιος,
με ελάχιστη ή καθόλου γη στο μεταξύ. Την εποχή του Κολόμβου, τα ταξίδια σε
ανοιχτές θάλασσες ήταν πολύ επικίνδυνα και τα πλοία σπάνια έπλεαν περισσότερο
από τρεις ημέρες μακριά από την ξηρά. Ένα ταξίδι δυτικά κατά μήκος του ωκεανού
προς την Ασία θα απαιτούσε μήνες, χωρίς δυνατότητα ανεφοδιασμού ή διάσωσης στην
πορεία, εάν εμφανιζόταν προβλήματα
Τα γεγονότα της ιστορίας
διαψεύδουν την κοινή ιστορία για τον Χριστόφορο Κολόμβο. Μεγάλο μέρος του έργου
που υποστηρίζει μια επίπεδη γη σήμερα, επαναλαμβάνεται άκριτα και βασίζεται σε
αυτή την ψευδή άποψη.
Το κίνημα της επίπεδης γης
ξεκίνησε στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα. Ενώ οι σκεπτικιστές γελοιοποιούσαν
την Βίβλο επειδή φέρεται να δίδασκε ότι η γη είναι επίπεδη, οι πρώτοι υποστηρικτές
της επίπεδης γης αποδέχτηκαν ανόητα αυτόν τον ψευδή ισχυρισμό.
Αναμφίβολα, το πρόσφατο κύμα
ενδιαφέροντος για την επίπεδη γη μεταξύ των Χριστιανών έχει τροφοδοτηθεί από
την (ψευδή) πεποίθηση ότι η Αγία Γραφή διδάσκει ότι η γη είναι επίπεδη. Εκείνοι
που έχουν καταταγεί στο κίνημα της επίπεδης γης τον τελευταίο καιρό προφανώς
αγνοούν το γεγονός ότι εκείνοι που προώθησαν αυτή την διατριβή χρησιμοποίησαν
τα ίδια επιχειρήματα για να δυσφημίσουν την Βίβλο.
Αυτό θα μπορούσε να είναι
ειρωνικό, ή ίσως όχι. Είναι πιθανό ορισμένοι άνθρωποι που προωθούν την επίπεδη
γη σήμερα να το κάνουν για να δυσφημίσουν ξανά την Βίβλο και τον Χριστιανισμό.
Αν ναι, τότε οι Χριστιανοί που παραπλανήθηκαν πιστεύοντας ότι η γη είναι
επίπεδη έχουν πέσει ανόητα στην παγίδα.
Ας εξετάσουμε τις Γραφές για
να δούμε τι λένε. Θα διαπιστώσουμε ότι οι υποστηρικτές της επίπεδης γης δεν
τους χειρίζονται καλύτερα από ό, τι χειρίζονται την ιστορία.
Διδάσκει η
Αγία Γραφή ότι η Γη έχει άκρη;
Σχεδόν όλοι καταλαβαίνουν ότι
μια σφαίρα δεν έχει άκρη. Πράγματι, μπορούμε να ταξιδεύουμε επ’ αόριστο γύρω
από μια σφαίρα και να μην φτάσουμε ποτέ σε ένα όριο ή άκρη. Από την άλλη, αν η
γη είναι επίπεδη, πρέπει να έχει μια άκρη κάπου, εκτός αν η γη είναι ένα άπειρο
επίπεδο.
Ωστόσο, λίγοι άνθρωποι σήμερα
προτείνουν το τελευταίο, και κανείς στον αρχαίο κόσμο δεν το έκανε. Οι
σκεπτικιστές της Βίβλου αγαπούν να επισημαίνουν ότι η φράση «τέσσερις γωνιές
της γης» εμφανίζεται τρεις φορές στην Βίβλο.
Σίγουρα, ισχυρίζονται οι
σκεπτικιστές, αυτό πρέπει να αναφέρεται σε μια επίπεδη, τετράγωνη γη –
αποδεικνύοντας έτσι ότι η Αγία Γραφή διδάσκει μια επίπεδη γη.
