Πρόκειται για τους ιστορικούς, ψυχικούς και ηθικούς προγόνους των συγχρόνων νεοελλήνων «δημοσίων» ανδρών και γυναικών. Πήραν την ονομασία τους από τη συνοικία Φανάρι της Κων/πολης, όπου εγκαταστάθηκε το πατριαρχείο το 1601. Γύρω από το τελευταίο θα συγκεντρωθεί ο "χριστιανικός" οικονομικός και πνευματικός κόσμος. Οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τους Φαναριώτες ως ανώτερα διοικητικά και διπλωματικά στελέχη. Θα αρχίσουν από επίσημοι διερμηνείς (δραγουμάνοι) της Πύλης και πρεσβευτές και θα εξελιχθούν σε πανίσχυρους άρχοντες των παραδουνάβιων, υποτελών στους Οθωμανούς, ηγεμονιών (π.χ. Μολδοβλαχία).
«Οι Φαναριώτες ανήκαν στην προνομιούχα τάξη της οθωμανικής κοινωνίας [...] λιμασμένοι για εξουσία και πλούτη μηχανορραφούσαν, έστηναν ενέδρες, συκοφαντούσαν, δωροδοκούσαν[...] πάσχιζαν με την αρπαγή, την καταπίεση και τους εκβιασμούς να θησαυρίσουν σε ένα ή δύο χρόνια»(9) (όπως δηλ. κάνουν και οι σημερινοί νεοέλληνες πολιτικάντηδες ευθύς μόλις κερδίσουν εξουσιαστικά πόστα: γνωρίζοντας ότι η «θητεία» τους έχει ημερομηνία λήξης, προσπαθούν να αρπάξουν ό,τι μπορούν, αδιαφορώντας προκλητικά για τα «σκάνδαλα», που κάποια στιγμή θα έλθουν στο φως, αφού γνωρίζουν ότι θα μείνουν ατιμώρητοι).
