Κάτω ο πίνακας του Γύζη «το κρυφό σχολειό» (1886) έγινε σε μια συγκεκριμένη
εποχή, όταν βρισκόταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη η σκύλευση πάνω στο πτώμα της επανάστασης του ’21 και η (καθεστωτική) εκκλησία, σε πλήρη σύμπνοια με την πολιτεία,
μετέδιδε τη δική της εκδοχή για το παρελθόν.
25η Μαρτίου: Μύθοι και σύμβολα μιας εθνικής επετείου
(αποσπάσματα από άρθρο του Χρήστου Κάτσικα, Εφημ. των Συντακτών)
Το 1871, στον
εορτασμό για τα 50 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του
1821, με μια επίσημη τελετή γίνεται η ανακομιδή των οστών του Πατριάρχη
της Κωνσταντινούπολης Γρηγορίου του Ε’ από την Οδησσό στην Αθήνα και η
πανηγυρική ένταξή του στους ήρωες και πρωτεργάτες της Ελληνικής
Επανάστασης.