Τουλάχιστον, εξηγούν, αυτό
δείχνει ότι οι συγγραφείς της Αγίας Γραφής πίστευαν μια από τις κοσμολογίες της
επίπεδης γης του αρχαίου κόσμου, αποδεικνύοντας έτσι ότι η Αγία Γραφή δεν είναι
θεόπνευστη, αλλά ότι οι άνθρωποι που έγραψαν την Βίβλο απλά αντανακλούσαν την
κοσμοθεωρία της εποχής τους.
Υπάρχουν μερικά παραδείγματα
κοσμολογιών επίπεδης γης από τον αρχαίο κόσμο, αλλά πάντα αποτελούνταν από μια
επίπεδη, στρογγυλή γη. Ένας κύκλος θεωρήθηκε πολύ πιο τέλειο σχήμα από ένα
τετράγωνο, οπότε καμία από τις αρχαίες κοσμολογίες επίπεδης γης δεν περιλαμβάνει
μια τετράγωνη γη.
Αν μια τετράγωνη επίπεδη γη
ήταν η κοσμολογία της Βίβλου, τότε θα ήταν σε αντίθεση με κάθε άλλη αρχαία
κοσμολογία επίπεδης γης. Ως εκ τούτου, αυτή η προσπάθεια των σκεπτικιστών να
ισχυριστούν ότι η Αγία Γραφή διδάσκει μια επίπεδη γη δεν ταιριάζει με τα
γεγονότα της ιστορίας.
Αν τα εδάφια
που αναφέρουν τις τέσσερις γωνίες της γης δεν αναφέρονται σε μια επίπεδη γη,
τότε σε τι αναφέρονται;
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με
την Αποκ.ζ:1, η οποία μιλάει για τέσσερις αγγέλους που στέκονται στις τέσσερις
γωνιές της γης και συγκρατούν τους τέσσερις ανέμους της γης. Ακόμη και οι πιο
ένθερμοι μαθητές της υπερ-κυριολεκτικής ερμηνείας της Αγίας Γραφής αναγνωρίζουν
τα συχνά ποιητικά στοιχεία και την χρήση εικόνων στο βιβλίο της Αποκάλυψης.
Αυτό επεκτείνεται στις πολλές περιπτώσεις όπου οι αριθμοί εμφανίζονται στο
βιβλίο της Αποκάλυψης. Σε αυτό το εδάφιο, ο αριθμός τέσσερα εμφανίζεται τρεις
φορές. Σε κάθε χρήση, τα πράγματα που αναφέρονται είναι στενά συνδεδεμένα
μεταξύ τους, οπότε υπάρχει μια προσωπική σχέση μεταξύ κάθε μιας από τις τρεις
ομάδες των τεσσάρων.
Οι τέσσερις άνεμοι αναφέρονται
στις τέσσερις κατευθύνσεις από τις οποίες μπορούν να έρθουν οι άνεμοι: βόρειοι,
νότιοι, ανατολικοί και δυτικοί. Συχνά χρησιμοποιούμε αυτή την ονοματολογία
σήμερα, λέγοντας ότι ο άνεμος είναι «δυτικός». Η επανάληψη του αριθμού τέσσερα
(τέσσερις άγγελοι . . . τέσσερις γωνίες. . . τέσσερις άνεμοι) συνδέει κάθε
άγγελο και κάθε γωνία με μία από τις τέσσερις κατευθύνσεις της πυξίδας. Ως εκ
τούτου, δεν υπάρχει πίεση για την ερμηνεία αυτών των τεσσάρων γωνιών
κυριολεκτικά, ειδικά όταν δεν ταιριάζει με καμία κοσμολογία.
Η φράση «τέσσερις γωνιές της
γης» ήταν πιθανώς ένα ιδίωμα στην εποχή του αποστόλου Ιωάννη, όπως και στα Ελληνικά
σήμερα, αναφερόμενη σε κάθε μακρινή τοποθεσία στη γη.
Αυτό είναι το νόημα από το
πλαίσιο της Αποκ.κ:7-8, η άλλη εμφάνιση της φράσης «τέσσερις γωνιές της γης»
στο βιβλίο της Αποκάλυψης.
Από μια αξιολόγηση των
συμφραζόμενων, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αυτή είναι και η έννοια των
«τεσσάρων γωνιών της γης» στον Ησαΐα ια:12, την τρίτη εμφάνιση αυτής της φράσης
στη Βίβλο. Η χρήση του εκεί γενικά θεωρείται ιδιωματική.
