Κάθε φορά που θα γίνει μια συζήτηση στην εκκλησία σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην διακονία, τα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές προβάλλονται σθεναρά και είναι απόλυτα παγιωμένα. Ένα από τα βασικά παραδείγματα που δίνονται για την ισότητα των δύο φύλων στην διακονία της εκκλησίας, είναι ο χαρακτήρας της Παλαιάς Διαθήκης, Δεβόρρα.
Συχνά φαίνεται ότι Δεβόρρα είναι μια πρόκληση για εκείνους που πιστεύουν ότι ο Θεός έχει διαφορετικούς ρόλους για κάθε φύλο, ενώ αγαπάει και εκτιμά και τους άντρες και τις γυναίκες εξίσου. Βλέπουν την Δεβόρρα σαν πρόβλημα, κι ότι είναι μια τεράστια αδικία, όπως θα δούμε, αλλά νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες σοβαρές ερωτήσεις που η Δεβόρρα θέτει και στις δύο πλευρές της συζήτησης.
Ποια ήταν η Δεβόρρα; Η Δεβόρρα ήταν κριτής της
Παλαιάς Διαθήκης, της οποίας την ιστορία μπορούμε να βρούμε στο βιβλίο των
Κριτών δ-ε. Ήταν προφήτης, κριτής του Ισραήλ και σύζυγος του Λαφιδώθ (Κριτ.δ:4)
που δεν παίζει κανένα ρόλο στην ιστορία. Κατά την διάρκεια της θητείας της σαν κριτής,
το Ισραήλ νίκησε τον βασιλιά των Χαναανιτών Ιαβείν και τον διοικητή του Σισάρα (Κριτ.δ:2)
και οδηγήθηκε σε μια περίοδο 40 ετών ειρήνης (Κριτ.ε:31). Αυτο-περιγράφεται σαν
«μήτηρ εν τω Ισραήλ» (Κριτ.ε:7)
Τι ήταν ο κριτής; Ήταν όπως ακούγεται, ένας κριτής.
Το πρότυπο των Κριτών είναι ο Μωυσής (Έξοδ.ιη:13-26). Ο λαός πήγαινε σ’ αυτόν
για κρίση σχετικά με θέματα συνόρων, ερμηνεία του νόμου, επίλυση διαφορών
μεταξύ ατόμων, οικογενειών, φυλών και πατριών. Μετά την παρέμβαση του Ιοθώρ,
μόνο οι πιο σοβαρές υποθέσεις ερχόταν στον ανώτατο κριτή.
Οι Κριτές περίμεναν καθοδήγηση από τον Κύριο προσευχόμενοι,
πριν διακηρύξουν την απόφασή τους για ένα θέμα. Πολλοί από τους κριτές
θεωρούνταν επίσης προφήτες που έλεγαν «λόγους Κυρίου».
Μετά την Έξοδο και την κατάκτηση της Χαναάν υπό τον Μωυσή
και τον Ιησού, η ηγεσία του Ισραήλ πέρασε όχι σε ένα άτομο αλλά στους αρχηγούς
των 12 φυλών, στους Κριτές και στους πρεσβυτέρους (Ι.Ναυή κδ:1) υπό την ηγεσία
του Γιάχβε, ενώ οι Λευίτες και οι ιερείς συνέχισαν να φροντίζουν την λατρεία
και τις θυσίες του Ισραήλ. Αυτή η ρύθμιση δεν λειτούργησε πάντα τόσο καλά,
γιατί ο Ισραήλ επανειλημμένα παραστρατούσε με κατάληξη να επεμβαίνει ο Θεός για
να τους σώζει.
Αυτή η κατάσταση περιγράφεται στους Κριτ.β:10-20 και οι
σωτήρες του Ισραήλ ήταν γνωστοί σαν Κριτές. Δεν ήταν πάντα καλά ηθικά
παραδείγματα (ο Σαμψών είχε θέματα σχέσης και ο Ιεφθάε θυσίασε την κόρη του),
ήταν ένα μείγμα πολεμιστών και κριτών σε μια περίοδο από τον θάνατο του Ιησού
του Ναυή μέχρι τον πρώτο βασιλέα, τον Σαούλ. Οι αδυναμίες αυτής της μορφής
διακυβέρνησης οδήγησαν τελικά στην επιθυμία τους για έναν βασιλιά. Ο
μεγαλύτερος κριτής ήταν αναμφισβήτητα ο τελευταίος, ο Σαμουήλ που ήταν
προφήτης, ιερέας και κριτής.
