Η πρώτη οικονομική κρίση της νέας χιλιετίας

Η τρέχουσα κρίση ενδέχεται να είναι η χειρότερη εδώ και μια γενεά - επισκιάζοντας οτιδήποτε έχει δει ο κόσμος μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 2007 ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με μια νέου τύπου οικονομική κρίση, η οποία απειλεί να διακόψει απότο­μα την ευδαιμονία της Δύσης και να εκτροχιάσει την αναπτυξιακή υπερταχεία της Ανατολής.

Όλα ξεκί­νησαν από τη βασική πηγή πλούτου της πολυπληθούς μεσαίας τάξης των ΗΠΑ: την αγορά ακινήτων. Καταναλώνοντας υπέρμε­τρα εισαγόμενα προϊόντα από κάθε μεριά του πλανήτη και αποταμιεύοντας ελάχιστα, τα τελευταία επτά χρόνια ο μέσος Αμερικανός σήκωσε στις πλάτες του την παγκόσμια οικονομία και επιδότησε τη ραγδαία ανάκαμψη της Κίνας και της Ινδίας, στηριζόμενος στο ράλι των ακινήτων και στο φθηνό χρήμα που έρεε άφθονο χάρη στο πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού.

Έτσι, διαμορφώθηκε ένα πλεόνασμα ρευστότητας, το οποίο διοχετεύθηκε -κυρίως- στα ακίνητα και στις μετοχές, δημιουρ­γώντας φούσκες. Σ' αυτό συνέβαλαν και οι τράπεζες, οι οποίες δάνειζαν αδιακρίτως, ακόμα και σε άτομα με χαμηλή πιστολη­πτική ικανότητα. Η στεγαστική πίστη ακρίβυνε, μειώνοντας σταδιακά τη ζήτηση για αγορά κατοικίας και ως εκ τούτου ρίχνοντας απότομα τις τιμές.

Ταυτόχρονα, όμως, ακρίβυναν και οι δόσεις, οδηγώντας εκατομμύρια νοικοκυριά σε οικονομικό αδιέξοδο. Με την εμπορική αξία του σπιτιού τους να έχει υποχωρήσει πολύ κάτω από την τιμή αγοράς του, το κόστος δανεισμού να έχει εκτιναχθεί στα ύψη και τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών να λυγίζουν κάτω από τις ανατιμήσεις σε καύσιμα και τρόφιμα, ως συνέπεια του πετρελαϊκού ράλι, πολλοί Αμερικανοί σήκωσαν λευκή σημαία: τα χρεοστάσια οδήγησαν σε μαζικές κατασχέσεις ακινήτων - ο οίκος Moody's προβλέπει ότι θα ανέλθουν στο 1 εκατ. το 2007 και στα 2 εκατ. έως το τέλος του 2008.

Υπερχρεωμένος, ξεσπιτωμένος, χωρίς αποταμιεύσεις και πιθανώς άνεργος, ο μέσος Αμερικανός βαδίζει πλέον προς το μέλλον με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο ένα περιπαικτικό «ας πρόσεχες», αναζητώντας δικλίδες «ασφαλείας» έξω από τον λαμπρό κόσμο της οικονομίας της αγοράς και στέλνοντας μηνύματα προς ευήκοα ώτα ανά τον πλανήτη. 'Αραγε η Ευρώπη -κι εντός αυτής η Ελλάδα- θα αξιοποιήσει τα μηνύματα αυτά ή θα παραμείνει βυθισμένη σε μια ευδαιμονική αυταρέσκεια για την πρόσφατη οικονομική της ανάκαμψη;