Οι σκεπτικιστές της Βίβλου
χρησιμοποιούν συχνά αυτά τα τρία εδάφια για να υποστηρίξουν ότι οι Γραφές
διδάσκουν ότι η γη είναι επίπεδη. Ενώ μερικοί υποστηρικτές της επίπεδης γης
χρησιμοποιούν αυτά τα τρία εδάφια, πολλοί δεν το κάνουν.
Γιατί; Πιθανώς συνειδητοποιούν
ότι μια τετράγωνη γη με γωνίες δεν συμφωνεί με το μοντέλο μιας στρογγυλής,
επίπεδης γης. Αυτή είναι μια σημαντική παράλειψη. Πώς θα μπορούσαν οι Χριστιανοί που
πιστεύουν σε μια επίπεδη γη, επειδή πιστεύουν ακράδαντα ότι αυτό διδάσκει η
Αγία Γραφή, να χειριστούν αυτά τα τρία εδάφια; Πιθανότατα θα τα ερμηνεύσουν όπως
κι εγώ.
Ωστόσο, μόλις κάποιος
παραδεχτεί ότι ορισμένα βιβλικά αποσπάσματα που υποτίθεται ότι διδάσκουν μια
επίπεδη γη είναι ιδιωματικά, είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι παρόμοια
αποσπάσματα δεν είναι επίσης ιδιωματικά.
Τα «Ύψη» στην
Βίβλο διδάσκουν ότι η Γη είναι επίπεδη;
Ίσως το πιο παράξενο
επιχείρημα ότι η Αγία Γραφή διδάσκει μια επίπεδη γη βασίζεται στον Δαν.δ:11, όπου
λέει,
«Το δένδρον εμεγαλύνθη και ενεδυναμώθη και το ύψος αυτού έφθανεν έως του ουρανού, και η θέα αυτού έως των περάτων πάσης της γης».
Αυτή η περιγραφή επαναλαμβάνεται σχεδόν λέξη προς λέξη στον Δαν.δ:20. Τόσο οι
σκεπτικιστές όσο και οι υποστηρικτές της επίπεδης γης, συμπεραίνουν ότι σε μια σφαιρική γη δεν θα ήταν δυνατό ένα
δέντρο να είναι ορατό από ολόκληρη την γη, αλλά θα μπορούσε να είναι ορατό απ’ οπουδήποτε
σε μια επίπεδη γη. Αλλά ποιο είναι το πλαίσιο αυτών των εδαφίων;
Το τέταρτο κεφάλαιο του Δανιήλ
περιγράφει το δεύτερο όνειρο του Ναβουχοδονόσορ. Το
εδ.4 παραθέτει ακριβώς τα λόγια του Ναβουχοδονόσορ που λέει ότι είδε ένα
όνειρο. Τα εδάφια 10-17 δείχνουν τον Ναβουχοδονόσορ που περιγράφει το
περιεχόμενο του ονείρου του.
Σημειώστε ότι αυτό είναι ένα
όνειρο. Με τα άγρια και φανταστικά στοιχεία τους, τα όνειρα δύσκολα είναι
δηλώσεις πραγματικότητας, πόσο μάλλον για την κοσμολογία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο
καθένας θα ερμηνεύσει το περιεχόμενο του ονείρου ενός ειδωλολάτρη βασιλιά που καταγράφεται
στις Γραφές σαν απόδειξη ότι η Αγία Γραφή διδάσκει ότι η γη είναι επίπεδη.
Τα εδάφια 19-27 περιέχουν την
ερμηνεία του Δανιήλ για το όνειρο του Ναβουχοδονόσορ, και τα εδάφια 28-37
αφηγούνται την εκπλήρωση του ονείρου. Το κλειδί για την ερμηνεία του ονείρου
είναι η ταύτιση του Ναβουχοδονόσορ με το δέντρο στο όνειρό του (εδ. 20-22).