Υπάρχει σύγχρονο ισοδύναμο του Κριτή; Πιθανώς το πιο
κοντινό είναι κάτι σαν ανώτατος δικαστικός λειτουργός που έχει την χαρισματική ικανότητα
να δίνει εντολές στην στρατιωτική ηγεσία. Δεν ήταν σαν πρωθυπουργός ή πρόεδρος
με κεντρική εκτελεστική εξουσία, αλλά ήταν μια ενοποιητική και κυρίαρχη μορφή
κατά την διάρκεια της θητείας του.
Υπάρχει ένα σύγχρονο ισοδύναμο του ρόλου του Κριτή στην
εκκλησία; Ουσιαστικά, όχι. Η εκκλησία δεν είναι ένα έθνος ή ένα κράτος με
όρια ή στρατούς (ή τουλάχιστον δεν υποτίθεται ότι είναι).
Τι γίνεται με την Δεβόρρα; Λοιπόν, η Δεβόρρα σαφώς
συνδύαζε μια σειρά από πνευματικά χαρίσματα που συνεχίζουν να υπάρχουν στην περίοδο
της Καινής Διαθήκης, ακόμη και αν το λειτούργημα του Κριτή δεν υπάρχει. Ήταν
προφήτης και είχε σαφώς το χάρισμα της σοφίας για να είναι μια καλή κριτής του
Ισραήλ και αυτή στην οποία έβλεπαν οι πολεμιστές. Ο Βαράκ αρνήθηκε να πάει στη
μάχη χωρίς την παρουσία της στο στράτευμα.
Ποιο είναι το πρόβλημα; Το πρόβλημα για αυτούς που
πιστεύουν ότι άντρας και γυναίκα είναι ίσοι ενώπιον του Θεού αλλά με
διαφορετικούς ρόλους, είναι ότι η Δεβόρρα ήταν σαφώς βασικό πρόσωπο στον Ισραήλ
και αν μια γυναίκα μπορούσε να οδηγήσει τον Ισραήλ, γιατί όχι μια εκκλησία; Η Δεβόρρα
είχε σαφώς εξουσία στην οποία οι άνδρες ήταν πρόθυμοι να υποταχτούν. Αυτό μερικές
φορές δημιουργεί ερωτηματικά για την κατάσταση των ανδρών του Ισραήλ (ο Βαράκ για
παράδειγμα) και δίνει την αίσθηση ότι ήταν τόσο κακής ποιότητας που δεν υπήρχε κανείς
άλλος κατάλληλος. Αυτό, ενώ είναι ενδεχομένως αλήθεια, είναι επιζήμιο για την Δεβόρρα.
Αν και είναι ενδιαφέρον ότι αργότερα είναι ο Βαράκ που φαίνεται σαν κριτής και
όχι η Δεβόρρα (Α΄Σαμ.ιβ:11 (Ο΄) & Εβρ.ια:32), έτσι δεν μπορεί να ήταν τόσο
κακός.
Σημείωση: ο Βεδάν φαίνεται σαν ελευθερωτής
των Ισραηλιτών στο Α’ Σαμ.ιβ:11 (μετάφραση Βάμβα). Δεν αναφέρεται όμως αλλού
σαν Κριτής του Ισραήλ. Η μετάφραση των εβδομήκοντα, η Συριακή και η Αραβική,
ωστόσο, αναφέρουν το όνομα Βαράκ αντί Βεδάν. Οι δύο τελευταίες εκδόσεις αναφέρουν
τον Σαμψών, αντί τον Σαμουήλ. Αυτές φαίνεται να είναι γνήσιες, γιατί δεν είναι
πιθανό ο Σαμουήλ να απαριθμεί τον εαυτό του.
Υπάρχει πρόβλημα για τους υποστηρικτές της ισότητας;
Ναι. Είναι μόνο η Δεβόρρα. Καμία άλλη γυναίκα στην Γραφή δεν πλησιάζει στην
εξουσία και την ευθύνη της - βασίλισσες όπως η Εσθήρ δεν είχε καμία δύναμη
εκτός από την προσωπική επιρροή πάνω στον βασιλιά, και βασίλισσες όπως η
Ιεζάβελ δεν είναι καλά πρότυπα. Έτσι, το ερώτημα είναι γιατί μόνο αυτή και πώς
να μην την δούμε σαν εξαίρεση, αλλά σαν κανόνα;
Αν κατηγορείτε τους άνδρες, αυτό κάνει τον Θεό να φαίνεται
λίγο αδύναμος: δεν είναι σαν ο Θεός να είχε πρόβλημα επιλέγοντας απίθανους
ηγέτες, συγχέοντας έτσι τις προσδοκίες, Ξέρετε, προσπάθησα πραγματικά να σηκώσω
μια άλλη γυναίκα, αλλά είναι τόσο σκληροτράχηλες!