Αμέσως, πρέπει να δούμε ότι εφόσον
ότι το δέντρο αντιπροσωπεύει τον Ναβουχοδονόσορ, δεν είναι ένα κυριολεκτικό
δέντρο (αν και, όντας σε ένα όνειρο, το δέντρο δεν θα ήταν κυριολεκτικό ούτως ή
άλλως). Επιπλέον, η κυριολεκτική εκπλήρωση του ονείρου δεν περιλαμβάνει κανένα
δέντρο με κανέναν τρόπο, ενισχύοντας την μη κυριολεκτική φύση του δέντρου.
Ακόμα κι αν το όνειρο αντανακλούσε σωστά την κοσμολογία του Ναβουχοδονόσορ (υποθέτοντας
ότι πίστευε ότι η γη ήταν επίπεδη), δεν αποτελεί απόδειξη ότι η Αγία Γραφή
διδάσκει ότι η γη είναι επίπεδη. Αντίθετα, η Αγία Γραφή απλώς καταγράφει την
σκέψη του Ναβουχοδονόσορ.
Το ίδιο σκεπτικό
χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει ότι ο Ματθ.δ:8 διδάσκει μια επίπεδη γη. Ο
Ματθ.δ:1–11 δίνει μια περιγραφή του πειρασμού του Ιησού. Ο πειρασμός ξεκίνησε
στην έρημο, αφού ο Ιησούς είχε νηστεία για 40 ημέρες και νύχτες. Ο Σατανάς πείραξε
αρχικά τον Ιησού, προκαλώντας τον να κάνει τις πέτρες σε ψωμί για να
ικανοποιήσει την πείνα του (Ματθ.δ:3). Προφανώς, αυτό συνέβη ενώ ήταν ακόμα
στην έρημο. Στη συνέχεια, ο διάβολος πήγε τον Ιησού στο πτερύγιο του Ναού στην
Ιερουσαλήμ και του πρότεινε να πέσει κάτω (Ματθ.δ:5). Σημειώστε ότι υπήρχε
σημαντική απόσταση μεταξύ της ερήμου και του ναού (τουλάχιστον 80 χιλιόμετρα).
Μήπως ο Σατανάς μετέφερε αμέσως και κυριολεκτικά τον Ιησού από την έρημο στην
Ιερουσαλήμ; Ή μήπως ο Σατανάς παρουσίασε αυτή την άποψη στον Ιησού ενώ ήταν
ακόμα στην έρημο, ίσως σε όραση; Ο Ματθ.δ:8 καταγράφει τον τρίτο πειρασμό:
«Πάλιν παραλαμβάνει αὐτὸν
ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν λίαν καὶ δείκνυσιν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τοῦ
κόσμου καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν».
Εκείνοι που θέλουν να
υποστηρίξουν μια βιβλική επίπεδη γη επισημαίνουν ότι όλα τα βασίλεια της γης θα
ήταν ορατά από ένα ψηλό βουνό μόνο αν η γη είναι επίπεδη. Ωστόσο, αν αυτό το
βουνό του Ματθ.δ:8 με θέα ολόκληρη την γη είναι κυριολεκτικό, τότε πού είναι;
Εκείνοι που ακολουθούν αυτή τη
συλλογιστική δεν έχουν καθορίσει ποτέ τη θέση αυτού του υποθετικού βουνού. Αν
αυτό το βουνό είναι υποθετικό ακόμα και σε μια επίπεδη γη, τότε αυτό το εδάφιο
δύσκολα αποτελεί απόδειξη ότι η Αγία Γραφή διδάσκει ότι η γη είναι επίπεδη.
Αλλά αυτός ο στίχος, πραγματικά υποδηλώνει την ορατότητα ολόκληρης της γης από
την κορυφή αυτού του βουνού;
Τα άλλα δύο συνοπτικά
ευαγγέλια καταγράφουν επίσης τον πειρασμό του Χριστού (Μάρκ.α:12–13, Λουκ.δ:1-13),
αν και η αναφορά του Μάρκου δεν έχει λεπτομέρειες. Οι λεπτομέρειες της αναφοράς
του Λουκά ταιριάζουν με πολλές από τις λεπτομέρειες του Ματθαίου, αλλά υπάρχουν
διαφορές. Για παράδειγμα, ο δεύτερος και ο τρίτος πειρασμός αλλάζουν. Αυτό δεν
είναι δυσκολία, αν οι δύο αφηγήσεις του πειρασμού του Χριστού αντιμετωπίζονται
θεματικά και όχι χρονολογικά. Εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η Αγία Γραφή
διδάσκει μια επίπεδη γη επικεντρώνονται στην αναφορά του Ματθαίου, αλλά σε
μεγάλο βαθμό αγνοούν το ευαγγέλιο του Λουκά σε αυτό το θέμα. Παρατηρήστε τις
διαφορές μεταξύ του Ματθ.δ:8 (παραπάνω) και του Λουκ.δ:5:
«Καὶ ἀναγαγὼν αὐτὸν ἔδειξεν αὐτῷ πᾶσας τὰς βασιλείας τῆς οἰκουμένης ἐν
στιγμῇ χρόνου».
Αυτό είναι ένα σχετικά μικρό θέμα,
αλλά μπορεί να έχει κάποια σχέση με το αν το βουνό που κατέγραψε ο Ματθαίος
κυριολεκτικά ήταν ένα ψηλό βουνό από το οποίο μπορούσαν να φανούν όλα τα
βασίλεια του κόσμου. Μια ακόμη λεπτομέρεια στο ευαγγέλιο του Λουκά φωτίζει αυτό
το ερώτημα. Ο Λουκάς δήλωσε ότι ο διάβολος έδειξε στον Ιησού όλα τα βασίλεια
του κόσμου «σε μια στιγμή του χρόνου». Η έμφαση δεν είναι στο πού ήταν ο
Ιησούς, αλλά σε αυτό που είδε ο Ιησούς. Και αυτό δεν ήταν ένα μεγάλο πανόραμα
που πήρε λίγο χρόνο για να το κατανοήσει. Αντίθετα, η δόξα όλων των
αυτοκρατοριών του κόσμου φάνηκε στον Ιησού ταυτόχρονα.
Αυτό ακούγεται περισσότερο σαν
όραση παρά πραγματική θέα. Μπορεί να μην υπήρχε βουνό, αλλά, πιθανότατα,
αναφέρεται σε ένα υψηλό, έρημο σημείο, πιθανώς στην έρημο, όπου συνέβη ο τρίτος
πειρασμός και το όραμά του.
Δεν είναι περίεργο εκείνοι που
προωθούν την επίπεδη γη συνήθως επικεντρώνονται στον Ματθ.δ:8 αγνοώντας τον
Λουκ.δ:5. Όπως προαναφέρθηκε, θα μπορούσε κανείς λανθασμένα να συμπεράνει από
τον Ματθ.δ:8 ότι υπάρχει στην πραγματικότητα ένα βουνό τόσο ψηλό που ολόκληρη η
επιφάνεια της γης είναι ορατή από αυτό, αλλά ερμηνεύοντας τις Γραφές με Γραφική
ορολογία, μπορεί κανείς να δει ότι αυτό είναι λανθασμένο.
Το «στερέωμα»
είναι ένας θόλος πάνω από την Γη;
Η κοσμολογία της επίπεδης γης
υποστηρίζει ότι ένας θόλος καλύπτει μια κυκλική, επίπεδη γη, με την άκρη του να
στηρίζεται στην γη, πέρα από τον τοίχο πάγου της Ανταρκτικής.
Τα αστέρια τοποθετούνται σε
αυτόν τον θόλο, ενώ ο ήλιος και το φεγγάρι είναι πάνω από την γη αλλά κάτω από
τον θόλο.
Μερικοί το έχουν ονομάσει αυτό
«χιονοπαγκόσμια κοσμολογία», λόγω της ομοιότητάς της με μια χιονόμπαλα.
Υποτίθεται ότι αυτή είναι η κοσμολογία που διδάσκει η Αγία Γραφή. Ειρωνικά, οι
σκεπτικιστές επιχειρηματολογούν το ίδιο, αλλά η πρόθεσή τους είναι να
δυσφημίσουν την Βίβλο. Λίγοι υποστηρικτές της επίπεδης γης φαίνεται να
γνωρίζουν αυτό το γεγονός ή την ειρωνεία. Ας εξετάσουμε τις Γραφές που
υποτίθεται ότι υποστηρίζουν αυτή την κοσμολογία.