Λοιπόν, τι θα κάνουμε; Οι κίνδυνοι είναι προφανείς, είτε
την υποβιβάζουμε και την μειώνουμε ή την υψώνουμε και να την κάνουμε να
φαίνεται σαν κάτι που δεν ήταν. Το δύσκολο είναι να κρατηθεί κανείς στην μέση,
αφού τα δύο άκρα είναι τόσο λάθος, αλλά φαίνεται ότι είναι ο πιο υπεύθυνος δρόμος.
Τα πνευματικά της χαρίσματα, τόσο η προφητεία όσο και η σοφία, δεν
περιορίζονται από το φύλο, έτσι τα υπηρετεί σαν δυνατό πρότυπο. Το χάρισμά της
δεν πρέπει να αμφισβητείται ή να ελαττώνεται εστιάζοντας στον Βαράκ και
φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος να ανησυχούμε από δυνατές,
χαρισματικές γυναίκες που ασκούν τα χαρίσματά τους σήμερα.
Ωστόσο η Δεβόρρα δεν ήταν ιερέας, δεν ήταν βασίλισσα, δεν
ήταν πρωθυπουργός, δεν ήταν πολλά πράγματα και ένας Κριτής της Παλαιάς Διαθήκης
(άντρας ή γυναίκα) δεν είναι πρόδρομος του πρεσβύτερου μιας εκκλησίας της
Καινής Διαθήκης, άρα δεν είναι όμορφο ταίριασμα για όποιον προσπαθεί να το κάνει
αυτό. Όπως δεν θα το έκανε για τον Γεδεών, τον Σαμψών και όλους τους άλλους
Κριτές εκτός πιθανόν για τον Σαμουήλ.
Έτσι κρατάμε ό, τι πρέπει να κρατήσουμε, αφήνουμε πίσω ό, τι
δεν πρέπει και ευχαριστούμε τον Θεό για την ζωή της Δεβόρρα.
Η Δεβόρρα δεν είναι η πρώτη γυναίκα που αναφέρεται σαν
προφήτισσα. Απλά, εκπληρώνει κι αυτή την προφητεία του Ιωήλ: «Και μετά ταύτα θέλω εκχέει το πνεύμά μου
επί πάσαν σάρκα· και θέλουσι προφητεύσει οι υιοί σας και αι θυγατέρες σας· οι
πρεσβύτεροί σας θέλουσιν ενυπνιασθή ενύπνια, οι νεανίσκοι σας θέλουσιν ιδεί
οράσεις. Και έτι επί τους δούλους μου και επί τας δούλας μου εν ταις ημέραις
εκείναις θέλω εκχέει το πνεύμά μου» (β:28,29).
Οι προφήτες του Θεού στην Γραφή, έπαιρναν άμεση αποκάλυψη
από το Άγιο Πνεύμα για να μιλήσουν για πράγματα που διαφορετικά δεν θα ήταν
γνωστά.
Σήμερα, κάποιοι ονομάζουν «προφήτες» στην εκκλησία, εκείνους
που διδάσκουν ή κηρύττουν τον λόγο του Θεού. Αλλά αυτό δεν είναι σωστό.
Η Δεβόρρα και άλλες γυναίκες όπως Μαριάμ (Έξοδ.ιε:20), η ανώνυμη
γυναίκα του Ησαΐα (Ησαΐας η:3) και η Άννα (Λουκ.β:36), απλά χρησιμοποιήθηκαν σαν
σκεύη για να μοιραστούν την αποκάλυψη που τους έδινε ο Θεός.
Με παρόμοιο τρόπο, μαθαίνουμε για την προφήτισσα Ολδά στην
Β’ Βας.κβ:14, η οποία υπηρέτησε τον Κύριο λίγο πριν από την πτώση της
Ιερουσαλήμ και την εξορία στην Βαβυλώνα.
Είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς, πώς όλα αυτά ταιριάζουν
με την σαφή οδηγία της Γραφής ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να έχουν πνευματική
εξουσία επί των ανδρών.
Το χάρισμα της προφητείας δεν περιορίστηκε σε άνδρες ούτε
στην Παλαιά ούτε στην Καινή Διαθήκη. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση η βιβλική
περιγραφή του τρόπου με τον οποίο οι προφήτισσες εξάσκησαν την κλήση τους από
τον Θεό δεν δείχνει ότι αγνόησαν ή παραβίασαν την βιβλική αρχή της αρχηγίας.