Το κλειδί σε αυτή τη συζήτηση
είναι το στερέωμα. Η εβραϊκή λέξη «ρακιγιά» μεταφράζεται ως στερέωμα στην
έκδοση του Νεόφυτου Βάμβα. Εμφανίζεται συνολικά 17 φορές στην Παλαιά Διαθήκη,
με πάνω από τα μισά περιστατικά (εννέα φορές) μόνο στο πρώτο κεφάλαιο της
Γένεσης.
στερέωμα: Στα Εβραϊκά είναι
«ρακιγιά» και αναφέρεται σε κάτι που εκτείνεται. Εδώ εννοεί τον αέρα ή την
ατμόσφαιρα.
Σε καμιά άλλη εξωβιβλική
εξιστόρηση της δημιουργίας δεν βρίσκουμε να δίδεται τόση έμφαση στον αέρα ή την
ατμόσφαιρα. Έτσι για μια ακόμα φορά η Γένεση είναι επιστημονικά σωστή.
Η λέξη είναι ένα ουσιαστικό
που προέρχεται από την εβραϊκή ρίζα που σημαίνει εξαλείφω, εξολοθρεύω.4
Ένα παράδειγμα αυτής της
ενέργειας είναι να χτυπήσεις ένα μέταλλο σε λεπτά φύλλα. Αυτή είναι μια κοινή
πρακτική με τον χρυσό, επειδή ο χρυσός είναι τόσο εύπλαστος.
Επιχρύσωση, είναι η διαδικασία
τοποθέτησης φύλλων χρυσού σε αντικείμενα, δίνοντας την εντύπωση ότι τα
αντικείμενα είναι καθαρός χρυσός. Για παράδειγμα, η Κιβωτός της Διαθήκης
επιχρυσώθηκε με φύλλα χρυσού πάνω από ξύλο ακακίας (Έξοδ.κε:10–11). Το φύλλο χρυσού
μπορεί να χτυπηθεί και να γίνει τόσο λεπτό, που έντονο φως μπορεί να το
διαπεράσει. Από την έννοια αυτής της λέξης, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το «ρακιγιά»
είναι κάτι που έχει χτυπηθεί ή απλωθεί.
Δυστυχώς, κάποιοι λένε ότι
δεδομένου ότι αυτή είναι μια πράξη που γίνεται συχνά σε ένα μέταλλο (όσο το
κτυπάς, τόσο απλώνεται), αυτό που τεντώνεται πρέπει να έχει κάποια φυσική
ιδιότητα κοινή με τα μέταλλα. Τα μέταλλα είναι συχνά σκληρά, οπότε, σύμφωνα με
αυτό το σκεπτικό, το «ρακιγιά» πρέπει να είναι σκληρό.
Όμως, αυτό είναι το
επιδιωκόμενο νόημα; Δεν είναι όλα τα μέταλλα σκληρά και ο χρυσός, που
εμπλέκεται στο καλύτερο παράδειγμα που απεικονίζει την εβραϊκή ρίζα από την
οποία προέρχεται το εβραϊκό ουσιαστικό «ρακιγιά», σίγουρα δεν είναι σκληρός.
Ως εκ τούτου, είναι αμφίβολο
αν το «ρακιγιά» είναι κάτι που είναι σκληρό. Μάλλον η επιδιωκόμενη έννοια του «ρακιγιά»»
σχετίζεται με την διαδικασία εξάλειψης, αλλά όχι με την φυσική ιδιότητα του
πράγματος που υποβάλλεται στην διαδικασία. Η διαδικασία έχει σαν αποτέλεσμα την
εξάπλωση μιας ουσίας ή ενδεχομένως την αραίωση της ουσίας. Αυτός είναι ο λόγος
για τον οποίο πολλές πιο σύγχρονες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής αναφέρουν το «ρακιγιά»
σαν απλωσιά και όχι σαν στερέωμα.
Η πρώτη χρήση της λέξης «ρακιγιά»
στην Βίβλο πιθανώς είναι χρήσιμη για την αποκρυπτογράφηση του νοήματος της. Αυτή
βρίσκεται στη Γέν.α:6, στην αρχή της Δεύτερης Ημέρας της Δημιουργίας. Η δεύτερη
ημέρας της Δημιουργίας ξεκινά με την δήλωση του Θεού «Γενηθήτω «ρακιγιά»
αναμέσον των υδάτων, και ας διαχωρίζη ύδατα από υδάτων».
Το επόμενο εδάφιο μας λέει «Και
εποίησεν ο Θεός το «ρακιγιά», και διεχώρισε τα ύδατα τα υποκάτωθεν του
«ρακιγιά» από των υδάτων των επάνωθεν του «ρακιγιά». Και έγεινεν ούτω». Έτσι, η
λέξη «ρακιγιά»» εμφανίζεται τρεις φορές σε αυτόν τον στίχο.
Πριν αναγγείλει το τέλος της
Δεύτερης Ημέρας στην Γέν.α:8, «εκάλεσεν ο Θεός το «ρακιγιά», Ουρανόν».
Επομένως, η εβραϊκή λέξη «ρακιγιά» εμφανίζεται πέντε φορές στην εξιστόρηση της
δεύτερης ημέρας.
στερέωμα: Στα Εβραϊκά είναι “ρακιγιά” και αναφέρεται σε κάτι
που εκτείνεται. Εδώ εννοεί τον αέρα ή την ατμόσφαιρα.
Υπάρχουν αρκετές παρατηρήσεις
που μπορούμε να κάνουμε σ’ αυτό το απόσπασμα. Πρώτον, τα νερά που χώρισε ο Θεός
ήταν τα νερά που αναφέρθηκαν στη Γέν.α:2. Είναι σαφές ότι τα νερά που ο Θεός
χώρισε από κάτω πρέπει να αναφέρονται στα επιφανειακά ύδατα (κυρίως τους
ωκεανούς) στη γη. Αλλά ποια είναι τα νερά πάνω από το «ρακιγιά»; Το πώς θα
απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση θα εξαρτηθεί από το τι καταλαβαίνουμε ότι είναι
το «ρακιγιά».
Παρατηρήστε ότι ο Θεός εξίσωσε
το «ρακιγιά» με τον ουρανό. Η εβραϊκή λέξη «σαμάγιμ» μεταφράζεται σαν «ουρανός»
τις περισσότερες από τις πάνω από 400 φορές που βρίσκεται στην Παλαιά Διαθήκη,
όπως είναι εδώ.
ουρανός: Στα Εβραϊκά είναι «Σαμάγιμ». Η
κατάληξη -άγιμ στα Εβραϊκά είναι ο δυικός αριθμός που χρησιμοποιείται για
πράγματα που υπάρχουν κατά ζεύγη (μάτια, αυτιά). Αν το δούμε έτσι, θα πρέπει να
υπάρχουν δύο στοιχεία στα οποία να αναφέρεται (ουρανοί). Μπορεί να αναφέρεται
στην ατμόσφαιρα της γης και το διάστημα (ο απόστολος Παύλος μιλάει για τρίτο
ουρανό που μάλλον έχει να κάνει με πνευματικό χώρο). Όταν λέμε διάστημα
εννοούμε το κενό γιατί τα άστρα έγιναν την 4η μέρα.
Ερμηνεύοντας τις Γραφές με
Βιβλικούς όρους, βρίσκουμε να ενισχύεται η θέση εξίσωσης του «ρακιγιά» με τον
ουρανό. Τουλάχιστον έντεκα εδάφια στην Παλαιά Διαθήκη μιλούν για τον Θεό που
απλώνει τους ουρανούς (Ιώβ θ:8· Ψαλμ.ρδ:2; Ης.μ:22, μβ:5, μδ:24, με:12, μη:13, να:13,
Ιερεμ.ι:12, να:15, Ζαχ.ιβ:1).
Την δεύτερη μέρα, ο Θεός
έφτιαξε το «ρακιγιά» κάτι που είναι διασκορπισμένο ή
απλωμένο. Επιπλέον, ο Θεός ονόμασε τον «ουρανό» «ρακιγιά». Το άπλωμα των
ουρανών πιθανώς αναφέρεται στο πότε ο Θεός έκανε το «ρακιγιά».