Δεν υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορούν να ειπωθούν και
πρέπει να προσέξουμε να μην λέμε περισσότερα από όσα έχει αποκαλύψει η Γραφή,
αλλά μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτή την αλήθεια που γνωρίζουμε. Ο τέλειος, άγιος Θεός, έδωσε συγκεκριμένα
προφητικά μηνύματα σε γυναίκες που Τον υπηρέτησαν παραδίδοντας αυτά τα μηνύματα
όπως Αυτός τις κατεύθυνε. Ας θυμηθούμε ότι ο Θεός χρησιμοποιεί τις γυναίκες για
να μοιραστεί την αλήθεια Του με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, και αυτός είναι
ένας από αυτούς!
Η κλήση της Δεβόρρα έχει στοιχεία που ταιριάζουν με το
υπόλοιπο της Γραφής. Ενώ άλλοι προφήτες διακηρύσσουν το μήνυμα του Θεού στις
αυλές των βασιλιάδων και στο ιερό του Ναού, η Δεβόρρα βρίσκεται να υπηρετεί τον
Κύριο κάτω από έναν Φοίνικα. Ενώ πολλοί από τους προφήτες του Θεού κλήθηκαν σε
δημόσιο περιβάλλον και εξέχοντα ακροατήρια, βρίσκουμε την Δεβόρρα να λέει με
πίστη το μήνυμα του Κυρίου σε ένα διαφορετικό περιβάλλον. Δεν βρισκόταν στον
ναό ή στην σκηνή του Μαρτυρίου. Ωστόσο, ο Κύριος της δίνει άμεση αποκάλυψη της
προφητείας. Στη συνέχεια, ο Θεός οδηγεί εκείνους που αναζητούν την σοφία Του σε
αυτή την γυναίκα που Τον υπηρετεί πιστά κατά την κλήση της.
Το πιο δύσκολο ερώτημα είναι, «Τι εφαρμογές μπορούμε να
κάνουμε και τι μαθαίνουμε εδώ;». Οι εφαρμογές και τα μαθήματα θα είναι συνεπή
με όλες τις άλλες διδασκαλίες στη Γραφή.
Κοιτάζουμε σε άλλα σχετικά εδάφια που είναι ξεκάθαρα και προσευχόμαστε
για σοφία από το Άγιο Πνεύμα καθώς ψάχνουμε τον λόγο. Θα ήταν ανάρμοστο να
επικεντρωθούμε στα λίγα περιστατικά προφητισσών και να σκεφτούμε ότι πρέπει να
δώσουμε περισσότερο βάρος σε αυτές τις αναφορές σε σύγκριση με άλλες διδασκαλίες
της Γραφής. Αρκετές από αυτές τις προφήτισσες ζούσαν σε μια εποχή που το Ισραήλ
αγωνιζόταν πνευματικά.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται να απορρίψουμε αυτές τις γυναίκες
λέγοντας ότι οι ιστορίες τους δεν είναι άξιες λόγου, όταν μιλάμε για το πως ο
Θεός χρησιμοποιεί τις γυναίκες στην
Γραφή. Χωρίς να παραβιάζει την αρχή της κεφαλής και του βοηθού με οποιονδήποτε
τρόπο, ο Θεός έχει χρησιμοποιήσει και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τις γυναίκες
για να μοιράζεται δυνατά μηνύματα πίστης και ελπίδας με άλλους, συμπεριλαμβανομένων
των ανδρών. Η αγνή επιθυμία Του να σώσει ψυχές έχει υπερκεράσει την κοινή
κοινωνική πρακτική για χιλιάδες χρόνια. Μίλησε σε μικτά ακροατήρια, όταν οι
άντρες δεν έπρεπε να μιλάνε σε γυναίκες και οι γυναίκες δεν έπρεπε να μιλάνε
στους άντρες.
Τώρα, ενώ η κοινωνία διατυμπανίζει την ουδετερότητα των
φύλων, ο Θεός εξακολουθεί να απαιτεί σεβασμό για την ηγεσία και καλεί τους
άνδρες να αναλάβουν την πνευματική εξουσία της εκκλησίας. Αλλά ακούστε την τολμηρή ανακοίνωση του
βασιλιά Λεμουήλ, «Δότε εις αυτήν εκ του καρπού των χειρών αυτής· και τα έργα
αυτής ας επαινώσιν αυτήν εν ταις πύλαις» (Παρ.λα:31). Δεν χρειάζεται
να κρύψουμε ή να μειώσουμε τους κόπους των αδελφών μας. Ο Θεός χρησιμοποιεί τις
γυναίκες στο έργο της Βασιλείας Του από την αρχή. Η αναγεννημένη και ανανεωμένη
γυναίκα λαχταρά να υπηρετήσει και να μοιραστεί τον Χριστό χωρίς να ανατρέψει το
σχέδιο του Δημιουργού.