Ο ουρανός γενικά νοείται σαν
κάτι υπεράνω μας. Ανάλογα με το πλαίσιο, η λέξη μπορεί να αναφέρεται σε αυτό
που είναι ακριβώς από πάνω μας, εκεί που πετάνε τα πουλιά, εκεί που είναι τα σύννεφα
και η βροχή. Μπορεί επίσης να αναφέρεται στη σφαίρα των πλανητών. Τέλος, συχνά
αναφέρεται στην κατοικία του Θεού. Ο «Ουρανός» έχει όλες αυτές τις έννοιες,
τόσο στην σύγχρονη χρήση όσο και στην Βίβλο.
Το «ρακιγιά» αναφέρεται σε
όλες αυτές τις έννοιες, ή μόνο σε μερικές από αυτές τις έννοιες;
Οι άλλες εμφανίσεις της λέξης «ρακιγιά»
στην περιγραφή της Δημιουργίας στην Γένεση α, μπορούν να βοηθήσουν στην
απάντηση αυτής της ερώτησης. Η επόμενη χρήση της λέξης «ρακιγιά» είναι στην
τέταρτη ημέρα της δημιουργίας (Γέν.α:14-19), όπου εμφανίζεται τρεις φορές. Κάθε
φορά εμφανίζεται σε συνδυασμό με την εβραϊκή λέξη «σαμάγιμ». Ο καλύτερος τρόπος
για να εκφράσετε αυτή τη σχέση είναι «στερέωμα του ουρανού». Αυτή η κατασκευή
τονίζει, για να μην υπάρχει αμφιβολία, ότι αυτό που αναφέρεται στην τέταρτη ημέρα,
είναι αυτό που έκανε ο Θεός στην δεύτερη ημέρα.
Στην Γέν.α:14, ο Θεός είπε: «Ας
γείνωσι φωστήρες εν τω στερεώματι του ουρανού». Στο Γέν.α:15 επεκτείνει την
εντολή: «ας ήναι διά φωστήρας εν τω
στερεώματι του ουρανού, διά να φέγγωσιν επί της γης. Και έγεινεν ούτω». Το
Γέν.α:17-18 δηλώνει ότι ο Θεός έθεσεν
αυτούς εν τω στερεώματι του ουρανού, διά να φέγγωσιν επί της γης.
Είναι σαφές εδώ ότι οι
φωστήρες είναι τα ουράνια σώματα, μεγαλύτερα και μικρότερα, καθώς και τα
αστέρια (Γέν.α:16). Ως εκ τούτου, το στερέωμα των ουρανών (το ρακιγιά) είναι εκεί
όπου ο Θεός τοποθέτησε τα ουράνια, ή αστρονομικά, σώματα. Σήμερα θα το αποκαλούσαμε απώτερο διάστημα, ή απλά διάστημα.
Η πιο φυσική κατανόηση της
περιγραφής της Δημιουργίας της τέταρτης ημέρας είναι ότι όλα τα ουράνια σώματα
βρίσκονται στο «ρακιγιά».
Κατά τα άλλα, ορισμένοι υποστηρικτές
της επίπεδης γης, φαίνεται να κάνουν μια διάκριση εδώ που είναι αδικαιολόγητη.
Υποστηρίζουν ότι τα αστέρια είναι ενσωματωμένα σε έναν θόλο πάνω από τη γη (το
ρακιγιά), αλλά υποστηρίζουν ότι ο ήλιος και το φεγγάρι (ο μεγάλος και ο μικρός
φωστήρας) είναι κάτω από τον θόλο αλλά πάνω από την γη (μ’ αυτό συμφωνούν οι
περισσότερες κοσμολογίες επίπεδης γης σήμερα).
Αυτό απαιτεί τεχνητή διάκριση
των αστεριών από τον μεγάλο και τον μικρό φωστήρα στην Γέν.α:17, δηλαδή, τοποθετούνται
μόνο οι δύο μεγάλοι φωστήρες(Γεν.α:16) μέσα στο «ρακιγιά» στην Γέν.α:17, ενώ τα
αστέρια τοποθετούνται στην επιφάνεια του «ρακιγιά».